önce hiçbir tedavi almamış ve opere olmamış, radyoterapi alsın ya da almasın en az 2 kür kemoterapi alan hastalar retrospektif olarak incelendi. Çalışmamız neticesinde aşağıdaki sonuçlara varılmıştır.
1. Çalışmamıza alınan 239 hastanın 232'si (%97,1) erkek, 7'si (%2,9) kadın olup yaş ortalaması 59,36 ± 8,12 ve kilo ortalaması 70,96 kg ± 11,97 kg idi. Yurt içi verilerle uyumlu olarak erkek hastaların sayısı belirgin olarak daha fazla saptandı.
2. Sigara öyküsü hastalarımızın %96,7'sinde pozitif bulundu.
3. Kadın hasta sayımız çok az olduğu için (7 olgu, %2.9) bazı parametrelerde cinsiyet karşılaştırılması yapılamadı.
4. Hastalarımızın %58,2'sinde başlangıç performans durumu, karnofsky performans skalasına göre %80 ve üzerinde saptandı. Karnofsky performans skalası %70 olan hasta oranımız %39,3 ve karnofsky performans skalası %60 olan hasta oranımız %2,5 olarak bulundu.
5. Hastaların 78'si (%32,6) KHAK (küçük hücreli akciğer kanseri), 161'i (%67,4) KHDAK (küçük hücreli dışı akciğer kanseri) olarak tespit edildi.
6. Çalışmamızda hastaların %37'sinde skuamöz hücreli kanser, %33'ünde KHAK, %22'sinde adenokanser ve 1 (%0,5) olguda büyük hücreli kanser saptandı. Alt tipi belirlenemeyen KHDAK'li hasta oranımız %7,5 idi. Yurt içi verilerle benzer olarak en sık görülen hücre tipi olarak skuamöz hücreli kanser saptandı.
52
7. Hastaların genel kanser evrelerine bakıldığında %3,3'ünün Evre 2B, %20,5'inin Evre 3A, %24,7'sinin Evre 3B, %51,5'inin Evre 4 olduğu saptandı. Evre 2B olan hastalar ile evre 3A olan hastalarda operable olanların ameliyatı kabul etmedikleri için cerrahi tedavi almadıkları görüldü. Genel kanser evrelerinde hasta oranlarına bakıldığında Evre 4 olan hastaların çoğunlukta olduğu saptandı.
8. Hastaların başvuru sırasındaki şikayetlerine bakıldığında en sık şikayetin öksürük (%67,7) olduğu görüldü. Bunu azalan sıra ile nefes darlığı (46,8), iştahsızlık ve kilo kaybı (%45,1), göğüs ağrısı (36,8), halsizlik (%29,7) ve hemoptizinin (%25,9) izlediği saptandı.
9. Metastatik akciğer kanserli hastaların metastaz yerlerine bakıldığında en sık metastazın kemik (%39,4) daha sonra ise azalan sırayla beyin (27,0), karaciğer (13,8) ve sürrenal bez (%11,0) olduğu görüldü.
10. Hastalara kemoterapi protokolü olarak platin bazlı (sisplatin / karboplatin) kombinasyon tedavisi uygulandığı görüldü. KHDAK'li hastaların 77'sine platin + etopsit, 61'ine platin + gemsitabin, 21'ine platin + dosetaksel, 2'sine platin + vineralbin kombinasyon tedavisi, KHAK'li 78 hastanın hepsine platin + etopsit kombinasyon tedavisi verildiği saptandı. Hastaların 59'una sadece kemoterapi, 180'ine kemoterapi ve radyoterapi uygulandığı görüldü.
11. Hastalarda tedaviye bağlı yan etkilere bakıldığında en sık bulantı-kusma (%66,1), daha sonra azalan sırayla alopesi (%55,2) ve halsizliğin (35,5) görüldüğü saptandı.
12. Hastalar tedaviye yanıt şekillerine göre değerlendirildiğinde 10'unda (%4,2) tam yanıt, 104'ünde (%43,5) kısmi yanıt, 96'sında (%40,2) stabil hastalık, 29'unda (%12,1) progresif hastalık saptandı.
13. KHAK hastalarından 8'inde (%10,3) tam yanıt, 54'ünde (%69,2) kısmi yanıt, 10'unda (%12,8) stabil hastalık, 6'sında (%7,7) progresif hastalık olduğu; KHDAK hastalarından 2'sinde (%1,2) tam yanıt, 50'sinde (%31,1) kısmi yanıt, 86'sında (%53,4) stabil hastalık, 23'ünde (%14,3) progresif hastalık olduğu tespit edildi.
14. KHAK'de tam veya kısmi yanıt saptanan hasta oranları KHDAK'e göre anlamlı ölçüde daha fazla iken; KHDAK'de stabil veya progresif hastalık saptanan hasta oranları KHAK'ne göre anlamlı derecede daha fazla idi.
15. KHDAK'de kemterapi protokollerine göre yanıtları değerlendirdiğimizde; hepsi platin içeren değişik kemoterapi rejimlerinin yanıtlarının benzer olduğu görüldü.
16. KHDAK'de etoposit + platin alanlar 4 ve 6 kürde yanıt açısından karşılaştırıldığında 6 kürde yanıt oranları daha fazla saptandı.
53
17. KHDAK'de gemsitabin + platin alanlar 4 ve 6 kürde yanıt açısından karşılaştırıldığında 6 kürde yanıt oranları daha fazla saptandı.
18. Hastaların tanı tarihlerinden itibaren 1 yıllık sağkalım durumlarına bakıldığında; 1 yıllık sağkalım oranı %53,1 ve ortalama 1 yıllık yaşam süresi 9,74 ay olarak bulundu.
19. Evre 4 hastaların 1 yıllık sağkalımının diğer evrelere göre anlamlı derecede daha az olduğu saptandı Evre 2B, evre 3A ve evre 3B kendi arasında karşılaştırıldığında 1 yıllık sağkalımlarının benzer olduğu saptandı.
20. Hücre tiplerine göre 1 yıllık sağkalım oranları; KHAK için %50,0 olarak, KHDAK için %54,7 olarak tespit edildi. Ortalama 1 yıllık yaşam süresi KHAK'de 9,83 ay, KHDAK'de 9,64 ay olarak bulundu. Hücre tipleri arasında 1 yıllık sağkalım açısından anlamlı fark saptanmadı.
21. KHDAK alt tiplerinde 1 yıllık sağkalım oranları; skuamöz hücreli kanserde %55,7 olarak, adenokanserde %53,7 olarak, alt tipi belirlenemeyenlerde %55,6 olarak tespit edildi. Ortalama 1 yıllık yaşam süresi; skuamöz hücreli kanserde 9,93 ay, adenokanserde 9,20 ay, alt tipi belirlenemeyenlerde 9,96 ay olarak bulundu. KHDAK alt tipleri arasında 1 yıllık sağkalım açısından anlamlı fark saptanmadı.
22. Çalışmaya alınan hastalar tedavi yanıtlarına göre değerlendirildiğinde tam yanıtı olan 10 hastanın tamamının (%100,0) 1 yıllık takip süresi sonunda sağ olduğu saptandı. Kısmi yanıtı olanların stabil hastalığa göre; stabil hastalık olanların da progresif hastalığa göre daha fazla sağkalıma sahip olduğu saptandı.
23. KHDAK'de hepsi platin içeren değişik kemoterapi rejimlerinin 1 yıllık sağkalımlarının benzer olduğu görüldü.
24. KHDAK'de etoposit + platin alanlarda 4 ve 6 kürde 1 yıllık sağkalım açısından anlamlı fark saptanmadı.
25. KHDAK'de gemsitabin + platin alanlarda 4 ve 6 kürde 1 yıllık sağkalım açısından anlamlı fark saptanmadı.
54
ÖZET
Bu çalışmanın amacı; akciğer kanserli hastalarda kemoterapiye yanıt ve bir yıllık yaşam süresinin değerlendirilmesi ve hasta ve kanser cevabı arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır.
Çalışmamızda Eylül 2011-Eylül 2014 tarihleri arasında Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Polikliniği'nde tanısı histopatolojik olarak kanıtlanmış, daha önce hiçbir tedavi almamış ve opere olmamış, radyoterapi alsın ya da almasın en az 2 kür kemoterapi alan 239 hasta retrospektif olarak incelendi.
Hastaların 232'si (%97,1) erkek, 7'si (%2,9) kadındı. Ortalama yaş 59,36 ± 8,12 olup yaş aralığı 40-80 arasında değişmekte idi. Hastaların 78'si (%32,6) KHAK, 161'i (%67,4) KHDAK idi. KHDAK alt tiplerine bakıldığında 88 (%54,7) hastanın skuamöz hücreli kanser, 54 (%33,5) hastanın adenokanser, 1 (%0,6) hastanın büyük hücreli kanser olduğu görüldü, 18 (%11,2) hastanın alt tipi belirlenememişti. En sık görülen metastaz bölgeleri sırasıyla kemik, beyin, karaciğer ve surrenal bezdi. Hastalara platin bazlı kemoterapi protokollerinin uygulandığı görüldü. En sık görülen yan etkiler sırasıyla bulantı kusma, alopesi ve halsizlik idi. Hastaların tedaviye yanıtları değerlendirildiğinde 10'unda (%4,2) tam yanıt, 104'ünde (%43,5) kısmi yanıt, 96'sında (%40,2) stabil hastalık, 29'unda (%12,1) progresif hastalık saptandı. KHAK'de tam veya kısmi yanıt saptanan hasta oranları KHDAK'e göre daha fazla saptandı. Çalışmaya alınan hastaların tanı tarihlerinden itibaren 1 yıllık sağkalım durumlarına bakıldığında 127'sinin (%53,1) sağ, 112'sinin (%46,9) ölmüş olduğu saptandı. Hastaların ortalama 1 yıllık yaşam süresi 9,74 ay (güven aralığı: 9,36-10,12) olarak bulundu. KHAK ile KHDAK'nin 1 yıllık sağkalımları benzerdi. Tüm hücre tipleri arasında evre 4 olan hastaların 1
55
yıllık yaşam süresinin daha az olduğu saptandı. Tedavi yanıtları ile 1 yıllık sağkalım oranları karşılaştırıldığında progresif hastalık olanların, tam yanıt, kısmi yanıt ve stabil yanıt olanlara göre daha az sağkalıma sahip olduğu saptandı. KHDAK'de 6 kür kemoterapi alanların 4 küre göre yanıt oranlarının daha fazla olmasına karşın, bir yıllık sağkalım oranlarının benzer olduğu saptandı.
Sonuç olarak tümörün evresinin ve tedavi yanıtının prognozla ilişkisi saptanmış olup, tümörün tipinin ve alt tiplerinin prognozla ilişkisi saptanmamıştır.
56