STUDY ON TEACHERS' OPINIONS ON THE QUALITY OF THE DECISION-MAKING PROCESSES OF PRINCIPALS WORKING WITH THE TURKISH PUBLIC. The data was collected using a semi-structured interview form that included the teachers' views on the decision-making processes.
BÖLÜM GİRİŞ
- Problem Durumu
- Araştırmanın Amacı
- Alt Amaçlar
- Araştırmanın Önemi
- Varsayımlar
- Sınırlılıklar
Öğretmenlerin okullarda karar alma süreçlerine ilişkin görüşlerinin net bir şekilde ifade edilmesi ve bu konudaki bilimsel çalışmalara katkı sağlanması büyük önem taşımaktadır. Katılımcı öğretmenlerin karar alma sürecine ilişkin okullarında yaşanan olayları objektif bir şekilde aktardıkları varsayılmaktadır.
BÖLÜM
- Karar Sürecinin Adımları
- Kararlara Katılım
- Karar Vermeyi Etkileyen Faktörler
- Karar Türleri
- Karar Verme Stilleri
- Karar Verme Modelleri
- Rasyonel Karar Verme Modeli
- Tatmin Edici Karar Verme Modeli
- Sezgisel Karar Verme Modeli
- Aşamalı Sınırlı karşılaştırmalar Modeli
- Karışık Tarama Modeli
- Oyun Teorisi
- Bulanık Mantık
- Okullarda Karara Katılım
- Konu İle İlgili Araştırmalar
Örgüt çalışanlarının karar alma sürecine katılımının verimliliği arttırdığı açıktır (Hoy ve Miskel, 2010). Grup karar almayı katılımcı karar vermekten ayıran özellik, karar alma sürecine katılan kişi sayısının daha fazla olmasıdır.
BÖLÜM YÖNTEM YÖNTEM
- Araştırma Deseni
- Araştırmanın Çalışma Grubu
- Veri Toplama Süreci
- Geçerlilik ve Güvenilirlik
- Verilerin Çözümlenmesi
Bu kapsamda meslek hayatında farklı türdeki okullarda çalışmış olmak, farklı eğitim kademelerinden mezun olmak ve farklı çalışma yılları gibi kriterler dikkate alınmıştır. Bütün bunlar dikkate alınarak çeşitliliğin sağlanması amacıyla Bursa'nın üç farklı ilçesi ve iki ilkokul, iki ortaokul ve iki imam-hatip lisesi olmak üzere üç farklı okul türünde görev yapan öğretmenler seçildi. Katılımcılar Eğitim düzeyi Sektör Mesleki deneyim Okulda çalışma süresi Cinsiyet Katılımcı 1 İngilizce Diploması 11 yıl 3 yıl Kadın Katılımcı 2 Bilim Diploması 15 yıl 8 yıl Erkek Katılımcı 3 Türkiye Diploması 8 yıl 2 yıl Erkek Katılımcı 4 Din Kültürü Diploması 25 Yıl 4 yıl Katılımcı 5 Türk Doktora 24 yıl 6 yıl Katılımcı 6 Sosyal b.
Araştırma sürecine katılacak öğretmenlerin belirlenmesinde farklı eğitim bölgelerinde resmi liseler ve resmi imam hatip liseleri olmak üzere farklı okul türleri belirlenmiştir. Bu okullarda görev yapan ve araştırmanın amacı ile ilgili deneyimi olan öğretmenler arasından farklı eğitim kademelerinden mezun olan ve farklı mesleki deneyimlere sahip öğretmenler tespit edilmiş, çalışma hakkında bilgi verilmiş ve dokuz öğretmen gönüllülük esasıyla seçilmiştir. temel. Bu çalışmada dış geçerliği sağlamak amacıyla, katılımcıların çeşitliliğini sağlamak amacıyla araştırmacılar farklı okul türlerinden, farklı kıdemlerden ve farklı eğitim geçmişlerinden seçilmiştir.
BÖLÜM
Katılımcıların Okulda Alınan Kararlar Kategorisine Dair Görüşleri
Öğretmenlerle yapılan görüşmelerde bu durum birçok öğretmen tarafından dile getirilmiş ve bu kararın genellikle okul yönetimi tarafından verildiği vurgulanmıştır. Ayrıca ders saatleri ve molalar yönetmelikte belirlenmiş olup, okulun bu konuda karar verme yetkisi bulunmamaktadır. Öğretmenler bu kural çerçevesinde daha fazla katılım sağlamak isterken, okul yönetimi öğretmenlerin katılımını minimum düzeyde tutmak istemektedir.
“Sınavlara hazırlık kursları açılıyor ancak hangi kursun açılacağına okul yönetimi kendisi karar veriyor ve bu konuda öğretmenlerin görüşü alınmıyor” (katılımcı 9). “Okul yönetimi öğretmenleri istediği gibi sınıflara yerleştiriyor ve bu konuda öğretmenlerin görüşünü bile sormuyor” (katılımcı 9). Görüşmelerde öğretmenlerin okulların stratejik planına ilişkin çok fazla bilgiye sahip olmadığı, okul yönetiminin ise stratejik plan ve bu planın okullarda uygulanması konusunda herhangi bir bilgi vermediği veya bilgilendirme yapmadığı ortaya çıkmıştır.
Katılımcıların Karar Sürecine Dahil Edilme Kategorisine Dair Görüşleri
Veli toplantı tarihleri, velilere neler söylenmesi gerektiği, velilerle sürekli iletişim kurulması gibi konular okul yönetiminin özellikle vurguladığı konulardır (katılımcı 6). Görüşmede öğretmenler veli iletişiminde bu yazılımların kullanıldığını, bunun okul yönetiminin kararı olduğunu ve veli iletişiminin daha sağlıklı bir şekilde yapıldığını belirtmişlerdir. Kategori kodları Katılımcı Karar alma sürecine kısmen dahil olan K2, K4, K1 ilgili Kararlara katılan öğretmenler K6, K8 Katılmıyor K9.
Öğretmenlerle yapılan görüşmelerde okulda alınan birçok kararda tüm öğretmenlerin karar alma sürecine dahil olmak istedikleri ancak bu katılımın çoğu zaman yetersiz kaldığı görülmüştür. Öğretmenler okulda bazı branşların daha etkili olduğunu ve bu öğretmenlerin karar alma süreçlerine daha fazla dahil olması gerektiğini söyledi. Öğretmenlerin bu görüşleri sonucunda öğretmenlere ilişkin kararlarda kısmi dahil etme, dahil etme ve etmemeye yönelik kodlar oluşturulmuştur.
Katılımcıların Okuldaki Kararların Verimliliği Kategorisine Dair Görüşleri
Ayrıca okullarda alınan kararların etkinliğinin yönetici değişikliklerine bağlı olarak yıldan yıla farklılık gösterdiğini ve bu konuda tutarlı bir etkinliğin bulunmadığını ileri sürmüşlerdir. Okulun vizyonuna, kültürüne ve uzak hedeflere bakacak olursak alınan kararların verimli olduğunu söyleyemem ama tasarruf için alınan kısa ve ani kararların ve hareketlerin etkinliğinden bahsedebilirim. durum. Okullarda alınan kararların tam olarak amaçlarının neler olduğu ve bu hedefler doğrultusunda çalışmaların nasıl yapıldığı öğretmenlerin en çok önem verdiği konulardan biri haline gelmiştir.
Günümüzde okulların sadece sınav odaklı öğrenci yetiştirmeye odaklandığı, bu konuda alınan kararların uygulamaya konulması için daha fazla çaba sarf edildiği ve bu amaca yönelik kararların daha etkili olduğu ortaya çıkmıştır. Ancak öğrencinin sosyal ve kültürel açıdan tam donanımlı bir birey olabilmesi için okulların yeterli hedefler koymadığını, koysalar bile alınan kararların bu konuda yeterli çalışma yapılmamasından, daha etkisiz olmasından kaynaklandığını söylediler. Görüşmede, alınan kararların uygulama süreci sonrasında yeterli kontrol ve geri bildirimin, alınan kararın etkililiğini artıracağı, süreç takip edildiğinde öğretmenlerin etkililik açısından daha başarılı olacağı vurgulandı. Alınan kararı daha çok benimseyerek ve koruyarak.
Katılımcıların Karar Almada Okullar Arası Fark Kategorisine Dair Görüşleri Tablo 5’te katılımcılara karar alma sürecinde daha önce çalıştığınız okul ile bu okulunuz
Ayrıca okul yöneticilerinin o bölgeden gelmesi nedeniyle karar alma ve uygulamaya etki eden ortamı biliyor olmaları. Şu anki okulum merkezi ve büyük bir okul ve bu okulda karar alma ve uygulama çok daha emek yoğun ve zaman alan bir süreç” (Katılımcı 6). Öğretmenlerin karar verme ve kararlara katılım açısından okullar arasında farklılık olup olmadığına ilişkin görüşlerine bakıldığında öğretmenler, nispeten küçük okullarda kararların daha hızlı alındığı sonucuna ulaşmışlardır.
Ayrıca öğretmenler yönetim açısından istikrarsız olan okullarda karar alma süreçlerinin daha sorunlu olduğunu, bunun da sıklıkla liderleri değiştirdiğini vurgulamışlardır. Uzun süre birlikte çalışan yönetici ve öğretmenlerin karar alma sürecinde daha etkili ve uyumlu çalışacakları tespit edilmiştir. Okul yönetiminin öğretmenlerle iletişimi ve otorite kurma çabaları da süreci etkilemekte ve okullar arası karar alma süreçlerinde farklılık yaratmaktadır.
Katılımcıların Kararlara Dâhil Edilme Faktörü Kategorisine Dair Görüşleri
Bazı branşların liseye giriş sınavı üzerinde önemli bir etkisi olduğundan karar alma süreçlerine daha fazla dahil olduğunu açıkça söyleyebilirim. "Saygılı iletişim kuran ve öğretmene yakışan öğretmenler, yöneticiler tarafından daha fazla kabul görmekte ve karar alma süreçlerine daha fazla dahil olmaktadır" (katılımcı 8). Bazı branşların ve o branşlardaki öğretmenlerin okullardaki karar alma süreçlerinde daha aktif rol oynadığını yukarıdaki bulgularda belirtmiştik.
Katılımcılarla yapılan görüşmelerde sınavlarda zor soruları olan branşlardaki veya sosyal ve kültürel etkinliklere katılacak branşlardaki öğretmenlerin karar alma sürecinde daha aktif rol aldıkları belirtiliyor. Ayrıca okul yönetiminin öğretmeni karar alma sürecine dahil etmesinde öğretmenin iletişim becerilerinin etkili olacağı düşünülmektedir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin genel görüşlerinden biri mesleki tecrübesi fazla olan öğretmenlerin karar alma sürecinde okul yönetimi tarafından daha çok dinlendiği ve görüşlerine tecrübesiz öğretmenlere göre daha fazla yer verildiği yönündedir.
Katılımcıların Karar Alma Sürecinde Öğretmenin Rolü Kategorisine Dair Görüşleri Tablo 7’de katılımcılara öğretmenlerin karar alma sürecine dahil olup olmaması hakkındaki
Öne çıkan görüşlerden biri deneyimli öğretmenlerin mevcut sorunun çözümü veya süreçte kendi deneyimlerini yansıtarak istenilen hedefe ulaşma açısından daha iyi bir yol izlemesi için okul yönetimi tarafından değerlendirilmesi gerektiğiydi. Özellikle akademik başarının söz konusu olduğu durumlarda veya öğrencilerin sosyal gelişimini destekleyecek kararlarda öğretmenlerin görüşleri dikkate alınmalıdır. Öğretmenlerin karar alma sürecinde aktif olması gerektiği konusunda hepsi hemfikir olsalar da, öğretmenlerle yapılan görüşmelerde alt başlıklara ilişkin birçok farklı düşünce ortaya çıktı.
Özellikle daha önce yönetici olarak çalışmış bir öğretmen, karar verme sürecinde öğretmenlerin görüşlerinin dikkate alınması gerektiğini ancak nihai kararı yöneticilerin vermesi gerektiğini savunmuştur. Dolayısıyla karar verme sürecine dahil olan öğretmen, kararı daha çok sahiplenir, daha isteyerek uygular ve daha çok çalışır. Kategori Kodları Katılımcı Etkin ve verimli karar verme K8, K9 Demokratik karar alma sürecinin olumlu yönleri Öğrenci başarısını artırma K1, K2 Okul kültürünü geliştirme K4 Okula ait olma K5 Yenilikçi fikirlerin ortaya çıkması K4, K7.
Katılımcıların Demokratik Karar Alma Sürecinin Olumlu Yönleri Kategorisine Dair Görüşleri
"Demokratik kararların alındığı bir ortamda aynı zamanda daha yenilikçi fikirlerin ortaya çıkmasına, eski, köhne fikirlerin yok edilmesine de olanak sağlanır" (Katılımcı 4). Öğretmenlerin katılımıyla daha demokratik bir süreç sonunda daha etkili kararların alınacağı düşüncesi hakim. Katılımcılar tarafından demokratik süreçlerin işleyişinin okul kültürünü de geliştireceği, öğrencilerin, özellikle de öğretmenlerin, başarıları arttıkça okula aidiyet duygularının da artacağı ifade edildi.
Kategori Kodları Katılımcı Zaman kaybı K5, K4 Memnuniyetsizlik K1 Demokratik karar alma sürecinin olumsuz yönleri Karar verememe K6, K7 Niteliksiz kararlar K2, K3.
Katılımcıların Demokratik Karar Alma Sürecinin Olumsuz Yönleri Kategorisine Dair Görüşleri
Okullarda demokratik ve herkesin katılımıyla gerçekleşen bir karar alma sürecinin bazı olumsuz durumlara yol açabileceği söylenebilir. Öğretmenlerin de görüşmelerde dile getirdiği bu durumlar, özellikle kalabalık okullarda herkesin bir araya gelerek karar alma süreçlerine katılması zaman kaybına neden olabiliyor. Ayrıca kalabalık okullarda okul yöneticilerinin süreci doğru yönetememesi nedeniyle bazı katılımcılar arasında memnuniyetsizlik ortaya çıkabilmektedir.
Ebeveynlerin ve öğrencilerin katılımıyla gerçekleşen bir karar alma sürecinde, ilgili kişilerin yetkinliği, alınan kararların koşulsuz olduğu anlamına gelebilir. Kategori Kodları Katılımcı Nitelikli yöneticiler K3, K6, K8 Nitelikli öğretmenler K3, K5 Demokratik okul ortamı K5, K4 Güçlü kurumsal kimlik K4, K6 Etkin karar vermenin gereklilikleri Uzman denetimi K1, K9 Ekonomik altyapı K6, K9, K8 Yasal altyapı K9 Açık hedefler K2 Adil eğitim koşulları K2 .
Katılımcıların Etkili ve Verimli Kararlar İçin Gerekenler Kategorisine Dair Görüşleri
Okul liderlerinin niteliğinin artmasının, karar alma süreçlerini her açıdan daha demokratik hale getireceğine ve bunun da daha etkili kararlara yol açacağına inanılmaktadır. "Öğretmenler hem alınan kararların uygulayıcısı hem de sürecin en iyi gözlemcisidir, bu nedenle öğretmenlerin hem kendi alanlarında hem de toplumsal açıdan nitelikli bireyler olmaları gerekir" (Katılımcı 3). Öğretmenler tarafından okullarda güçlü bir kurumsal yapının hem karar alma hem de kararların uygulanmasına olumlu katkı sağlayacağı, alınan kararların daha verimli sonuçlar doğuracağı ifade edilmektedir.
Görüşülen öğretmenler bu konunun okulların en ciddi sorunlarından biri olduğunu ve okullar arası karar alma veya uygulamada ciddi dezavantajlar yarattığını ifade etmişlerdir. Mesleki açıdan kendini güvende hissetmeyen okul yöneticileri ve öğretmenlerin karar alma ve uygulama konusunda tereddüt ettiğini ve niteliksiz kararların ortaya çıktığını söyledi. Yasal düzenlemelerin yapılması ve hem okul yöneticilerinin hem de öğretmenlerin haklarının korunmasının, okullarda daha etkili ve verimli kararlar alınmasını mümkün kılacağı görüşü ortaya çıkmıştır.
BÖLÜM
Sonuç ve Tartışma
Başka bir görüşe ait sonuçların değerlendirilmesi sonucunda eğitim paydaşlarının karar alma sürecine dahil edilmediği durumlarda, demokratik bir yaklaşımdan uzak olduğu durumlarda alınan kararların etkisiz ve etkisiz olacağı sonucuna varılmıştır. çevre ve okul yöneticileri kendi fikirlerini empoze etmektedirler. Tam tersine, okul yöneticileri tüm paydaşları karar alma sürecine dahil etmekte ve öğretmenler de okulda onların görüşlerinin önemli olduğunu düşünmektedirler. Öğretmenler ile okul yöneticileri arasında iletişimin güçlü olduğu okullarda öğretmenler karar alma süreçlerine daha fazla dahil olmaktadır.
Katılımcıların karar alma sürecine katılımlarına katkı sağlayan faktörlere ilişkin görüşlerinden elde edilen bulgular incelenmiş ve özellikle bazı branşlarda öğretmenlerin karar alma süreçlerine daha fazla dahil oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Mesleki yeterlilik algısı yüksek olan öğretmenlerin ve iletişim becerileri yüksek olan öğretmenlerin okul yönetimi, öğrenci ve velilerle ilgili karar alma süreçlerinde daha fazla yer aldıkları ortaya çıkmıştır. Elde edilen bulgulara göre karar alma sürecine öğretmenlerin yanı sıra öğrenci ve velilerin de katılması durumunda, özellikle kritik kararlarda uzman olmayan kişilerin katılımı sonucu niteliksiz kararlar alınabilecektir.
Öneriler
Ortaokullarda karar alma süreçlerine katılım ve öğretmen morali (Bolu ili örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu. Ortaokul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışları ile kullandıkları karar verme stratejileri ve problem çözme becerileri arasındaki ilişki düzeyi. Ortaokul öğretmenlerinin okul yönetim kararlarına katılımları ile öznel iyi oluş düzeyleri arasındaki ilişki (İstanbul ili Esenyurt ilçesi örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
Öğretmenlerin karar alma sürecine katılım düzeyleri, okul kültürü ve öğretmenlerin değişime hazır bulunuşlukları arasındaki bağlantının incelenmesi. İlköğretim Okulu Yönetici ve Öğretmenlerinin Karar Verme Stratejileri ile İş Doyumları Arasındaki İlişki (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Öğretmen ve yönetici görüşlerine göre öğretmenlerin okul yönetimine katılımı (Düzce İli örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Ankara.
KİŞİSEL BİLGİLER FORMU
KARAR ALMA VE KARARLARA KATILIM GÖRÜŞME FORMU