5. SONUÇ VE ÖNERİLER
5.2. Öneriler
Elde edilen sonuçlara dayanarak, ilköğretim II. kademede çevre eğitiminin daha etkili verilebilmesi ve mevcut eksiklerin giderilebilmesi için katkı sağlayacağı düşünülen öneriler şunlardır:
Öğrencilerin çevreye yönelik tutumlarını ve çevre bilgilerini arttırabilecek önlemler alınmalıdır. Bu önlemler alınırken, özellikle öğrencilerin çevreye yönelik davranışlarını etkilemesi olası olan etkinlikler tercih edilmelidir. Bu planlamalarda özellikle erkek ve yüksek sınıftaki öğrencilere ağırlık verilmelidir.
Öğrencilerin çevreye yönelik bilgilerin istenilen düzeye çıkarılması ve çevresel davranışlarının kalıcılığının sağlanması için öğrenciler evde bitki ve hayvan beslemeye yönlendirilmeli, çevre ile ilgili konuşabilecekleri ortamlar oluşturulmalı, fen derslerinde çevreyle ilgili haberlere yer verilmeli, öğrenciler çevre kulüplerine yönlendirilmelidir.
Fen derslerinde sadece başarı odaklı ders işlenmemeli çevresel davranışlara yönelik kazanımlar arttırılmalı ve önemsenmelidir.
Gönüllü çevre kuruluşları çalışmaları gözden geçirilmeli, çalışmaların daha verimli olmasını sağlayacak önlemler almalıdır. Daha sonra okullarla işbirliği kurularak, söz konusu kuruluşların öğrencilere tanıtılması ve okullardaki “Çevre Koruma Kulüpleri” ile ortak etkinlikler yapmaları sağlanmalıdır. Bu etkinliklerde öğrenciler bilgilendirilmeli ve bu konuda güdülendirilmelidir.
Fen derslerinde ve diğer derslerde çevre konularına ağırlık verilmeli ve konular davranış kazandırmaya yönelik işlenmelidir.
Öğrencilerin gelecek ile ilgili kaygılarını azaltıcı düzeyde çalışmalar yapılmalı ve bu kaygıların çevreye yönelik olumlu davranışlarla ortadan kaldırılabileceği vurgulanmalıdır.
Fen derslerinde öğrencilerin çevre bilincini arttırmak için yapılabilecekler hakkında öğrenci görüşleri alınabilir.
KAYNAKÇA
Aksu, Y. (2009). Fen ve Teknoloji İle Sınıf Öğretmenlerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi (Burdur İli Örneği). Yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
Aktamış, H. ve Ergin, Ö. (2006). Fen eğitimi ve yaratıcılık. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi 20, 77-83.
Aktepe, S. (2005). İlköğretim Okullarında Çevre Eğitimi (Eko-okulların ve diğer okulların karşılaştırılması). Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara. Akyol, B. ve Kahyaoğlu, H. (2012). İlköğretim İkinci kademe Öğrencilerinin Çevre
Bilgi Düzeyleri Üzerine Bir Çalışma Niğde Örneği. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Kongresi, Niğde Üniversitesi, 27-30 Haziran 2012, Bildiri Özetleri Kitabı. 53s.
Altın, M. (2001). Biyoloji Öğretmeni Adaylarında Çevre Eğitimi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Alp, E., Ertepınar, H., Tekkaya, C. ve Yılmaz, A. (2006). İlköğretim Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Tutum ve Bilgileri Üzerine Bir Çalışma. VII. Ulusal Fen ve Matematik Eğitimi Kongresi, Gazi Üniversitesi, 07-09 Eylül 2006, Bildiri Özetleri Kitabı, 110s.
Arkış, S. (1992). The Effect of Water Consevation Unit Integrated Intro 6th Grade Junior High School Science Curriculum on the Water Related Environmental Attitudes of the Students. Yüksek Lisans Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Aşçı, Z. ve Demircioğlu, H. (2004). Çoklu Zeka Temelli Öğretimin Dokuzuncu Sınıf Öğrencilerinin Ekoloji Başarısına, Ekoloji Tutumlarına ve Çoklu Zekalarına Etkisi. Web: http://okul.selyam.net/docs/index-16473.html.doc adresinden 07 Mart 2013’te alınmıştır.
Atasoy, E. (2005). Çevre İçin Eğitim: İlköğretim Öğrencilerinin Çevresel Tutum ve Çevre Bilgisi Üzerine Bir Çalışma. Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı, Bursa.
Atasoy, E. ve Ertürk, H. (2008). İlköğretim Öğrencilerinin Çevresel Tutum ve Çevre Bilgisi Üzerine Bir Alan Araştırması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi , 1 (10). Atasoy, Ü. Ö. (2012). İlköğretim Müfredatında Yer Alan Çevre Konularındaki FTTÇ
Kazanımlarına Ulaşılma Düzeyi ve Öğrencilerin Bu Konulara Karşı Tutumlarının Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Atlı, K. ve Uzun, N. (2012). Biyoloji, Kimya, Sağlık Bilgisi ve Coğrafya Derslerinin Çevresel Düşünce, Davranış ve İlgi Değişkenlerini Yordama Düzeyleri. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Kongresi, Niğde Üniversitesi, 27-30 Haziran 2012, Bildiri Özetleri Kitabı. 67s.
Ayvaz, Z. (1998). Çevre Eğitiminde Amaç ve Fonksiyonlar. Çevre Eğitimi: Metot ve Özel Konular. İzmir, 29–32.
Bakar, F. ve Aydınlı, B. (2012). Bilim ve Sanat Merkezi Öğrencilerinin Plastik ve Plastik Atıkların Geri Dönüşümü Ve Çevreye Etkileri Konularında Tutumlarının Belirlenmesi (Batı Karadeniz Bölgesi Örneklemi). X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Kongresi, Niğde Üniversitesi, 27-30 Haziran 2012, Bildiri Özetleri Kitabı. 533s.
Başal, H. A. (2005). Çocuklarda Çevre Bilinci ve Duyarlılığının Geliştirilmesi. I. Ulusal Erciyes Sempozyumunda sunuldu, 23–25 Ekim 2003, Kayseri.
Beklan Çetin, O. (2002). Environmental Knowledge, Attitude and Behavior in Eskişehir. Doktora Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 245-255s.
Ceritli, İ. (1996). Çevre Sorunları-Çevre İçin Eğitim İlişkisi ve Bir Araştırma Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas Cihangir, A. (1994). Relationship Between Environmental Attitudes and Reported
Behaviors. Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Cingör, N. (2000). Fen Eğitiminde Öğrencilerin Çevre ve Çevre Koruma Projesi Hazırlamasına Yönelik Bir Çalışma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Çabuk, B. ve Karacaoğlu, C. (2003). Üniversite Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıklarının İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36, (1-2), 189-198.
Çiçek, A. (2006). Çevre Sağlığı. (1).Eskişehir. Anadolu Üniversitesi, 56s.
Daştan, H. (1999). Çevre Koruma Bilinci ve Duyarlılığının Oluşmasında Eğitimin Yeri ve Önemi (Türkiye Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Diekmann, A. and Preisendörfer, P. (1992). Persönliches Umweltverhalten. Diskre- panzen zwischen Anspruch und Wirklichkeit. Kölner Zeitschrift für Soziolo-gie und Sozialpsychologie 44, 226-251.
DPT, (2006). Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013)
Web: http://www.kalkinma.gov.tr/DocObjects/View/13744/plan9.pdf adresinden 10 Aralık 2012 tarihinde alınmıştır.
Ekici, G. (2005). Lise Öğrencilerinin Çevre Eğitimine Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Eğitim Araştırmaları Dergisi 18, 71-83.
Engin, A. C. (2003). Fen Bilgisi ve Biyoloji Öğretmen Adaylarının Üniversite Ekoloji Dersi Öncesi ve Sonrası Çevre Bilgileri ve Tutumlar. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Eroğlu, B. (2005). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Küresel Isınma Hakkındaki Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Erol, G. H. (2005). Sınıf Öğretmenliği İkinci Sınıf Öğrencilerinin Çevre ve Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
Erten, S., Bamberg, S., Graf, D. and Klee, R. (2000). A Comparison Between Turkish and German Teachers Using The Theory of Planned Behavior. Proceedings of The III Conference of European Researchers in Didactic of Biology (s. 375-389). Santiago de Compostela (Spain): Determinants for Practising Educational Methods in Environmental Education.
Erten, S. (2003a). 5. Sınıf Öğrencilerinde “Çöplerin Azaltılması” Bilincinin Kazandırılmasına Yönelik Bir Öğretim Modeli. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 25, 94-103.
Erten, S., Özdemir, P. ve Güler, T. (2003b). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarındaki Öğretmenlerin Çevre Bilinci Düzeylerinin ve Bu Okullardaki Çevre Eğitiminin Durumunun Belirlenmesi. OMEP: 2003 Dünya Konsey Toplantısı ve Konferansında bildiri olarak sunuldu, Kuşadası/Türkiye.
Erten, S. (2004a). Uluslararası Düzeyde Yükselen Bir Değer Olarak Biyolojik Çeşitlilik. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27.
Erten, S. (2004b). Çevre Eğitimi ve Çevre Bilinci Nedir, Çevre Eğitimi Nasıl Olmalıdır? Çevre ve İnsan Dergisi, Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın Organı, 65/66, 2006/25.
Erten, S. (2005). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarında Çevre Dostu Davranışların Araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 28, 92-100.
Erten, S. (2006). Nasıl Bir Çevre Eğitimi ve Çevre Dostu Davranışlar Kazandırmaya Yönelik Örnek Uygulamalar?. VII. Ulusal Fen ve Matematik Eğitimi Kongresi, Gazi Üniversitesi, 07-09 Eylül 2006, Bildiri Özetleri Kitabı, 98s.
Erten, S. (2007). Öğretmen yetiştirmede çevre bilincinin önemi, Türk ve Azeri öğretmen adaylarında çevre bilinci. Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumunda sunuldu, Bakü.
Erten, S. (2012). İlköğretim ve Ortaöğretim Okulu Öğrencilerinin Çevre Koruma Konularına Yönelik İlgilerinin Araştırılması. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Kongresi, Niğde Üniversitesi, 27-30 Haziran 2012, Bildiri Özetleri Kitabı, 64s.
Gambro, J.S. ve Switzky H.N. (1996). A National Survey of High School Students’ Environmental Knowledge. The Journal of Environmental Education 27, 28-33. Görümlü, T. (2003). Liselerde Çevreye Karşı Duyarlılığın Oluşturulmasında Çevre
Eğitiminin Önemi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Güler, Ç ve Çobanoğlu, Z. (1997). Toprak Kirliliği. Çevre Sağlığı Temel Kaynaklar Dizisi. No:40, Ankara
İşyar, N. (1999). İlköğretim (3.,4.,5. sınıf) Öğrencilerinin Olumlu Çevresel Tutumlarının Yaş ve Sosyo-ekonomik Düzeye Göre Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Jensen, B. B. (2002). Knowledge, Action and Pro-environmental Behaviour. Environmental Education Research 8 (3), 326-334.
Kocataş, A. (1996). Ekoloji Çevre Biyolojisi, E.Ü. Su Ürünleri Fakültesi, No:51, İzmir. Kuhlemeier, H., van den Bergh, H. ve Lagerweij, N. (1999) Environmental Knowledge,
Attitudes and Behavior in Dutch Secondary Education. Journal of Environmental Education, 30 (2), 4-14.
Knapp, D. ve Barrie, E. U. (2001). Content evaluation of an environmental science field trip. Journal of Science Education & Technology, 10, 4, 351–357.
Makki, M.H., A.E.Khalick, F. and Boujaoude, S. (2003). Lebanese Secondary School Students' Environmental Knowledge and Attitudes. Environmental Education Research, 9 (1), 21–33.
MEB (Milli Eğitim Bakanlığı), (2005). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi 6-7-8. Sınıflar Öğretim Programı. Ankara.
Oksal, A. (2003). Türk ve Bulgar İlköğretim 3.-4.- 5. Sınıf Öğrencilerinin Çevresel Tutumları: Kültürler Arası Bir Karşılaştırma. IV. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi, Ankara Üniversitesi.
Özdemir, A. (2003). İlköğretim Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Çevre Bilgi ve Bilinçlerinin Araştırılması. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Özdemir, O., Yıldız, A., Ocaktan, E. ve Sarışen Ö. (2004). Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Çevre Sorunları Konusundaki Farkındalık ve Duyarlılıkları. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 57 (3), 117-127.
Özinönü, K. (1987). YÖK Öncesi ve Sonrası Fen Eğitimi Politikaları ve Fen Eğitiminde Yapı ve Verimlilik Yönlerinden Türkiye'nin Çağdaşlaşma Düzeyi. Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi, 2.
Özmen, D. Çetinkaya, A.Ç. ve Nehir, S. (2005). Üniversite Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4 (6), 330-344. Rokicka, E. (2002) Attitudes Toward Natural Environment. International Journal of
Sociology, 32 (3), 78.
Şafak, Ş. ve Erkal, S. (1999). Çevre Eğitimi ve Aile. Eğitim ve Bilim Dergisi, 23 (112). Şahin, N., Cerrah, L., Saka, A. ve Şahin, B. (2004). Yüksek Öğretimde Öğrenci
Merkezli Çevre Eğitimi Dersine Yönelik Bir Uygulama. Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24 (3), 113-128.
Şama, E. (2003). Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23 (2), 99-110.
Şenyurt, A., Bayık Temel, A. ve Özkahraman, Ş. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Çevresel Konulara Duyarlılıklarının İncelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2 (1).
Şimşekli, Y. (2001). Bursa’da “Uygulamalı Çevre Eğitimi” Projesine Seçilen Okullarda Yapılan Etkinliklerin Okul Yöneticisi ve Görevli Öğretmenlerin Katkısı Yönünden Değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (1).
Taskın, Ö. (2005). An Evaluation of the Studies on Environmental Attitude and Knowledge. Education & Science 30 (138), 78-85.
Topaloğlu (Gürbahçe), D. D. (1999). Çevreye Yönelik Tutumlar ve Çevre Eğitimi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Tosunoğlu, C. (1987). A Cross–Cultural Study Which Compares Environmental Attitudes of Turkish and American Cross – Sektions in Educational Settings. Master Thesis, METU, Ankara.
Tuncer, G., Tekkaya, C. Sungur, S. ve Ertepınar, H. (2005a). The Effects of Region and Gender on Students' Attitudes towards Environment. Eğitim ve Bilim Dergisi 30 (136), 77-83.
Tuncer, G., Ertepinar, H., Tekkaya, C. ve Sungur, S. (2005b). Environmental attitudes of young people in Turkey: effects of school type and gender. Environmental Education Research, 11 (2), 215-233.
Tuncer, G., Sungur, S., Tekkaya, C. ve Erbatur, A. (2006). Fen Bilgisi Aday Öğretmenlerin Çevre Konularına Yönelik Tutumları ve Çevre Öğretimi İle İlgili Özyeterlikleri. VII. Ulusal Fen ve Matematik Eğitimi Kongresi, Gazi Üniversitesi, 07-09 Eylül 2006, Bildiri Özetleri Kitabı, 112s.
Türküm, S. (2006). Çağdaş Toplumda Çevre Sorunları ve Çevre Bilinci. Web:http://w2.anadolu.edu.tr/aos/kitap/IOLTP/1268/unite10.p adresinden 05 Mart 2013’te alınmıştır.
Uljas, J. (2001). Social Identity Influences on Environmental Attitudes and Behaviors. A Journal of the Humanities and Social Sciences, 5 (3), 255-269.
Uzun, N. (2007). Ortaöğretim Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Bilgi ve Tutumları Üzerine Bir Çalışma. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanlar Anabilim Dalı, Ankara.
Uzun N. ve Sağlam N. (2005). Orta Öğretim Kurumlarında Çevre Eğitimi ve Öğretmenlerin Çevre Eğitim Programları Hakkındaki Görüşleri. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi, Bildiriler Kitabı, 2, 28-30 Eylül 2005, 573-579s.
Uzunoğlu, S. (1996). Çevre Eğitiminin Amaçları, Uğraşı Alanları ve Sorunları. Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21.
Yalçın, C. (1993). Çevre Duyarlılığı ve Eğitimi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Yıldız, K., Sipahioğlu, Ş. ve Yılmaz, M. (2000). Çevre Bilimi. Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Ankara.
Yıldız, K., Baykal, T. ve Altın, M. (2002). Çevrenin Tanınması ve Öneminin Kavranmasına Yönelik Örnek Bir Sulak Alan Çalışması, Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (3), 1-9.
Yüksel, Y. (2009). Klasik Okullar İle Eko-Okullar ve Yeşil Bayraklı Eko-Okulların Çevre Eğitimi Açısından Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
YÜCEL, E. (2006). Canlılar ve Çevre.
Web: http://w2.anadolu.edu.tr/aos/kitap/IOLTP/2281/unite05.pdf adresinden 25 Şubat 2013’te alınmıştır.
Yücel, S. A. ve Morgil, İ. (1998). Yüksek Öğretimde Çevre Olgusunun Araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 14, 84-91.
Yücel, A. S. ve Morgil, İ. (1999). Çevre Eğitiminin Geliştirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü Dergisi 1 (1), 76-89.
EK 1: Kişisel Bilgi Formu
1. Cinsiyetiniz: Kız: Erkek:
2. Yaşadığınız Yer: Köy: Küçük Şehir: Büyük Şehir: 3. Üye olduğunuz çevre ile ilgili kuruluş: ...
4. Gelecekte hangi mesleği seçmek istersiniz?: ... 5. Aşağıdaki canlılarla ne kadar ilgileniyorsunuz?
Hiç Çok çok az Arasıra Sıkça Çok sık Evdeki bitkilerle
Evdeki hayvanlarla
6. Evde çevre sorunları hakkında ne sıklıkla konuşuyorsunuz?
Konuşmuyorum Evet ara sıra Evet sıkça 7. Arkadaşlarınızla çevre sorunları hakkında ne sıklıkla konuşuyorsunuz?
Konuşmuyorum Evet ara sıra Evet sıkça 8. Çevre problemleri hakkındaki gazetelerde çıkan haberleri okuyor musunuz?
Hayır Evet arasıra Evet sıkça 9. Çevre sorunlarının okul derslerinde ne sıklıkla işlenmesini istersin?
Hiç Çok az Ara Sıra Sıkça Çok Sık 10. Çevre sorunları okul derslerinizde işleniyor mu?
Hiç Çok az Ara Sıra Sıkça Çok Sık 11. Arkadaşlarınızla bir araya geldiğinizde genelde en sık konuştuğunuz konular
nelerdir?
... ... 12. Sizce Türkiye’nin en önemli çevre sorunu veya sorunları nelerdir?
... ... 13. Birey olarak siz, çevre sorunlarının azaltılması yönünde neler yaptınız?
... ...
14. Sizce 2040-2050 yıllarında dünya çevre sorunları bakımından ne durumda (daha iyi mi yoksa daha kötümü) olacaktır?
... ...
EK 2: Çevre Tutum Testi
I. Aşağıda verilen ifadelerden hangisine ne derece katılıyorsanız onunla ilgili kutucukta yer alan kısma işaret koyunuz
T amame n Ka tı lı yor um Ka tı lı yor um Ç ok Az Ka tı lı yor um Ka tı lm ıyor um Hiç Ka tı lm ıyor um
E1. Hayvan ve Bitki türlerinin sürekli olarak ortadan kalkması insanların lehine bir durumdur.
E2. Nehirler ve akarsularımızın temiz olmaması o kadar da kötü bir şey değildir.
E3. Kullanılmış kağıtları diğer çöpler içerisine atılmış olarak görmek beni çok üzüyor.
E4. Nefes aldığım hava sağlığıma zarar verecek derecededir.
E5. Tabiatın bozulması böyle devam edecek olursa gelecek yüzyıl içerisinde birçok canlı ortadan kalkmış olacaktır.
E6. Bir gün içecek temiz su bulamayacağımızdan korkuyorum.
E7. Gelecekte hava kirliliği yüzünden birçok kişi hastalanabilir ve hatta ölebilir.
E8. Denizlerin, göllerin ve nehirlerin nasıl temiz tutulması konusundaki bilgileri öğrenmek isterdim. E9. Bu kadar çok çöpün oluşmasında suçlu olan politikacılardır.
E10. Denizlerin, göllerin ve nehirlerin temiz tutulması için hiçbir şey yapmak niyetinde değilim.
E11. Doğanın daha çok bozulmasını önlemek için ben de bir şeyler yapabilirim.
E12. Bir birey bile havanın temiz tutulması yönünde bir şeyler yapabilir.
E13. Böyle giderse çok yakın gelecekte fosil yakıt kaynakları tükenecek.
E14. Boş zamanlarımın belirli bir kısmını hayvan ve bitkilerle ilgilenmeyi ayırmaya hazırım.
E15. Kirletilmiş bir alanın (Göl, nehir, orman ve deniz) temizlenmesinde gönüllü olarak çalışmak ve katkıda bulunmak isterim.
T amame n Ka tı lı yor um Ka tı lı yor um Ç ok Az Ka tı lı yor um Ka tı lm ıyor um Hiç Ka tı lm ıyor um
E16. Eğer bir arabam olsaydı çevreyi daha fazla kirletmemek için 100 km´den daha fazla sürat yapmazdım.
E17. Okulda kullanacağımız okul için gerekli olan malzemeleri geri kazanılmış olanlardan satın almaya hazırım.
E18. Bahçem olsaydı gübrelemeyi kimyasal gübreler ile yapardım.
E19. Bir hayvanat bahçesinde gezme yerine bir eğlence yerine gitmeyi tercih ederim.
E20. Eğer çok param olsaydı lüks bir araba satın almak istemezdim.
E21. Orman yangınlarını önlemek için yapılabilecek bir şey yoktur.
E22. Asit yağmurlarını engellemek için bir şeyler yapmaya hazırım.
EK 3: Çevre Davraniş Testi
II. Aşağıdaki düşüncelere ne derece katıldığınızı ilgili yere işaretleyerek belirtiniz.
Ç ok S ık S ıkça Ara S ır a Oldukç a Az Hiç bir Z aman
V1. İçeceklerimizi satın alırken genelde metal kutuda veya depozitosuz şişelerde olanlarını tercih ederiz. V2. Bulaşık ve çamaşır deterjanlarını satın alırken çevreye zararlı olup olmadıklarına dikkat ederiz. V3. Evimizde kullanılmayan kağıtları ayırır ve toplanan yere haber verir veya iletiriz.
V4. Arkadaş grubumdakilerin hemen hepsi kutu içecekleri tercih ederler.
V5. Metal kutudaki içecekleri tercih ederim. V6. Satın aldığım defterlerin ve dosya kağıtlarının geri dönüşümlü kağıtlardan olmasına dikkat ederim. V7. Kullanılmış pilleri normal çöp bidonlarına atarım.
V8. Kullanılmış şişeleri şişe kumbaralarına atarım. V9. Okulda kullanacağım dosyaları satın alırken plastik olanlarını tercih ederim.
V10. Ailem veya ben, alışveriş paketlerini defalarca kullanırız.
V11. Ben veya ailem kullanılmış eski eşyalarımızı veya eski kitapları ihtiyacı olanlara veya bunları toplayan kurum veya kuruluşlara veriyoruz. V12. Kalorifer açık iken kapı ve pencereyi açık tutmam.
V13. Evde veya çalıştığım kurumda enerji tasarrufu yapma konusunda çok titiz davranırız. Örneğin; boş yere elektrik lambasının yanmasını, gereksiz yere radyo ve televizyonun açık durmasını, kalorifer çalışırken kapı ve pencerenin açık kalmasını istemeyiz.
V14. Arkadaşlar ile çevre kirliliği üzerine sohbetler yaparız.
Ç ok S ık S ıkça Ar a S ır a Oldukç a Az Hiç bir Z aman
V15. Yeterli param olduğunda eski model cep telefonumun ve bilgisayarımın yerine yenisini alırım. V16. Alışverişe giderken sepet, file yada uzun süreli kullanılabilen pazar çantası taşıyor musunuz?. V17. Çeşmede işim bittikten sonra çeşmenin iyice kapanıp kapanmadığını kontrol ederim.
V18. Işığın, radyonun veya televizyonun gereksiz yere açık kalmamasını çok dikkat ederim.
V19. Çevrenin korunmasına yönelik konferans veya herhangi bir toplantıya hangi sıklıkla katıldınız? V20. Piknikte şişelerin toplanmasına dikkat ederim.
EK 4: Çevre Bilgi Testi
III. Aşağıdaki ifadelerden size en uygun düşenini işaretleyiniz.
T amame n Ka tı lı yor um Ka tı lı yor um Ç ok Az Ka tı lı yor um Ka tı lm ıyor um Hiç Ka tı lm ıyor um
W1. Gürültü insanlarda sadece sinirliliğe sebep olur, hastalık yapmaz.
W2. Birçok nehir ve denizlerimiz besin maddesi azaldığı için hasta, bozulmuş durumdadır.
W3. Küvette yıkanma yerine duş ile yıkanma çevreye daha az zarar verir.
W4. Karbondioksit gazı Ozon tabakasının delinmesinden sorumlu tek gazdır.
W5. Eksoz gazı ağaçlara zarar verir fakat insanlara bir zarar vermez.
W6. Elektrik enerjisi elde etmek için çevreye zararlı olan termik ve nükleer santrallerin dışında güneş ve rüzgar gibi alternatif enerji kaynakları da vardır. W7. Kaloriferin daha az yakıt harcaması için pencereyi uzun süre az açık tutma yerine kısa süreli tamamen açık tutmak daha iyidir.
W8. Recycling, bazı atıkların geri dönüşümü demektir.
W9. İçeceklerimizi bir defa kullanılıp atılan kutularda almak yerine depozitolu şişelerde almak çevreyi koruma açısından daha çok yararlıdır.
W10. Kağıt alırken geri dönüşümlü olanlarını almak çevrenin korunması açısından çok önemlidir.
W11. Kompost, mutfak çöpleri gibi organik çöplerin gübre yapılmasıdır.
W12. Bir ürünün üzerinde o ürünün çevre dostu olup olmadığını tanıtan işaret bulunur.
W13. Dünya yüzeyinde bazı bölgelerin zamanla su altında kalacak olmasının nedeni olarak ozon tabakasının delinmesi gösterilmektedir.
W14. Çöpler cam, plastik, kağıt, özel çöpler ve diğer çöpler olmak üzere ayrı ayrı toplanmalıdır.
W15. Kırık aynaları, şişe parçalarını, depozitolu şişeleri cam kumbaralarına atmak gerekir.
W16. Evlerinizde ve okulunuzda bulunan kaloriferlerin önünde mobilya veya elbise dolabı gibi eşyaların bulunması enerji israfına yol açar.
T amame n Ka tı lı yor um Ka tı lı yor um Ç ok Az Ka tı lı yor um Ka tı lm ıyor um Hiç Ka tı lm ıyor um
W17. Okul bahçelerinin, yaya yollarının ve parkların beton veya asfalt ile kaplı olması gerekir.
W18. Çevreye verilen zararlardan birini önlemek için kışın buz çözücü olarak tuz yerine küçük taşcıklar, kül vb. maddeler kullanılmalıdır.
W19. Yazın, bahçelerin en uygun sulama zamanı sıcağın en yüksek olduğu öğle vaktidir.
W20. Doğanın korunması açısından okulumuz bahçesindeki veya parklardaki masa ve bankların ağaçtan olması gereklidir
W21. Cam şişeler orman yangınlarına neden olmaz. W22. Asit yağmurlarına neden olan tek gaz karbondioksittir.
EK 5: 6. Sınıf Fen Başarı Testi
1. Aşağıdaki öğrencilerden hangisinin söylediği olayın sonucu yanlış verilmiştir?
A.
B.
C.
D.
Bir gün Ayşe Hanım kurabiye yapmaya karar veriyor. Aşağıdaki işlemleri sırasıyla gerçekleştiriyor:
I. Kesme şekeri döverek toz şeker yapıyor.
II. Toz şekeri unla karıştırıyor. III. Karışıma maya katılarak hamur yapılıyor.
IV. Fırında kurabiyeler pişiriliyor. 2. Bu işlemlerden hangileri kimyasal
hangileri fiziksel değişimdir? Fiziksel Değişim Kimyasal
Değişim A. I – III B. I – II C. II – IV D. II – III II-IV III-IV