Çalışma Yaprakları Bakımından Elifbalar

Elifbalarda çalışma yapraklarından kasıt, özellikle öğrenmeyi hızlandıracak ve kalıcı hale getirecek yazı çalışmaları, konunun öğrenilip öğrenilmediğine dair geri dönüt alınabilecek bilmece, bulmaca, eşleştirme ve boyama tarzı etkinliklerdir. Adı geçen Elifbalar bu açılardan incelenecektir.

Açık ve arkadaşlarının hazırladığı kitapta çalışma yaprakları kitabın tamamına dağıtılmış şekildedir. Her harf ile birlikte okuma ve yazma çalışmasına, bulmaca, eşleştirme, boyama tarzı çalışmalara yarım ya da tam sayfa olarak kitapta yer verilmektedir. “Kayıp Harfi Bul, Yazalım, Hem Okurum Hem Yazarım, Birleştirerek Yazalım, Oku ve Bul, Kur’an’dan Okuyabildiklerimiz, Kutu Kutu Harfler, Önce Boya Sonra Oku, Dinleyip Yazalım, Haydi Bul, Kelimelerin Harflerini Bul ve Eşleştir” gibi etkinlikler kitaptaki çalışma yapraklarındandır. Ancak bu çalışma yapraklarından bazılarının henüz öğrenilmeyen konulardan verilmiş olması öğrenci açısından zorlayıcı olmaktadır.

Aras’ın kitabında yazı çalışmasına veya bulmaca, eşleştirme, boyama gibi geri dönüt alınabilecek herhangi bir etkinlik sayfasına rastlanmamıştır. Çavuşoğlu’nun kitabında da Aras’ın kitabı gibi çalışma yapraklarına rastlanmamıştır. Ensari’nin hazırladığı setin ikinci kitabında her harfin tanıtımına iki sayfa ayrılarak çalışma yaprağı şeklinde düzenlenmiştir. İlk sayfada tanıtılan harfin yazma çalışmasına, ikinci sayfada ise tanıtılan harfin kelime içerisinde buldurmaya yönelik bulmaca tarzı etkinliğe yer verilmektedir. Ayrıca setle birlikte harflerin yer aldığı bir yapboz ve hem harflerin hem de çocuk resimlerinin olduğu bir çıkartma sayfası verilmektedir.

Özgül’ün kitabının altmış beşinci sayfasına kadar harfleri öğreten sayfaların tamamı çalışma yaprağı şeklinde hazırlanmıştır. Harfin ve eşleştirilen nesnenin boyanması için büyük ve boş şekiller, harflerin yazımı için boş bırakılmış bir alan,

eşleştirme ve bulmaca etkinliklerine yer verilmiştir.58 _{Her harf mahreci, üç haldeki ve}

yalın haldeki yazımıyla tanıtıldıktan sonra yazı çalışması ve boyama, bir sonraki sayfada da öğrendiklerimizi uygulayalım etkinlikleri yer almaktadır. Etkinliklerde genellikle karışık ve uzun kelimeler verilerek tanıtılan harfi bu kelimelerin içinde bulmaları istenmektedir. Böylece tanıtılan harfin kelime içinde de tanınıp tanınmadığı kontrol edilmiş olmaktadır. Ancak kelimelerin uzun olması ve küçük puntolarla yazılmış olması hitap ettiği yaş grubu açısından zorlayıcı olduğu düşünülmektedir.

Paksu’nun kitabında konu anlatımlarından sonra bulmaca, eşleştirme, labirent ve boyama şeklindeki oyun sayfalarına yer verilmektedir. Üçlü set halinde hazırlanan “Güzel Elifbam” adlı kitapta çok sayıda çalışma yaprağı yer almaktadır. Harflerin ve konuların anlatıldığı iki ayrı kitabın yanında bir de faaliyet kitabı bulunmaktadır. Setin ikinci kitabında verilen konuyla ilgili kesik çizgileri birleştirerek veya üzerinden giderek yapılacak yazı çalışmalarına yer verilmektedir. Ayrıca birinci kitapta varlıkların arkasına gizlenen veya kelime içerisinde olan harfleri buldurmaya

yönelik çalışmalar yer almaktadır. 59 _{Setin iki kitabının konularının tekrar}

çalışmasında kullanılmak için hazırlanan faaliyet kitabında yazılıp silinebilir özellikteki kaygan zeminli yapraklar kullanılmıştır. Çalışma kitabında konuların sayfa numaralarıyla yer alması ve yaz-sil özelliği, yazma çalışmalarının pek çok defa yapılmasına imkân tanımaktadır. Ayrıca sette eşleştirme amacıyla kullanılacak çıkartma şeklinde harfler ve doğru okuma yapıldığında ödül olarak verilmek üzere hazırlanmış yıldız ve kupa çıkartmaları vardır.

Türkmen ve arkadaşlarının hazırladığı kitapta her harf için bir etkinlik sayfası hazırlanmıştır. Verilen resimlerin farklı materyallerle kaplanmasına imkân sağlayacak sayfalar tasarlanmıştır. Harfi temsil eden varlığın resmi farklı materyaller kullanarak el işi yapmaları istenmektedir. Mesela (ب) harfi için pastel boya, oynayan göz ve renkli orlon iple sayfa üzerindeki bebek resminin kaplanması istenmektedir. (ج) harfi için verilen civciv resminin kuru boya ve yumurta kabuğuyla verilen resme

58 _{Lale Özgül, Kur’an Okumayı Öğreniyorum, Bilge Yayınları, İstanbul, 2007, s. 44.} 59 _{Turan, a.g.e., s. 72-79.}

bakarak kaplanması istenmektedir.60 Kitapta verilen bu tarz etkinlikler, incelenen diğer Elifba kitaplarında rastlanmayan bir çalışmadır. Harflerin etkinliklerle tanıtılması gibi verilen alıştırma sayfalarında da farklı bir yaklaşım tarzı görülmektedir. On sayfa olarak verilen alıştırma sayfaları matematiksel bir çalışma gibi sunulmaktadır. “Alıştırmalar” başlıklı bu sayfalarda; 2 kaplumbağadan 1 kaplumbağa çıkarsa 1 kaplumbağa kalır ifadesi resmedilmiştir. İfadenin altına aynı şekilde (ق) harfi yazılmış fakat sonuç boş bırakılmıştır. Öğrencinin bir (ق) kaldığını

bilmesi ve harfi oraya kendisinin yazması istenmektedir.61 _{Bu Elifba kitabında diğer}

Elifbalarda olmayan farklı bir yaklaşımla hazırlanan çalışma yapraklarına rastlanmıştır.

Uysal’ın kitabının her bir sayfası çalışma yaprağı şeklinde tasarlanmıştır. Aynı sayfa üzerinde hem boyama alanları hem noktaların üzerinden gitme satırları hem de kendi el yazısıyla yazabileceği boş bir satır yer almaktadır. Bu çalışma yapraklarında birinci aşama olarak tanıtılacak olan harfle ilgili bir resim verilmektedir. Bu resimlerden biri boyalı diğeri boyanmamış haldedir. Boş olan resmi öğrencinin verilen örnek resim gibi boyaması istenmektedir. İkinci aşamada tanıtılan harfin okunuşu Türkçe ve boyalı olarak verilirken karşısına da nesnenin okunuşu boyasız olarak verilmiş ve öğrenciden nesnenin harflerini boyaması istenmektedir. Aslında bu çalışma öğrencinin kafasını karıştırabilecek bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Boyaması istenen yazım harfin değil nesnenin okunuşudur. Üçüncü aşamada harflerin boyanması, dördüncü aşamada kesik çizgiler üzerinden gidilmesi ve beşinci aşamada da harfin bireysel olarak yazılması istenmektedir. Harflerin tanıtımı ile ilgili çalışma yaprakları sonlanınca Arapça

rakamların öğretimi için de bu tarz bir çalışma yaprağı verilmektedir.62 _Çalışma

yaprakları sadece harfler için verilmektedir.

Ünal ve arkadaşlarının hazırladığı kitapta yazı çalışmasına yer verilmemektedir. Setin birinci kitabı olan “Harfleri Öğreniyorum” kitabında boyama ve eşleştirme şeklindeki çalışma yapraklarına yer verilmiştir. Bu kitapta diğer Elifba kitaplarında rastlamadığımız oyun önerilerine yer verilmiştir. Setin birinci kitabı için

60 _{Türkmen, a.g.e., s. 3-6.} 61 _{Türkmen, a.g.e., s. 41.} 62 _{Uysal, a.g.e., s. 1-30.}

harf ve ödül çıkartmaları ayrıca kart oyunu için harflerin yer aldığı kartlar da bulunmaktadır. Bu harf çıkartmalarının boş bırakılan harf kutularına yerleştirmelerinin istendiği çalışma yaprakları yer almaktadır. İkinci kitapta çalışma yapraklarına yer verilmemektedir.

Musab Süleyman’ın kitabında her harf bir sayfada tanıtılmaktadır. Bu sayfalar aynı zamanda çalışma yaprağı olarak tasarlanmıştır. Harflerin öğretildiği sayfaların dışında eşleştirme, labirent bulmaca ve resim tamamlama gibi bulmaca tarzı çalışma yapraklarına da yer verildiği görülmüştür.

Örneklem olarak aldığımız Elifbalar içerisinde çocuklara yönelik kitaplarda bolca çalışma yapraklarına ve yazma çalışmasına yer verilirken büyüklere yönelik Elifbalarda çalışma yapraklarına ve yazma çalışmalarına yer verilmemektedir. Sadece okuma çalışması yapılabilmesi için örnek kelime sayfalarına yer verilmiştir.

Tablo 4: Çalışma Yaprakları Bakımından Elifbalar

Çalışma Yaprakları Bakımından

Elifba Türü Çocuklara

Yönelik Yetişkinlere Yönelik Yazı Çalışmasına Yer Verenler

(çizgi çalışması, harf tamamlama, harf ya da kelime

yazma, harf boyama) 7 -

Ödül Çıkartması Verenler 2 -

Harflerle Resimleri Eşleştirme Çıkartması Verenler 2 - HarfÖğretimi İçin Farklı Materyaller Verenler

(Yap-Boz, Oyun Kartları) 3 -

Oyun-Eğlence Sayfalarına Yer Verenler (bilmece, labirent, bulmaca, eşleştirme, etkinlik, eksik olanı bulma ya da tamamlama, gizlenenleri

bulma, resmi tamamlama)

8 -

Tablo 4’e göre yetişkinlere yönelik Elifbalarda çalışma yapraklarına yer verilmemiştir. Ödüllendirme ve harfleri eşleştirme için çıkartma veren Elifbalar iki tanedir. Harf öğretimi için farklı materyalleri(yap-boz, harf kartları) beraberinde

veren üç Elifba vardır. Çocuklara yönelik Elifbaların yedi tanesi yazma çalışmasına yer verirken oyun ve eğlence tarzında geri dönüt alınabilecek etkinliklere sekiz Elifba kitabı yer vermektedir.