Çevre Verileri

Çalışma alanı, denize ve doğal yeşil alanlara yakınlığı ile önemli noktadadır. Piyasa Caddesi'nde yer alan Rus Konsolosluğu yazlık sefaretinin geniş korusu ve Rumeli Kavağı yolunda başlayan ormanlık alan, çalışma sınırına yakın en önemli yeşil dokuyu oluşturur. Bununla birlikte, Sarıyer ve Yenimahalle'ye ulaşımda, Piyasa Caddesi ve Mesarburnu Caddeleri denize paralel konumu ile kıyı hattı boyunca denize bağlantıyı sağlar.

Çalışma sınırı dışında olmasına rağmen, Yenimahalle sahil yolundan ulaşılan ve dini turizmde önemli yeri olan Telli Baba Türbesi alanda çevresel veri açısından önemlidir. Sarıyer Merkez Mahallesi'nde yer alan Yusuf Ziya Öniş Stadyumu ve Spor Tesisleri spor faaliyetleri için kullanılan önemli birimlerdir. Ayrıca çalışma alanının karşı kıyıları Anadolu Kavağı'nda yer alan korular, önemli doğal ekolojik peyzaj alanları olmakla birlikte, görsel açıdan da katkı sağlayan verilerdir.

Çalışma alanının deniz ile iç içe konumda ve geleneksel kıyı çizgisini korumuş olmasına rağmen, çalışma alanı sınırları içinde 1055 metre kıyı hattı boyunca18

, kamusal alanlardan denize ulaşım sınırlı kalmıştır. Taş İskele Parkı, Yenimahalle Parkı ve Pazarbaşı'ndaki park, bu anlamda denize açılan, kamusal kullanımdaki, önemli alanlardır. Geriye kalan büyük alan ise, kıyı şeridindeki yalı ve apartmanların

18_{Çalışma alanının kıyı hattındaki sınırı, Sarıyer Belediyes'inden alınan Boğaziçi Sahil Şeridi ve} Öngörünüm Bölgesi Uygulama İmar Planı'nın 2011 yılı onaylı halihazırından ölçülerek tespit edilmiştir.

69 özel rıhtımlarıdır (Şekil 3.1 - 3.2 - 3.3).

Bölgedeki parkların yanı sıra mezarlıkların varlığı da, önemli peyzaj zenginliği yaratır. Sarıyer Tarihi Köyiçi'nde, Dursun Fakih Sokak sonunda yer alan mezarlıklar yeşil alan bakımından önemli verilerdir. Parklar ve kamusal alanların oluşturduğu yeşil dokunun yanında, konutların çoğunlukla bahçe içinde konumlanması da bölgede yaşayanların hayat kalitesini arttıran önemli etkenlerdendir.

Şekil 3.1: Çalışma alanı ve sınır dışında yer alan çevre verileri19

(https://www.google.com/maps/, Aralık 2014).

Şekil 3.2: Sarıyer Tarihi Köyiçi'nde Taş İskele Parkı20

(Kaptanoğlu, 2014).

19_{[1] Sarıyer Tarihi Köyiçi alan, [2] Yenimahalle, [3] Tellibaba, [4] Rumeli Kavağı yolundaki orman,} [5] Rus Konsolosluğu yazlık sefaret korusu, [6] Sarıyer Spor Kulübü tesisleri, [7] Mesarburnu- Piyasa Caddesi güzergahı, [8] Balık avı sezonunda kullanılan Sarıyer açıkları [9] Anadolu Kavağı'nda koruluk alan.

20 _{Taş İskele Parkı içinde, Sarıyer Spor Kulübü Çay Bahçesi ve oturma alanları yer almaktadır. Park} alanının solunda balıkçı tekne limanı, sağında yalıların özel kullanımdaki rıhtımları bulunur.

70 Şekil 3.3: Yenimahalle Pazarbaşı parkı ve balıkçı iskelesi (Kaptanoğlu, 2014).

Topografyanın değişkenliği ile özellikle Yenimahalle'de arazi yapısının çok eğimli olmasından dolayı gelişen merdivenli sokaklar ve istinat duvarları, alanda özgün yol dokusunun önemli bir özelliğidir. Yenimahalle, Yeni Selimiye Sokak boyunca devam eden istinat duvarları, bu bakımdan önemli bir örnektir (Şekil 3.4 - 3.5). Yine Yenimahalle'de merdivenli sokaklardan Aziz Efendi Sokak, oluşturduğu manzara terasları ile dikkat çekicidir.

Şekil 3.4 (Solda):Yenimahalle, Yeni Selimiye Sokak'taki istinat duvarları (Kaptanoğlu, 2013).

Şekil 3.5 (Sağda):Yenimahalle, Aziz Efendi Sokak boyunca devam eden merdivenli yol (Kaptanoğlu, 2013).

71 Geçmişte ahşap konutlarda çıkan yangınların, tüm sokağı etkilemesini engellemek amacı ile yapı duvarlarına yapılan yangın duvarları, ahşap konutların önemli mimari elemanlarından olmuştur. Günümüzde alanda, Sarıyer Tarihi Köyiçi, Dursun Fakih Sokak No:38'de ahşap bir yapının yan cephesin de görülen yangın duvarı ve Yenimahalle Karakütük Caddesi No:83'de harap durumdaki tescilli yapının ön cephesinden görünen yangın duvarı, bu bakımdan önemli örneklerdendir (Şekil 3.6 - 3.7).

Şekil 3.6 (Solda): Sarıyer Tarihi Köyiçi, Dursun Fakih Sokak No:38'de yer alan yapının yangın duvarı (Kaptanoğlu, 2013).

Şekil 3.7 (Sağda): Yenimahalle, Karakütük Caddesi No:83'de yer alan yapının yangın duvarı (Kaptanoğlu, 2013).

Ancak günümüzde ahşap konut yoğunluğu olan sokaklarda yangın riski devam etmektedir. Örneğin 2006 yılında, Sarıyer Tarihi Köyiçi'nde, Dursun Fakih Sokak'ta ahşap bir yapıda çıkan yangından dolayı pek çok yapı zarar görmüştür. 719 Ada, 6 parseldeki yapıda çıkan yangın, yapının karşısında yer alan 723 Ada, 64 parseldeki bir diğer ahşap yapıya sıçrayarak her iki geleneksel yapının karşılıklı yanıp yok olmasına neden olmuştur (Şekil 3.8 - 3.9).

72

Şekil 3.8 (Solda): Sarıyer Köyiçi Mahalle'de, Dursun Fakih Sokak'ta, 719 Ada, 6 parsel (Mimar Ayşe Ünlü Arşivi).

Şekil 3.9 (Sağda): Sarıyer Köyiçi Mahalle'de, Dursun Fakih Sokak'ta, 723 Ada, 64 parsel (Mimar Ayşe Ünlü Arşivi).

Çalışma alanında anıtsal yapı grubu içinde önemli yeri olan 7 adet çeşmeden günümüzde 4 tanesinin suyu akmaktadır. Bunlar, Sarıyer Tarihi Köyiçi'nde, Ahmet Kamil Efendi Çeşmesi, Salih Paşa Çeşmesi, Tekke Çeşmesi ve Yenimahalle'de Hasan Paşa Çeşmesi'dir.

Bölgede geçmişten itibaren ‘çarşı’ işlevini devam ettiren ve gün boyunca yoğunluğun yaşandığı; Yenimahalle Caddesi, Ortaçeşme Caddesi ve Türbe Çeşme Sokağı kapsayan alanda, Sarıyer Merkez Camii önünde yapılan park, küçük bir meydancık ve buluşma alanı özelliğindedir (Şekil 3.10).

Şekil 3.10: Sarıyer Tarihi Köyiçi'nde, Merkez Camii önündeki park (Kaptanoğlu, 2014).

Geleneksel konut dokusunun yoğun olduğu sokaklarda, zamanla ticari kullanımın artması ile, konut cephelerinde niteliksiz tabela ve klima gibi görüntü kirliliği oluşturan elemanlar eklenmiştir (Şekil 3.11). Bununla birlikte, çalışma alanı içinde trafik ışığı yer almazken, sokak tabelaları ve sokak lambalarının bazı sokaklarda

73 yetersiz kaldığı tespit edilmiş, çöp kutularının düzensiz olduğu belirlenmiştir. Özellikle Sarıyer Tarihi Köyiçi'nde, Hamam Sokak'ta, Sarıyer Hamamı arka cephesine yerleştirilmiş çöp kutuları ve geri dönüşüm çöp kutuları, niteliksizliği arttırmaktadır (Şekil 3.12).

Şekil 3.11 (Solda): Sarıyer Tarihi Köyiçi Dursun Fakih Sokak 14 numaralı yapının ticari işlevle kullanılmaya başlanması ve cephede niteliksiz değişim (Kaptanoğlu, 2013).

Şekil 3.12 (Sağda): Sarıyer Tarihi Köyiçi'nde yer alan Sarıyer Hamamı'nın arka cephesinde yer alan çöp kutuları ve geri dönüşüm çöp kutuları (Kaptanoğlu, 2013).

Ayrıca, günümüzde niteliksiz yapı ekleri ve sundurmalar, köy içi konutların arka bahçelerinde ve sahilde, Saray Arkası Sokak'ta Avcı Mehmet Paşa Yalısı ile başlayıp, Yenimahalle'de Pazarbaşı'na kadar deniz kıyısı boyunca devam eden yalıların rıhtımlarında tespit edilmiştir (Şekil 3.13).

74 Şekil 3.13: Çevresel Veriler Analizi (Kaptanoğlu, 2014).

75