Öğrencilerin Ana Öğünleri Tüketim Durumları ve Öğün Atlama Nedenler

Araştırmanın ikinci alt probleminde üçüncü olarak ilköğretim kademe öğrencilerinin yeme davranışları, ana öğünlerin tüketimi ve öğün atlama nedenleri açısından incelenmiştir. Tablo 17’de ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin ana öğünlerin tüketimine ilişkin frekans (f) ve yüzdeleri (%) verilmektedir.

Tablo 17

Öğrencilerin Ana Öğünleri Tüketim Durumları ve Öğün Atlama Nedenleri

Öğünleri Tüketme Durumu

Öğünler

Sabah Öğle Akşam

n % n % n % Evet 217 72.3 255 85.0 291 97.0 Hayır 16 5.3 9 3.0 - - Bazen 67 22.3 36 12.0 9 3.0 Toplam 300 100.0 300 100.0 300 100.0 Öğün Atlama Nedenleri Zaman Yok 34 40.9 3 6.6 - - İştahım Yok 42 50.6 35 77.7 9 100.0 Alışkanlıktan 7 8.4 7 15.5 - - Toplam 83 100.0 45 100.0 9 100.0

Tablo 17’de de görüldüğü gibi ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin % 72.3’ü her zaman, % 22.3ü ise bazen sabah kahvaltısını yaparken, % 5.3’ü sabah kahvaltısını yapmamaktadır. Öğrencilerin öğle yemeğini tüketme durumları incelendiğinde % 85.0’inin her zaman, % 12.0’sinin bazen öğle yemeğini yediği, % 3.0’ünün ise öğle yemeği yemediği görülmektedir. Akşam yemeğinin tüketim durumuna bakıldığında öğrencilerin % 97.7’si her zaman, % 3.0’ü ise bazen akşam yemeği yemektedir

Sabah kahvaltısı ile öğle yemeğinin tüketilmeme oranı akşam yemeğine oranla yüksektir. Bu durum sabah ve öğle saatlerinde öğrencilerin yeterli zaman bulamaması ve genellikle akşam saatlerinde öğrencilerin evlerinde bulunmaları ile açıklanabilir. Buna ilave olarak, genellikle okula yetişebilmek ve zaman kazanabilmek amacıyla ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin sabah kahvaltısını atlamayı en uygun öğün olarak düşündükleri söylenebilir. Yapılan araştırmalar düzenli olarak kahvaltı yapmanın yaşam boyu sağlığın korunmasına yardımcı olan bir alışkanlık olduğunu ortaya koymaktadır.

Tabloda görüldüğü gibi sabah öğününü atlayan ilköğretim ikinci kademe öğrencisinin çoğunluğunu, iştahı olmayan (% 50.6) ve zaman bulamayan (% 40.9) öğrenciler oluştururken, kahvaltı yapmamayı alışkanlık haline getirenlerin oranı % 8.4’tür. Öğlen öğünün atlayanların büyük çoğunluğu (% 77.7) iştahı olmadığı için öğün atlarken, % 15.5’i alışkanlıktan ve % 6.67’si zaman bulamadığından öğle öğününü atlamaktadır. Akşam öğününü atlayanların tamamının (%100.0) ise öğünlerini iştahsız oldukları için atladıkları görülmektedir. Öğrencilerin iştahsızlık nedeniyle öğün atlamaları ergenlik ve günlük yaşamda sıkça karşılaşılan sınava kaygısı, ders geçme vb. nedenlere bağlı stresin etkisi olabilir.

Yaman ve ark. (2006)’nın yaptığı çalışmada öğrencilerin % 45.0’ının sabah kahvaltısını, % 37.5’inin öğlen yemeğini, % 17.5’inin akşam yemeğini yemedikleri saptanmıştır.

Memiş (2004)’in üniversite öğrencileri üzerinde yürütmüş olduğu çalışmada, öğrencilerin % 53.5’inin öğle öğününü, % 50.6’sının ise sabah kahvaltısını atladıkları tespit edilmiştir.

Şanlıer ve Oktar (1999) ilköğretim öğrencileri üzerinde yaptıkları araştırmada öğrencilerin % 8.8’inin hiç kahvaltı yapmadığı, % 41.9’unun ise bazen kahvaltı yaptığı belirlenmiştir.

Kişioğlu ve ark. (2004)’nın yaptıkları araştırmada öğrencilerin % 16.7’sinin sabah kahvaltısını hiç yapmadığı, % 50.7’sinin bazen yaptığı, öğle öğününü öğrencilerin % 2.8’inin hiç yemediği, % 39.6’sının bazen yediği tespit edilmiştir. Akşam öğününün öğrencilerin % 0.7’si tarafından hiç yenmediği, % 24.3’ü tarafından ise bazen yendiği görülmüştür.

Yaşar ve ark. (1999)’nın Ankara’da devlete ait ve özel ilköğretim okullarında eğitim gören çocukların beslenme durumlarına ilişkin yaptıkları araştırmada, devlet okullarındaki öğrencilerin % 69.3’ünün, özel okullardaki öğrencilerin ise % 84.7’sinin öğün atladıklarını saptanmıştır.

Güler (2003)’in ilköğretim ikinci kademe öğrencileri üzerinde yürüttüğü araştırmada, öğrencilerin % 31.7’sinin sabah öğününü, % 22.5’inin öğle öğününü, % 10.8’inin ise akşam öğününü yemedikleri görülmüştür.

Aslan ve ark. (2003)’nın kız öğrencileri üzerinde yaptıkları araştırmada öğrencilerin % 63.2’sinin hergün düzenli olarak kahvaltı yaptığı, % 5.5’inin hiç kahvaltı yapmadığı tespit edilmiştir. Öğrencilerin öğle öğününü tüketme oranının % 78.7, akşam öğününü tüketme oranının % 84.9 olduğu bulunmuştur.

Orak ve ark. (2006)’nın üniversite öğrencileri üzerinde yaptıkları çalışmada öğrencilerin % 27.4’sının sabah kahvaltısını, % 23.3’ünün öğle yemeğini, % 9.1’inin akşam yemeğini yemediğini, % 40.0’ının ise öğün atlamadığı saptanmıştır.

Şanlıer ve Arıkan (2000)’ın yaptıkları araştırmada öğrencilerin % 56.3’ünün sabah kahvaltısını, % 3.3’ünün akşam yemeğini ihmal ettikleri saptanmıştır.

Şanlıer ve Oktar (1999)’ın ilköğretim öğrencileri üzerinde yaptıkları araştırmada öğrencilerin % 41.8’i canı istemediğinden, % 25.3’ü sabahları uyanamadığından, % 19.0’u okula geç kaldığından, % 13.9’u ise anne ve babasının kahvaltı yapmaması nedeniyle sabah kahvaltısını yapmadıkları tespit edilmiştir.

Önay (2002)’ın yaptığı araştırmada, öğrencilerin % 38.2’si zaman bulamadığından, % 16.9’u iştahsızlıktan, % 13.2’si ise yemeği beğenmediği için öğün atladığı saptanmıştır.

Memiş (2004)’in yaptığı araştırmada, öğrencilerin % 49.6’sının canı istemediği için, % 14.0’ünün ekonomik nedenlerle, % 9.7’sinin ise zayıflamak için öğün atladığı tespit edilmiştir.

Yücecan ve ark. (1994)’nın yaptığı araştırmada, % 38.7’sinin zaman yetersizliği, geç kalmaktan korkma ve iştahsızlık nedenleriyle öğün atladıkları saptanmıştır.

Yaman ve ark. (2006)’nın yaptığı çalışmada, sabah kahvaltısı ve öğlen yemeği yemeyen I. kademe öğrencisinin nedenleri arasında öncelikle iştahının olmaması (%76.9), daha sonra hazırlayanın olmaması, geç kalkması ve oyunu tercih etmesi (%69.2) yer alırken, II. kademe öğrencisinin nedenleri arasında öncelikle hepsinin rejim yapması (%100.0), sonra canının istememesi (%50.0) ve son olarak oyunu tercih etmesi (%42.8) gelmektedir.

Birer ve Ersoy (1987), yükseköğrenim gören kız öğrenciler üzerinde yaptıkları bir çalışmada, öğrencilerin %44.1’inin vakit bulamadığı, %40.3’ünün canı istemediği, %6.8’inin parası yetmediği, %3.6’sının zayıflama gibi nedenlerle öğün atladıklarını belirlemişlerdir.

Orak ve ark.(2006)’nın üniversite öğrencileri üzerinde yaptıkları çalışmada öğün atlayan öğrencilerin % 46.6’sının canı istemediğinden, % 33.6’sının zamanı olmadığından, % 12.4’ünün parasal nedenlerden dolayı öğün atladıkları tespit edilmiştir.

Öğün atlama ile ilgili yapılan araştırmalar, araştırmamızla benzerlik göstermekte olup öğün atlama oranının günün ilerleyen saatlerindeki öğünlerde daha

düşük olduğu görülmektedir. Bunun nedenlerinin sabahları öğrencilerin iştahsız olmaları, akşamları ise aile bireyleri ile ortak yemek yeme alışkanlığı kazanmış olmaları neden olabilir.

Öğün atlama ilgili araştırmalar incelendiğinde, yapılan araştırmalar ile araştırmamız arasında farklılıklar olduğu görülmektedir. Bu farklılıkların yaş gruplarının farklı olması, aile faktörü gibi nedenlere bağlı olduğu söylenebilir. Özellikle adölesan çağı gençlerin öğün atlamaları fiziksel ve zihinsel gelişimlerini olumsuz etkileyebileceğinden bu çağdaki çocuklara doğru beslenme alışkanlıklarının kazandırılması ve öğün atlamamaları için doğru yönlendirilmeleri gerekmektedir.