Öğrencilerin bilim insanının çalışmaları ve çalışma alanları ile ilgili düşüncelerini genişletmek için ders kitaplarında farklı çalışma alanlarına göre bilim insanlarına ve onların çalışmalarına yer verilmelidir.
Bilimsel çalışmalar, bilim insanı ve bilimin doğası hakkında Bilim sanat merkezlerindeki öğrencileri bilgilendirmek ve bilinçlendirmek için öğrencilere bu konuda eğitim verilmelidir.
Öğrencilerin çoğu erkek ve kadınların bilim insanı olma yolunda eşit şartlara sahip olduklarını düşünürken resmettikleri bilim insanlarının çoğunun erkek olduğu gözlemlenmiştir. Bu konuda ders kitaplarında erkek bilim insanları kadar kadın bilim insanlarına da yer verilmelidir.
KAYNAKÇA
Akarsu, F. (1991). Enderun: The Palace School for the Gifted. European Council for High Ability (ECHA), Netherlands.
Akarsu, F. (2001). Üstün Yetenekli Çocuklar, Aileler ve Sorunları. Ankara. EDUSER Yayınları.
Akboy, R. (2000). Eğitim Psikolojisi. Konya. Mikro Yayınları Akyüz Y. (2008). Türk Eğitim Tarihi, Pegema Yayıncılık, Ankara.
Althusser, L. (1990). Felsefe ve Bilim Adamlarının Kendiliğinden Felsefesi. (Çev: Ö. Sezgin ). Ankara: Verso Yayınları, 22.
Arı, B. (2004). Osmanlı Devletinde Yüksek Bürokrasi için Üstün Yeteneklilerin Tespiti ve Sarayda Özel Eğitim Süreci, I. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi, Bildiriler Kitabı, 21-30, Çocuk Vakfı Yayınları, İstanbul.
Arslan, H. (1992). Epistemik Cemaat: Bir Bilim Sosyolojisi Denemesi. İstanbul: Paradigma yayınevi, 1-3.
Balkan, F. (2003). Fen eğitiminde oluşturmacı yaklaşım uygulamasının akademik başarıya ve tutuma etkisinin belirlenmesi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 7-11.
Başaran, İ. E. (1994). Türk Eğitim Sistemi, 35.
Beardslee, D. C., O’dowd Donald D. (1961). The college-student image of scientists. Science, Vol.133, 997-1001.
Binbaşıoğlu, C. (1995). Eğitim Psikolojisi. Ankara. Yargıcı Matbaası
Boylan, C. R., Hıll, D. M., Wallace, A. R. (1992). Beyond stereotypes. Science education 67 (2), 255-265.
Buldu, M. (2006). Young Children’s Perceptions Of Scientists: A Preliminary Study. Educational Research. 48(1), 121-132
Callard-Szulgit, R., 2003. Perfectionism and Gifted Children, Scarecrow Education, Lanham.
Chambers, D. W. (1981). Stereotypic images of the scientists: The Draw-A-Scientist Test, Science Education 67 (2), 255-265.
Çilenti, K. (1988). Eğitim Teknolojileri ve Öğretim. Ankara, 15.
Dağlıoğlu, H, E, (1995). İlkokul 2.- 5. Sınıflara Devam Eden Çocuklar Arasından Üstün Yetenekli Olanların Belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Dağlıoğlu, E. (2002). Anaokuluna Devam Eden Beş-Altı Yaş Grubu Çocuklar Arasından Matematik Alanında Üstün Yetenekli Olanların Belirlenmesi, Hacettepe Üniversitesi Ev Ekonomisi Yüksek Okulu Yayınları.
Demirbaş, M. (2009). Türkiye’deki bilim ve sanat merkezlerinde öğrenim gören üstün yetenekli öğrencilerin bilim adamı imgeleri, Kafkas üniversitesi dergisi, 28, 198-199.
Dönmez, N.B.(2004). Bilim Sanat Merkezlerinin Kuruluşu ve İşleyişinde Yapılması Gereken Düzenlemeler, I. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi, Bildiriler Kitabı, 69-73, Çocuk Vakfı Yayınları, İstanbul.
Duverger, M. (1973). Metodoloji Açısından Sosyal Bilimlere Giriş. (Çev: Ü. Oskay ). Ankara: Bilgi Yayınevi, 90.
Erb, T. O., Smith W. S. (1984). Validation of the attitude toward women in science scale for early adolescents. Journal of reseach in Science teaching. Vol.21, (4), 391- 397.
Ertürk, S. (1984). Eğitimde Proğram Geliştirme. Ankara: Yelken Yayınları, (4), 12. Eryılmaz, A. ve Tatlı, A. (2000). ODTÜ öğrencilerinin mekanik konusundaki kavram yanılgıları, Hacettepe üniversitesi eğitim fakültesi dergisi, (18), 93-98.
Fidan, N. ve Erden, M. (1987). Eğitim Bilimine Giriş. Ankara: Kadıoğlu matbaası, 12. Finson, K.D., Beaver, J. B. (1995). Development and field test of a checklist fort he draw a scientists test. School Science and Mathematics.Vol. 95 (4), 195-206.
Flick, L. (1990). Scientists in residence program improving children’s image of science and scientists. School science and Mathematics, Vol. 90 (3), 204-214.
Fort, D.C., Vanny,H.L. (1989). How Students See Scientists: Mostly Male, Mostly White, and Mostly Benevolent. Science and Children, 26 (8), 8-13.
Greenfield, T. A. (1996). Gender and grade-level differences in science interest and participation. University of Hawaii at manoa, Honolulu, HI, 96822, 260-275.
Güler, T., Akman, B. (2006). 6 Yaş Çocuklarının Bilim ve Bilim İnsanı Hakkındaki Görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31 (1), 55-56.
Helenmarie H. Hofman. ( 1977 ). An assessment of eight year old children’s attitudes toward science. School Science and Mathematics. 662-670
Hoover, M. S. (1989). The Purdue three-stage enrichment model as applied to elementary science for the gifted, School Science and Mathematics, 89, 244-250. Huber, R. A., Burton, G. M. (1995). What do students think scientists look like? School Science and Mathematics. 95 (7), 1-15.
Karasar, Niyazi. ( 2002 ). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel yayın dağıtım Keat, R. ve Urry, J. (1994). Bir Bilim Olarak Sosyal Teori. (Çev: N. Çelebi ). Ankara: İmge Yayınları, 5.
Kızılçelik, S. ve Erjem, Y. (1994). Açıklamalı Sosyoloji Terimler Sözlüğü. Ankara, Atilla Kitabevi, 304.
Kneller, F. George. (1978). Bir İnsan Çabası Olarak Bilim. (Çev: İ. Özel ). Columbia University Press, 2-29.
Korkmaz, H. (2005). Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımı İlköğretim Öğrencilerinin Bilim ve Bilim Adamlarına Yönelik İmgelerini Değiştirir mi? I. Ulusal Fen ve Teknoloji Eğitiminde Çağdaş Yaklaşımlar Sempozyumu: Proje Tabanlı Öğrenme. Selçuk Üniversitesi & Yasemin Karakaya Vakfı, Vakıflar Genel Müdürlüğü, 18. Kasım 2005, Ankara.
Krajkovich, J.G., Smith, J.K. (1982). The development of the image of science and scientists scale. Journal of Research in Science Teaching, Vol. 19, (1), 39-44.
Kuhn, T. (1986). Bilimsel Devrimlerin Yapısı (Çev: N. Kuyaş). İstanbul: Alan Yayınları, 12-17.
Lawrenz, F. P., Welch, W. W. (1983). Student Perceptions of science classes taught by males and females. Journal of Research in Science Teaching, vol.20, (7), 655-662. Mason,L. C., Kahle, B. J. Ve Gardner, L. (1991). Draw –A-Scientist test future implication. School science and mathematic, 91 (5), 193-198.
Mead, M., Metraux, R. (1957). Image of the scientist among high school students. Science, New Series, Vol. 126, 384-390.
M.E.B. (1991). I. Özel Eğitim Konseyi. Üstün Yetenekli Çocuklar ve Eğitimleri. Ankara. MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Dairesi Başkanlığı
M.E.B. (2001). Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi.
MEB (2009). Milli Eğitim Bakanlığı Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi.
Muşlu, G., Akgül, Macaroğlu E. (2006). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Bilim ve Bilimsel Süreç Kavramlarına İlişkin Algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6 (1), 203-229.
Odell, M.R.I., Hewett, P., Bowan, J., Boone, W.J. (1993). Stereotypical Images of Scientist: A Cross-Age Study. Paper Presented at the 41st annual National Meeting of the National Science Teachers Association, Kansas City, MO.
Oğuz, A. (2007). Sen Hiç Bilim Adamı Gördün mü?, 6. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, 1 (1), 43-48.
Oliver, J. S., Simpson, R.D. (1988). Influences of attitude toward science, achievement motivation, and science self concept on achievement in science: A longitudinal study. Science education, 72 (2), 143-155.
Ortaş, İ. (2004). Öğretim Üyesi ya da Bilim İnsanı Kimdir? . Pivolka, 3 (12), 11-l6. Oskay, Ü. (1987). Toplumsal Bilim-Sosyoloji ve Sosyolojik Düşünce. Seminer, 5, 209-233.
Öcal, E. (2007), İlköğretim 6, 7, 8. sınıf öğrencilerinin bilim insanı hakkındaki imaj ve görüşlerinin belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara Özlem, D. (1995). Felsefe ve Doğa Bilimleri. İzmir Kitaplığı Yayınları, 56-57.
Özsoy, Y. Özyürek, M. Eripek. S. (1989), Özel Eğitime Muhtaç Çocuklar. II. Baskı, Ankara. Karatepe Yayınları.
Resnik, B. David. (2004). Bilim Etiği. (Çev: Vicdan Mutlu ). Ayrıntı yayınları, 14- 243.
Renzulli, J. S. (1986). The Three Ring Conception Of Giftedness: A Development Model Or Creative Productivity. Cambridge. Cambridge Pres.(51-92)
Rosenthal, D.B. (1993). İmages of scientists: A Comparison of biology and liberal studies majors. School science and mathematics. Vol. 93, (4). 212-216.
Ross, P. O., (Ed.) 1993. National Excellence: A Case for Developing America's Talent, U.S. Dept. of Education: Office of Educational Research and Improvement, Washington. DC.
Russell, B. (1969). Bilimden Beklediğimiz. (Çev: A. Yakalıoğlu). İstanbul: Varlık Yayınları, 12.
Schibeci, R. A., Sorensen, I. (1983). Elemantary school Children’s Perseptions of Scientists. School Science and Mathemetics. Vol. 83 (1), 150
Schibeci, R. A. (1986). Images of science and scientist and science education. Science education. Vol.70, (2), 139-149.
Schriver, M. L, Wolfe, L., Strickland W. J. (1995). A case study of a science and mathematics day camp as experienced by seven girls from rural Georgia. Georgia southern university, San Francisco, 1-14.
Sencer, M. (1989). Toplumbilimlerde Yöntem. İstanbul: Beta Yayınları, 3.
Smith, W.S., Erb, T. O ( 1986 ). Effect of women science career role models on early adolescents attitudes toward scientists and women in science. Journal of Research in Science Teaching. Vol.23, (8), 667-676.
Standen, Anthony. (1997). Bilim Kutsal Bir İnektir. (Çev: Burçak Dağıstanlı). İstanbul: Şule Yayınları, 7-24.
Sumrall, W. J. (1995). Reasons for the perceived images of scientists by race and gender of students in grades 1-7. School Science and mathematics. Vol. 95, (2). 83- 90.
Talton, E.L., Simpson, R. D. (1986). Relationships of attitudes toward self, family, and school with attitude toward science among adolescents. Science Education, Vol. 70, (4), 365-374.
TÜBİTAK, Bilim ve Teknik Dergisi (Ağustos, 1995) Zeka, Kalıtım, Toplum. Sayı: 333, 50–55.
Uzun, A. (2006). Üstün Veya Özel Yetenekli Öğrencilerin Sosyal Bilgiler Dersine İlişkin Tutumları İle Akademik Başarıları Arasındaki İlişki, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
Vural, B. (2004), Öğrenci Merkezli Eğitim ve Çoklu Zeka. İstanbul. Hayat Yayıncılık.
Yaşar, Ş., 1998. Çağdaş Bilim Anlayışı. Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, (45), 158. Eskişehir.
Yetim, N. ( 1996 ). Farklı Toplumsal Kümelerde Bilim ve Bilim Adamı İmgesi, Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı, 1-20.
Yıldırım, C. (1979). Bilim Felsefesi. İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları, 13-17.
Yıldırım, İ. (2003), Bireyi Tanımlama Teknikleri, Psikolojik Danışma ve Rehberlik. Ankara. Pegem A Yayınları.
Yörükoğlu, A. (1991), Çocuk Ruh Sağlığı. Ankara. Özgür Yayıncılık
Yvonne, Y. H. F. ( 2002 ). A comparative study of primary and secondary school students’ images of scientists. Research in science and technological education, Vol.20, (2), 199-207.
EKLER
EK-1
Resim-1. Ankara bilsem, 6.sınıf, erkek öğrenci
Resim-3. Yasemin Karakaya bilsem, 5.sınıf, kız öğrenci
Resim-5. Ankara bilsem, 6.sınıf, kız öğrenci
Resim-7. İstanbul bilsem, 7.sınıf, erkek öğrenci
Resim-9. Adana bilsem, 4.sınıf, erkek öğrenci
Resim-11. Yasemin Karakaya bilsem, 6.sınıf, kız öğrenci
EK-2
BİLİM İNSANINA YÖNELİK GÖRÜŞ ANKETİ
Sevgili öğrenciler, bu anket bilim insanlarıyla ilgili görüşlerinizi belirlemek amacıyla hazırlanmıştır. Yönergeye adınızı yazmanıza gerek yoktur.
Anket sonuçlarınız okul idaresi, öğretmeniniz veya ailenize verilmeyecektir. Cevaplarınızda içten ve dürüst olmanız, çalışmanın amacı için çok önemlidir. Bilimsel bir çalışmaya katkıda bulunduğunuz için teşekkür ederim.
Gülfem Kemaneci
Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Öğrencisi
gulfemkemaneci@hotmail.com
l. BÖLÜM
Anketin ilk bölümünde kişisel bilgilerinizi ilgili boşluklara yazmanız veya verilen kutulardan birini işaretlemeniz gerekmektedir.
1. Öğrencinin sınıfı ……. 2. Cinsiyeti 1. Kız 2. Erkek
3. Yaşı …….. 4. Devam Ettiğiniz Bilim Sanat
Merkezinin Adı
5. Fen ve teknoloji dersi son dönem
karne notunuz kaçtı? ……..
6. Annenizin eğitim durumu 1. Okuma-yazma bilmiyor 4. Lise mezunu 2. İlkokul mezunu 5. Üniversite mezunu 3. Ortaokul mezunu 6. Lisansüstü
7. Annenizin mesleği ...………....(Lütfen cevabınızı anlaşılır bir şekilde yazınız. Örneğin çalışmıyor, bankacı, öğretmen, diş doktoru gibi.)
8. Babanızın eğitim durumu 1. Okuma-yazma bilmiyor 4. Lise mezunu 2. İlkokul mezunu 5. Üniversite mezunu 3. Ortaokul mezunu 6. Lisansüstü
9. Babanızın mesleği ...………(Lütfen cevabınızı anlaşılır bir şekilde yazınız. Örneğin serbest meslek yazmayın. Bunun yerine, marangoz, müteahhit veya işçi şeklinde yazın.)
10. Gelecekte eğitimini görmek
istediğiniz alan nedir? 1. Yabancı dil 4. Edebiyat 2. Fen 5. Sosyal bilgiler 3. Matematik 6. Sanatsal faaliyetler 11. Gelecekte seçmek istediğiniz
mesleği yazınız. ………
12. Eğitiminizle ilgili planlarınızda
size yardımcı olan kişi kimdir? ……… 13. Evinizde kullanabildiğiniz bir
bilgisayar var mı? ……… 14. Evinizde fen ve teknoloji ile
II. BÖLÜM
Anketin ikinci bölümünde ise sizlerin bilim insanlarıyla ilgili düşüncelerinizi açığa çıkarmak için 38 ifade verilmiştir. Her bir ifadeyi dikkatlice okuduktan sonra, düşünceleriniz doğrultusunda ilgili kutucuğu işaretleyiniz. (X işareti koymanız yeterlidir). ANKET MADDELERİ Tamamen Katıl ıyoru m Kat ıl ıyoru m Karars ız ım Kat ılm ıyoru m Hiç Kat ılm ıy oru
1 Bilim insanları, bilim etkinliklerinde bulunan, araştırıcı, soruşturan, açıklama, kavrama ve yorumlama kaygıları taşıyan kimselerdir.
2 Bilim insanının çalışmalarından elde ettiği sonuçlar zamanla değişebilir.
3 Bilim insanları çalışmaları arasında arkadaş ve aile çevresiyle de ilgili programlar düzenleyebilir.
4 Bilimsel çalışmalar bayanların yapabileceği işler değildir. 5 Bilim insanı mantıksal düşünen, önyargıdan uzak,
objektif ve eleştiricidir.
6 Bilim insanlarının çalışmalarından çıkan sonuçların doğruluğu kesindir.
7 Bilim insanları müzik veya resim gibi sanatsal faaliyetlere diğer insanlar kadar ilgili değildir.
8 Bayanlar duygusal oldukları için bilimsel çalışmalarda mantıklı sonuçlar elde edemez.
9 Bilim insanı evrensel düşünür, geniş bir hayal ve yorumlama gücüne sahiptir.
10 Bilim insanları çalışmalarını çoğu zaman tek başlarına yürütürler.
11 Bilimsel çalışmalar günümüzde bayanların da ilgi alanı kapsamındadır.
12 Bilim insanları zeki, bilgili ve kendine güvenen insanlardır.
13 Bilim insanları yaptıkları çalışmalarıyla hayatı
kolaylaştırır, tüm insanlığın yararına faydalı işler yapar. 14 Bilim insanı olmak çok fazla eğitim gerektirdiği için
sıkıcıdır.
15 Bilim insanlarının araştırmalarının güvenilirliğine cinsiyetlerine bakarak karar veriyorum.
16 Bilim insanları az uyuyan, çok okuyan irade sahibi insanlardır.
ANKET MADDELERİ Tamamen katıl ıyorum Kat ıl ıyoru m Karars ız ım Kat ılm ıyorum Hiç Kat ılm ıyorum
18 Bilim insanının araştırmaları kendi şahsi görüş ve hislerden etkilenmez.
19 Bilim insanları en az diğer insanlar kadar sportif faaliyetlere katılmaktan hoşlanır.
20 Bilim insanı olma yolunda erkek ve kadınların eşit haklara sahip olduklarını düşünmüyorum.
21 Bilim insanlarının niteliği içinde bulunduğu toplumu yüceltir.
22 Bilim insanlarının etkili gözlemleri çalışmalarına yön verir.
23 Bilim insanlarının çok azı evliliklerinde mutlu bir hayat yaşar.
24 Bir bilim insanının başarı düzeyi onu yetiştiren aile fertlerinden etkilenir.
25 Bir bilim insanının araştırmaları sonucunda ortaya çıkan gerçek herkesçe kabul edilir.
26 Tatil zamanlarında bile bilimsel çalışmalarla ilgilenmek bilim insanını mutlu eder.
27 Bilim insanlarının aile içi eğitim seviyesi kendi çalışmalarındaki başarı seviyesini etkiler. 28 Farklı bilim insanları aynı konu üzerindeki
çalışmalarında farklı sonuçlar elde edebilir.
29 Bilim insanının başarıları kendi çocuklarının başarıları üzerinde etkilidir.
30 Teknolojiden uzak bir aile ortamında yetişen bir insan bilim insanı olamaz.
31 Bilim insanları çalışmalarıyla var olan bilgi birikimini geliştirirler.
32 Bilim insanı çalışmaları ve başarılarıyla çevresindeki insanlara örnek bir model teşkil eder.
33 Bilim insanlarının çalışmaları daha önceki çalışmalardan ve kendinden sonra yapılacak olan çalışmalardan
etkilenir.
34 Bilim insanları bilime yönlendirmede etrafındaki insanlara yol göstericidir.
35 Bilim insanının gözlemleri ve araştırmaları bilimsel temellere dayanır.
36 Bilim insanının çalışma ortamı sessiz, sakin ve yeterli donanıma sahip olmalıdır.
37 Bilim insanlarının araştırma yaptıkları mekânlar çalışma alanlarıyla ilgili olarak değişiklik gösterir.
38 Bilim insanları birbirlerinin çalışmalarına karşı saygılı olmalıdır.
III.BÖLÜM
BİR BİLİM İNSANI RESMİ ÇİZİNİZ. (Renkli kalemler kullanabilirsiniz.)