ÇAMLIK AĞAÇLANDIRMASI

Aksu Vadisi boyunca deniz etkisi Toros Dağlarının içine girmektedir (Harita 1). Bu sebeple yağışlar biraz daha fazla, nem daha yüksektir. Yağışın ve nemin etkisi ile yöredeki kızılçam ormanları da iyi gelişmiştir. Ancak boylu kızılçam ağaçları ile kireç taşı anakayasının çatlaklı yapısı arasında uyumlu bir ilişkiye dikkat etmek gerekir.

Aksu vadisinde de makinalı çalışma yapmağa uygun eğimdeki arazide iyi gelişmiş ve gelişmekte olan (I. ve II. bonitetteki), kalın çaplı kızılçam ormanı kesilip, satılıp, yerinde endüstriyel ağaçlandırma yapılmağa kalkışılmıştır (Resim 8). Doğal ormanın verim sınıfı I veya II. bonitet olunca ağaçlandırmanın da hızlı gelişeceği sanılmıştır. Burada da anakaya kireç taşıdır. Toprak sığ ve taşlı olup, riper ile iri taşlar yüzeye taşınmış ve aralarında hava boşlukları oluşmuştur. Toprağın sığ olduğu yerlerde riper ile işleme sonucunda taşların yüzeye çıkarıldığı alanlarda fidan boyları kısadır (Resim 8.1. ve 8.2.). Arazinin değişen eğimli yapısı ve toprak yüzeyinin taşlılığından ötürü makinalı kültür bakımı da yapılamamıştır. Arazide ot ve yerli çalı türleri yoğun olarak gelişmiştir. Ağaçlandırma alanı makiye dönüşmektedir. Bu yapıdaki arazide ağaçlandırma yapılabilir. Ama bunun adı hızlı gelişen tür ağaçlandırması (Veya endüstriyel ağaçlandırma) olamaz.

Çamlık ağaçlandırmasının karşısında, Irmağın karşı yakasındaki yarma çatlaklı kireç taşının yapısını göstermektedir (Resim 9).

- 40 -

RESİM 7. BUCAK ORMAN İŞLETMESİNDE KIZILÇAMIN OPTİMUMUNDA ENDÜSTRİYEL AĞAÇLANDIRMA ALANI AÇIKLAMA:

1. Arazinin eğimine bakılıp, endüstriyel ağaçlandırmaya karar verilmiş. Toprağın derinliği, alttaki anakayanın tabakalı yapısı ve kireç taşının çatlaklı yapısı göz önüne alınmamış. Riper ile derin toprak işlemesi yapılmış. Sığ topraklı yerlerde taşlar yüzeye çıkarılmış. Fidanların boyları taşlı bölümler ile daha derin topraklı bölümlerde farklı ve yüzeye çıkmış taşlar ile fidanların boy farkı karşıdan seçilebiliyor.

2. Yaşlı ormanda da ağaçların boyları ve çapları farklı. Bu fark; (1) Meşcere içi genetik değişkenlikten, veya (2) Yaş farkından, veya (3) Genç-likte ışık alıp hızlı büyüme, siper altında kalıp yavaş büyüme farkından, veya (4) Anakayanın çatlak sistemi farklarından kaynaklanabilir.

3. Buradaki ağaçlandırmada «Bucak Tohum Meşceresinden» toplanmış tohumlar ile kurulmuş tohum bahçesinden alınan tohumlardan yetiştirilmiş olan fidanlar kullanılmış. Bu doğru değildir. Çünkü çevrede tohum alınabilecek orman vardır. Eğer orman tahrip edilmiş ve ağaçlandırma yapmak mecburi veya çok gerekli ise çevredeki ormanın tohumu toplanıp, fidan yetiştirilip, kendi alanına dikilir. Genetik karışıklık yaratılmaz. Yerel ekolojik koşullara uyum sağlamış «Eko-tip» devam ettirilir.

4. Toprağın sığ, taşlı ve alttaki kireç taşının çatlaklı yapısı tohum ile gençleştirmeyi gerektirmektedir. Bu arazide ağaçlandırma gereksizdir.

M. DOĞAN KANTARCI

EĞİM 45°= % 100

EĞİM 22,5°= % 50 EĞİM 20°= % 40

FARKLI EĞİMLERDE VE FARKLI BAKILARDA FARKLI MEŞCERE TİPLERİ GELİŞİR.

SIĞ VE TAŞLI TOPRAKLARDA ALTTA KİREÇ TAŞI ANAKAYASI DA VARSA RİPER İLE DERİN TOPRAK İŞLEMESİ YAPILMAZ.

YAPILIRSA TAŞ YÜZEYE ÇIKAR. DİKİLEN FİDANLAR DA GELİŞMEZ.

- 41 -

RESİM 8.1. BUCAK ORMAN İŞLETMESİ ÇAMLIK AĞAÇLANDIRMASI AÇIKLAMA:

1.Arazinin eğimi hızlı gelişen bir ağaç türü olan kızılçam ile endüstriyel ağaçlandırma yapmağa uygun görünmektedir.

2. Aksu Vadisi’nden gelen deniz etkisi ve barajın etkisi yeterli bir yağış ve hava nemi sağlamaktadır.

3. Riper ile alt toprak işlemesi yapılmış, fidanlar dikilmiştir.

4. Toprak derinliğine, taşlılığına dikkat edilmemiştir. Riper alttaki taşı üste çıkarmıştır. Makinalı diri örtü bakımı yapılamamaktadır.

Dikim sıraları arasında makinalı diri örtü bakımı yapılamayan ağaçlandırmalar «Endüstriyel ağaçlandırma» sayılamaz (Su sorunu).

5. Anakayanın çatlak sistemi ile geometrik fidan dikimi uyumlu değildir. Kökü taşa veya dar çatlağa gelen fidanlar iyi gelişmemektedir.

6. Tohumla gençleştirme yapılsaydı, yetişen fidanlar arasında da bu boy farkları olacaktı. Ama daha çok fidan kayanın çatlak sistemini bulacak ve daha hızlı gelişecekti. Kısa boylular ise bakım kesimleri ile ayıklanacaktı. Birim alandan daha fazla hasıla alınacaktı.

7. SONUÇ OLARAK; ARAZİ EĞİMİNE BAKILARAK ENDÜSTRİYEL AĞAÇLANDIRMA ALANI SEÇİLEMEZ.

M. DOĞAN KANTARCI

- 42 -

RESİM 8.2. BUCAK ORMAN İŞLETMESİ ÇAMLIK AĞAÇLANDIRMASI AÇIKLAMA:

1.Arazinin eğimi hızlı gelişen bir ağaç türü olan kızılçam ile endüstriyel ağaçlandırma yapmağa uygun görünmektedir.

2. Aksu Vadisi’nden gelen deniz etkisi ve barajın etkisi yeterli bir yağış ve hava nemi sağlamaktadır.

3. Riper ile alt toprak işlemesi yapılmış, fidanlar dikilmiştir.

4. Toprak derinliğine, taşlılığına dikkat edilmemiştir. Riper alttaki taşı üste çıkarmıştır. Makinalı diri örtü bakımı yapılamamaktadır.

Dikim sıraları arasında makinalı diri örtü bakımı yapılamayan ağaçlandırmalar «Endüstriyel ağaçlandırma» sayılamaz (Su sorunu).

5. Anakayanın çatlak sistemi ile geometrik fidan dikimi uyumlu değildir. Kökü taşa veya dar çatlağa gelen fidanlar iyi gelişmemektedir.

6. Tohumla gençleştirme yapılsaydı, yetişen fidanlar arasında da bu boy farkları olacaktı. Ama daha çok fidan kayanın çatlak sistemini bulacak ve daha hızlı gelişecekti. Kısa boylular ise bakım kesimleri ile ayıklanacaktı. Birim alandan daha fazla hasıla alınacaktı.

7. SONUÇ OLARAK; ARAZİ EĞİMİNE BAKILARAK ENDÜSTRİYEL AĞAÇLANDIRMA ALANI SEÇİLEMEZ.

M. DOĞAN KANTARCI

- 43 -

RESİM 9. AKSU VADİSİ (BARAJI) KİREÇ TAŞINDA ÇATLAKLI (KARSTLAŞMIŞ YAPI)

M. DOĞAN KANTARCI AÇIKLAMA: Kireç taşı (kalsiyum karbonat CaCO₃) ile katık maddelerinden (kil, kum, demir bileşikleri gibi) oluşur. CaCO₃ su ile kalsiyum bikarbonat’a⦋Ca(HCO₃)₂⦌ dönüşür ve yıkanıp, gider. Arta kalan katık maddeleri toprağı oluştururlar. Bu sebeple kireç taşı topraklar sığdır.

Ormanın varlığı ve yetişmesi de taşın çatlak sistemine bağlıdır.