Coğrafya konularını iĢlemede aktif öğrenme etkinliklerini kullanmanın coğrafya dersini zevkli, daha iyi anlaĢılabilir, kalıcı, düĢünme kabiliyetini geliĢtirici, yaparak yaĢayarak öğrenme sağladığı, derse katılımı artırdığı ve dersten sonrada bu ilginin devam ettiği gibi faydalı kazanımların sağlandığı görülmektedir.
„Ekosistem ve Madde Döngüsü‟ konusunun öğrenilmesinde etkili olan Aktif öğrenme teknikleri, coğrafya dersinin farklı konularında uygulanarak bu konular üzerindeki etkinliği araĢtırılabilir.
Bütün bunlar dikkate alındığında coğrafya derslerinde aktif öğrenme etkinlikleri kullanılarak derslerin iĢlenmesinin öğrenci baĢarısını artıracağı, kalıcı öğrenme sağlayacağı ve coğrafya ya karĢı olumlu tutum geliĢtireceği görülecektir. Bu sebeple öğretmenlerin coğrafya dersleri iĢlerken aktif öğrenme yöntem ve tekniklerini kullanması gerekmektedir. Coğrafya öğretmenlerinin aktif öğrenme
yöntem ve tekniklerini anlamaları ve derslerinde etkili olarak kullanmaları için öğretmenlere bu konuda kurs, seminer ve hizmet içi eğitim verilmelidir.
Bu tür çalıĢmaların farklı konular üzerinde yapılmasının coğrafya dersi baĢarısı ve coğrafya dersine karĢı olumlu tutum geliĢtirmede faydalı olacağı kanaatindeyiz. Bunun için coğrafya öğretmenlerinin her bir konuya uygun metot ve teknikleri belirleyecek, buna göre materyal geliĢtirebilecek donanıma sahip olmaları ayrıca öğrencilerin derse aktif katılımını sağlayacak ortamların oluĢturulması sağlanmalıdır. Geleneksel öğrenme yöntemleri yerine, ilgi çekici olan yeni yöntem ve tekniklere baĢvurulmalıdır.
Eğitim Fakülteleri ve MEB gibi kurumlar hizmet içi eğitim programlarında
aktif öğrenme yöntem ve tekniklerini tanıtıcı, öğretmenleri ve öğretmen adaylarını
bu konuda yetiĢtirici düzenlemeler yapmalıdır. Eğitim fakültelerinde verilecek
eğitimde aktif öğrenme yöntem ve tekniklerinin öğrenilmesi ve uygulanılması sağlanmalıdır.
Coğrafya dersi gibi görselliğin önemli olduğu derslerde araç-gereçler öğretmenleri, aktif öğrenme tekniklerini kullanmaya teĢvik edici olmalıdır. Bu konuda hazırlanacak ders kitapları ve öğretmen kılavuz kitapların ile aktif öğretim yöntemlerini uygulanması sağlanmalıdır.
Öğretmenler ders planlarını aktif öğrenme yönteminin uygulanmasına olanak verecek Ģekilde hazırlamalı ve gerekli araç-gereçler kullanılarak, dersin öğrenciye aktarımı zenginleĢtirmelidir.
Öğrencilerin ders içerisinde daha aktif olmaları sağlanmalı ve onların yaratıcılık ve keĢfetme yetenekleri ön plana çıkarılmalıdır.
KAYNAKÇA
Acar, C. (2005). Aktif Öğrenmenin Matematik BaĢarısı Üzerine Etkileri. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
Açıkgöz, K. (2003). Çocuğun Aktif Öğrenen Olarak YetiĢtirilmesi Ġçin Öneriler. YaĢadıkça Eğitim Dergisi, 79, 1-5.
Açıkgöz, K. (2003). Aktif Öğrenme Açısından Bir Çözümleme. YaĢadıkça Eğitim Dergisi, 80, 2-4.
Açıkgöz, K. (2005). Etkili Öğrenme ve Öğretme. (6. basım). Ġzmir: Eğitim Dünyası Yayınları.
Açıkgöz, K. (2006). Aktif Öğrenme. (8. basım). Ġzmir: BiliĢ Yayınları. Açıkgöz, K. (2007). Aktif Öğrenme Yazıları. Ġzmir: BiliĢ Yayınları.
Akınoğlu, O. (2005). Coğrafya Eğitiminin Etkililiği ve Sorunları. Marmara Coğrafya Dergisi, 12, 77-96.
AkĢit, F. (2007). Coğrafya Öğretiminde Aktif Öğrenmenin Akademik BaĢarı ve Tutum Üzerine Etkisi. YayımlanmamıĢ Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Atalay, Ġ. (1991). Coğrafya Öğretimi. EskiĢehir: Açık Öğretim Fak Yayınları
Aydoğdu, M. , Gezer, K. , Özkaya, A. , Bal, D.A. ve Darçın, E. S. (2006). Çevre Bilimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Balcı, A. (2001). Sosyal Bilimlerde AraĢtırma, Yöntem, Teknik ve Ġlkeler Ankara: Pegem Yayınları.
CDÖP. (2005). Coğrafya Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (9-12 sınıflar). MEB Talim Terbiye Kurulu BaĢkanlığı, Ankara: MEB Yayınları.
CDÖP. (2010). Coğrafya Dersi Öğretim Programı (9-12 sınıflar). MEB Talim Terbiye Kurulu BaĢkanlığı, Ankara: MEB Yayınları.
Cepel, N. (1992). Doğa Çevre Ekoloji ve Ġnsanlığın Ekolojik Sorunları. Ġstanbul: Altın Kitapları.
Demirel, Ö. (2000). Öğretme Sanatı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Demirel, Ö. (2000). Genel Öğretim Yöntemleri. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Dilaver, H. H.(1996). Türkiye’de Öğretmen YetiĢtirme ve Ġstihdam ġartları. Ankara: Gün Yayıncılık.
Doğanay, H. (1993). Coğrafya’ya GiriĢ. Ankara: Gazi Büro Kitabevi.
Doğanay, H. (2002). Coğrafya Öğretim Yöntemleri, Orta Öğretimde Coğrafya Eğitiminin Esasları. Erzurum: Aktif Yayınevi.
Faırgrıeve, J. (1926). Geography in School. London: University of London Press, pp.18. Gardner, William ve diğerleri. (1996). Ortaöğretim Sosyal Bilimler Öğretimi.
Ankara: YÖK/WORLD BANK, National Education Development Project. Trial Edition.
Gökçe, E. (2004). Aktif öğrenme sürecine iliĢkin öğrenci ve öğretmen görüĢleri. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Sayı: 1 (53-66).
Güngördü, E. ve Önal, H. (2008). Cografya Öğretiminde Aktif Öğrenme Uygulamaları (Hava Kirliliği). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (19), 60-74.
Güngördü, E. (2010). Liselerde Coğrafya Dersi Öğretimi (Özel öğretim yöntemleri-1). Ankara: Gazi Kitabevi.
Güngördü, E. (2010). Eğitim Fakülteleri Ġçin Coğrafya’da Ġstatistik Metodları. Ankara: Gazi Kitabevi.
Güngördü, E. (2006). Coğrafya’da Öğretim Yöntemleri ve ÇağdaĢ Öğretim YaklaĢımları Ġlkeler Uygulamalar. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Ġzbırak, R. (1992). Coğrafya Terimleri Sözlüğü. Ġstanbul: MEB. Yayınları.
Johnson, D. W., Johnson, R. T. and Smith, K. A. (1991). Active learning: co-operation in the collage classroom, Edina, MN Ġnteraction Book Company.
Kaptan, S. (1998). Bilimsel AraĢtırma ve Ġstatistik Teknikleri. Ankara: TekıĢık Web Ofset.
Karabağ, S. (1999). Coğrafya Öğretiminde Anahtar Sorular ve Kavramlar. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 25-40.
Karabağ, S. (2003). Coğrafya Kurultayı Bildiriler Kitabı. Ankara: Gazi Kitabevi.
Karabağ, S. ve ġahin, S. (2007). Kuram ve Uygulamada Coğrafya Eğitimi. Ankara: Gazi
Kitabevi.
KarakaĢ Özür, Nazan. (2007). Coğrafya Eğitiminde Öğrenme/Öğretme Süreçleri., S. Karabağ ve S. ġahin. (Editörler). Kuram ve Uygulamada Coğrafya Eğitimi. Ankara. Gazi Kitapevi, ss. 75-136‟daki makale.
Koç, C. (2007). Aktif Öğrenmenin Okuduğunu Anlama, EleĢtirel DüĢünme ve Sınıf Ġçi EtkileĢim Üzerindeki Etkileri. YayımlanmamıĢ Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ġzmir.
Komisyon (2006). Coğrafya Dersi Öğretim Programı. Ankara: Gazi Kitabevi.
Küçükahmet, L. (1997). Eğitim Programları ve Öğretimi. Ankara: ÖSYM Yayınları. Küçükahmet, L. (1995). Öğretim Ġlke ve Yöntemleri. Ankara: Gazi Büro Kitabevi.
Özçelik, D.A. (1981). Okullarda Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Ö.S.Y.M. Eğtim . Yayınları, 3.
Özey, R. (2001). Çevre Sorunları. Ġstanbul: Aktif Yayınevi.
Sayhan, H. (1995). Bilgisayar Teknolojisi ve Coğrafya Eğitimi. Ġstanbul: Coğrafya Kurumu.
ġahin, S. (2004), Coğrafya Ġnternet Rehberi. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
TaĢ, Halil Ġbrahim. (2008). Zihin Haritaları, Harita Okuma Becerisi ve GörselleĢtirme., R. Özey ve A. Demirci. (Editörler). Coğrafya Öğretiminde Yöntem ve YaklaĢımlar. Ġstanbul. Aktif yayınevi. ss. 133-170‟deki makale.
Tekin, H. (1998) Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Yargı Yayınları.
Yalın, H.Ġ. (2002) Öğretim Teknolojileri ve Materyal GeliĢtirme. Ankara: Nobel Yayınları.
Yavuz Eren, K. ( 2005 ). Yeniden Yapılanan Sınıflar Ġçin Aktif Öğrenme Yöntemleri. Ankara: Ceceli Yayınları Eğitim Dizisi, 9.
Yıldırım, A. (2009). Bilgisayar Eğitiminde Aktif Öğrenmenin Öğrenci Akademik BaĢarısı, Tutumu ve Kalıcılığına Etkisi. YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yıldız, K., Sipahioğlu, ġ. ve Yılmaz, M. (2005). Çevre Bilimi. (GeniĢletilmiĢ Ġkinci Baskı). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
YARARLANILAN ĠNTERNET SĠTELERĠ http://www.biltek.tubitak.gov.tr/bilgipaket/ekosistem www.yayim.meb.gov.tr
www.dergi.tbd.org.tr http://ogm.meb.gov.tr/
EK-2. BAġARI TESTĠ
--Merhaba benim adım Ömer YÜCEBĠLGĠLĠ. Aktif öğrenme tekniklerinin öğrenci baĢarısındaki etkisi üzerine bir araĢtırma yapıyorum. Bu araĢtırmada tespit edilecek sonuçlar, aktif öğrenme tekniklerinin kolay öğrenme üzerindeki etkisini ortaya çıkaracaktır. Bu test içinde vereceğiniz bilgilerin tümü gizli tutulacaktır. Test yaklaĢık 30 dakika kadar sürecektir.
KiĢisel Bilgiler CĠNSĠYET : YAġ : SINIF : TARĠH : OKUL ADI : BAġARI TESTĠ
1) Ekosistemdeki bütün canlılar için besin kaynağıdırlar. Ġnorganik maddeleri organik maddeye dönüĢtürürler.
Beslenme iliĢkileri göz önüne alındığında yukarıdaki canlı türü hangisidir?
A) Otçullar B) Etçiller C) AyrıĢtırıcılar D) Hem etçil hem otçullar E) Üreticiler 2) I. Bitki ve hayvan kalıntılarını parçalayarak, kendi besinlerini sağlarlar
II. ÇeĢitli kimyasal maddeleri ayrıĢtırarak yeniden canlılar tarafından kullanılabilir hale getirirler III. Besin zincirinin ilk basamağını oluĢtururlar.
IV. Ġkincil tüketiciler grubuna girerler.
Yukarıda verilen bilgilerden hangisi ya daha hangileri ayrıĢtırıcılar (çürükçüller) ile ilgili doğru bir bilgidir?
A)Yalnız I B)I ve II C)II ve III D)III ve IV E)I ve IV
3)
Yukarıdaki Ģekilde enerji akıĢı gösterilmiĢtir.
ġekilde aĢağıdan yukarıya doğru gidildikçe her kattaki değiĢimle ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıĢtır?
A) Tür sayısı azalır B) Canlı sayısı azalır
C) Toplam enerji miktarı artar D) Toplam besin miktarı azalır E) Vücutta biriken artık oranı artar
4) Bir ekosistemde yer alan canlıların beslenme iliĢkileri göz önüne alındığında aĢağıdaki sıralamada verilen numaralarda sırasıyla hangi canlılar yer almalıdır?
I → II → III → IV
I II III IV A) Çayır TavĢan Yılan Ġnsan B) TavĢan Yılan Mantar Ġnsan C) Çayır Mantar TavĢan Yılan D) Ġnsan TavĢan Çayır Mantar E) Mantar Çayır TavĢan Yılan
5) AĢağıdaki canlılardan hangisi güneĢten gelen enerjiyi doğrudan kullanır? A) Bitkiler B) Otçullar C) Etçiller D) AyrıĢtırıcılar E) Otçul-etçiller
6) AĢağıdaki Ģekilde, ekosistemlerdeki enerji piramidi gösterilmiĢtir.
Buna göre, enerji piramidinde X ile gösterilen taban kısmına aĢağıdakilerden hangisinin gelmesi doğru olur?
A) Ġnsanlar B) Üreticiler C) Hayvanlar D) AyrıĢtırıcılar E) Üçüncül Tüketiciler
7) Suyun, Litosfer, Hidrosfer ve Atmosfer arasındaki hareketine Su Döngüsü adı verilir. Buna göre, aĢağıdakilerden hangisinin su döngüsü üzerinde doğrudan bir etkisi yoktur?
A)YoğuĢma B)YağıĢ C) BuharlaĢma D)Yer Çekimi E)KarstlaĢma
8) Su, oksijen, azot gibi inorganik maddelerin canlıların kullanabileceği organik besin maddeleri hâline dönüĢtürülmesi aĢağıdaki olaylardan hangisiyle gerçekleĢir?
A) Karbon Döngüsü B) Su Döngüsü C) Fotosentez D) YoğunlaĢma E) Azot Döngüsü
9)
Yukarıdaki kavram haritası aĢağıdakilerden hangisine aittir?
A) Su Döngüsü B) Besin zincirine C) Oksijen döngüsüne D) Azot Döngüsü E) Karbon döngüsüne
10) I. Suyun oksijen ve hidrojene ayrılması II. Canlıların solunum yapması
III. Bitkilerin fotosentez yapması
IV. Ölen bitki ve hayvanların ayrıĢtırıcılar tarafından ayrıĢtırılması Yukarıda verilenlerden hangileri atmosfere oksijen sağlar?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
D) I ve IV E) II ve IV
11) AĢağıdaki Ģekilde enerji akıĢı Ģematik olarak gösterilmiĢtir.
Buna göre, ekosistemdeki enerji akıĢı ile ilgili aĢağıdakilerden hangisinin söylenmesi doğru olur?
A) AyrıĢtırıcılar ekosistemdeki enerjinin büyük bir kısmını kullanır. B) GüneĢ enerjisini sadece ikincil tüketiciler doğrudan kullanabilir. C) Üreticilerin kullandığı enerjiyi ayrıĢtırıcılar doğrudan kullanamaz. D) Üçüncül tüketiciler birincil tüketicilere göre daha fazla enerji kullanır.
E) Yeryüzüne gelen güneĢ enerjisinin büyük bir kısmı üreticiler tarafından tutularak fotosentez yolu ile sırasıyla birincil, ikincil, üçüncül tüketiciler ile ayrıĢtırıcıların kullanabileceği enerjiye
12) Biyolojik çeĢitliliği tehdit eden insan kaynaklı birçok faktör vardır. Yapılan araĢtırmalara göre baĢta insan kaynaklı faktörlerin etkisi ile günümüzdeki tür kayıplarının geçmiĢe göre bin ila 10 bin kat fazla olduğu ortaya çıkmıĢtır.
Buna göre, aĢağıdakilerden hangisi biyolojik çeĢitliliği tehdit eden insan kaynaklı faktörlerden biri değildir?
A) Akarsuların sanayi atıkları ile kirletilmesi B) Orman arazilerine yerleĢim alanları açılması
C) SanayileĢme ile birlikte hava kirliliği ve küresel ısınmanın artması D) Tarım alanlarında bilinçsiz ilaç ve suni gübre kullanımının yaygınlaĢması E) Volkanik patlamaların etkisiyle ormanlarda yangınların meydana gelmesi
13)
Ġklim koĢullarının bitki ve hayvan türü zenginliği üzerindeki etkisi göz önüne alındığında, haritada numaralandırılan bölgelerin hangisinde bitki ve hayvan türü zenginliğinin daha az olduğu söylenebilir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
14) AĢağıdakilerden hangisi, biyomun tanımıdır? A) Ekosistemdeki cansız öğelerdir.
B) Benzer bitki ve hayvan topluluklarını barındıran bölgelerdir. C) Bitki ve hayvan dağılıĢlarını inceleyen coğrafyanın alt dalıdır.
D) Bitki ve hayvanların yaĢamlarını devam ettirtmek için bulundukları ortama uyum sağlamalarıdır.
E) Belli bir bölgede yaĢayan ve birbirleriyle sürekli etkileĢim içinde bulunan canlılar ile bunların cansız çevrelerinin oluĢturduğu bütündür.
15) Mercanlar, Dünya ekosisteminin en çeĢitli beslenme alanlarındandır. Bu durum üzerinde; I. canlı türlerinin beslenme ve barınmalarına uygun ortamlar oluĢturmaları,
II. okyanuslarda bulunmaları, III. tuzlu sularda oluĢmaları
Özelliklerinden hangilerinin etkisi en fazladır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
16) AĢağıdaki biyomların hangisinde canlı türü çeĢitliliği daha azdır ? A) Çöl biyomu
B) Deniz biyomu C) Savan biyomu
D) GeniĢ yapraklı ormanlar biyomu E) Yaprağını döken ormanlar biyomu
17) I. Yer Ģekilleri II. Yer altı kaynakları III. Ġklim koĢulları IV. Toprak özellikleri
Yukarıda verilenlerden hangileri, canlıların yeryüzündeki dağılıĢında etkili değildir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve IV E) III ve IV
18) Amerika kıtası‟nın kuzeyindeki canlı çeĢitliliği Orta Amerika‟daki canlı çeĢitliliğinden azdır. Buna göre, aĢağıdakilerden hangisinin söylenmesi doğru olur?
A) Amerika Kıtası‟nda birçok canlı türü yaĢamaktadır.
B) Kuzey Amerika, Orta Amerika‟ ya göre daha fazla yağıĢ alır. C) Kuzey Amerika‟daki nüfus yoğunluğu Orta Amerika‟ ya göre azdır. D) Toprak özellikleri canlıların çeĢitliliği üzerindeki en önemli etkendir.
E) Sıcak ve nemli iklim bölgelerindeki canlı çeĢitliliği soğuk iklim bölgelerine göre daha fazladır.
19) AĢağıdakilerden hangisi, çöl biyomlarının özelliklerinden biri değildir ? A) Yıllık yağıĢ miktarı azdır.
B) Bitki ve hayvan çeĢitliliği azdır.
C) Bitkiler terlemenin kolay olabilmesi için geniĢ yapraklıdırlar.
D) Suya az ihtiyaç duyan ve suyu depo edebilen hayvan türleri yaĢamaktadır.
E) Çöllerde yaĢayan bitki ve hayvan türleri kurak ve sıcak koĢullarına uyum sağlamıĢlardır.
20) AĢağıdaki biyomların hangisinde bitki örtüsü bulunmaz? A) Kutup B) Çöl C) Savan
21) Bitki ve hayvan türlerinin yaĢamlarını devam ettirebilmek için bulundukları ortamın koĢullarına uyum sağlamalarına adaptasyon adı verilir.
Buna göre;
I. Kutup bölgelerinde yaĢayan fokların düĢük sıcaklıktan fazla etkilenmemeleri için vücutlarının kalın bir yağ tabakası ile kaplı olması,
II. SanayileĢme ile birlikte bitki ve hayvan türlerinde kayıpların olması,
III. Çöl bölgelerinde yaĢayan bazı hayvanların renklerinin diğer bölgelerde yaĢayan aynı tür hayvanlara göre açık olması ,
durumlarından hangileri canlıların adaptasyonuna örnek olarak gösterilebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I,II ve III
22) Azot dögüsünün oluĢmasında aĢağıdakilerden hangisinin etkisi yoktur? A) Yıldırım B) Volkanizma C) Mikroorganizmalar D) Su E) Bitkiler
23) Dünya ekosistemi adı da verilen Ekosfer aĢağıdaki ortamların hangisinden oluĢmaz ?
A) Hidrosfer B) Atmosfer C) Litosfer
D) Astenosfer E) Biyosfer
24)
Akarsuların fiziksel ve kimyasal özellikleri göz önüne alındığında, numaralandırılan bölgelerin hangisinde bitki ve hayvan çeĢitliliğinin daha az olması beklenir?
25) Aralarında binlerce kilometre uzaklık bulunmasına rağmen kıtalardaki bitki ve hayvan türleri birbirine benzemektedir.
Bu durum, aĢağıdakilerden hangisinin bir sonucu olabilir? A) Kıtaların yüzölçümlerinin farklı olmasının
B) Bazı canlı türlerinin soylarının tükenmesinin
C) Bir bütün olan kıtaların birbirlerinden ayrılmalarının D) Kıtaların epirojenik hareketlerin etkisinde kalmalarının E) Bazı kıtaların her iki yarımkürede de topraklarının olmasının
26) Belli bir bölgede yaĢayan ve birbirleriyle etkileĢim içinde bulunan canlılar ile bunların cansız çevrelerinin oluĢturduğu sisteme ekosistem adı verilir. Ekosistemlerin büyüklüğü mikro alanlardan baĢlayıp makro alanlara kadar olabilir.
Buna göre, aĢağıdaki ekosistemlerden hangisi daha küçük bir alana sahiptir?
A) Deniz B) Orman C) Göl D) Dağ E) Çam ağacı
27)
Yukarıda gösterilen kavram haritasında boĢ bırakılan yere, aĢağıdakilerden hangisinin yazılması doğru olur?
A) Ġnsan B) Diğer canlılar C) Paleocoğrafya D) Ġklim E) Toprak
28) Ekosistemde yer alan canlılar arasında doğal bir denge bulunmaktadır. Bu canlı gruplarından biri yok olduğunda ekosistemdeki diğer canlılarda bu durumdan etkilenmektedir.
Buna göre aĢağıdakilerden hangisinin gerçekleĢmesi durumunda ekosistemin geliĢmesini olumsuz yönde etkilemez?
A) Orman yangınlarının artması
B) Denizlerdeki aĢırı avlanmanın artması C) Toprak örtüsünün ortadan kalkması D) Tarım ilaçlarının fazla kullanılması
E) Ağaçlandırma çalıĢmalarının yaygınlaĢtırılması Canlıların yeryüzündeki dağılıĢını
etkileyen coğrafifaktörler
1.Fiziki
faktörler 2. Biyolojik Faktörler
3. …………. ………
29) AĢağıdakilerden hangisi inorganik maddeleri sürekli olarak cansız ortamdan alıp canlı unsurlar arasında aktarıldıktan sonra cansız ortama tekrar verilmesi Ģeklinde çalıĢır?
A) Besin zinciri B) Enerji akıĢı C) Fotosentez D) Madde döngüsü E) Enerji piramidi
30) - Kara ve deniz bitkileri tarafından fotosentezde kullanılır. - Deniz hayvanlarının kabuk oluĢumunda kullanılır. - Ölen canlıların çürümesi ile doğaya geri döner.
Yukarıda özellikleri verilen madde aĢağıdakilerden hangisidir?
A) Azot B) Su C) Oksijen D) Fosfor E) Karbondioksit
31) Su döngüsünün oluĢmasında aĢağıdakilerden hangisinin etkisi en azdır?
A) Toprak yapısı B) BuharlaĢma C) YağıĢ D) YoğunlaĢma E) GüneĢ enerjisi
32) AĢağıdaki haritada, karasal biyomlardan bazıları numaralandırılmıĢtır.
Buna göre, haritada numaralandırılarak gösterilen biyomların hangisinin ortaya çıkmasında nemli ve yağıĢlı iklim koĢulları etkili olmuĢtur?
EK-4: DENEL ĠġLEMLERĠN PLANLAMASI
ve
COĞRAFYA DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI 11. SINIF
ÖĞRENME ALANI: A. DOĞAL SĠSTEMLER
KAZANIMLAR ETKĠNLĠK ÖRNEKLERĠ AÇIKLAMALAR
A.11.1. Bitki ve hayvan
türlerindeki zenginliğin
oluĢumunda ve türlerin
azalmasında etkili faktörleri birbirleriyle olan iliĢkileri çerçevesinde yorumlar.
/ Bozulan Dengeler Haritalar incelenerek bitki ve hayvan türlerinin zenginliği ve dağılıĢı ile doğa unsurları iliĢkisi kurulur. Dünyadaki tür zenginliğinin nedenleri ile türlerin azalmasına neden
olan faktörler
iliĢkilendirilerek raporlar oluĢturulur.
# Harita becerisi, sorgulama becerisi, değiĢim ve sürekliliği algılama becerisi, kanıt kullanma becerisi kazanımla birlikte organize edilerek verilecek becerilerdir.
A. 11.1, A.11.2. kazanımlar için öz değerlendirme formu, gözlem formu, açık uçlu
sorular kullanarak
değerlendirme yapabilirsiniz.
A.11.2. Yeryüzündeki suların
ekosistem içerisindeki yerinden yola çıkarak doğal sistemlerin iĢleyiĢi üzerindeki etkisini analiz eder.
/ Su Ekosistemi
Ekosistem kavram ağı
oluĢturulur. Su ekosistemine ait unsurlardan yola çıkılarak, bunun (su ekosisteminin) yaĢam için önemi tartıĢılır. Örnek bir su ekosistemi
incelenerek (Bir göl
incelemesi olabilir.) sınıf ortamında çeĢitli görsel materyallerden yararlanarak sunum yapılır.
[!] Su döngüsü ve dünyadaki su varlığının doğal sistemlerin iĢleyiĢi üzerindeki etkileri üzerinde durulmalıdır.
# Sorgulama becerisi, kanıt kullanma becerisi kazanımla birlikte organize edilerek verilecek becerilerdir.
A.11.3. Ekosistemi oluĢturan
unsurlar ile madde döngüsü ve enerji akıĢı arasındaki iliĢkiyi doğal sistemlerin iĢleyiĢi açısından sorgular.
/ Doğadaki Döngüler Azot, karbon, su, enerji ve
besin döngüsü
diyagramlarından
yararlanarak doğal sistemlerin etkileĢimi örneklendirilir. Bu döngülerin birbirlerine etkileri ve sistem iliĢkisi analiz edilir.
# Sorgulama becerisi, değiĢim ve sürekliliği algılama becerisi, kanıt kullanma becerisi kazanımla birlikte organize edilerek verilecek becerilerdir. Bu kazanım için öğrenci
ürün dosyaları, öz
değerlendirme formu, gözlem formu, dereceleme ölçeği, açık uçlu sorular, kısa cevaplı, çoktan seçmeli, boĢluk doldurma, eĢleĢtirme tipi
testler kullanarak
değerlendirme yapabilirsiniz.
:Sınıf-okul içi etkinlik :Okul dıĢı etkinlik :Ġnceleme gezisi [!] :Uyarı :Ders içi iliĢkilendirme :Ölçme ve değerlendirme # Coğrafî beceriler
COĞRAFYA DERSĠ ÖĞRETĠM PROGRAMI 11. SINIF
ÖĞRENME ALANI: A. DOĞAL SĠSTEMLER
KAZANIMLAR ETKĠNLĠK ÖRNEKLERĠ AÇIKLAMALAR
A.11.4. Bir yerin iklim verileri ve
topoğrafya haritalarını
iliĢkilendirerek hidroelektrik güç potansiyelini belirler.
/ / Suyun Kontrolü Sulardan yararlanma Ģekilleri tartıĢılarak, insanlık için önemli olan su potansiyelinin değerlendirilmesi üzerinde
durulur. Örnek bir
hidroelektrik santralinin bulunduğu alanın topoğrafya ve iklime ait haritaları, verileri değerlendirilir. Bunlar, baraj ve santral kuruluĢunda etkili olan faktörlerle iliĢkilendirilir. Daha sonra da barajların çevre ve ekolojik yönden etkileri sorgulanır. Yakın çevrede baraj ve hidroelektrik santrali varsa, inceleme gezisi düzenlenebilir.
Suyu Verimli Kullanma Projesi
ĠĢ birlikli öğrenme yöntemi ile sınıf gruplara ayrılır. Her grup için bir alan seçilerek bu alan ile ilgili genel bir araĢtırma yapılması istenir (Bu ön araĢtırma yerine öğretmen tarafından verilecek bilgi notları da kullanılabilir.). Her grup seçtiği alandaki su potansiyelini ve suyun nasıl daha iyi kullanılabileceğine iliĢkin projesini sınıfta sunar.
# Harita becerisi, gözlem becerisi, arazi çalıĢma becerisi, sorgulama becerisi, tablo, diyagram, grafik oluĢturma ve yorumlama becerisi, fotoğraf kullanma ve okuma becerisi kazanımla birlikte organize edilerek verilecek becerilerdir. Bu kazanım için açık uçlu
sorular kullanarak
değerlendirme yapabilirsiniz.
:Sınıf-okul içi etkinlik :Okul dıĢı etkinlik :Ġnceleme gezisi [!] :Uyarı :Ders içi iliĢkilendirme :Ölçme ve değerlendirme # Coğrafî beceriler
AraĢtırma Sürecinde ĠĢlenen Konular, Yapılan Etkinlikler, Uygulanan Yöntemler ve Ders Sürelerinin Dağılımı D er s S a a ti DAVRANIġLAR HEDEF VE KAZANIMLAR KONULAR ( ALT ÖĞRENME ALANLARI)
ÖĞRENME - ÖĞRETME YÖNTEM - TEKNĠK VE ETKĠNLĠKLERĠ
2 A.11.1. Bitki ve hayvan türlerindeki zenginliğin oluĢumunda ve türlerin