Ölçülecek Davranışların Belirlemesi

Başarı testi hazırlanırken, onuncu sınıfta okutulacak olan Basınç ve Kaldırma Kuvveti ünitesindeki kazanımlara temel teşkil edecek olan ve daha önceki sınıflarda okutulan üniteler incelendi. Bunun için, Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı’nın 01.02.2013 tarih ve 10 sayılı ortaöğretim 10.sınıf fizik dersi programında (EK-1) yer alan Basınç ve Kaldırma Kuvveti ünitesine ait kazanımlar incelenerek, bu kazanımlara temel teşkil eden kazanımların MEB Talim Terbiye Kurulu Başkanlığının 30.06.2005 Tarih ve 189 Karar Sayılı İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programının 25.08.2008 tarih 169 sayılı programdaki değişiklik yapılması kararı ile (EK-2) 8. Sınıflarda okutulan Kuvvet ve Hareket ünitesinde olduğu görülmüştür. Onuncu sınıfta okutulan Basınç ve Kaldırma Kuvveti ünitesindeki kazanımlar ile bunlara ön şart olan sekizinci sınıfta okutulan Kuvvet ve Hareket ünitesindeki kazanımlar Tablo 2’de görülmektedir.

44

Tablo 2. Ortaöğretim 10.Sınıf Kazanımları ile Önkoşul Kazanımlarının Karşılaştırılması

10. SINIF KAZANIMLAR 8. SINIF KAZANIMLAR

10.1.1.1 Katılarda ve durgun sıvılarda basınç kavramını açıklar, basıncı etkileyen değişkenleri analiz eder.

a. Öğrencilerin basınç kavramının uygulama alanlarına örnekler vererek açıklamaları sağlanır.

b. Öğrencilerin günlük hayat örnekleri üzerinden basıncın hayatımıza etkilerini tartışmaları sağlanır.

c. Katı, sıvı ve gaz basınçları arasındaki farklar vurgulanır.

ç. Öğrencilerin deney yaparak ve simülasyonlar kullanarak basıncı etkileyen değişkenleri analiz etmeleri sağlanır.

d. Öğrencilerin katı basıncı ve durgun sıvı basıncı ile ilgili hesaplamalar yapmaları sağlanır.

* Birim yüzeye etki eden dik kuvveti, basınç olarak ifade eder.

*Basınç, kuvvet ve yüzey alanı arasındaki ilişkiyi örneklerle açıklar

* Sıvıların ve gazların, basıncı, her yönde aynı büyüklükte ilettiğini keşfeder

*Basınca sebep olan kuvvetin çeşitli etkenlerden kaynaklanabileceğini fark eder. *Sıvıların ve gazların basıncı, her yönde aynı büyüklükte ilettiğini keşfeder.

*Sıvıların ve gazların, basıncı iletme özelliklerinin teknolojideki kullanım alanlarını araştırır.

* Basıncın, günlük hayattaki önemini açıklar ve teknolojideki uygulamalarına örnekler verir

10.1.1.2. Akışkanlarda akış hızı ile akışkan basıncı arasındaki ilişkiyi keşfeder.

a. Öğrencilerin deneylerden elde edilen verilerden sonuçlar çıkarmaları ve Bernoulli ilkesini açıklamaları sağlanır.

b. Bernoulli ilkesiyle ilgili matematiksel işlemlere girilmez.

c. Öğrencilerin günlük hayatta akışkanların hızının (Bernoulli ilkesi ile açıklanan olayların) yaşatabileceği sorunları ve sağlayabileceği avantajları tartışmaları sağlanır.

ç. Öğrencilerin basınç etkisi ile çalışan ölçme araçlarının (barometre, altimetre, manometre, batimetre) çalışma ilkelerini açıklamaları sağlanır.

**Akışkanlarda akış hızı ile akışkan basıncı arasındaki ilişkiyi keşfeder.

**Değişik kesitli ortamlardan akan akışkanların akış hızı ile kesit alanı arasındaki ilişkiyi araştırır.

10.1.1.3. Basıncın hal değişimine etkisini analiz eder.

a. Öğrencilerin deneylerden elde edilen verilerden sonuçlar çıkarmalarına fırsat verilir.

**Basıncın hal değişimine sebep olduğunu, karşılaştığı günlük olaylardan örnekler vererek açıklar.

45 b. Öğrencilerin günlük hayatta karşılaştıkları basıncın hal değişimine etkisi ile ilgili olayları açıklamaları sağlanır.

10.1.1.4. Durgun akışkanların cisimlere uyguladığı kaldırma kuvvetlerini açıklar. a. Öğrencilerin durgun akışkanlarda kaldırma kuvvetini basınç kavramı ile ilişkilendirerek açıklamaları sağlanır.

b. Öğrencilerin Archimedes ilkesini açıklamaları sağlanır.

c. Öğrencilerin batma, yüzme ve askıda kalma olaylarını, cisme uygulanan kaldırma kuvveti ile ilişkilendirmeleri sağlanır.

ç. Öğrencilerin durgun akışkanların cisimlere uyguladığı kaldırma kuvvetinin bağlı olduğu değişkenleri analiz etmeleri sağlanır.

d. Kaldırma kuvveti ile ilgili matematiksel işlemlere girilmez.

e. Öğrencilerin günlük hayattan kaldırma kuvveti ile ilgili problem durumları ortaya koymaları ve çözüm yolları üretmeleri sağlanır.

*Bir cismin havadaki ve sıvı içindeki ağırlığını dinamometre ile ölçer ve ölçümlerini kaydeder *Cismin havadaki ve sıvı içindeki ağırlıklarını karşılaştırır.

*Cismin sıvı içindeki ağırlığının daha az göründüğü sonucunu çıkarır.

*Sıvı içindeki cisme, sıvı tarafından yukarı yönde bir kuvvet uygulandığını fark eder ve bu kuvveti kaldırma kuvveti olarak tanımlar.

*Kaldırma kuvvetinin, cisme aşağı yönde etki eden kuvvetin etkisini azalttığı sonucuna varır. *Bir cisme etki eden kaldırma kuvvetinin büyüklüğünün, cismin batan kısmının hacmi ile ilişkisini araştırır.

*Cisimlerin kütlesini ve hacmini ölçerek yoğunluklarını hesaplar.

*Bir cisme etki eden kaldırma kuvvetinin büyüklüğünün, cismin daldırıldığı sıvının yoğunluğu ile ilişkisini araştırır.

*Farklı yoğunluğa sahip sıvıların cisimlere uyguladığı kaldırma kuvvetini karşılaştırır ve sonuçları yorumlar.

*Bir cismin yoğunluğu ile daldırıldığı sıvının yoğunluğunu karşılaştırarak yüzme ve batma olayları için bir genelleme yapar.

*Denge durumunda, yüzen bir cisme etki eden kaldırma kuvvetinin cismin ağırlığına eşit olduğunu fark eder.

*Batan bir cisme etki eden kaldırma kuvvetinin cismin ağırlığından daha küçük olduğunu fark eder.

*Bir cisme etki eden kaldırma kuvvetinin, cismin yer değiştirdiği sıvının ağırlığına eşit büyüklükte ve yukarı yönde olduğunu keşfeder. *Gazların da cisimlere bir kaldırma kuvveti uyguladığını keşfeder.

*Sıvıların ve gazların kaldırma kuvvetinin teknolojideki kullanımına örnekler verir ve bunların günlük hayattaki önemini belirtir.

46

Tablo 2’deki ** ile işaretlenen üç kazanım, sekizinci sınıf müfredatında bulunmamaktadır. Ancak onuncu sınıfın 10.1.1.2 ve 10.1.1.3 kazanımlarının kazandırılması için bunların önşart olması gerekmektedir. TEOG sınavı gibi yapılan sınavların soruları, çeşitli yayınlar ve kitaplar incelenerek; öğrencilerin bu ön şart kazanımlara sahip olması gerektiği sonucuna uzman görüşü de alınarak varıldı ve bu yüzden bu kazanımlar araştırmacı tarafından yazılarak ilave edildi.