• Sonuç bulunamadı

Öğretmenlerin Meslekî Kıdemleri ve Göz Teması Kurma Davranışları

3. Araştırmanın Problemi ve Alt Problemleri

3.1. Öğretmenlerin Meslekî Kıdemleri ve Göz Teması Kurma Davranışları

Araştırma kapsamında öğretmenlerin meslekî kıdemlerinin öğrencileriyle sınıf ortamında göz teması kurma davranışlarına ve bu davranışları hakkındaki görüşlerine etkisinin olup olmadığı konusu incelenmek istenmiştir.

Bu amaç doğrultusunda literatüre bakıldığında, öğretmenlerin göz teması kurma davranışlarının meslekî kıdem ile ilişkisini sözsüz iletişim becerileri açısından inceleyen araştırmaya pek rastlanmamıştır. Bununla birlikte değişik amaçlarla yapılan araştırmalarda söz konusu ilişkiyi tanımlayan bazı bulgulara ulaşılmıştır.

Siegel ve Gregora (1985) araştırmasında etkili iletişim yönünden gençlerle yaşlıları karşılaştırmış ve bunun sonucunda, yaşlılarla gençler arasında etkili iletişim performansı açısından herhangi bir fark bulamamışlardır.

15

Malatesta ve Izard (1987) ise sözsüz iletişim becerisinin etkinliğini ölçümlemeye çalıştığı araştırmaları kapsamında, başkalarından gelen duygusal mesajları çözümlemede, yaşlı kadınların genç olanlara kıyasla daha zayıf olduklarını ortaya koymuştur.

Vickers (2007) ise göz izleme sistemleriyle yaptığı deneysel bir araştırma sonucunda, farklı deneyim ve tecrübe düzeylerine sahip jimnastikçilerin göz hareketlerinin deneyim düzeylerine göre değiştiğini ortaya koymuştur. Özellikle bu araştırma sonucunda deneyimli jimnastikçilerin sabit bakışlarını deneyimsiz jimnastikçilerden daha az kullandıklarını ve aynı zamanda deneyimli jimnastikçilerin bakışlarını tüm gövdelerine yönlendirirken, deneyimsizlerin daha çok baş, ayaklar ve ellere yönlendirdiklerini tespit etmiştir.

Williams ve Ward (2003) tarafından kıdemli ve kıdemsiz futbolcular üzerinde yapılan başka bir göz izleme araştırması sonucunda; mesleğinde kıdemli futbolcuların maçtayken, top gibi nesneleri tarama ve tanımlamada daha hızlı olduğunu ve daha etkili bir şekilde göz teması kurma davranışlarını kullanabildikleri ortaya çıkmaktadır. Özellikle kıdemli futbolcuların rakibin vücut oryantasyonuna ilişkin görsel ipuçlarını hemen algılamak gibi ileri düzeyde görsel temas davranışı gerektiren alanlarda, deneyimsiz futbolculara göre daha fazla gelişmiş becerileri bulunduğu bu araştırma sonucunda tespit edilmiştir.

Göz izleme sistemi kullanılarak yapılan bir başka araştırmada; Bahill ve LaRitz (1984), kıdemli ve kıdemsiz beysbol oyuncularının her ikisinin de topu 2,6 metreye düştüğünde izlemeye başladıkları; ancak kıdemli oyuncuların topu 1,5 metreye kadar daha uzun süre izleyebildikleri görülmüştür. Bu araştırma sonucunda kıdem değişkenine göre daha pek çok kıyaslama yapıldıktan sonra kıdemli beysbol oyuncularının topu izleme davranışları yönünden kıdemsiz oyunculara göre daha hızlı ve becerikli oldukları tespit edilmiştir. Öğretmenlerin sözsüz iletişim becerileriyle meslekî kıdemleri arasında nasıl bir ilişki olduğuna dair görüşlere ulaşmak için literatüre bakıldığında ise bazı araştırmaların sonuçları dikkat çekmektedir. Örneğin; Çubukçu ve Dündar (2003) tarafından okul yöneticilerinin iletişim becerilerine ilişkin öğretmenlerin algı ve beklentilerini belirlemek amacıyla yaptıkları araştırma sonucunda; öğretmenlerin sahip oldukları iletişim becerilerinin gelişmişlik düzeylerinin onların cinsiyetlerine, kıdemlerine ve bulundukları okuldaki hizmet sürelerine göre farklılık göstermediği ifade edilmiştir. Bir başka araştırmada; Günay (2003), sınıf yönetiminde öğretmenlerin iletişim becerilerine ilişkin algıları değerlendirilmiş; bu

16

araştırma sonucunda sınıf öğretmenlerinin kendi iletişim becerilerine ilişkin algılarının meslekî kıdemlerine göre farklılaştığı tespit edilmiştir.

Erol (2006) yaptığı çalışmasında, sınıf öğretmenlerinin sınıf ortamındaki iletişim becerilerine ilişkin görüşlerini yaş ve meslekî kıdem gibi çeşitli değişkenlere göre değerlendirmiş, araştırma sonucunda öğretmenlerin öğrencilerle göz teması kurma davranışları hakkındaki görüşlerinin yaş ve meslekî kıdemlerine göre farklılıklar gösterdiğini ortaya koymuştur.

Doğusoy (2012) yaptığı araştırmada kıdemli ve kıdemsiz öğretmenlerin kavram haritası oluşturma süreçlerindeki göz teması davranışlarını göz izleme yöntemi kullanarak incelenmiş; bu araştırma sonucunda kıdemsiz öğretmenlerin kavram haritası oluşturma süreçlerinde kıdemlilere göre daha farklı göz teması davranışlarını benimsedikleri tespit edilmiştir. Ayrıca; kıdemsiz öğretmenlerin sürecin genelinde ve belirlenen hareketler açısından daha fazla odaklanma sayısına sahip oldukları belirtilmiştir.

Literatürde yer alan araştırmaların sonuçlarına bakıldığında insanların farklı iş ve etkinliklerde meslekî kıdemleriyle göz teması kurma davranışları arasında anlamlı ilişkilerin bulunduğu görülmektedir. Ancak bu ilişkiye etkili iletişim ve sözsüz iletişim becerisi yönüyle bakıldığında; öğretmenlerin göz teması kurma davranışlarının meslekî kıdemlerine göre nasıl değişeceği henüz açıklığa kavuşmamıştır.

Ulaşılan bu bulgulardan hareketle araştırma kapsamında; öğretmenlerin meslekî kıdemlerine göre öğrencileriyle göz teması kurma sıklıklarının, sürelerinin ve görüşlerinin değişip değişmediği bu araştırmanın alt problemlerini oluşturmuştur.

1. Alt Problem: Sınıf öğretmenlerinin meslekî kıdemlerine göre;

öğrencilerle göz teması kurma sıklıkları,

öğrencilerle göz teması kurma süreleri,

sıklıkla göz teması kurduğu öğrenci sayıları,

nadiren göz teması kurduğu öğrenci sayıları,

17

Tanımlanan alt problemin çözümlenebilmesi için, araştırma kapsamında yapılan göz izleme testine katılan sınıf öğretmenlerinin seçiminde meslekî kıdem değişkenine göre katılımcılar önceden belirlenmiştir. Araştırma kapsamında yukarıda maddeler halinde sıralanan bu alt problemin çözümlenmesi amacıyla göz izleme sistemi kullanılarak veriler toplanmış ve elde edilen veriler öğretmenlerin meslekî kıdem değişkenine göre yorumlanarak söz konusu alt problem çözümlenmeye çalışılmıştır.

2. Alt Problem: Sınıf öğretmenlerinin göz teması kurma davranışına yönelik düşünceleri meslekî kıdemlerine göre nasıl bir değişim göstermektedir?

Araştırmanın bu alt probleminin çözümlenmesi için, göz izleme testi verilerine ek olarak, ayrıca göz izleme testi sonrasında öğretmenlerle mülakatlar yapılmıştır. Böylece öğretmenlerin sahip olduğu meslekî kıdem değişkenine göre öğrencileriyle göz teması kurma davranışlarının ve bu davranışları hakkındaki görüşlerinin değişip değişmediğine bakılmış ve bu yönde elde edilen veriler kıdeme göre yorumlanarak bilimsel geçerliliği olan bulgulara ulaşılmaya çalışılmıştır.