Araştırma çalışma grubu üzerinden yürütülecektir. Çalışma grubunu 2013-2014 eğitim-öğretim yılında İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Müzik Öğretmenliği Programı Özel Yetenek Sınavına giren olan adaylardan oluşmaktadır (N=449). Sınava 456 aday başvurmuş, 7 adayın bazıları sınava girmemiş bazıları ise ilgili form ve envanterleri eksik kodladıkları için çalışma grubuna dahil edilmemiştir. Sınav iki aşamadan oluşmaktadır. Bu nedenle sınavın ikinci aşamasında yer alan Müziksel Çalma ve Müziksel Söyleme alan puanları, ÖYSP'ler ve Yerleştirme puanları ile KÖSE öğrenme yolları, BEE, MİOY, OBP ve YGS puanları arasındaki ilişki durumlarının analiz işlemlerinde sadece ikinci aşama adayları üzerinden çalışma yürütülmüştür (N=250). İkinci aşama sınavına giren adaylar zaten ilk aşama sınavına da girdikleri için ikinci bir çalışma grubu olarak betimlenmemişlerdir.
Çalışma grubunu oluşturan adayların çeşitli demografik ve müziksel yaşantıları ile ilgili özellikleri de araştırma kapsamında incelenmiştir. Tablo 2'de adayların cinsiyet, yaş ve lise türü değişkenlerine göre dağılımları verilmiştir.
Tablo 2. Adayların Cinsiyet, Yaş, Lise Türü Değişkenlerine Göre Dağılımları
f % Cinsiyet Kız 239 53.2 Erkek 210 46.8 Yaş 17-20 359 80.0 21-24 66 14.7 25 ve üstü 24 5.3
Mezun Olunan Lise Türü
GSSL 215 47.9
Genel Lise 191 42.5
Diğer 43 9.6
Toplam 449 100.0
Tablo 2 incelendiğinde, sınava giren adayların %53.2’sinin kız, %46.8 ’sinin erkek olduğu görülmektedir. Yaş dağılımına bakıldığında, adayların %80’sinin 17-20 yaş aralığında, %14.7’sinin 21-24 yaş aralığında, %5.3’ünün ise 25 ve üstü yaş aralığında oldukları belirlenmiştir. Yığılmanın 17-20 yaş aralığında olduğu gözlemlenmektedir.
Adayların %47.9’unun GSSL, %42.5’inin genel lise, geri kalan %9.6’sınında diğer lise türlerinden mezunu olduğu görülmektedir. GSSL ve genel lise mezunu adayların çoğunlukta oldukları saptanmıştır.
Adayların yaşantının çoğunun geçirildiği yer ve anne-baba eğitim durumu değişkenlerine göre frekans ve yüzde dağılımları Tablo 3’te verilmiştir.
Tablo 3. Adayların Yaşantının Çoğunun Geçirildiği Yer, Anne-Baba Eğitim Durumu Değişkenlerine Göre Dağılımları
f %
Yaşantının Çoğunun Geçirildiği Yer (Aday)
Köy-Kasaba 16 3.6
İlçe 72 16.0
İl 262 58.4
Büyükşehir 99 22.0
Yaşantının Çoğunun Geçirildiği Yer (Anne)
Köy-Kasaba 46 10.2
İlçe 90 20.0
İl 229 51.0
Büyükşehir 84 18.7
Yaşantının Çoğunun Geçirildiği Yer (Baba)
Köy-Kasaba 46 10.2
İlçe 84 18.7
İl 235 52.3
Büyükşehir 84 18.7
Anne Eğitim Durumu
Okuryazar Olmayan 41 9.1
İlkokul-Ortaokul 207 46.1
Lise 133 29.6
Üniversite 67 14.9
Lisansüstü 1 .2
Baba Eğitim Durumu
Okuryazar Olmayan 10 2.2 İlkokul-Ortaokul 162 36.1 Lise 173 38.5 Üniversite 95 21.2 Lisansüstü 9 2.0 Toplam 449 100.0
Tablo 3'teki adayların yaşantısının çoğunun geçirildiği yer değişkenine göre dağılımlarına bakıldığında; %3.6’sının köy-kasaba, %16’sının ilçe, %58.4’ünün il, %22’sinin büyükşehir grubunda oldukları belirlenmiştir. Yaşantılarını il ve büyükşehirlerde geçirenlerin çoğunlukta oldukları gözlemlenmektedir.
Adayların annelerinin yaşantısının çoğunun geçirildiği yer değişkenine göre dağılımına bakıldığında; %10.2’sinin köy-kasaba, %20’sinin ilçe, %51’inin il, %18.7’sinin büyükşehir grubunda oldukları belirlenmiştir. Adayların annelerinin yaşantılarının çoğununu il ve ilçelerde geçirdikleri gözlemlenmektedir.
Adayların babalarının çoğunlukla yaşadığı yer değişkenine göre dağılımlarına bakıldığında, %10.2’sinin köy-kasaba, %18.7’sinin ilçe, %52.3’ünün il, %18.7’sinin büyükşehir grubunda oldukları belirlenmiştir. En yüksek dağılımın il grubunda olduğu tespit edilmiştir.
Adayların annelerinin %46.1’inin ilkokul-ortaokul, %29.6’sının lise, %14.9’unun üniversite, %.2’sinin lisansüstü mezunu olduğu ve %9.1’inin ise okuryazar olmadığı belirlenmiştir. Yığılmanın anne eğitim durumu ilkokul-ortaokul ve lise olan adaylarda olduğu görülmektedir. Adayların baba eğitim durumu incelendiğinde, %36.1’inin ilkokul-ortaokul, %38.5’inin lise, %21.2’sinin üniversite, %2’sinin lisansüstü düzeyinde olduğu, %2.2’sinin ise okuryazar olmadığı tespit edilmiştir. Babaları ilkokul-ortaokul ve lise mezunu olan adayların, diğer gruplardan daha fazla oldukları görülmektedir. Tablo 4'te adayların çalgı alanına göre dağılımları verilmiştir.
Tablo 4. Adayların Çalgı Alanı Değişkenine Göre Dağılımları
f % Çalgı Alanı Piyano 137 30.5 Klasik Gitar 86 19.2 Keman 66 14.7 Bağlama 62 13.8 Flüt 33 7.3 Viyolonsel 30 6.7 Viyola 11 2.4 Diğer 24 5.3 Toplam 449 100.0
Tablo 4 incelendiğinde, adayların %30.5’inin piyano, %19.2’sinin klasik gitar, %14.7’sinin keman, %.13.8’inin bağlama, %7.3’ünün flüt, %6.7’sinin viyolonsel, %2.4’ünün viyola, geri kalan adaylarında diğer çalgı türlerine yöneldikleri ve sınavlara bu çalgı türleriyle girdikleri görülmektedir. Bu sınav örneğinde adayların piyano ve klasik gitara daha fazla yöneldikleri görülmektedir. Keman, viyola ve viyolonsel çalgı alanında olan adaylar yaylı çalgılar başlığı altında tek grupta incelendiğinde, bu adayların dağılımın %23.8'ini oluşturdukları ve piyano ile sınava giren adaylardan sonra en yüksek oranda yer aldıkları saptanmıştır.
Adayların aile müzik ilgi durumu, hazırlanma biçimi, hazırlanma süresi ve hazırlanma süreci dışında müzik eğitimi alma değişkenlerine göre frekans ve yüzde dağılımları Tablo 5’te verilmiştir.
Tablo 5. Adayların Aile Müzik İlgi Durumu, Sınavlara Hazırlanma Biçimi, Hazırlık Süresi, Hazırlık Süreci Dışında Müzik Eğitimi Alma Durumu Değişkenlerine Göre Dağılımları
f %
Aile Müzik İlgi Durumu
Yok 104 23.2 Dinleyici 90 20.0 Amatör 179 39.9 Müzik Eğitimcisi 68 15.1 Besteci-İcracı 8 1.8 Hazırlanma Biçimi Okul 132 29.4 Özel-Bireysel Ders 112 24.9 Dershane-Kurs 155 34.5 Bireysel Çalışma 49 10.9
Hiç Hazırlık Yapmayan 1 .2
Hazırlık Süresi 6 Aydan Az 102 22.7 6 Ay-1Yıl 107 23.8 1 Yıl-2Yıl 47 10.5 2 Yıl-3 Yıl 19 4.2 3 Yıl-4 Yıl 3 .7
4 Yıl ve Daha Fazla 171 38.1
Hazırlanma Süreci Dışında Müzik Eğitimi Alma
Durumu Almadım 234 52.1 Dershane-Kurs 78 17.4 Halkeğitim 39 8.7 Özel-Bireysel Ders 97 21.6 Dershane, Kurs ve Halkeğitim 1 .2 Toplam 449 100.0
Tablo 5 incelendiğinde adayların ailelerinde yer alan birey ya bireylerin; %23.2’sinin müzikle ilgilenmedikleri, %20’sinin dinleyici oldukları, %39.9’ununda müzikle amatör anlamda ilgilendikleri görülmektedir. Ayrıca %15.1’inin müzik eğitimcisi ve geri kalan %1.8’sinin de besteci-icracı olarak müzikle mesleki olarak ilgilendikleri görülmektedir. Dağılım içerisinde ailesi müzik ile amatör anlamda
ilgilenen adayların en yüksek oranla yer aldıkları tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra ailesinde müzik ile ilgilenen kimse bulunmayan adayların en yüksek ikinci orana sahip oldukları görülmekle beraber bu durumun dikkat çekici olduğu düşünülmektedir.
Adayların sınavlara hazırlanma biçimlerine göre dağılımlarında görüldüğü üzere; %29.4’ünün okullarında, %24.9’unun özel ve bireysel derslerle, %34.5’inin dershane-kurslarla aldığı eğitimlerle, %10.9’unun bireysel çalışma ile sınavlara hazırlandıkları, hiç hazırlık yapmadan sınavlara girenlerin ise 1 aday ile bütün adayların %.2’sini oluşturduğu görülmektedir. Sınava dershane-kurslarda aldıkları eğitimle hazırlanan adayların çoğunluğu teşkil ettiği görülmektedir. Adayların önemli bir kısmının GSSL mezunu olduğu düşünüldüğünde, bu durumun dikkat çekici bir bulgu olduğu söylenebilir. Ayrıca bu bulgudan hareketle, GSSL mezunlarının azımsanamayacak bir kısmının okulda aldıkları eğitimi yeterli görmedikleri ya da tek hazırlık yöntemi olarak değerlendirmedikleri ve dershane-kurs gibi yapılarda veya özek- bireysel ders alarak hazırlık sürecini geçirdikleri ortaya çıkmıştır.
Adayların sınavlara hazırlanma sürelerine bakıldığında %.22.7’sinin 6 aydan az, %.23.8’inin 6 ay-1yıl arasında, %.10.5'inin 1yıl-2yıl arasında, %.4.2'sinin 2yıl-3yıl arasında, %.7'sinin 3yıl-4yıl, %38.1'inin de hazırlanma sürelerinin 4 yıl ve daha fazla olduğu görülmektedir. Dağılımın 4 yıl ve daha fazla grubunda yoğunlaştığı ve bu durumun adayların önemli bir kısmının GSSL mezunu olmasından kaynaklandığı söylenebilir. Ayrıca adayların hazırlanma süreci ve okuldaki müzik dersleri dışında, hayatlarının herhangi bir evresinde müzik eğitimi alma durumları incelendiğinde; %52.1'inineğitim almadığını, %17.4’ünün dershane veya kurslarda, %8.7’sinin halkeğitim merkezlerinde, %21.6’sının özel-bireysel ders yöntemi ile eğitim aldıkları gözlemlenmektedir.