Temmuz - Ağustos 2011 MESLEĞIN IKI VAZGEÇILMEZI:
“DENETIM VE KURUMSALLAŞMA”
Muhasebe meslek camiası için denetim işini öğrenip, kurumsallaşma- yı hayata geçirmek yakın zamanın büyüme stratejisinin dinamosu olacak.
Uzmanlaşarak, güçlerimizi birleştirirsek yeni bir ilk başarılacak.
Yahya ARIKAN *
Gerek mesleğimiz, gerekse de Türkiye ve dünya ekonomisinde tarihi bir süreç yaşıyoruz ve bu süreçte doğru strateji her şeyden önemli.
Özellikle mesleğimizin geleceği açısından bu stratejiye yön verebilmek için ekim ayı başında Antalya’da önemli bir sempozyumu hayata geçirdik.
10’uncusu gerçekleştirilen Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu ile 4’üncüsünü gerçekleştirilen Uluslararası Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu’nun ana teması “KURUMSALLAŞMA VE DENETİM”
olarak belirlenmişti.
Çünkü şu kesin ki, mesleğimizin geleceği açısından bir MİLAT yaşan- maktadır. Miladın başlangıcı 1 Ocak 2013’tür ve bu değişim ve dönüşü- mün adı da Türk Ticaret Kanunu’dur.
Gerçekten de TTK yalnızca mesleğimiz açısından değil, Türkiye’nin geleceği açısından da yaşamsal önemdedir. Türkiye’de yaklaşık 100 bin anonim şirket, 700 bin de limited şirket vardır. TTK devreye girdiği zaman kuşkusuz bu şirketlerin önemli bir bölümü elenecektir ancak, Türkiye’de tüm muhasebe sistemi yeniden yapılanacaktır.
Biliyorsunuz; Türk Ticaret Kanunu işletmelere; defterlerini tutarken, bireysel ve konsolide finansal tablolarını düzenlerken, Türkiye Muhasebe Standartlarına uyma zorunluluğu getirmiştir. Yasalarımızın küresel stan- dartlara, Avrupa’daki kriterlere uyumu ise olumludur. Çünkü, Türkiye’nin gerek ekonomisi gerekse de şirketleri özelinde rekabet gücünün artırılma- sına ihtiyacı vardır. Şirketlerimiz ve Türkiye ancak “kurumsal yönetim, kamu güveni ve şeffaflık” ilkelerinin hayata geçirilmesiyle büyür ve geli- şebilir.
* İSMMMO Başkanı
Temmuz - Ağustos 2011
İşte burada en önemli görevlerden biri meslek camiamıza düşüyor.
TTK devreye girdiği zaman Türkiye’de tüm muhasebeler KOBİ standart- larına göre yapılacak. Bu standartları bilmesi gereken, denetim boyutuyla uygulaması gereken kişiler de meslektaşlarımız olacaktır.
“Tarih deneyip de başaramayanları değil, yalnızca denemeye bile kal- kışmayanları yargılar” diye ünlü bir söz var. İşte buna uygun olarak ve
“deneyip başarmak için” tüm meslektaşlarımızı kapsayacak şekilde büyük bir eğitim seferberliğine çoktan start verdik.
Eğitimin, mesleki vitrininde “denetim” ve vizyonunda da “kurumsal- laşma” bulunuyor. Bizim eğitime ne kadar önem verdiğimiz bir sır değil.
5 yılda çeşitli konularda düzenlenen eğitim seminerlerimize toplam 33 bin 314 meslek mensubu ve stajyer katıldı. 20 yılı aşkın bir sürede bütün eği- timlerimize katılan meslektaş sayımız ise 200 bini aştı.
Ama bu sefer herkesin katılmasını özellikle istediğimiz eğitimler, çok daha önemli olacak. Çünkü “denetim, uzmanlaşma ve kurumsallaşma”
mesleğimizin vazgeçilmezleri haline gelmiştir. Bugün sektörümüzde 100 liralık bir gelirin yüzde 90-95’i denetim ve danışmanlıktan elde edilmek- tedir.
Oysa bir şeye özellikle vurgu yapmakta yarar var. Birileri denetim işi- ni bizim yapmamızı istemiyor. Yıllardır yaşamını defter tutmayla geçinen bizlerle ilgili, el altından bir oyun oynanıyor. Denetim işini öğrenmemiz istenmiyor. Yani tablo iç açıcı değildir uyanık olmalıyız.
Bu anlamda TÜRMOB’un Bağımsız Denetim Merkezi Tebliği hayati önem taşımaktadır. Açıklamakta yarar var, bu tebliğle ilgili iki görüş var.
Bir grup meslektaşımız “sınav olmalı, sınav meslekte kalite getirir” dü- şüncesini savunurken, bir grup meslektaşımız ise sınavların doğru olma- yacağını verilen mesleki ruhsata sahip olunması görüşünde. İstanbul Odası olarak biz de sınavların doğru olmadığını yüksek sesle savunuyoruz. Biz sınav olmasın derken buradan “her önüne gelen bu işi yapsın” anlamı da çıkmıyor.
Şu anda TÜRMOB’un çizdiği yol haritasında; denetçi olacak bir mes- lek mensubu yaklaşık 100 saati aşan TTK, Kobi Standartları ve denetim eğitimine katılacak. Bu eğitimin sonunda TTK’ya göre denetim raporunu düzenlemeyi başarıyorsa denetçi kütüğüne kaydedilecek. Bu yol haritası
Temmuz - Ağustos 2011 son derece doğru olup, aynı zamanda işin daha kaliteli ve daha doğru ya- pılmasını sağlar.
Bu nedenle çatı örgütümüz TÜRMOB’un verdiği ruhsatlara sahip çı- kılmalıdır.
Diğer görüşe göre binlerce meslektaşım sınavla uğraşırken, birileri denetçi sözleşmelerine imza atar hale gelirse, halkın tabiriyle “Atı alan Üsküdar’ı geçmeye kalkarsa…” bu aşamada ayağa kalkacağımızı herkes bilmeli.
Bu aşamada bir de açık çağrıda bulunmak istiyorum. TTK sürecine herkes sahip çıkmalıdır. Çünkü yeni TTK hem ülkemiz hem de mesleğimiz açısından tarihi bir fırsattır. Başaramazsak ülkemiz kaybedecek, başara- mazsak mesleğimiz kaybedecektir. Bu nedenle; TTK’yı, Standartları ve Denetim işini mutlaka öğreneceğiz,
Sakın bu süreçten korkmayalım. Yenilikçi yanımızı unutmayalım. Ha- tırlayın; elle defter tutarken, fasitle hesap yaparken,tek düzeni öğrendik, bilgisayar ortamında kayıt tuttuk, enflasyon düzeltmesini başarıyla uygu- ladık, e-beyan ve bildirimde örnek olduk.
Diyoruz ki; Şimdi dağın öte yakasına geçme zamanı geldi. Ve dağın öteki yakasına geçebilmek eğitimle mümkün. Meslek örgütü olarak dev eğitim planlarımız ortada. TTK, KOBİ Standartları ve Denetim bunların başında geliyor.
TTK’yı öğrenmek zorundayız; çünkü bu kanunun müşterimize ne ge- tirdiği, bizlere neler getirdiği bilinmeli. Biz bunun için ikincil düzenleme- ler yapılmadan önce mayıs ayında yaklaşık on bine yakın meslektaşımızın katılımıyla TTK farkındalık eğitimlerini gerçekleştirdik. Yayınladığımız
“130 Soruda Yeni TTK” kitabımız ise temel bir başvuru kaynağı oldu.
Biz eğitimle bu sürece sahip çıkarken aslında bir çok kurum ve kuru- luşa da görev düştüğü unutulmamalı. Ticaret ve Sanayi Odaları, Sermaye Piyasası Kurulu, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu, Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu, Maliye Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Ba- kanlığı ve ilintili tüm kurullarımız bu süreci sahiplenmeli ve hassas olmalı.
“Büyük hedef” için bu vazgeçilmezdir. Ve büyük hedef için muhasebe mesleğinde yakın tarihte yaşanan üç önemli kilometre taşını anımsama- mızda yarar var.
Temmuz - Ağustos 2011
1989 yılının Haziran ayında Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren 3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşa- virlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu ile profesyonel muhasebe mes- lek mensuplarının görev alanları tanımlanmış ve kendilerine çeşitli düzey- lerde sorumluluklar yüklenmiştir.
1992 yılının Aralık ayında yayınlanarak 1994 yılının başından itibaren yürürlüğe giren ve toplumumuzda "Tekdüzen Muhasebe Sistemi" olarak anılan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri ise çok önemlidir.
Bununla, iş hayatının hemen hemen çok önemli bir kısmını kapsayan bir uygulama yürürlüğe girmiş, tüm kesimler tarafından önemli bir şekilde sahiplenilmiş ve yeterince desteklenmiştir.
2004 yılında uygulamaya giren, e-bildirge, e- beyanname ve e- imza, muhasebe mesleği ile ilgili diğer önemli gelişmelerdir. Yine 2004 yılında yürürlüğe giren ve uygulanan “Enflasyon Düzeltmesi” mesleğimizde yeni bir aşama olmuştur.
Şimdi ise artık vergi için değil bilgi için muhasebe yapmaya başla- yacağız. Ve 1 Ocak 2013 tarihli bu milat için yapılacak şey de bellidir!
Evet, büyük hedefin adı: KURUMSALLAŞMA’dır!
Çünkü kurumsallaşma bir kültürdür. Bu kültür içinde camiamız güçlerini birleştirmek zorundadır. Ayakta kalmanın yolu budur. Kurumsallaşma ortak aklımızın ürünüdür ve ancak bu başarılırsa kazanma şansı vardır. Çünkü süreç, meslekteki çürüklerin ayıklanma sürecidir. Ruhsat kiralama benzeri işlerin yapıldığı süreç bitiyor, ancak bu işi adam gibi yapabilenler ayakta kalacak.
Herkes kendi ufak derebeyliklerini, krallıklarını bırakıp asgari müşterek- te birleşmelidir. Ve inanıyorum güçler nasıl birleştirilecek, kurumsallaşma yolunda hangi adımlar atılacak ortaya konulacak yol haritasıyla bu netle- şecek.
Çünkü İSMMMO’nun bir misyonu da meslek mensubunun kendi ku- rumsal şirketini kurması için mücadele etmektir. Kurumsallaşmanın mes- leğimizin yanı sıra Türkiye’miz için de toplam faydası yüksektir. Yeni TTK’da bu konudaki düzenlemeler, bu düzenlemelerin iş dünyasına geti- receği fayda ve sorumluluklar iyi kavranmalıdır.
Biliyorsunuz Yeni TTK’da kurumsal yönetim ilkeleri esas alınıyor.
Kurumsallaşma ve kurumsal yönetim ilkeleri; şirketlerin doğru zamanda
Temmuz - Ağustos 2011 doğru karar verebilme yeteneklerini arttırır. Bu ise; şeffaf, adil ve hesap verilebilir şirket kayıtlarının tutulması ile iç ve dış denetimin doğru bir şekilde yapılmasını sağlar. Dünyada gelişmiş ülkelerde gözlenen kurum- sallaşma hamleleri bizim için de örnek olmalıdır.
Son on yılda, Amerika’da yaşanan Enron, WorldCom, Global Crossing skandalları hafızalardadır. Avrupa’da İtalya’daki Parmalat, Hollanda’daki Ahold ve benzeri finansal skandallar sonrasında, “kurumsal yönetim ve
“kurumsallaşma” kavramları çok sık kullanılmaya başlanmıştır. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün ya da Dünya Bankası’nın raporlarında yer alan bu yöndeki tavsiyeler açıktır. Yine anımsayalım; Avrupa Birliği sekizinci yönergesi ile AB üye ülkeleri için de kurumsal yönetim çerçevesi oluşturulmuştur.
Sonuçta; kurumsal yönetim ilkeleri kamunun aydınlatılması ilkesine hizmet eder ve başrolünde meslektaşlarımın olduğu bir yapıda toplam fay- da sonucunu doğurur. Kurumsallaşma konusunda dört aydan beri süren bir çalışmamızın satır başlarını iyi okunmalıdır. Bu çalışmanın başlıkları;
A) OPERASYONEL PROSEDÜRLER 1. İnsan Kaynakları Politikası
2. Firma Yönetim Sistemi
3. Müşteri İlişkileri Yönetim Prosedürü 4. Satın Alma ve Mali İşler Politikası 5. Faturalama ve Tahsilat Politikası 6. Muhaberat Politikası
7. Yedekleme ve Arşiv Politikası 8. Bilgisayar Kullanım Sözleşmesi
9. Bilgi Teknolojileri Ekipman Temini Politikası 10. Ekipman Talep Formu
11. Ekipman Devretme Formu
B) YÖNETİM PROSEDÜRLERİ 1. Etik Kurallar
2. Üst Yönetim Yapılanması
3. Var Olan Ortaklığa Giriş İçin Sorular 4. Yeni Bir Ortaklığa Giriş İçin Sorular
Temmuz - Ağustos 2011
5. Ortaklık Sözleşmesinde Bulunması Gereken Konular 6. Örnek Şirket Birleşme Modeli
7. Örnek Ortaklık Sözleşmesi 8. Örnek Kar Dağıtım Modeli 9. Örnek Emeklilik Planı
10. Risk ve Bağımsızlık Politikası şeklindedir.
Bu çalışma elbette her şeyi çözecek değildir. Tüm meslektaşların kat- kılarıyla zenginleşip hepimize rehber olacaktır. Özetle gün; güçlerimizi birleştirip, kurumsallaşarak uzmanlaşma günüdür. Camiamızın yenilikçi yanı ile bunu başaracağı ise kesindir.
Unutmayalım bir alanda, ilk veya en olanların öyküsü yazılmaya de- ğer bulunur. Ancak enleri başaranlar zamanla geçilebilir. Örneğin “ülke- deki en zengin insan” gün gelir mutlaka geçilir. Oysa ilkleri başaranların tekrarı yoktur. Camiamız geçmişte olduğu gibi; yine bir ilki başaracaktır.
