Çocuklara bir şarkıyı sözleri, ezgisi ve tartımıyla doğru olarak öğretmeye ‘‘şarkı öğretimi’’ denir. Anaokulunda şarkı öğretiminin amacı yalnızca şarkıyı öğretmek değil, çocuğa müziği sevdirmek, müzik eğitimi vermek ve çocuğun mutlu olmasına ve çocukta olumlu kişilik gelişimine yardımcı olmaktır(Sun ve Seyrek,2000:44).
Okul öncesi dönemde şarkı öğretimi, çocuğun fiziksel becerilerine, ruhsal ve fizyolojik gelişimleriyle doğrudan ilişkili olmalıdır. Bu nedenle eğitimci şarkı öğreteceği grubun özelliklerini iyi bilmeli ve çocukların becerilerini tanımalıdır.
Okul öncesi dönemde çocuk, gerek ses gelişimi gerek bedensel ve psikomotor gelişimini tam tamamlamadığı için bireysel ses eğitimi yapmak pek uygun olmamaktadır. Bu nedenle okul öncesi dönemdeki çocukların her birine ayrı ayrı şarkı öğretmek yerine toplu olarak şarkı öğretmek doğru olacaktır. Böylece çocuk grup içinde çekingenlik göstermeden şarkıyı öğrenecek ve müzik etkinliği çocuk için daha zevkli hale gelecektir.
Çocukların sesleri yaşlara göre bireysel farklılıklar göstermektedir. Çocuklardan kimileri ince sesleri rahat verirken kimisi veremeyebilir veya kimilerinin sesi kalın sesleri çıkarmaya elverişliyken kimilerinin sesi elverişli değildir. Bununla birlikte çocukların ortak çıkarabilecekleri sesler de vardır. Çocukların birlikte çıkarabildikleri ses alanına o grubun ortak ses alanı denir. Şarkı öğretimine geçmeden önce müzik eğitimcisinin yapacağı ilk iş, şarkı öğreteceği çocukların ortak ses alanını belirlemektir. Ortak ses alanını saptayabilmek için müzik eğitimcisi, şarkı öğretme ve ses eğitimi yaptırma gibi yöntemlerle, çocukları sıkmadan ve onlara fark ettirmeden her birinin ses alanını saptamalıdır. Bu saptamayı yaparken, her çocuğun çıkarabildiği en ince ve en kalın sesi ayrı ayrı not etmelidir. Bu saptama sırasında blok flüt, piyano, ksilofon gibi çalgıların yardımına başvurulmalıdır(Sun ve Seyrek,2000:45).
Ortak ses alanının saptanmasından sonra, önemli bir konu da şarkı seçme konusudur. Şarkı seçerken öğretilecek grubun özellikleri temel alınmalıdır. Seçilen şarkılar gurubu oluşturan çocukların ortak ses alanına, yaşlarına, gelişim düzeylerine ve ses sınırlarına uygun olmalıdır. Seçilen şarkı çocukların ilgisini çekmeli, şarkı sözleri sade ve anlaşılır olmalı, fazla uzun olmamalıdır. Küçük yaş grupları için tekrarlı bölümleri olan ve hafızada kolay kalabilecek şarkılar seçilmelidir. Şarkılar, ünitelerle ve çocukların günlük yaşamlarıyla ilgili olan konular arasından seçilmeli, seçilen şarkılar ünite konularıyla ilgili kavramları geliştirici nitelikte, kolaylıkla harekete yönlendirebilen, zevkli ve eğlendirici nitelikte olmalıdır. Şarkı seçerken dikkat edilmesi gereken bir başka hususta şarkının çocukların yaşları ve gelişim düzeyine uygun olmasıdır.
Çocukların ses sınırları dışındaki sesleri içeren çocuk şarkıları, çocukların ortak ses alanına aktarılmalıdır(Transpoze). Bu aktarım yöntemi uygulanırsa çocukların ortak ses alanına uygun daha çok parça seçmek mümkün olacaktır.
Şarkı seçiminin ardından şarkıyı öğretimine geçmeden önce şarkı öğrenmek için yeterince hazır olmayan çocuklar olabilir. Bu nedenle çocukları şarkı öğrenmeye hazır duruma getirmek önemlidir. Çocukları şarkı öğrenmeye hazırlamak için şarkıyı öğretmeden önce öğretmen sözleriyle söyler. Bu söylenirken çocukların susarak öğretmeni dinlemeleri istenmez her biri başka etkinliklerle uğraşabilirler. Hatta öğretmen çocukları yemeğe, yatmaya götürürken, onların oyunlarını uzaktan izlerken öğreteceği şarkıyı söyleyebilir. Bunun amacı çocuklarda kulak dolgunluğu yaratmak, şarkıyı onların adeta bilinç altına yerleştirerek ilgilerini çekmek, onları bu şarkıyı öğrenmeye isteklendirmektir(Sun ve Seyrek, 2000:48).
Şarkı öğretimine başlandıktan sonra ilk yapılması gereken şarkıyı tanımaktır. Bunun için öğretmen şarkıyı birkaç kez söylemeli ve çalmalıdır. Şarkının içinde geçen, çocukların bilmediği kelimelerin üstünde durulmalı, kelimelerin anlamları açıklanırken, çocukların dikkatini şarkıdan uzaklaştırmayacak şekilde resimler, kuklalar, kısa öyküler kullanılabilir. Çocukların tümünün şarkı çalışmasına katılması sağlanmalı, katılmayan çocuklar da zorlanmamalıdır. Şarkı öğrenmeye başlamadan önce çeşitli nefes açma oyunları eşliğinde nefes çalışmaları yaptırılmalıdır.
Şarkı söylerken çocuklarla göz kontağı kurmak önemlidir. Şarkılardaki olay ve duygulara göre öğretmenin hareketleri, mimikleri çocukların şarkıyı anlamasını kolaylaştıracaktır. Şarkı öğretilirken gerekli bir ortam hazırlanmalıdır. Şarkı öğretimi sırasında çocuk sayısı fazla olmamalıdır. Çocuklar yarım daire biçiminde oturtularak her çocuğun öğretmeni görebilmesi sağlanmalıdır. Çalışılacak salonun yeterince havadar olmasına dikkat edilmeli, çocukların dikkatini dağıtacak ses ya da gürültü olmamasına özen gösterilmelidir. Bunların yanı sıra şarkı öğretiminde uygun zamanı ayarlamakta önemlidir. Şarkının özelliğine göre eğitimci en uygun zamanı bulunduğu ortama göre ayarlamalıdır.
2.10.1. Şarkı Öğretimi Sırasında Kullanılan Yöntemler
Okul öncesi dönemde şarkı öğretiminin temel yöntemlerinden biri ‘‘tümüyle öğretim’’ yöntemidir. Fakat şarkı öğretiminde her şarkı, her çocuk için uygun olmayabilir. Bu gibi durumlarda ‘‘bütün-parça-bütün’’ yöntemi uygulanmalıdır.
Tümüyle öğretim yöntemi, bir şarkıyı parçalarına ayırmadan öğretme yöntemine denir. Bu yöntemde öğretmen, şarkının tümünü birkaç kez söyler ya da kaset veya cd çalardan şarkıyı çocuklara dinletir. Öğretmen şarkının yeterince tanındığı kanısına vardıktan sonra şarkıyı çocukların söylemesini ister. Çocuklar da şarkının tümünü söylemeye çalışırlar. Her çocuk şarkı söylemeye katılmayabilir. Bu gibi durumlarda çocuk şarkı söylemeye zorlanmamalı, şarkı söylemeye isteklendirilmelidir.
Bir şarkıyı, bütünüyle söyledikten sonra, parçalarına ayırarak kavratmaya ve sonra yine bütünüyle söyleyerek öğretmeye ‘‘bütün-parça-bütün’’ yöntemi denir(Sun ve Seyrek, 2000:54). Bu yöntemde öğretmen şarkının bütününü birkaç kez söyler daha sonra şarkının bir cümlesini ele alarak o kısmı söyler ve çocuklara söyletir. İki şarkı cümlesi ayrı ayrı öğretildikten sonra öğretmen kendisi yineler çocuklardan da bu iki cümleyi birleştirerek söylemelerini ister. Diğer cümlelerde yine aynı yöntemlerle öğrenildikten sonra öğretmen baştan sona şarkıyı eksiksiz söyler sonra çocuklardan şarkıyı baştan sona söylemelerini ister. Böylece şarkı, tümüyle dinlenerek tanınmış, parça parça çalışılarak kavranmış ve bütünüyle söylenip yinelenerek ‘‘bütün-parça-bütün’’ yöntemi uygulanarak öğrenilmiş olur.
Okul öncesi dönemde şarkı öğretimi yapan bir öğretmen, bu yöntemlerden birini veya ikisini uygun bulduğu şarkılar için kullanmakta özgürdür. İster tümüyle öğretim yöntemi ister ‘‘bütün-parça-bütün’’ yöntemi uygulansın, daha önce de belirlenmiş olduğu gibi şarkı öğretiminde unutulmaması gereken amaç, çocuğa müziği sevdirmek ve müzik eğitimini vermek; çocuğun mutlu olmasına ve çocukta olumlu kişilik gelişmesine yardımcı olmaktır(Sun ve Seyrek, 2000:55).