Çankırı’da Duygu Gazetesinde Dış Politika

Çankırı’da Duygu’nun, dünyada meydana gelen olayları sayfalarından

okuyucularına duyurmaya çalışarak Çankırı halkında önemli hadiselerle ilgili bir kültürel bilinç ve gündem yaratma uğraşı içinde olduğu görülmektedir.

Örneğin “Hicaz Kralı Bağdat’a mı gidecek?” başlıklı yazıda şunlar yer almaktadır:

“Bağdat’tan Great Britain And The East dergisine yazılan mektupta deniliyor ki:

Buranın resmi mahfillerinde dolaşan kuvvetli bir şayiaya göre Hicaz ve Necid Kralı Abdülaziz ibni Suud önümüzdeki aylar içinde Bağdat’a bir ziyaret yapmayı tasarlamaktadır. Bu ziyaret iki memleket arasında yapılan ittifak müzakerelerinin muvaffakiyetle bitmesinin bir neticesi ve Hicaz Kralının Irak’a karşı beslediği dostça duyguların bir tezahürü gibi telakki edilmektedir.’’127

Yine aynı tarih ve sayıda yayımlanan başka bir yazıda , “Son zamanlarda

Filistin’de baş gösteren ve kolay kolay da yatışacak gibi gözükmeyen kargaşalıklar

123 _{“Dil Cemiyeti Azalığı”, Çankırı’da Duygu, 25 Şubat 1933, Sayı.121., s.1.}

124 _{Veled Çelebi İzbudak, “Yeni Şive İle Kitabı Dede Gorkut”, Duygu, 14 Ağustos 1937, Sayı. 355,}

s.2.

125 _{Ahmet Talat Onay,“Nasıl Türkçü Oldum?”, Duygu, 11 Haziran 1936, Sayı. 277, s.2.}

126 _{Ahmet Talat Onay,“Çankırı Tarih Vesikaları”, Duygu, 21 Birinci Kanun [Aralık] 1935, Sayı.263,}

s.3.

Irak’da birçok gösterilere sebep olmuş ve halk, Filistin Araplarına büyük bir sempati göstermekte bulunmuştur” ifadeleri yer almaktadır.128

Gazetenin bir başka sayısında, “Fransa’da Bütçe Açığı Nasıl Kapatılacak?”129 başlığı ile yayımlanan yazıda: “Bütçedeki on buçuk milyar açığın kapatılması için

faydasız birtakım memuriyet ve vazifeler ilga edilecektir. Aynı zamanda vasıtalı ve vasıtasız birtakım vergiler ihdas edilecektir. Sanayi ve ticarette muamele vergileri de artırılacaktır.” denmektedir. Böylece, o yıllarda Fransa’da yaşanan mali bunalımı

da, okuyucuları, Çankırı’da Duygu sayfalarından öğrenmiş olmaktadır.

Gazetenin aynı sayısında, yan sütunlarda ise, “Yunanistan’da Çakmak

Vergisi”130_{, “Cihan İktisat Konferansı’na Hazırlanılıyor”}131_{, başlıklı haberlere}

rastlanmaktadır.

Bir başka sayıda, 5 Haziran 1936 tarihli Daile Mail gazetesinde yayımlanan: “İngiliz Politikası Ne olmalı?”132 _{başlıklı yazı Çankırılı okuyucuyla paylaşılmıştır.} “İspanyada Rejimler Mücadelesi ve İnsanlık”133_{, “Balkan Paktı ve Dünya}

Siyaseti”134; “Bir Belçika Gazetesinin Yazısı: İngiltere Asya Paktına Müzaheret

Etmektedir” 135_{;”Yükselen Bir Memleket: Meksika”}136_{; “Şimali Çin’de Japonların}

Baskısı Gittikçe Artıyor”137 _{gibi yazılar ise başka örnekler arasındadır. “Mussoli’nin}

Cevapları: Faşizmin on birinci yılı dolayısıyla “Vu”gazetesi fevkalade bir nüsha çıkararak İtalya başvekili M, Musssoli’nin iktidar mevkiine geldiğinden beri bu memlekette her sahada meydana gelen değişiklikleri sırasıyla sütunlarına geçirmiştir. Bu değişikliklere dair yaptıkları araştırmaların neticelerini birer makale ile tesbit eden Vu’nun muharrirleri başvekile birçok sualler sormuşlar ve M. Mussolini bunlara cevaplarını vermiştir. Bu sual ve cevapları okuyucularımız için

128 _{“Filistin Hadiseleri ve Iraklılar”, Duygu, 20 Haziran 1936, Sayı 287, s.3.}

129 _{“Fransa’da Bütçe Açığı Nasıl Kapatılacak”, Çankırı’da Duygu, 14 İkinci Kanun [Ocak] 1933,}

Sayı:116, s.4

130 _{“Yunanistan’da Çakmak Vergisi’’, Çankırı’da Duygu, 14 İkinci Kanun [Ocak] 1933,Sayı.116,s.4} 131 _{“Cihan İktisat Konferansına Hazırlanılıyor”,Çankırı’da Duygu,14 İkinci Kanun [Ocak] 1933,}

Sayı.116, s.4

132 _{“İngiliz Politikası Ne Olmalı”, Duygu, 20 Haziran 1936, Sayı.287, s.3.}

133 _{“İspanyada Rejimler Mücadelesi ve İnsanlık”, Duygu, 11 Eylül 1936, Sayı.299, s.2.} 134 _{“Balkan Paktı ve Dünya Siyaseti”, Duygu, 3 Temmuz 1937, Sayı.340, s.1.}

135 _{“Bir Belçika Gazetesinin Yazısı”, Duygu, 10 Temmuz 1937, Sayı.341, s.2.} 136 _{“Yükselen Bir Memleket: Meksika”, Duygu, 10 Temmuz 1937, Sayı.341, s.2.} 137 _{“Şimali Çin’de Japonların Baskısı”, Duygu, 24 Temmuz 1937, Sayı 343, s.4.}

alıyoruz”138 _{başlık ve açıklamasıyla İtalya’da yapılmış olan röportajı da Çankırılı}

okuyucularla paylaşarak dünya gündemindeki gelişmelerden halkı haberdar etme misyonunu ifa etmiştir.

Diğer taraftan gazete, Hatay meselesine özel bir ilgi ve duyarlılık göstermiş ve yayınlarında sık sık bu konuyu işlemiştir. “Suriyeliler, Hatay’ın kendilerinden

olmadığını çok iyi ve kati bir şekilde bildikleri halde, benimsemek ve temessül etmek isterler. Tarihte tecrübeleri bu yolda bir değil, birçoktur” görüşlerinin savunulduğu “Hatay ve Suriye”139 _{başlıklı yazı; “Antakya Türkleri”}140_{; “Türklerin Alzas-Loren’i}

Antakya-İskenderun’dur. “Kırk Asırlık Türk Yurdu Düşman Elinde Esir Kalamaz. Antakya Türkleri 470.000’dir” alt başlığıyla çıkan “Antakya-İskenderun”141 _başlıklı

yazı dizisi; “Hatay Ülkesi’’ 142_{; ”Hatay Türklerine Karşı Tazyik Bütün Şiddetile}

Devam Ediyor”143_{; “Hatay Gençlerinin Ödevi’}144_{’; “Hatay Hükümetinin Hududu ve}

Fransız-Alman Bilginlerinin Şahadetleri”145_{; “Hatay’ın Kurtuluş Tezahüratı}

Halkevinde’’ 146’ başlıklı yazılar ile “Tarihte Hatay”147 adlı yazı dizisi; “Hatay’dan

Bir Mektup’’ 148; “Hatay ve Suriye”149; “Hatay ve Suriye’de Vaziyet”150 başlıklı

haber ve yorumlar ve daha niceleri, bu hususta örnek olarak gösterilebilir.

“Bir büyük Alman Hava Sefinesi İstanbul’a 15 Kişi Getirdi’151_{; ‘’İtalya}

Nüfusu’152_{; ‘’İngiliz Bütçesi’’}153_{; “Paris Belediye Bütçesi”}154 _{gibi haberler dış} politika alanındaki başka örnekler arasında gösterilebilir.

138 _{“Mosoli’nin Cevapları”, Çankırı’da Duygu, 19 Ağustos 1933, Sayı.145, s.2.} 139 _{“Hatay ve Suriye”, Duygu, 1 Mayıs 1937, Sayı 331, s.2.}

140 _{“Antakya Türkleri”, Duygu, 17 Birinci Teşrin [Ekim] 1936, Sayı.304, s.1.} 141 _{“Antakya Türkleri”, Duygu, 14 İkinci Teşrin [Kasım] 1936, Sayı.307, s.1.} 142 _{Hatay Ülkesi”, Duygu, 28 İkinci Teşrin [Kasım] 1936, , Sayı.309, s.1.}

143 _{“Hatay Türklerine Karşı Tazyik Bütün Şiddetile Devam Ediyor”, Duygu, 5 Birinci Kanun [Aralık]}

1936, Sayı.310, s.1.; Gazete koleksiyonunda ‘309.’ olarak gözüken, birbirini izleyen 2 sayı bulunmaktadır. 5 Birinci Kanun 1936 tarihli gazete nüshası yanlışlıkla 309 olarak adlandırılmış olup gerçekte 310.sayıdır. Bunu izleyen 311.sayı ise mevcut değildir.

144 _{“Hatay Gençlerinin Ödevi”, Duygu, 9 İkinci Kanun [Ocak] 1937, Sayı.315, s.1.}

145 _{“Hatay Hükümetinin Hududu ve Fransız-Alman Bilginlerin Şahadetleri”, Duygu, 16 İkinci Kanun}

[Ocak] 1937, Sayı.316, s.1.

146 _{“Hatay’ın Kurtuluş Tezahüratı Halkevinde”, Duygu, 6 Şubat 1937, sayı.319, s.2.} 147 _{Antakyalı Ş.O.Alpkaya,“Tarihte Hatay” Duygu, 27 Mart 1937, Sayı326, s.2.} 148 _{“Hatay’dan Bir Mektup”, Duygu, 10 Nisan 1937, Sayı.328, s.3.}

149 _{“Hatay ve Suriye”, Duygu, 1 Mayıs 1937, Sayı.331, s.2.}

150 _{“Hatay ve Suriye’de Vaziyet”, Duygu, 11 Eylül 1937, Sayı.350, s.1.}

Görüldüğü üzere, Duygu gazetesi sayfalarında, Türkiye ile doğrudan ilgili Hatay meselesine milli bir refleksle büyük bir ilgi ve duyarlılıkla yaklaşılmış, doğrudan Türkiye’yi ilgilendirmeyen dış politik gelişmeler de ilgi konusu olmuş; bu gelişmeler, gazete sayfalarında gündem olarak yer almış, Çankırılı okuyucunun dünyada olup biten olaylardan haberdar olması amaçlanmıştır.

152 _{“Harici Haberler”, Çankırı’da Duygu, 9 İkinci Kanun [Ocak] 1931, Sayı.65, s.1.}

153 _{aynı yer} 154 _{aynı yer}

İKİNCİ BÖLÜM