Öğrencilerin Kahvaltı Yapmadıklarında Hissettikleri ġikâyetlere ĠliĢkin Bilgilerin BaĢarı

Öğrencilerin kahvaltı yapmadıklarında hissettikleri Ģikâyetlerin sınıf baĢarı durumuna dağılımlarına iliĢkin sayı ve yüzdeler tablo 86‟da verilmektedir.

Tablo 86: Öğrencilerin Kahvaltı Yapmadıklarında Hissettikleri ġikâyetlere ĠliĢkin Bilgilerin BaĢarı Durumuna Göre Dağılımları

ġikâyetler

BaĢarı Durumu

Evet Hayır Bazen

n % n % n % χ2 sd p Yorgunluk Zayıfım var 63 43.2 41 28.1 42 28.8 5.577 6 0.478* Zayıfım yok 3 27.3 3 27.3 5 45.5 Takdir- teĢekkür 83 42.3 61 31.1 52 26.5 Halsizlik Zayıfım var 61 41.8 50 34.2 35 24.0 3.887 6 0.700* Zayıfım yok 4 36.4 4 36.4 3 27.3 Takdir- teĢekkür 90 45.9 57 29.1 49 25.0 Açlık hissi Zayıfım var 82 56.2 37 25.3 27 18.5 5.052 6 0.537 Zayıfım yok 1 9.1 6 54.5 4 36.4 Takdir- teĢekkür 117 59.7 39 19.9 40 20.4 Dikkatte Azalma Zayıfım var 43 29.5 64 43.8 39 26.7 5.119 6 0.535* Zayıfım yok 1 9.1 6 54.5 4 36.4 Takdir- teĢekkür 72 36.7 79 40.3 45 23.0 Göz Kararması Zayıfım var 28 19.2 95 65.1 23 15.8 1.549 6 0.956 Zayıfım yok 2 18.2 7 63.6 2 18.2 Takdir- teĢekkür 34 17.3 129 65.8 33 16.8

BaĢ Dönmesi Zayıfım

140 Zayıfım yok 2 18.2 6 54.5 3 27.3 Takdir- teĢekkür 37 18.9 122 62.2 37 18.9 BaĢ Ağrısı Zayıfım var 30 20.5 74 50.7 42 28.8 6.353 6 0.385 Zayıfım yok 1 9.1 7 63.6 3 27.3 Takdir- teĢekkür 38 19.4 120 61.2 38 19.4 Terleme Zayıfım var 25 17.1 103 70.5 18 12.3 11.386 6 0.077 Zayıfım yok - - 8 72.7 3 27.3 Takdir- teĢekkür 15 7.7 157 80.1 24 12.2 Çarpıntı Zayıfım var 20 13.7 109 74.7 17 11.6 6.371 6 0.383 Zayıfım yok - - 10 90.9 1 9.1 Takdir- teĢekkür 14 7.1 159 81.1 23 11.7 Huzursuzluk Zayıfım var 32 21.9 82 56.2 32 21.9 4.894 6 0.557 Zayıfım yok 3 27.3 6 54.5 2 18.2 Takdir- teĢekkür 41 20.9 115 58.7 40 20.4 ÜĢüme Zayıfım var 18 12.3 98 67.1 30 20.5 6.857 6 0.334 Zayıfım yok 2 18.2 8 72.7 1 9.1 Takdir- teĢekkür 36 18.4 135 68.9 25 12.8 Titreme Zayıfım var 17 11.6 99 67.8 30 20.5 6.222 6 0.399 Zayıfım yok 1 9.1 7 63.6 3 27.3 Takdir- teĢekkür 24 12.2 148 75.5 24 12.2

Tablo 86‟ya göre öğrencilerin baĢarı durumlarına göre kahvaltı yapmadıklarında hissettikleri Ģikayetlere bakıldığında, zayıfı olan öğrencilerin %43.2‟si yorgunluk, %41.8‟i halsizlik, %56.2‟si açlık hissi, %29.5‟i dikkat eksikliği hissettiğini söylemekte, zayıfı olmayan öğrencilerin %27.3‟ü yorgunluk, %36.4‟ü halsizlik, %9.1‟i açlık hissi, %9.1‟i dikkat eksikliği hissettiğini belirtmekte, takdir- teĢekkürü

141

olan öğrencilerin %42.3‟ü yorgunluk, %45.9‟u halsizlik, %59.7‟si açlık hissi, %36.7‟si dikkat eksikliği hissettiğini dile getirmektedir. Öğrencilerin kahvaltı yapmadıklarında hissettikleri Ģikayetler ile baĢarı durumları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır.

142

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM SONUÇ VE ÖNERĠLER

4.1. Sonuçlar

ÇalıĢmaya katılan öğrencilerin %53.3‟ü kız, %46.7‟si erkektir. Öğrencilerin yaĢları 10-15 arasında ( ortalama 12.71±0.06), boyları 113-180 cm arasında ( ortalama 154.78±0.57 cm), ağırlıkları 22-91 kg arasında ( ortalama 48.36±0.70), BKĠ‟leri 13.30-32.05 arasında (ortalama 19.88±0.20 ) değiĢmektedir.

Öğrencilerin %36‟sı 50-75 TL arasında, %22.7‟si 76-125 TL arasında, %20.1‟i 201 TL ve üzerinde, %13.6‟sı 126-150 TL arasında aylık bireysel harcama yapmaktadır.

Öğrencilerin %58.1‟inin annesi ilköğretim mezunu, %19.8‟inin annesi lise mezunu, %11.6‟sının annesi okur yazar, %6.8‟inin annesi okur yazar değil ve %3.7‟sinin annesi lisans ve üstü mezunudur. Öğrencilerin %79.6‟sının annesi çalıĢmamakta, %15.6‟sının annesi iĢçi, %2.5‟inin annesi memur, %1.4‟ünün annesi iĢ sahibi ve %0.8‟inin annesi emeklidir. Öğrencilerin %49‟unun babası ilköğretim mezunu, %29.5‟inin babası lise mezunu, %9.6‟sının babası okur yazar, %8.5‟inin babası lisans ve üzeri mezunu ve %3.4‟ünün babası okur yazar değildir. Öğrencilerin %61.8‟inin babası iĢçi, %9.6‟sının babası iĢ sahibi, %7.6‟sının babası emekli, %7.4‟ünün babası iĢsiz, %6.8‟inin babası serbest meslek çalıĢanıdır.

Öğrencilerin %33.7‟si takdir öğrencisi, %28.6‟sı zayıfları olan öğrenci, %21.8‟i teĢekkür öğrencisi, %12.7‟si zayıfı olan öğrenci ve %3.1‟i zayıfı olmayan öğrencidir.

Öğrencilerin %58,6‟sı normal kiloda, %13,9‟u çok ĢiĢman, %13,3‟ü hafif ĢiĢman, %7,9‟u zayıf, %6.2‟si çok zayıftır.

Öğrencilerin %12,2‟sinde beslenmeye bağlı sağlık sorunları mevcuttur. Beslenmeye bağlı sağlık sorunu olan öğrencilerin %37,2‟sinde kansızlık, %32,6‟sında diĢ problemleri, %11,6‟sında kalp, damar ve böbrek hastalıkları, %2,3‟ünde Ģeker, karaciğer ve sindirim sistemi hastalıkları mevcuttur. Sağlık sorunu bulunan öğrencilerin %16,3‟ü bu problemleri sebebiyle diyet yapmaktadır. Sağlık

143

sorunundan dolayı diyet yapan öğrencilerin %42,9‟u Ģekersiz, %57,1‟i tuzsuz beslenmektedir.

Öğrencilerin %79,6‟sı hiç diyet yapmamıĢ, %20,4‟ü ise diyet yapmıĢtır. Diyet yapmıĢ olan öğrencilerin %90,3‟ü düĢük kalorili diyetler, %5,6‟sı sağlıklı beslenme, %1,4‟ü Ģekersiz beslenme ve %2,8‟i detoks uygulamıĢtır.

Öğrencilerin %77,6‟sı spor yapmaktadır. Spor yapan öğrencilerin %30,7‟si ara sıra, %29,2‟si haftada 2-3 kez, 20,1‟i her gün, %14,2‟si haftada bir, %5,8‟i gün aĢırı spor yapmaktadır.

Öğrencilerin %22,4‟ü vitamin ve mineral tablet kullanmakta, kullanım sıklığı ise en yüksek oranda hastalandıklarında olmaktadır.

Öğrencilerin %11,6‟sının ailesinde obez birey bulunmaktadır.

Öğrencilerin %64,3‟ü vücut ağırlığını normal, %18,4‟ü kilolu, %12,2‟si zayıf, %3,1‟i aĢırı kilolu, %2‟si aĢırı zayıf olarak değerlendirmektedir. Öğrencilerin %28,9‟u vücut ağırlıklarından orta derecede memnun, %23,5‟i memnun, %22,1‟i çok memnun, %15‟i memnun değil, %10,5‟i ise hiç memnun değildir.

Öğrencilerin %68,6‟sı günde 3 öğün, %20,4‟ü 2 öğün, %8,8‟i %1,1‟i 1 ve %1,1‟i 5 4 öğün tüketmektedir. Öğrencilerin %12,5‟i öğün atlamakta, %22,1‟i öğün atlamamaktadır. Öğün atlayan öğrencilerin %45‟i sabah kahvaltısını, %43,9‟u öğlen yemeğini, 11,1‟i akĢam yemeğini atlamaktadır.

Öğrencilerin % 45‟inin öğün dıĢı atıĢtırma alıĢkanlığı bulunmaktadır.

Öğrencilerin %88,3‟ü günde 1-4 saat arası, %10,3‟ü 4-8 saat arası, %1,5‟i ise 8-12 saat arası televizyon izlemektedir. Televizyon izlerken öğrencilerin %29,2‟si meyve, %29,2‟si çerez, %22,4‟ü patates cipsi, %13,3‟ü kolalı içecek ve %11,6‟sı bisküvi, %10,5‟i çikolata-dondurma, %10,2‟si ise fast food tüketmektedir. Süt, kahvaltılıklar ve patlamıĢ mısır en az tüketilen besinlerdir. Bilgisayar oynarken ise öğrencilerin %27,5‟i meyve, %22,4‟ü patates cipsi, %19,5‟i çerez, %16,4‟ü kolalı içecek, %11,3‟ü bisküvi, %10,5‟i çikolata-dondurma ve %8,5‟i fast food besinler tüketmektedir.

Öğrencilerin %64‟ü düzenli olarak kahvaltı yapmakta, %36‟sı ise yapmamaktadır. Kız öğrencilerin %63,3‟ü, erkek öğrencilerin %64,8‟i düzenli kahvaltı yapmaktadır ve oranları birbirine oldukça yakındır. Öğrencilerin kahvaltı yapma alıĢkanlıkları ile cinsiyetleri arasında anlamlı bir fark yoktur. 5. ve 6. sınıf

144

öğrencilerinin %66.8‟i, 7. ve 8. sınıf öğrencilerin %59.2‟si düzenli kahvaltı yapmaktadır. Öğrencilerin yaĢları ile kahvaltı alıĢkanlıkları arasında anlamlı bir fark bulunmamıĢtır. Zayıfı olan öğrencilerin %61.6‟sı kahvaltı yapmakta, %38.4‟ü kahvaltı yapmamaktadır. Zayıfı olmayan öğrencilerin %81.8‟i kahvaltı yapmakta, %18.2‟si kahvaltı yapmamaktadır. Takdir- teĢekkürü olan öğrencilerin %64.8‟i kahvaltı yapmakta, %36.0‟ı kahvaltı yapmamaktadır. Öğrencilerin baĢarı durumları ile kahvaltı yapma alıĢkanlıkları arasında anlamlı bir fark bulunmamaktadır.

Düzenli kahvaltı yapmayan öğrencilerin %53,5‟i kahvaltıya zaman ayıramadıkları için, %37‟si sabahları açlık hissetmedikleri için, %5,5‟i kahvaltı yapmazsa kilo vereceklerine inandıkları için, %1,6‟sı kahvaltı yapmayı sevmedikleri için kahvaltı yapmamaktadır. kız öğrencilerin %58‟i kahvaltı yapmaya zaman bulamadığı için, %34.8‟i sabahları açlık hissetmediği için, %4.3‟ü de kahvaltı yapmazsa kilo vereceğine inandığı için kahvaltı yapmadıklarını belirtmiĢlerdir. Erkek öğrencilerin ise %48.3‟ü zaman bulamadığı için, %39.7‟si sabahları açlık hissetmediği için ve %6.9‟u kahvaltı yapmazsa kilo vereceğine inandığı için kahvaltı yapmamaktadır. Kahvaltı için zaman ayıramayan kız öğrencilerin sayısı erkeklere göre daha fazladır ancak öğrencilerin cinsiyetleri ile kahvaltı yapmama nedenleri arasında anlamlı bir fark yoktur. Düzenli kahvaltı yapmayan 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin %52.7‟si kahvaltı için zaman ayıramadığından, %37.8‟i sabahları açlık hissetmediğinden, %4.1‟i kahvaltı yapmazsa kilo vereceğine inandığından sabahları kahvaltı yapmadığını söylemiĢtir. Düzenli kahvaltı yapmayan 7. ve 8. sınıf öğrencileri ise kahvaltı yapmama nedeni olarak %54.7 oranında kahvaltı için zaman ayıramıyorum, %35.8 oranında sabahları açlık hissetmiyorum, %7.5 oranında kahvaltı yapmazsam kilo vereceğime inanıyorum seçeneklerini iĢaretlemiĢlerdir. Öğrencilerin sınıf düzeyleri ile kahvaltı yapmama nedenleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır. Zayıfı olan öğrencilerin %44.6‟sı kahvaltı için zaman ayıramadığı için, %46‟sı sabahları açlık hissetmediği için; zayıfı olmayan öğrencilerin tamamı kahvaltı için zaman ayıramadıklarından dolayı; takdir- teĢekkürü olan öğrencilerin %59.4‟ü kahvaltı için zaman ayıramadığından, %31.9‟u ise sabahları açlık hissetmediklerinden dolayı kahvaltı yapmamaktadırlar. Öğrencilerin baĢarı durumları ve kahvaltı yapmama nedenleri arasında anlamlı bir iliĢki bulunmamaktadır.

145

Öğrencilerin %41,4‟ü kahvaltı yapmadıklarında psikolojik durumlarında bir değiĢiklik olmadığını, %36,5‟i kendilerini kötü hissettiklerini, %21,5‟i ise kahvaltı yapmadıklarında kendilerini iyi hissettiklerini belirtmiĢlerdir. Kız öğrenciler kahvaltı yapmadıklarında kendilerini daha kötü hissetmektedir. Öğrencilerin cinsiyetleri ile kahvaltı yapmadıklarında kendilerini hissettikleri psikolojik durum arasında anlamlı bir fark bulunamamıĢtır. 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin %36.3‟ü, 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin ise %38.5‟i kahvaltı yapmadıklarında kendilerini kötü hissettiklerini söylemiĢlerdir. Öğrencilerin yaĢları ile kahvaltı yapmadıkları zamanki psikolojik durumları arasında istatistiksel olarak bir iliĢki bulunmamıĢtır. Zayıfı olan öğrencilerin %32.2‟si, zayıfı olmayan öğrencilerin %27.3‟ü, takdir-teĢekkürü olan öğrencilerin %41.3‟ü kahvaltı yapmadıklarında kendilerini psikolojik olarak kötü hissetmektedir. Öğrencilerin baĢarı durumları ile kahvaltı yapmadıklarında kendilerini psikolojik olarak iyi hissedip hissetmeme durumları arasında anlamlı bir farklılık bulunamamıĢtır.

Öğrencilerin %45,6‟sı kahvaltı yapmamanın baĢarılarını etkilediğini, %32‟si kahvaltı yapmamanın baĢarılarını etkilemediğini, %22,4‟ü ise fark etmediğini düĢünmektedir. Kız öğrenciler, erkeklere göre daha yüksek oranda kahvaltı yapmamalarının baĢarılarını etkilediğini düĢünmektedir. Öğrencilerin cinsiyetleri ile kahvaltı yapmamalarının baĢarılarını etkilediğini düĢünme durumları arasında anlamlı bir fark yoktur. 5. ve 6. sınıfa giden öğrencilerin %47.1‟i, 7. ve 8. sınıfa giden öğrencilerin %43.1‟i kahvaltı yapmalarının baĢarılarını etkilediğini düĢünmektedir. Kahvaltı yapmamanın baĢarıyı etkilemediğini düĢünen öğrencilerin %28.7‟si 5. ve 6. sınıf, %37.7‟si ise 7. ve 8. sınıf öğrencisidir. Öğrencilerin sınıf düzeyleri ve kahvaltı yapmamalarının baĢarılarına olan etkileri arasında anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır. Zayıfı olan öğrencilerin %61.6‟sı kahvaltı yapmakta, %38.4‟ü kahvaltı yapmamaktadır. Zayıfı olmayan öğrencilerin %81.8‟i kahvaltı yapmakta, %18.2‟si kahvaltı yapmamaktadır. Takdir- teĢekkürü olan öğrencilerin %64.8‟i kahvaltı yapmakta, %36.0‟ı kahvaltı yapmamaktadır. Öğrencilerin baĢarı durumları ile kahvaltı yapma alıĢkanlıkları arasında anlamlı bir fark bulunmamaktadır.

Öğrencilerin %56,7‟si kahvaltı yaptıklarında derse katılımlarının yüksek olduğunu, %37,1‟i kahvaltı yaptıklarında derse katılımlarının düĢük olduğunu, %

146

6,2‟si derse hiç katılmadıklarını belirtmiĢlerdir. Kız öğrencilerin kahvaltı yaptıklarında derse katılım oranları erkek öğrencilere göre daha yüksektir. Öğrencilerin cinsiyetleri ile kahvaltı yaptıklarında derse katılım durumları arasında anlamlı bir fark yoktur. 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin %63.7‟si, 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin %44.6‟sı kahvaltı yaptıklarında derse katılımlarının yüksek olduğunu belirtmiĢlerdir. 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin %30.9‟u ve 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin %47.7‟si kahvaltı yaptıklarında derse katılımlarının az olduğunu söylemiĢlerdir. Öğrencilerin yaĢları ile kahvaltı yaptıklarında derse katılım durumlarını değerlendirmeleri arasında anlamlı bir iliĢki bulunmuĢtur. Zayıfı olan öğrencilerin %34.9‟u; zayıfı olmayan öğrencilerin %63.6‟sı; takdir-teĢekkürü olan öğrencilerin %72.4‟ü kahvaltı yaptıklarında derse çok katıldıklarını dile getirmiĢlerdir. Öğrencilerin baĢarı durumları ile kahvaltı yaptıklarında derse katılım durumları arasında anlamlı bir fark bulunmaktadır.

AraĢtırmaya katılan öğrencilerin %55,2‟si kahvaltı yapmadıklarında derslere katılımlarının orta seviyede olduğunu söylerken %26,3‟ü kahvaltı yapmadıklarında derslere katılımlarının iyi olduğunu belirtmiĢtir. Öğrencilerin %18,4‟ü ise kahvaltı yapmadıklarında derslere katılımlarının kötü olduğunu belirtmiĢtir. Kız ve erkek öğrencilerin cevapları birbirine yakındır. Yapılan ki kare analizi sonucunda öğrencilerin cinsiyetleri ile kahvaltı yapmadıklarında derse katılım durumları arasında anlamlı bir fark bulunamamıĢtır. 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin %53.4‟ü, 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin %58.5‟i kahvaltı yapmadıklarında derse katılımlarının orta derecede olduğunu belirtmektedir. Öğrencilerin sınıf düzeyleri ile kahvaltı yapmadıklarında derse katılım durumlarını değerlendirmeleri arasında anlamlı bir iliĢki bulunmuĢtur. Zayıfı olan öğrencilerin %21.2‟si; zayıfı olmayan öğrencilerin %9.1‟i; takdir-teĢekkürü olan öğrencilerin %16.8‟i kahvaltı yapmadıklarında kendilerini kötü hissetmektedirler. Öğrencilerin baĢarı durumlarına göre kahvaltı yapmamalarının derse katılım durumları ile aralarında anlamlı bir iliĢki bulunmaktadır.

Öğrencilerin %53,5‟i kahvaltısını ailesinin bazı bireyleriyle, %28,6‟sı ailesinin bütün bireyleriyle, %11,6‟sı tek baĢına, 2,3‟ü arkadaĢlarıyla kahvaltı yapmaktadır. Erkek öğrencilerin kahvaltılarını kızlara oranla daha çok tek baĢlarına yapmaktadır. Öğrencilerin cinsiyetleri ile kahvaltıyı kimle yaptıkları arasında anlamlı bir fark

147

yoktur. 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin %54,7‟si ailesinin bazı bireyleriyle, %31,4‟ü ailesinin bütün bireyleriyle, %9,9‟u tek baĢına, %0,9‟u ise arkadaĢlarıyla kahvaltı yaptığını belirtirken 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin %51,5‟i ailesinin bazı bireyleriyle, %23,8‟i ailesinin bütün bireyleriyle, %14,6‟sı tek baĢına, %4,6‟sı ise arkadaĢlarıyla kahvaltı yapmaktadır. Öğrencilerin kahvaltıyı kiminle birlikte yaptıkları ile sınıf düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmaktadır. Zayıfı olan öğrencilerin %52.7‟si; zayıfı olmayan öğrencilerin %63.6‟sı ve takdir-teĢekkürü olan öğrencilerin %53.6‟sı aileleriyle birlikte kahvaltı yapmaktadır. Öğrencilerin baĢarı durumları ile kahvaltıyı kiminle yaptıkları arasında anlamlı bir fark bulunmamıĢtır.

Öğrencilerin %44,2‟si kahvaltılarını uyandıktan sonra 30 dakika-1 saat bekledikten sonra, %35,4‟ü kalkınca hemen, %12,7‟si uyandıktan 2 saat sonra, %7,6‟sı ise daha uzun süre kahvaltı yapmak için beklemektedir. Öğrencilerin cinsiyetleri ile kahvaltı yapma zamanları arasında anlamlı bir fark bulunamamıĢtır. 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin %43.5‟i, belirtirken 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin %45.4‟ü uyandıktan 30 dk- 1 saat sonra kahvaltı yapmaktadır. 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin %37.2‟si, belirtirken 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin %32.3‟ü kalkınca hemen; 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin %13.5‟i, belirtirken 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin %11.5‟i uyandıktan 2 saat sonra; 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin %5.8‟i, belirtirken 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin %10.8‟i kalktıktan uzun bir süre sonra kahvaltı yapmaktadır. Öğrencilerin sınıf düzeyleri ile kahvaltı yapma zamanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır. Zayıfı olan öğrencilerin %32.2‟si, zayıfı olmayan öğrencilerin %45.5‟i ve takdir- teĢekkür öğrencilerinin %35.1‟i kahvaltıyı hemen kalkınca yaptıklarını belirtmiĢlerdir. Zayıfı olan öğrencilerin %43.8‟i, zayıfı olmayan öğrencilerin %45.5‟i, takdir- teĢekkürü olan öğrencilerin %46.8‟i uyandıktan sonra yarım saat- 1 saat içinde kahvaltı yaptıklarını belirtmiĢlerdir. Zayıfı olan öğrencilerin %13‟ü, zayıfı olmayan öğrencilerin %9.1‟i ve takdir- teĢekkürü olan öğrencilerin %13‟ü kahvaltılarını uyandıktan 2 saat sonra yaptıklarını belirtmiĢlerdir. Öğrencilerin kahvaltı yapma zamanları ile baĢarı durumları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır.

Öğrenciler tarafından en çok tüketilen kahvaltılıklar yumurta, peynir ve sucuk; en az tüketilenler ise zeytin, tereyağı/margarin ve çorba olmuĢtur. Kız ve erkek öğrenciler kahvaltıda sıklıkla aynı yiyecekleri tercih etmektedir. Çay, süt ve

148

taze meyve suyu her iki cinsiyette de kahvaltıda sıklıkla tüketilen içecekler olmuĢtur. Bal, yaĢ pasta/kek ve reçel ise en çok tüketilen tatlılar olmuĢtur. Öğrencilerin cinsiyetleri ile hazır meyve suyu tüketimleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmaktadır (p<0.05). Tercih puanı en düĢük içecekler su, bitki çayı ve neskafe; tüketim puanı en düĢük tatlılar ise marmelat, tahin pekmez ve Ģokella vb. dir. 5. Ve 6. Sınıf öğrencilerinin kahvaltıdaki yiyecek ve içecek tüketimlerinin 7. ve 8. Sınıf öğrencilerine göre daha sağlıklı olduğu belirlenmiĢtir. 5. ve 6. Sınıf öğrencilerinin peynir, yumurta, domates- salatalık tüketim puanları daha yüksektir. Ġçecek tercihlerine bakıldığında ise 5. Ve 6. Sınıf öğrencilerinin en çok tükettiği içeceğin çay olduğu belirlendi. Süt, taze meyve suyu ve ayran tüketiminin de yüksek olduğu görüldü. 7. Ve 8. Sınıf öğrencilerinde ise en yüksek tüketim puanına sahip olan içecekler çay, süt ve taze meyve suyu olmuĢtur. Tüketim puanı en düĢük içecek ise her iki grupta da bitki çayı olmuĢtur. Küçük sınıftaki öğrencilerin daha sağlıklı kahvaltılıkları tercih etme nedeninin bu öğrencilerin aileleriyle birlikte ya da aile denetiminde kahvaltı etmeleri olduğu düĢünülmektedir. Büyük sınıftaki öğrenciler ise yiyecek tercihlerini kendileri yapmalarından dolayı kahvaltı öğününde yeterince sağlıklı besinler seçememektedirler. Öğrencilerin sınıf düzeyleri ile peynir, sucuk, ekmek ve ayran tüketimleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmaktadır (p<0.05). Zayıfı olan, zayıfı olmayan ve takdir- teĢekkür öğrencisi olan öğrencilerin sıklıkla tükettikleri yiyecek, içecek ve tatlılar hemen hemen aynıdır. Zayıfı olan öğrencilerin fazla tükettiği yiyecekler peynir, yumurta, sucuk; içecekler çay, süt, taze meyve suyu, ayran; tatlılar ise bal ve yaĢ pasta olmuĢtur. Zayıfı olmayan öğrencilerin sıklıkla tercih ettikleri yiyecekler yumurta, peynir, domates ve sucuk; içecekler çay, süt, taze meyve suyu ve ayran; tatlılar ise pal ve yaĢ pasta olmuĢtur. Takdir teĢekkürü olan öğrencilerin sıklıkla tükettikleri yiyecekler; yumurta, peynir, sucuk ve domates; içecekler çay, süt, taze meyve suyu ve ayran; tatlılar ise bal ve yaĢ pasta olmuĢtur. Öğrencilerin baĢarı durumları ile bitki çayı ve marmelat tüketimleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmaktadır.

Öğrencilerin %57,8‟i kahvaltı yapmadığında açlık hissi duymakta, %43,9‟u halsizlik, %42,2‟si yorgunluk, %32,9‟u dikkatte azalma hissetmektedir. Kızlarda açlık hissi, erkeklerde yorgunluk, halsizlik ve dikkatte azalma daha fazla görülmektedir. Tablo 76‟ya göre 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin kahvaltı yapmadıklarında en çok hissettikleri

149

Ģikâyetler açlık hissi (%56.1), halsizlik (%41.7), yorgunluk (%40.8) ve dikkatte azalma (%27.4)dır. 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin ise kahvaltı yapmadıklarında %60.8 ile açlık hissi, %47.7 ile halsizlik, %44.6 ile yorgunluk, %42.3 ile dikkatte azalma , %28.5 ile dikkatte azalma, %23.1 ile baĢ dönmesi ve baĢ ağrısı görülmektedir. Dikkatte azalma ve huzursuzluk ile sınıf düzeyine göre dağılım arasında anlamlı bir fark bulunmuĢtur. Zayıfı olan öğrencilerin %43.2‟si yorgunluk, %41.8‟i halsizlik, %56.2‟si açlık hissi, %29.5‟i dikkat eksikliği hissettiğini söylemekte, zayıfı olmayan öğrencilerin %27.3‟ü yorgunluk, %36.4‟ü halsizlik, %9.1‟i açlık hissi, %9.1‟i dikkat eksikliği hissettiğini belirtmekte, takdir- teĢekkürü olan öğrencilerin %42.3‟ü yorgunluk, %45.9‟u halsizlik, %59.7‟si açlık hissi, %36.7‟si dikkat eksikliği hissettiğini dile getirmektedir. Öğrencilerin kahvaltı yapmadıklarında hissettikleri Ģikâyetler ile baĢarı durumları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır. 5.2. Öneriler

Okul çağı çocukları ve adölesanların sağlıklı besinleri seçebilmeleri ve besin piramidine uygun beslenme davranıĢı geliĢtirebilmeleri için eğitim etkinlikleri düzenlenmeli, bu konu eğitim müfredatında kendine yer bulup etkin eğitim yöntemleriyle ele alınmalıdır. Bu amaçla ayrıca bazı ülkelerde yapıldığı gibi ulusal programlar hayata geçirilebilir (sağlıklı kantinler, okulda kahvaltı programı vb). Erken yaĢlardan itibaren doğru kahvaltı alıĢkanlıklarının kazandırılması için devamlı ve belirli dönemlerde beslenme eğitimi verilmesi gerekliliğine dikkat çekilmelidir. Çocuklarda sağlıklı beslenme örüntüsü alıĢkanlığı, yüksek akademik baĢarı ile iliĢkilidir. Beslenmenin biliĢsel geliĢimdeki rolü üzerine yapılan çalıĢmalar, beslenmeyi çocuklarda biliĢsel geliĢimi etkileyen değiĢtirebilir bir faktör olarak ele almaktadır. Çocuklarda düĢük kaliteli besinlerin (örneğin Ģekerler, kızarmıĢ yiyecekler, Ģekerli içecekler) sınırlı tüketilmesi, özellikle kahvaltı olmak üzere düzenli ve kaliteli öğün tüketimi alıĢkanlığının olması, mikrobesin öğelerinin, sebze- meyve, süt ve balık tüketiminin yeterli olmasının, biliĢsel performans ve okul baĢarısı üzerine pozitif etkisinin olduğu kanıtlanmıĢtır. Bu nedenle, gebelik dönemi ve erken çocukluk dönemi de dâhil, çocukların biliĢsel fonksiyonlarının geliĢimini destekleyen besin öğelerinin tüketimi konusunda, baĢta anneler olmak üzere, ailelere, öğretmenlere, okullara ve topluma önemli görevler düĢmektedir.

150

ÇalıĢmamızda kahvaltı öğününü atlama oranı yüksek çıkmamıĢtır fakat ülkemizde kahvaltı öğünü sıklıkla atlanan bir öğün olmasından ve kesin bir araĢtırma sonucu olmasa da kahvaltının baĢarıyı etkileme durumu olduğu söz konusu olduğundan özellikle okul çağı ve ergenlik dönemindeki çocukların mutlaka düzenli kahvaltı etmesi sağlanmalıdır. Bu konuda Milli Eğitim Bakanlığı ve gerekli kurumların iĢ birliği yaparak okulların tüm kademelerinde öğrencilere ücretsiz ya da cüzi ücretlerle kaliteli ve sağlıklı kahvaltı imkânı sağlanması önerilmektedir. Yine kahvaltının önemi konusunda baĢta aileler ve öğretmenler olmak üzere tüm toplum bilinçlendirilmelidir.

KAYNAKÇA

Ahraz, Seher (2017). Lise Çağındaki Öğrencilerin Beslenme Profili İle Bunun Üzerine Etkili Faktörlerin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.

Akçan Parlaz, Evrim, Tekgül, Nurdan , Karademirci, Emine, Öngel, KurtuluĢ (2012). Ergenlik Dönemi: Fiziksel Büyüme, Psikolojik ve Sosyal GeliĢim Süreci. Turkish Family Physician, 3(2), 10-16.

Akman, Mehmet, Tüzün, Sabah ve Ünalan, Pemra C. (2012). Adölesanlarda Sağlıklı Beslenme Ve Fiziksel Aktivite Durumu. Nobel Medicus, 8(1), 24-29.

Aksoydan, Emine ve Çakır, Nihan(2011). Adölesanların beslenme alıĢkanlıkları, fiziksel aktivite düzeyleri ve vücut kitle indekslerinin değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 53(4), 264-270.

Aktaç, ġule, Sabuncular, Güleren, Genç, ġermin, Vural, BüĢra, IĢıkdemir, Esra ve GüneĢ, Esra(2018). Ġstanbul‟da YetiĢtirme Yurtları Ve Çocuk Evleri Sitesinde Kalan Çocukların Beslenme Durumları Ve Yemek Hizmetlerinden Memnuniyetlerinin Belirlenmesi, Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 216-227.

151

AktaĢ, Muhammed Cem (2018). Okul Kantinlerinin Verimliliği. Tezsiz Yüksek Lisans Projesi, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli. AktaĢ, N. (1979). Hollanda‟daki Türk iĢçi ailelerin beslenme alıĢkanlıklarını

etkileyen faktörler üzerinde bir araĢtırma. Doktora Tezi (basılmamıĢ), Ankara Üniversitesi Ankara.

Altıncı, Evren Ebru, Keskin, Burçak, Türksoy, AyĢe, Güvendi, Burcu ve Doğan, Gülçin (2016). Ġstanbul Ġli BayrampaĢa Uluğbey Ġlköğretim Okulu 7 ve 8. Sınıf Öğrencilerinde Beslenme DavranıĢları ve Spor Aktivite Durumlarının Ġncelenmesi. Spor Bilimleri Dergisi, 6(4), 1303-1414.

Altun, Mehtap ve Kutlu, Yasemin(2015). Ergenlerin Yeme DavranıĢları ile Ġlgili GörüĢleri: Niteliksel ÇalıĢma. Florance Nightingale Hemşirelik Dergisi, 23(3), 174-184.

Arlı, Mine, ġanlıer, Nevin, Küçükkömürler, Saime ve Yayan, Melek (2015). Anne ve Çocuk Beslenmesi (8. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.

Natoshia M. Askelson, Natoshia M., Golembiewski, Elizabeth H., DePriest Ann M. and Williams, Steven C (2015). Parent School Breakfast Survey: Report of Findings, Health Policy.

Avan, Mehmet(2006). Mardin ili Kızıltepe ilçesindeki merkez ilköğretim okullarında okuyan 6. 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin beslenme alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.

Aydenk Köseoğlu, Sabiha Zeynep, Çelebi Tayfur, Aslı (2017). Adölesan Dönemi Beslenme ve Sorunları. The Journal of Chemical Physics, 15(2), 50-62. Baysal, AyĢe, Aksoy, Meral, Besler, Tanju, Bozkurt, Nazan, Keçecioğlu, Sevim,

Mercanlıgil, Seyit M., Merdol, Türkan K,. Pekcan, Gülden ve Yıldız, Emine (2014). Diyet El Kitabı (8. Baskı). Ankara: Hatiboğlu Basım ve Yayım San. Tic. Ltd. ġti.

152

Baysal, AyĢe(2009). Beslenme (12. Baskı). Ankara: Hatiboğlu Basın ve Yayım San. Tic. Ltd. ġti.

Baysal, AyĢe (1999). “Kahvaltı Ve Okul BaĢarısı”. Beslenme ve Diyet Dergisi,