Öneriler

Kırmızı et insanların dengeli ve sağlıklı beslenmesinde gerekli olan hayvansal protein ihtiyacını sağlayan önemli bir gıdadır. Aynı zamanda ülke ekonomisinin geliĢmesinde, birim yatırım karĢılığında yüksek kazanç, en düĢük maliyetle istihdam imkânı sağlayan önemli bir sektördür. Ülkemizde kırmızı et talebi ve miktarının istenilen seviyeye ulaĢamamasının sebepleri incelendiğinde bunlardan bazıları; et fiyatlarının tüketicinin gelirlerine göre yüksek olması, tüketicinin konu ile ilgili bilgi düzeyi, etin pazara arzı konusunda yeterli organizasyonun sağlanamamıĢ olması ve benzeri faktörler olarak sıralanabilir.

Ülke ekonomisi için hayvancılığın ülke genelinde karlı bir faaliyet haline getirilmesi gerekmektedir. Bunun için verimliliği artırıcı politikalarla, damızlık hayvan

ithal etmek yerine kendi damızlık hayvanlarımızı üretmek yoluna gidilmelidir. Uygulanan destekleme politikalarının uzun süreli ve istikrarlı politikalar olmasına özen gösterilmelidir. Ayrıca hayvancılığı geliĢmiĢ ülkelerde olduğu gibi Türkiye‟de de özellikle besi hayvancılığı (besicilik) yapan üreticilerin örgütlenmeleri sağlanmalıdır.

Et ve et mamullerinin tüketiminde istenilen faydanın sağlanabilmesi ancak, uygun koĢullarda üretilmesi ve tüketime sunulması ile mümkün olabilmektedir. Üretim ve satıĢ esnasında teknik ve hijyenik koĢulların yetersiz olması, gerekli kontrollerin yapılmaması, soğuk zincirin tam olarak kurulamaması durumunda bu gıdalar, üretim alanları ve çevresi, tüketici ve toplum sağlığı için son derece sağlıksız hale gelebilmektedir. Türkiye‟de et ve et ürünleri sanayinde tarihsel olarak önemli değiĢimler yaĢanmıĢtır. Cumhuriyet döneminde gün aĢırı kesim ve stoksuz taze et satıĢı yaygın iken hayvancılık sektörünün sanayi yönüyle ele alınması ilk kez 1936 yılında düzenlenen Sanayi Kongresi‟nde karara bağlanmıĢ; et sanayini kurmak amacıyla 1949‟da yılında ilk önemli çalıĢmalar baĢlatılmıĢtır. Modern anlamda ilk et sanayi faaliyetleri 1952 yılında K/871 sayılı Kararname ile Ticaret Bakanlığına bağlı bir Ġktisadi Devlet TeĢekkülü olarak faaliyete gecen Et ve Balık Kurumu ile baĢlamıĢtır. Daha sonra 1982 yılında çıkarılan 2678 sayılı Kanun ile özel sektöre kombina kurma yetkisi verilmiĢtir. Hayvancılığa dayalı sanayi Cumhuriyet döneminden günümüze kadar geçen surede önemli mesafeler kat etmiĢtir. Kırmızı et ve et ürünleri sanayindeki bu geliĢmelerin yanı sıra tüketicilerin et satın alım yerleri de sosyo-ekonomik faktörlerdeki değiĢimlere önemli ölçüde bağlı olarak farklılık göstermektedir. Son yıllarda tüketicilerin kırmızı et satın alım yer tercihleri geleneksel satın alım yerleri olan kasaplardan, süpermarket ve hipermarketlere doğru bir değiĢim göstermektedir.

Tercihlerdeki bu değiĢimin sebepleri arasında; modern pazarlama anlayıĢının yaygınlaĢması, ürün ve tüketici sağlığı bilincinin artması, selfservis alıĢveriĢ ve süpermarketlerin yaygınlaĢması, ambalaj sanayindeki geliĢmeler, pazarda tüketici egemenliğinin artması, gelir seviyesinin yükselmesi, ürün çeĢitliliğinin artması, ürünlerin raf ömrü ve muhafaza koĢulları konularına titizlik gösterilmesi, ailede çalıĢanların ve özellikle çalıĢan bayan sayısındaki artıĢlar ve bunun bir sonucu olarak alıĢveriĢ zamanının kısalması, kredi kartı kullanımının yaygınlaĢması, toplu alıĢveriĢ imkanı gibi nedenler yer almaktadır.

KAYNAKLAR

Akdemir, ġ., 1989. Dünya ve Türkiye‟de Gıda Tüketim Yapısı. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, Sayı:6, Adana.

Alpan, O., Ertuğrul, M., Bayraktaroğlu, E.A., 1993. 2000‟ li Yıllar ve Türkiye Kırmızı

Et Üretimi. Hayvancılık 2000 „2000‟lere Doğru Türkiye Hayvancılığı‟ Kongresi Tebliğleri, 9-10 Haziran 1993, Ankara.

Anonim (2009). 2009 Yılı Kırmızı Et Sektör Değerlendirme Raporu.

Aygün, T., KarakuĢ, F., Yılmaz, A., Gökdal, O., ve Ülker, H., 2004. Van Ġli Merkez Ġlcede Kırmızı Et Tüketim AlıĢkanlığı. 4. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi, 1-4 Eylül 2004, Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi, 361-364, Isparta. Arık M (2010). Kırmızı Et Üretimi ve Tüketimi. www.infovetdergi.com (eriĢim

tarihi,02.01.2011)

Burton, M., Young, T., 1996. The impact of BSE on the demand for beef and other. meats in Great Britain. Applied Economics, 28(6):687-693.

Candemir, S.,2006. KahramanmaraĢ Ġli Kentsel Alanda YaĢayan Ailelerin Gıda Tüketimlerini Etkileyen Faktörler ve Marka Gerçeği. KahramanmaraĢ.

Cevger, Y., Yalçın C, Aral Y (2005): Türkiye‟ de hayvansal üretimde gıda güvencesi ve hayvancılık politikaları. 272-284. Gıda Güvenliği Sempozyumu,20- 22

Corsi, A., Novelli, S., 2002. Consumers „willingness to pay a price for organic beef meat. Xth EAAE Congress, Zaragoza-Ġspanya.

Demirkol C (2007). Türkiye'de Kırmızı Et Sektörünün Sanayici ve Tüketici Düzeyinde Analizi. (Doktora Tezi), Fen Bilimleri Enstitüsü, Namık Kemal Üniversitesi. Dölekoğlu, Ö.C., 2003, Tüketicilerin iĢlenmiĢ Gıda Ürünlerinde Kalite Tercihleri,

Sağlık Riskine Karsı Tutumları ve Besin BileĢimi Konusunda Bilgi Düzeyleri (Adana Örnegi), Tarımsal Ekonomi AraĢtırma Enstitüsü, Ya y ı n No: 105, ISBN 975-407- 128- 4 ,Ankara.

DPT (2007). Hayvancılık Özel Ġhtisas Komisyonu. Ankara.

FAO (2011). Statistical Database www.fao .org, (eriĢim tarihi: 03.01.2011)

GöğüĢ, A.K., 1986. Et Teknolojisi. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay. No: 991, 243 s., Ankara.

Gülse, B. H. S., Göktolga, Z.G., Karkacıer, O., 2006. Gıda güvenliği konusunda tüketici bilincinin incelenmesi (Tokat ili örneği), Tarım Ekonomisi Dergisi, 12(1):9-18.

Gündüz, O. Esengün, K., ve Göktolga, Z.,G., 2006. Ailelerin et tüketimleri üzerine bir araĢtırma: Tokat ili örneği. VII. Tarım Ekonomisi Kongresi Cilt II. 13-15 Eylul 2006, Antalya S.1152-1160.

KarakaĢ G., 2010. Tokat ili kentsel alanda et ve et ürünleri tüketiminde tüketici kararlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi üzerine bir araĢtırma

KarakuĢ, K., Aygün, T., Alarslan, E., 2008. Gaziantep ili merkez ilçede kırmızı et tüketim alıĢkanlıkları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi (J. Agric. Sci.),2008, 18(2): 113-120.

Kara, M.K. Eyduran, E. Özdemir, T., Zer, C., 1997. Van‟da et ve ürünleri tüketim alıĢkanlıkları üzerine bir araĢtırma.

Koç.A., Oğuz,C., Et tüketimi ve harcama esneklikleri: Konya ili Ģehir merkezinde bir yatay kesit çalıĢması, Tr. J. Of Agriculture and Forestry, TÜBĠTAK, 21, 21, 157 - 164, 1997

Koç, A., 1995. Türkiye‟de Kırmızı Et Arz ve Talebinin Ekonometrik Analizi ve Kırmızı Et Sanayi Yapısı Ġle ĠĢleyiĢinin Ġncelenmesi. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Adana, 200 s.

Mutlu, S., 2007. Gıda Güvenirliği Açısından Tüketici DavranıĢları (Adana Kentsel Kesimde Kırmızı Et Tüketim Örneği). Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Adana.

OdabaĢıoğlu, F., Kayardı, S., Yılmaz, O., 1995. Melez sığır karkaslarından elde edilen etlerin kaliteye göre sınıflandırılması ile bu etlerin fiziksel ve kimyasal analizi. Oğuz C., Koç Ali.,1995. Konya ili kent merkezinde hane halkının et mamulleri

tüketim ve satın alma davranıĢları, Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 8,10,159-167

Özkan, B., 2000.Tüketicilerin perakendeci seçimi ve satın alma davranıĢları. Pazarlama Dünyası Dergisi, 82: 52–58.

TÜĠK (2009), Tarımsal Üretim Ġstatistikleri, www.tuik.gov.tr(eriĢim tarihi: 05.12.2010) TÜĠK (2010), Haber Bülteni, Hayvansal Üretim 2010.

Tosun, Ö. O., 2006. Antalya Ġlinde Tüketicilerin Kırmızı Et satın Alım Yerleri Tercihlerinin Analizi. Y.Lisans Tezi, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Antalya.

Yıldırım, Ġ., Acar, Ġ., Uluat, ġ., 1998. Van ili merkez ilçede kırmızı et tüketim yapısı. Doğu Anadolu Tarım Kongresi, 14-18 Eylül, s, 1636-1644, Erzurum.

EKLER

EK-1 Anket soruları

KONYA ĠLĠ SELÇUKLU ĠLÇESĠNDE TÜKETĠCĠLERĠN ET TÜKETĠM ALIġKANLIĞI VE BUNA ETKĠ EDEN FAKTÖRLERĠN BELĠRLENMESĠ ANKET FORMU

ERHAN TÜZEMEN

SELÇUK ÜNĠVERSĠTESĠ ZĠRAAT FAKÜLTESĠ TARIM EKONOMĠSĠ BÖLÜMÜ

Anketörün Adı Soyadı:………..

Anketin Yapıldığı Yer:………...

Anketin Yapıldığı Tarih:………...

Anket No:……… 1-Ailede Nüfus ve ĠĢgücü Durumu:

No Cinsiyeti YaĢı Eğitim Durumu Mesleği Gelir (TL) 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Yukarda belirtilen kazancın dıĢında bir ek geliriniz var mı? a)EVET b)HAYIR

2-Ailenizin Ortalama Aylık Harcaması Ne Kadar? a)Toplam harcama:………TL b)Gıdaya ayrılan pay(%)……….TL 3-Kırmızı Et Tüketiyor musunuz?

4-Ailenizde Kırmızı Et Tüketmeyen Bir Fert Var mı? a)Evet b)Hayır

5-Ailenizde kırmızı et tüketmeyen bir fert varsa nedeni a)Diyet b)Vejetaryen

c)Ekonomik nedenler

6-Ailenizde Kırmızı Et AlıĢveriĢi Satın Alma Kararını Genellikle Kim Veriyor ? a)Anne b)Baba

c)Anne-Baba Birlikte d)Anne-Baba-Çocuklar

7-Ailenizde Kırmızı Et AlıĢveriĢini Genellikle Kim Yapıyor? a)Anne b)Baba

c)Anne-Baba birlikte c)Çocuklar

8-Kırmızı Eti Hangi SatıĢ Noktalarından Satın Alıyorsunuz? a)Kasap b)Market

c)Süpermarket d)Kendi kesenler

9-Kasaplardan Eti Satın Alıyorsanız Satın Alma Nedenleriniz? a)Tazelik b)Hijyen c)Güvenilirlik

d)AlıĢkanlık olması e)Diğer

10-Kasaplardan Et Almıyorsanız Nedenleri Nelerdir? a)Hijyenik bulmadığım için

b)Güvenilir bulmadığım için

c)Etle birlikte diğer Ġhtiyaçlarımı bulamadığım için d)Taze olmadığı için

e)Diğer

11-Süpermarketten Eti Satın Alıyorsanız Satın Alma Nedenleriniz a)Tazelik b)Ucuz olması c) Hijyen d) Güvenilirlik e)Diğer

12-Süpermarketten Et Almıyorsanız Nedenleri Nelerdir? a)Taze olmadığı için

b)Hijyenik bulmadığım için c)Güvenilir bulmadığım için d)Kasaptan satın alma alıĢkanlığı e)Diğer

13-Kımızı Eti Ne Kadar Zamanda Bir Alıyorsunuz?

Satın alma periyodu Kırmızı Et (kg)

Haftada bir Haftada 2-3 15 günde bir Ayda bir Özel günlerde 14-Hangi Kırmızı Et Türünü Tüketiyorsunuz? a)Sığır d)Dana b)Koyun e)Kuzu c)Keçi

15-Tükettiğiniz Kırmızı Et Türünü Tercih Etme Nedeniniz? a)AlıĢkanlık olması b)Ucuz olması

c)Kaliteli olması d)Kolay UlaĢılması 16-Kırmızı Eti Genellikle Ne ġekilde Satın Alıyorsunuz?

a)Parça b)Kıyma c)Salam-Sosis-Sucuk d)Sakatat e)Diğer iĢlenmiĢ et ürünleri

17-Kırmızı Eti Ne ġekilde Tüketiyorsunuz? a)Sebzeli yemeklerde

b)Sade et yemeği (Izgara dahil) c)Her iki Ģekilde

18-Promosyonlar Kırmızı Et AlıĢveriĢinizi Artırıyor mu? a)Evet b)Hayır

19-Reklamlar Kırmızı et AlıĢveriĢinizi Artırıyor mu? a)Evet b)Hayır

20-Kırmızı Et Satın Almada En Çok Etkilendiğiniz Araçlar Hangisidir? a)Tv reklamları b)Radyo reklamları c)Gazete-dergi reklamları d)Ġndirim günleri e)Promosyonlu(hediyeli) satıĢlar f)ArkadaĢ-komĢu-iĢ çevresi

21-Kurbanlık Hayvan Tercihiniz Nedir? a)Sığır c)Keçi

EK-2 Örnekleme ve Anket AĢamasında Kullanılan Konya Ġli Selçuklu Ġlçesi Nüfus ve Konut Bilgileri

MAHALLE ADI NÜFUS KONUT BĠNA SAYISI KONUT BAĞIMSIZ BÖLÜM SAYISI RESMI KURUM BĠNA SAYISI EĞĠTĠM BĠNA SAYISI SANAYĠ BĠNA SAYISI SANAYĠ BAĞIMSI Z BÖLÜM SAYISI TĠCARET BĠNA SAYISI TİCARET BAĞIMSI Z BÖLÜM SAYISI AKINCILAR 8575 751 2814 1 2 8 21 53 145 AKŞEMSETTİN 11158 988 3596 1 2 1 1 49 74 ARDIÇLI 2057 105 212 3 28 1 1 40 203 AŞAĞIPINARBAŞI 632 221 236 5 2 5 5 5 7 AYDINLIK EVLER 12940 1271 4198 4 5 16 16 80 152 BABALIK 1204 50 463 3 1 20 54 60 1232 BEDİR 12518 540 4279 3 2 20 23 137 242 BEYAZIT 3913 212 1449 2 12 13 17 119 399 BEYHEKİM 1403 93 586 2 4 8 9 70 232 BİNKONUTLAR RAUF ORBAY 7134 234 2109 0 0 1 1 19 52 BOSNA HERSEK 32651 1088 13315 4 6 3 3 54 247 BUHARA 8571 1142 3252 1 3 4 4 53 63 BÜYÜK İHSANİYE 3114 154 1178 7 2 13 15 71 178 BÜYÜKKAYACIK 513 182 297 10 2 201 203 109 128 CUMHURİYET 6035 327 1838 0 1 2 3 18 26 DEVRİ CEDİD 481 29 182 4 0 4 4 21 87 DOKUZ 138 41 48 0 1 1 1 12 13 DUMLUPINAR 13405 717 4344 5 4 9 15 60 138 ERENKÖY 7440 1270 2408 0 8 1 1 35 43 ESENLER 9843 1471 2832 1 3 2 4 43 64 FATİH 9976 312 3282 7 2 1834 1943 799 974 FERHUNİYE 724 39 322 7 0 14 22 59 318 FERİTPAŞA 11252 195 3672 6 8 157 202 473 1382 GAZALİ 2715 108 808 0 1 0 0 6 6 HACIKAYMAK 3677 744 1341 3 2 1 1 23 40 HAMİDİYE 1119 97 526 4 12 4 4 91 376 HOCACİHAN 100. YIL 8142 1258 2713 0 6 1 1 41 50 HOCACİHAN HACILAR 7086 1137 2241 1 3 4 4 25 35 HOCACİHAN HANAYBAŞI 2690 493 881 0 0 0 0 12 16 HOCACİHAN SARAY 5265 464 1708 1 1 8 8 36 98 HOROZLUHAN 1019 74 362 37 2 3161 3464 1506 1639 HÜSAMETTİN ÇELEBİ 13939 1033 4669 0 5 14 14 104 176 IŞIKLAR 12022 612 3927 2 4 14 16 117 221 KAŞGARLI MAHMUT 7512 250 2230 0 1 1 1 20 68

KILINÇARSLAN 15024 518 5052 1 3 18 26 121 346 KOCATEPE 3740 205 1173 0 2 1 2 10 14 KÜÇÜK İHSANİYE 4105 189 1519 3 1 25 68 79 788 KÜÇÜK MUHSİNE 197 200 1 1 0 0 0 0 MALAZGİRT 7185 236 2422 1 2 2 2 27 54 MEDRESE 3954 175 1469 11 3 12 18 72 266 MEHMET AKİF 23163 1395 7895 1 4 15 15 175 238 MİMAR SİNAN 6563 1203 1680 0 0 1 1 34 48 MOLLA GÜRANİ 3519 660 1170 1 2 2 2 14 18 MUSALLA BAĞLARI 6073 161 2068 1 1 301 381 818 1510 NİŞANTAŞ 7119 110 2375 1 1 46 57 105 559 ÖZALAN 2361 235 811 1 1 3 5 18 38 ÖZLEM 4012 848 1358 0 1 1 1 23 35 PEYAMİ SAFA 2269 67 754 2 0 0 0 5 7 SAKARYA 13207 992 4273 2 5 16 16 81 126 SANCAK 31900 1095 10846 10 3 14 19 113 229 SARAYKÖY 303 190 216 1 1 0 0 0 0 SARICALAR 5 5 1 1 6 6 1 1 SELAHADDİNİ EYYUBİ 2336 386 1799 1 1 1 1 7 32 SELÇUK 5716 327 724 4 0 14 19 66 128 SİLLE AK 3833 1208 1844 0 7 1 1 21 25 SİLLE PARSANA 8267 516 3904 0 1 0 0 14 18 SİLLE SUBAŞI 1739 478 524 2 3 2 3 14 14 SULUTAS 155 245 251 1 1 0 0 1 1 SÜLEYMAN ÇELEBİ 7909 239 2447 1 1 2 3 16 26 ŞEKER MURAT 5026 912 1685 3 1 3 3 39 59 ŞEYH ŞAMİL 16955 322 5400 2 3 8 11 77 194 TARLA 1622 129 647 0 2 13 14 57 135 TATKÖY 1203 434 460 2 2 0 0 2 2 YAZIR 34614 1100 14864 3 15 18 28 111 501 YENİ SELÇUK 4913 1041 1686 0 0 8 8 45 70 YENİ ŞEHİR 3010 54 1251 22 1 19 49 70 397 YUKARIPINARBAŞI 692 263 270 1 1 0 0 2 2 YÜKSELEN BİLECİK 254 191 192 0 0 0 0 0 0 YÜKSELEN MERKEZ 128 85 89 2 1 1 1 3 3 TÖMEK 185 TOPLAM 463917 98557 161641 206 207 6099 6841 6661 15008

ÖZGEÇMĠġ KĠġĠSEL BĠLGĠLER

Adı Soyadı : Erhan Tüzemen

Uyruğu : T.C

Doğum Yeri ve Tarihi : Erzurum 11.05.1983

Telefon : 05552530736

Faks :

e-mail : erhtzmn@hotmail.com

EĞĠTĠM

Derece Adı, Ġlçe, Ġl Bitirme Yılı

Lise : Erzurum Lisesi Erzurum 2001

Üniversite : Anadolu Üniversitesi ĠĢletme 2009

Yüksek Lisans : Selçuk Üniversitesi Tarım Ekonomisi Devam Ediyor Doktora :

Ġġ DENEYĠMLERĠ

Yıl Kurum Görevi

2005-2007 Migros Türk T.A.ġ Reyon Sorumlusu