Dunn ve Dunn öğrenme modeli öğrencinin değişik uyaranlara verdiği tepkilere dayanmaktadır. Bu modele göre öğrenciyi, öğretmeni, öğretim malzemesini, sınıf ortamını, materyal ve malzemeyi düzenlemek mümkündür. Her bireyin kendine has biyolojik ve gelişimsel özellikleri vardır. Bu da kişinin bilgi ve beceri öğrenme yolunu etkiler. Öğrencilerin birbirlerinden farklı olarak öğrendiğini bütün eğitimciler kabul etmektedir. Eğer öğrenme ortamı öğrencinin öğrenme özelliklerine göre düzenlenirse, öğrenmenin kalitesi ve miktarı artacaktır.[39].
Dunn ve Dunn modeli önemli ölçüde öğrenme stili modellerinin temelini oluşturur. İlk kez Rita Dunn tarafından 1960 da ortaya atılmıştır. Daha sonra Rita ve Kenneth Dunn tarafından geliştirilmiştir. Kuramın oluşturulduğu sırada Rita Dunn öğrenme güçlüğü olan öğrenciler üzerinde üç yıllık bir pilot programı yürüten St. John Üniversitesinde özel eğitim ve eğitim yönetimi profesörüydü. Bu çalışmada geleneksel öğretme biçimine yanıt vermeyen çocuklar için öğrenmeyi kolaylaştırmak adına 600 öğretmen adayı, 8 yüksek okul profesörsü, 20 sınıf öğretmeni, 5 özel okul yöneticisi ile birlikte çalıştı.. Uygulamadan üç yıl sonra seçilmiş modellerin bazı gençlerde önemli ölçüde etkili olduğu görülmüş ancak diğerlerinde çok az
kazanımlar meydana geldiği gözlenmiştir.[39]. Ayrıca Dunn beklenmeyen bir sonuca daha ulaşmıştır. Metodolojinin defalarca müfredat için seçilen konudan daha fazla öğrencileri motive eden kritik bir değişken olduğunu saptamıştır.
Dunn ve Dunn öğrenme stilleri modeli iki temel üzerine kurulmaktadır; bilişsel stiller ve beyin bölümlemesi.
Bilişsel stillerde kavram oluşturmada kişinin düşünme biçimi ve alan bağımlılığı ön plandadır. Alan bağımlı ve alan bağımsızlığı ise bütüncül ve analitik düşünme biçimleriyle ilgilidir. Bunlar da iki zıt kutup oluştururlar. Bir uçta bütüncül düşünmeye sahip olanlar bütünün parçaları arasındaki ilişkilere bakarlar ve eşzamanlı düşünürler. Analitik düşünceye sahip olanlar da bilgiyi sırayla ve parça parça alırlar.(Dunn ve diğerleri)
Dunn ve Dunn gerçekleştirdikleri eğitimsel araştırmayı dikkate alarak öğrenmeyi etkileyen 18 düşünüş karakteristiğini yansıtan öğrenme stillerinin bir ölçüsünü ,ÖĞRENME STİLLERİ ENVANTERİNİ geliştirmişlerdir. [40].
Bu envanteri 1970’lerde uygulayarak gerekli değişiklikleri yapmış ve envanteri geliştirmişlerdir. Dunn ve Dunn'ın Öğrenme Stilleri Envanteri 5 kategori, 22 öğeden oluşmaktadır. Bu 22 öğeye ait 104 sorudan oluşan envanter çocukların hangi ortamlarda öğrenmeyi sevdiklerini belirlemeye yönelik bir araçtır. Envanterdeki maddelere “doğru”, “kararsızım” ve “yanlış” seçeneklerinden yalnızca biri işaretlenerek yanıt verilmektedir. Puanlar 20 ile 80 puan arasında değişik değerler almaktadır. 20-40 arasındaki puanlar o öğeyle ilgili tercihlerinin olmadığını, 40-60 arasında puanlar o öğeye ait tercihlerinin belirgin olmadığını ve öğrenme stili öğelerinin bireyin öğrenmesindeki etkisinin farklı zamanlarda farklı olduğunu ve 60-80 arasındaki puanlar ise ilgili öğeyi tercih ettiklerini ifade etmektedir. Öğrencilerin envanterdeki sorulara ne derece doğru olarak yanıt verdikleri “tutarlılık yüzdeleri”ne bakılarak değerlendirilebilmektedir. Bu envanterde tutarlılık puanları 70’in altında olan sonuçların anlamlı olmayabileceği belirtilmektedir. [41]. Dunn modelinden başka oda sıcaklığı ,aydınlatma ,ses düzeyi gibi çevresel faktörlere farklı olarak yanıt veren ve öğrenme için sosyal
düzenlemelerle farklı eğitim çevrelerini tercih eden öğrencilerin varlığını, dönüm noktası kabul ederek oluşturulan başka bir teori bulunmamaktadır.
Söz konusu envanter Türkçe’ye çevrildikten sonra ilk kontrolleri yapılmak üzere Eğitim Bilimlerinde görev yapmakta olan iki öğretim üyesine verilmiştir. Ardından envanter çoğaltılarak Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesinde, Eğitim Bilimleri ve İngilizce bölümünde görev yapmakta olan on öğretim elemanına dil geçerliliği için dağıtılmıştır. Gerekli düzeltmeler yapıldıktan sonra alanı Türkçe olan üç Öğretim Elemanına verilmiştir. Envanterin Türkçe anlaşılırlığı ve üçüncü sınıf öğrencilerinin düzeyine uygunluğunu incelemeleri istenmiştir. Ardından ilköğretim üçüncü sınıf öğrencilerine uygulanarak anlaşılıp anlaşılmadığı kontrol edilmiştir. Tüm bu işlemlerin ardından envantere son şekli verilmiştir. [42].
Dunn öğrenme stili envanterinin kapsadığı en önemli dört alan şunlardır: Çevre uyaranları:
Ses unsuru: Öğrenirken öğrenme ortamındaki geri planda ki ses tercihi. Işık unsuru: Çalışırken istenen ışık düzeyi.
Sıcaklık unsuru: Öğrenci çalışırken veya diğer öğrenme faaliyetleri sırasında nasıl bir sıcaklık istemektedir?
Oda düzeni unsuru: Çocuğun öğrenme ortamı veya odasındaki düzen ve mobilya tercihi.
Duygusal uyaranlar:
Güdülenme (motivasyon) unsuru: Çocuk okulda kendi ilgileriyle kendi kendine mi güdüleniyor yoksa arkadaşları veya yetişkinler tarafında mı güdülenip pekiştirme veriliyor?
Sorumluluk unsuru: Öğrenci kendi dersini öğrenirken ne kadar sorumluluk duyuyor? Küçük bir gözetim, rehberlik veya geri bildirimle çalışabiliyor mu? Yoksa sürekli yetişkinlerin yönlendirmesiyle mi çalışabiliyor?
Yapı unsuru: Öğrencinin yapısal öğrenme hakkındaki tercihleri nelerdir? Ne öğreneceği, nasıl öğreneceği ve kendisinden neler beklendiği devamlı kendisine bildirilmesini mi tercih ediyor? Özel talimat ve açıklamalar istiyor mu?
Sosyolojik uyaranlar:
Kendi Kendine Yönelen: Kendi kendine öğrenmeyi mi yoksa grupla mı tercih ediyor? Arkadaş veya ekip unsuru: Bir takımın elemanı olarak mı, yoksa tek başına mı çalışmayı tercih ediyor?
Yetişkin unsuru: Bir otorite ile çalışmaya ne tepki gösteriyor? Bir yetişkin veya öğretmen ile birlikte mi çalışıyor, yoksa onların rehberliği ve yardımını red mi ediyor?
Değişiklik unsuru: Çalışırken bir takım belli yollar ve işlemler izler mi ? Fizyolojik uyaranlar:
Algısal unsur : Görerek, duyarak veya dokunarak öğrenen tiplerdir. Öğrenirken görsel materyaller mi (resimler, haritalar, okuma materyalleri), işitsel faaliyetler mi (ses kasetleri, müzik, ders dinleme), el ile veya bedenle hareket mi (not alma, projede çalışma, günlük tutma, maket yapma vs) tercih ediliyor. [42,43,22]
Yeme-içme unsuru: Çocuk, öğrenirken bir şeyler yeme içme alışkanlığı gösteriyor mu?
Zaman unsuru: Günün hangi saatlerinde nasıl bir enerjiye sahip?
Hareketlilik unsuru: Uzun süre kımıldamadan oturarak mı çalışır, yoksa yerini veya beden duruşunu değiştiriyor mu?
Psikolojik uyaranlar:
Bütüncü-analizci unsuru: Öğrenci konuyu bir bütün olarak mı, yoksa belli bir sıraya göre parça parça mı öğrenir? Bütüncü öğrenciler konuya bir bütün olarak bakar ve sonuçla ilgilenirler. Parçalarla ilgilenmeden önce “büyük resmi” görmek isterler.
Analitik öğrenciler ise her defasında bir parça öğrenerek ilerlerler. Her anlamlı parçayı iyice öğrendikten sonra onları “büyük resim” içinde birleştirmeyi denerler. [42,43,22]
Beyin yarıküreleri unsuru: Sol beyin özellikleri baskın olan öğrenciler analitik ve sıralı öğrenmeye yatkın, sağ beyin özellikleri baskın olan öğrenciler bütüncü ve anında öğrenmeye yatkındır.
Düşünce biçimi unsuru: Öğrencinin düşünce temposu nasıl? Sonuç çıkarma ve karar vermede hızlı mı, yoksa karar vermeden önce bütün alternatifleri değerlendirip her mümkün olanağı hesaba katabilir mi?
Dunn’ın öğrenme stilini kavramsallaştırması; bazı keskin eleştiriler kadar ilkelerine bağlı olarak arkasında duran bir kitlenin oluşmasına da neden olmuştur. Eleştirilerin nedenlerinden birisi çok az sayıda akademik çalışma ile desteklenmesi ve eksikliklerinin her yönüyle analiz edilmemesi gösterilmektedir. Metodolojide diğer öğrenme stili modellerinin benimsendiği ve başarıya ulaşan pek çok çalışma olmasına rağmen, Dunn modelinin uzun dönemli çalışmaları bulunmamaktadır.
Dunn ve destekçileri ise bu çalışmaların öğrenme ve öğretme stili kavramlarının eğitimdeki etkilerini ortaya çıkardığını savunurlar. Örneğin Kuzey Carolina’daki Brightwood ilkokulunda Dunn modeli benimsenerek 1986 da yapılan eğitim sonucu okul müdürünün açıklamasına göre okulun baştan sona tüm başarı düzeyinin olağan dışı biçimde artmıştır. [42]
Dunn’ların eğitimde geniş anlamda uygulamalı tecrübeleri vardır ve öğrenme stili kavramını eğitimsel anlamda yaygın bir kavram haline getirme çabasında güçlü bir biçimde önderlik etmişlerdir. Ayrıca pek çok eğitimci tarafından çok fazla dikkate alınan eğitimsel materyaller ve yöntemler geliştirmişlerdir.
Dunn ‘ların öğrenme stillerini uygulama ilkeleri ise şunlardır; • İnsanların çoğu öğrenebilir
• Öğretimsel çevreler, kaynaklar ve yaklaşımlar farklı öğrenme stillerine göre ayarlanabilir.
• Herkesin gücü vardır, ama bu güçler farklı farklıdır.
• Herkesin öğretimsel tercihleri vardır ve bunlar ölçülebilir özelliktedirler • Öğrenme stillerine göre yapılan düzenlemelerden sonra öğrenci başarısı artar. • Öğretmenler öğrenme stillerini öğretimleri sırasında kullanabilirler.[43].