TRANSÜZYON MERKEZĠ KAN VE KAN ÜRÜNLERĠ TRANSFÜZYON TALĠMATI

(1)

TRANSÜZYON MERKEZĠ

KAN VE KAN ÜRÜNLERĠ TRANSFÜZYON TALĠMATI

DOKÜMAN KODU: STH.TL.17 YAYIN TA:07.02.2017 REVĠZYON TA:--- REVĠZYON NO: 00 Sayfa 1 / 8

HAZIRLAYAN

TRANSFÜZYON KALĠTE TEMSĠLCĠSĠ

KONTROL EDEN

KALĠTE YÖNETĠM DĠREKTÖRÜ ONAY HASTANE YÖNETĠCĠSĠ

Nurhan KURT Ayfer GEÇİT

1. AMAÇ :

Kan ve kan ürünü kullanılacak olan hastalara güvenli ve doğru bir şekilde kan transfüzyonu yapılmasını sağlamak, yanlış kan transfüzyon uygulamalarını en aza indirmek, hasta, bağışçı ve çalışanın güvenliğini sağlamaktır.

2. KAPSAM :

Kan ve kan ürünlerinin transfüzyon işlemini yapan birimleri kapsar. Transfüzyon Merkezi, Klinikler, Yoğun Bakımlar, hemodiyaliz, acil servis, ameliyathane, doğum salonu…

3. KISALTMALAR:

TM: Transfüzyon merkezi

4. TANIMLAR:

Akut Hemoliz: Hemoglobinemi, hemoglobinüri, ateş, ürperme, titreme, şok, DIC, dispne, göğüs ağrısı, anksiyete ve baş ağrısı.

Fibrilasyon: Ateşin yükselmesi, titreme, nadiren hipotansiyon

Allerji: Kızarıklık, ürtiker, püriritis, dispne, bronkospazm, nadiren hipotansiyon ve anafilaktik şok.

Hipovolemi: Dispne, hipertansiyon, pulmoner ödem ve kardiyak aritmi.

Bakterial Sepsis: Şok, ateş ya da anormal ısı düşmesi

5. SORUMLULAR:

Bu talimatın uygulanmasında hekim, hemşire, sağlık memurları ve tüm tıbbi personel sorumludur.

5.1. Doktorun Sorumlulukları:

5.1.1. Acil olarak tanımlanan durumlar dışında kan ve kan ürünü uygulanacak olan her hasta ve / veya vasisinden “Kan ve Kan Bileşenleri Transfüzyonu (Nakli için) Bilgilendirilmiş Onam Belgesi” ni almak.

5.1.2. Kan ve kan ürünleri order isteği aşağıdakileri kapsayacak şekilde yazılmalıdır.

•

Kan ürünü cinsi

•

Hastanın adı soyadı ve protokol numarası

•

Bölümün adı

•

Uygulama miktarı ve oranı ( Genellikle 2 - 4 saat )

•

Acetaminophen ve diphenhydramine ile premedikasyon ihtiyacı kararı

•

Eğer gerekliyse infüzyonda dikkat edilecek öncelikler

•

Eğer gerekliyse basınç mansiyonun kullanımı

5.1.3. Pediatrik hastalar için kan ve kan ürünlerinin uygulama volümü cc olarak belirtilmelidir. Pediatrik hastalar 30 kg„ın üzerinde ise, ünite olarak yazılabilir.

5.1.4. Acil durumlarda cross - match olmaksızın transfüzyon ihtiyacına karar vermek doktor ve transfüzyon merkezi tarafından imzalanan bir doğrulama ile sağlanabilir.

5.1.5. Doktor uygun plazma ihtiyacını kontrol edecek ve hastadan sorumlu olan hemşireyi durumdan haberdar edecektir.

(2)

HAZIRLAYAN

KONTROL EDEN

5.2 HemĢirenin Sorumlulukları:

5.2.1. Kan ve kan ürünlerinin uygulanmasında hasta / vasisi tarafından imzalanan Kan ve Kan BileĢenleri Transfüzyonu (Nakli için) BilgilendirilmiĢ Onam Formu’ nun varlığını onaylamak.

5.2.2. Kan ürününü göndermek için IV yolun açıklığını sağlamak.

5.2.3. Kan ve kan ürünleri Transfüzyon izlem Formu‟ daki bilgiler ile gelen kan ürünü üzerindeki bilgileri kontrol edip imza ve tarihlendirme açısından bir diğer hemşire ile birlikte doğrulamak ve kaydetmek.

5.2.4. Doktor talimatları doğrultusunda kan akış hızını ayarlamak ya da kesmek.

5.2.5. Transfüzyon merkezi‟ den kan ürünün teminini yapmak.

5.2.6. Eğer kan ürünü temin edildikten sonraki 30 dakika içinde uygulanmayacaksa, hemşire kan ürününü transfüzyon merkezine geri göndermekten sorumludur.

6. FAALĠYET AKIġI

6.1 Kan ve/veya Kan Ürününün Ġsteminin Yapılması:

 İstem, doktor tarafından kan ve kan ürünleri istem formu ile yapılır. Ayrıca otomasyon sistemi üzerenden kan ve kan ürünleri istem formu doldurulur .Etiketlenmiş (barkot) kan numunesi transfüzyon merkezine gönderilir.



Hastanın “Kan ve Kan Ürünleri İstem Formu” order veren doktor tarafından imzalanmış olmalıdır.





Eğer 30 dakika içinde uygulanacaksa kan istenmelidir.



6.2. Uygulamadan Önce Yapılacaklar:

6.2.1 Kan ve kan ürünleri uygulanmadan önce hemşire aşağıdakileri yapacak ve bir diğer hemşire ya da doktorla yapıldığını onaylayacaktır.

Doktor orderını (kan istemi ordera yazılmalıdır) ve Kan ve Kan BileĢenleri Transfüzyonu( Nakli için) BilgilendirilmiĢ Onam Formu nu doğrulamak,

IV yolun açıklığını doğrulamak.

Cross-Match Formu doldurmak,

Ateş, nabız, solunum ve kan basıncını ölçmek ve kaydetmek.

Temin edilen ürün doğrudur ve son kullanma tarihi geçmemiştir olduğunu doğrulamak.

Kan ürününün torbasının bozulmamış (renk değişimi, sızıntı ve tortu) olduğunu doğrulamak.

6.2.2 Hastaya istenen kan istemi ile ilgili olarak Kan BileĢeni Transfüzyon Ġzlem ve Geri Bildirim Formu ve kan ürünün etiketi tamamen uyuşmalıdır.

6.2.3 Hastanın ismi, protokol numarası, ABO tip ve RH uyumu, transfüzyon merkezi donör numarası işlemleri ile Kimlik Doğrulama yapar.

(3)

HAZIRLAYAN

KONTROL EDEN

6.2.4 Hastanın kan ihtiyacının klinik gerekliliği ve zamanı doktoru tarafından değerlendirilir.

6.2.5 Hastaya transfüzyon yapılmasını gerektiren endikasyonlar hasta dosyasına kayıt edilir.

6.2.6 Gerekecek kan miktarı ve kan ürünü belirlenir ve çalışılması istenen testlerle birlikte (cross match, kan grubu gibi) hastane otomasyon sisteminden talebi yapılır.

6.2.7 Kan istem formu kurallara uygun ve tam olarak doldurulur. Transfüzyon merkezinin hasta için en uygun kan ürününü seçebilmesi için transfüzyon yapma nedeni yazılı olarak belirtilir.

6.2.8 Örnek alınması veya form doldurulması sırasında geçen zaman hastanın yaşamını riske atacaksa sözel istek (telefonla) yapılabilir. Bu durumda hasta kimlik bilgileri (biliniyorsa hastanın adı soyadı, protokol/hasta numarası ya da hastayı tanımlayacak bilgiler), gereken kan bileşeni sayı ve tipine ait bilgiler tam olarak transfüzyon merkezine bildirilmelidir. Sözel isteklerin yazılı hale getirilme süresi 2 saati geçmemelidir.

6.2.9 Uygunluk testleri için hastadan kan örneği alınırken hastanın doğrudan kendisine kimlik bilgileri (adı soyadı, cinsiyeti ve doğum tarihi gün/ay/yıl olarak) tam olarak sorulur. İstem kağıdındaki kimlik bilgileri, hastadan alınan bilgiler ile hasta dosyasında yer alan kimlik bilgileri karşılaştırılır. Protokol numarası doğrulanır ve kan örneği alınır. Hasta güvenliği açısından özellikle birden fazla hastanın aynı oda içerisinde tedavi edildiği bölümlerde kan örneği her hasta için ayrı zamanlarda alınmalı, bir hastanın iĢlemi bitmeden diğerine geçilmemelidir.

6.2.10 Tüpler, örnek kanın alınmasından hemen sonra, örneği alan kiĢi tarafından kimlik doğrulaması yapıldıktan sonra etiketlenmelidir. Örnek etiketlenirken önceden etiketlenmiĢ tüpler kullanılmamalıdır, etiketleme hasta baĢında yapılmalıdır, tüpler örnek alındıktan hemen sonra ve baĢka hasta örneği alınmadan önce etiketlenmelidir. Tüplerin üzerinde hasta adı soyadı, doğum tarihi (gün/ay/yıl), cinsiyeti, protokol numarası, örneğin alındığı tarih yer almalıdır. Tüplerin üzerinde örneği alan kişinin kimlik belirleyicisi (paraf veya ad soyad veya kod gibi) bulunmalıdır.

6.2.11 Kan ve kan ürünü istem formu ve kan örneği transfüzyon merkezine gönderilir.

6.3. Kimlik Doğrulama:

6.3.1 Transfüzyon öncesi bilinci açık olan hastadan aktif iletişim yoluyla, hastadan örnek alırken ve transfüzyon öncesinde, hasta başında, iki sağlık personeli ile, kimlik ve ürün doğrulaması yapılmalıdır.

Kan transfüzyonu uygulanacak ve kan örneği alınacak hastanın kimlik bilgileri dosyasından, hasta kimlik bilekliğinden ve kendisinden doğrulanır.Bu amaçla Kan BileĢeni Transfer ve Transfüzyon Ġzlem (ve geri bildirim) Formu kullanılabilir.

6.3.2. Hastanın adı soyadı ve doğum tarihi (gün, ay, yıl) sorularak, kan bileşeni uygunluk raporundaki kimlik bilgileri ile karşılaştırılmalıdır.

6.3.3. Hastanın kan grup belgesinde bildirilen kan grubu ile kan ünitesi üzerindeki etikette yazan kan grubu karşılaştırılmalıdır.

6.3.4. Kan bileşeni uygunluk raporundaki kan ünite numarası ile kan ünitesi üzerindeki numara karşılaştırılmalıdır.

6.3.5. Hastadan kan örneği alınırken şu kurallara uyulur; numuneyi alacak hemşire hasta başına barkot ve tüp ile gider, kimlik doğrulama işlemi „kimlik doğrulama talimatına‟ göre yapılır, barkot tüpe

(4)

HAZIRLAYAN

KONTROL EDEN

yapıştırılır, numune alınır ve cross match ile kan grubu tayini için laboratuvara gönderilir.

6.4.Çapraz KarĢılaĢtırma test sonucu kontrolü:

Transfüzyon öncesi, çapraz karşılaştırma test sonucu ile hasta bilgileri iki sağlık çalışanı tarafından doğrulanmalıdır.

6.5. Vital bulguların izlenmesi:

 Kan bileşenlerinin transfüzyonu sırasında hastanın dikkatle gözlenmesi zorunludur. Özellikle ciddi transfüzyon reaksiyonlarının görülme olasılığının daha yüksek olduğu transfüzyonun başlangıç dakikaları önemlidir.

 Transfüzyonun ilk dakikalarında infüzyon hızı yavaş olmalıdır. Transfüzyonun ilk 15. Dakikası sağlık çalışanı tarafından gözlemlenmelidir.Transfüzyon boyunca her 30 dakikada bir hastanın vital bulguları izlenmelidir. Eğer bir sorun yoksa transfüzyon hızı arttırılarak, 30 dakikada bir vital bulgular izlenip Kan bileşeni transfer ve transfüzyon izlem formuna kaydedilerek istendiği sürede infüzyonunun tamamlanması sağlanır. Transfüzyonun tamamlandığı saat kaydedilmelidir.

 Kan bileşenleri, klinik etkinlik, güvenlik ve uygulama kolaylığı açısından, önerilen sürede transfüze edilmelidir.

 Eritrosit süspansiyonu için bu süre 4 saati aşmamalıdır.

 Trombosit transfüzyonu için kritik bir süre olmamakla beraber, normalde 30 dakikada trans füze edilir.

 Taze donmuş plazma, 37 °C su banyosunda 20-25 dakikada çözülür ve çözündükten sonra 4 saat içinde transfüzyon tamamlanmış olmalıdır

6.6. Transfüzyon reaksiyonu durumunda yapılması gerekenler :

Olası reaksiyonlar için antihistaminik, hidrokortizon, adrenalin, calsium, antipiretik, atropin, bikarbonat, O2 tüpü hazır bulundurulur.

 Reaksiyon açısından, Transfüzyon süresince ve sonrasında hastada aşağıdaki bulgular gözlenir:

 Deride kızarıklık, ürtiker, kaşıntı, eritem (Kılcal damarda kan toplanması)

 Transfüzyon uygulanan damar boyunda yanma hissi

 Ateş

 Solunum güçlüğü, hırıltılı solunum,

 Göğüs ağrısı, dispne (nefes alma zorluğu)

 Baş ağrısı

 Bulantı kusma

 Taşikardi, bradikardi, aritmi

 Hipertansiyon veya hipotansiyon, halsizlik

 Yukarıdaki reaksiyonlar geliştiğinde transfüzyon durdurulup, % 0.9 NaCl infüzyonu başlatılır ve hekim haberdar edilir.

 Doğru kan ünitesinin doğru hastaya verildiğinden emin olunur. Bunun için;

 Hastanın kan grubu ile kan ünitesi üzerindeki etikette yazan kan grubu karşılaştırılır.

 Uygunluk raporu tekrar gözden geçirilir ve hastanın adı-soyadı, protokol/hasta numarası, doğum tarihi gibi kimlik bilgileri hastanın kimliğiyle karşılaştırılır.

 Uygunluk raporundaki ürün numarası ile torba etiketindeki ürün numarası karşılaştırılır ve

“çapraz karşılaştırma (cross match) uygundur” ifadesi aranır.

 Hasta değerlendirilerek vital bulguları alınır ve kaydedilir, doktoruna haber verilir, bunun bir

(5)

HAZIRLAYAN

KONTROL EDEN

transfüzyon reaksiyonu olup olmadığına, eğer bir transfüzyon reaksiyonu ise ne tür bir reaksiyon olduğuna ve ne tür önlemler alınması gerektiğine karar verilir.

 Akut hemolitik transfüzyon reaksiyonu, anaflaksi, transfüzyon ile ilişkili sepsis ve transfüzyonla ilişkili akut akciğer hasarı (TRALI) hızlı tıbbi yardım gerektiren reaksiyonlardır. Ayrıca reaksiyon tanımlanarak, reaksiyon sonrası kan ve idrar örnekleriyle beraber, transfüze edilen kan ünitesi, iğnesi çıkarılmış olarak kan seti, aynı damar yoluyla verilen diğer solüsyonlar, bu transfüzyonla ilişkili tüm form ve etiketler transfüzyon merkezine gönderilmelidir.

6.6.1. Akut Transfüzyon Reaksiyonları:

 Akut transfüzyon reaksiyonları, transfüzyon sırasında veya izleyen 24 saat içinde oluşan reaksiyonlardır. Ancak akut transfüzyon reaksiyonları genellikle transfüzyon sırasında veya transfüzyonu izleyen ilk saatlerde ortaya çıkar. Bu nedenle, infüzyonun ilk 15 dakikası daha yoğun olacak şekilde, transfüzyonun tamamlanmasından 1 saat sonrasına kadar hasta yakından gözlenmelidir.

 Akut transfüzyon reaksiyonu, transfüzyonu uygulayan tüm sağlık personeli tarafından tanınmalı ve şüphe edildiğinde dahi transfüzyon hemen durdurulmalı, gerekli uygulamalar başlatılmalıdır.

 Transfüzyon reaksiyonu ile iliĢkili olabilecek belirti ve bulgular;

 AteĢ: Vücut sıcaklığının başlangıç değerine göre 1 °C‟nin üzerinde artması olarak tanımlanır.

Üşüme-titreme eşlik edebilir.

 Ağrı: İnfüzyon alanında, göğüste, karında, sırtta, boşluklarda tanımlanabilir.

 Kan basıncı değiĢiklikleri: Genellikle akut gelişen hipotansiyon veya hipertansiyon

 Bilinci kapalı veya anestezi uygulanmış hastalarda, hipotansiyon ve kontrol edilemeyen kanamalar uygun olmayan kan transfüzyonunun tek bulgusu olabilir.

 Solunum sıkıntısı: Genellikle dispne, takipne ve hipoksi eşlik etmektedir.

 Ciltte kızarıklık veya kurdeşen.

 Bulantı: Kusma eşlik edebilir.

Transfüzyonun Bilinen Enfeksiyöz Olmayan Komplikasyonları

KOMPLĠKASYON SIKLIĞI

AteĢ Transfüzyonların %0.5-3‟ünde oluşur.

Alerjik reaksiyonlar Transfüzyonların %1-3‟ünde oluşur.

Transfüzyonla iliĢkili akut

akciğer hasarı (TRALI) 5.000 transfüzyonda bir oluşur.

Hipokalsemi Masif transfüzyon (peş peşe çok sayıda transfüzyon yapılan hastalar için geçerlidir) yapılan hastalarda geçerlidir.

Hiperkalemi

Ġmmünmodülasyon Transfüzyonu sonrası kolorektal kanser cerrahisi sonrası sonuçları kötüleştirici etkisi muhtemeldir; muhtemelen bakteriyel infeksiyonlara duyarlılığı arttırır.

Graft-versus-host- hastalığı

İmmün süprese hastalarda veya çok yakın HLA uyumlu vericiler kullanıldıysa bu durum oluşabilir. Bu komplikasyon çok nadirdir fakat ölümcül olabilir.

Demir yüklenmesi Kronik transfüzyon bağımlılığı olan hastalarda kan kaybı olmaksızın çok sayıda transfüzyon siroz, kalp yetmezliği ve endokrin organ yetmezliği ile giden vücut demir birikiminin artışına yol açar.

(6)

HAZIRLAYAN

KONTROL EDEN

Transfüzyon Tedavisinin Bilinen Enfeksiyöz Komplikasyonları:

 Hepatit A, Hepatit B, Hepatit C, Parvovirüs B19, Epstein-Barr virüs, Delta Antijeni, Sitomegalovirüs (CMV), HTLV-1, HTLV-2, Hepatit G (GB Virüs C),HIV,Kan bağışçısından geçen bakteriler, Sifilis, Malarya (Sıtma), Chagas Hastalığı, Babesiozis, Toksoplazmozis

6.6.2. Hastanın Farklı Kan Grubu Ġle Transfüzyonu Sonrası Tutum:

 Kendi ABO grubundan farklı bir ABO kan grubu ile transfüzyon yapılan hastanın transfüzyon gereksinimi devam ederse kendi ABO grubu ile transfüzyonu istenebilir. Ancak bu dönüşümün güvenliği, transfüzyonu istenen alıcının o anki örneğinin plazmasındaki anti-A ve anti- B‟ye bağlıdır.

Hastanın orijinal kan grubundan eritrositler ile taze elde edilmiş hasta plazması uyumlu ise (çapraz karşılaştırma) hastanın kendi kan grubu ile transfüzyonu sürdürülebilir. Ancak çapraz karşılaştırma uyumsuz bulunursa, alternatif kan ile transfüzyon sürdürülmelidir.

 Eğer, Rh pozitif olguya, negatif eritrosit verildiyse, tip spesifik ürüne dönmek çok daha basittir.

Çünkü bu durumda anti-D üretmesi beklenmemektedir. Ancak transfüzyon öncesi hastadan kan örneği alınamamış, transfüze edilen kanın da RhD grubu bilinmiyor ve RhD gruplamada çift eritrosit popülasyon gözleniyor ise RhD negatif kan ile transfüzyon sürdürülmelidir.

6.7. Transfüzyon Merkezinden Alınan Kan veya Kan BileĢeninin Kliniğe Transferi:

6.7.1. Kan ve kan bileşenleri transfüzyona kadar transfüzyon merkezinde saklanır. Yetkilendirilmiş personel tarafından yapılan nakil sırasında, eritrosit süspansiyonları 2–10 0C‟de korunmalıdır.

6.7.2. Eritrosit ünitlerinin ısısı 1 0C‟nin altına inmemeli ve 10 0C‟nin üzerinde olmamalıdır. Bu nedenle de transfüzyon merkezi dolabından çıktıktan sonra kullanılmayan kan, 30 dakika içinde transfüzyon merkezine geri dönmüş olmalıdır. Bu saatten sonra gelen kanlar transfüzyon merkezinde imha edilir.

6.7.3. Trombositler, 22-24 0C‟de ve trombosit ajitatöründe korunur. Servise gönderilen trombosit süspansiyonları da 15 dakika içinde takılmayacaksa imha için transfüzyon merkezine gönderilmelidir.

6.7.4. Taze Donmuş Plazma (TDP), 370C su banyosunda poşet veya kılıf içerisinde eritilerek kullanılır.

Labil faktörler için plazma eritildiğinde hemen kullanılmalı, buzdolabında saklanmamalıdır. Eritildikten sonra buzdolabı rafında (2-6 0C) 24 saat stabildir. Eritildikten sonra buzdolabında 24 saat beklediği halde takılmayan TDP‟ler transfüzyon merkezine gönderilerek imha olunur. Ancak asla tekrar dondurulmamalıdır.

6.8.Transfüzyonu BaĢlatma:

6.8.1. Transfüzyon öncesinde hastaya transfüzyon hakkında bilgi verilir, soru sormasına fırsat tanınır, aydınlatıcı açıklama yapılır ve hastanın yeterince bilgilendiğinden emin olunduktan sonra Kan ve Kan BileĢenleri Nakli Ġçin BilgilendirilmiĢ Onam Formunu doldurması veimzalaması sağlanır.

6.8.2. Her bir transfüzyon için transfüzyon merkezinden bir ürün alınmalıdır. Kan ve Kan BileĢenleri Ġstem Formu Ġle transfüzyon merkezinden Kan ve kan ürünleri istenir.

6.8.3. Hastanın “Kan ve Kan BileĢenleri Ġstem Formu” order veren doktor tarafından imzalanmış olmalıdır.

6.8.4. Eğer 30 dakika içinde uygulanacaksa kan istenmelidir.

6.8.5. Kan ünitesi üzerindeki son kullanım tarihinin geçmemiş olduğu kontrol edilmelidir.

6.8.6. Hekimin hastaya verilecek kan bileşeni ve miktarı ile ilgili istemi görülmelidir.

6.8.7. Transfüzyona başlanmadan önce, hastanın başlangıç vücut ısısı, kan basıncı, nabız ve solunum

(7)

HAZIRLAYAN

KONTROL EDEN

sayısı kaydedilir. Transfüzyonu başlatan kişi; transfüzyona başlanan günü, saati, transfüze edilen bileşeni, transfüzyon hacmini ve torba numarasını kaydeder.

6.8.8. Transfüzyon süresince IV serum fizyolojiği hazır bulundurun. Bir diğer kan ve kan ürünü için önceki IV yolu kullanacaksanız, öncelikle serum fizyolojikle flash edip yıkayın.

6.8.9. Hastanın transfer edilmesinin söz konusu olduğu durumlarda;

 Hasta transfer edilmeden önce transfüzyon tamamlanmış ve gerekli gözlem sağlanmış olmalıdır.

 Hastanın transfüzyonu tamamlanmadan transfer edilmesi gereken durumlarda, hemşire hastanın transferinde hazır bulunmalıdır.

 Hemşire bir diğer hemşireye hastayı teslim edene kadar, hastanın yanında kalmalıdır.

6.9. Kan Transfüzyon Seti ve Filtresi:

 Tam kan, eritrosit ve trombosit süspansiyonları, TDP ve kriyopresipitat, içerdikleri fibrin parçaları ve partiküller nedeniyle geleneksel olarak, 170 - 200 μm çaplı filtreli setlerle uygulanır. Kan transfüzyonu uygulanan transfüzyon seti ve iğnesi 4 saatten daha uzun süre kullanılmamalıdır. Kan setleri birbirini takip eden 2 ünite kan için kullanılabilir ancak, 4 saatten fazla kullanılmaz. Çünkü oda ısısında uygulanan kandaki fibrin ağları ve hücresel kalıntılar bakteriyel üreme için uygun bir ortam oluştururlar.

 Transfüzyonu planlanan olgunun damar yolu açılmış olmalıdır. Önceden damar yolunun hazırlanması, transfüzyon merkezinden kanın çıkışını izleyerek kısa sürede takılmasına olanak sağlayacaktır. Transfüzyon için kullanılacak iğne olabildiğince geniş çaplı olmalıdır. Çocuklarda minimum 23 gauge iğne kabul edilebilir. Çünkü eritrositlerin küçük lümenden basınç altında infüzyonu hemolize neden olabilir.

 Kan transfüzyonunda santral katater kullanılıyorsa, transfüzyon süresince santral venözbasınç ölçülmemelidir. Santral venöz basınç ölçülmeden önce transfüzyon tamamlanmış ve kateter %0,9 NaCl ile yıkanmış olmalıdır.

6.10.Ġnfüzyon Çözeltileri:

 Tam kan, eritrosit, taze donmuş plazma, trombosit süspansiyonlarının transfüzyonunda, transfüzyon setinin doldurulması veya yıkanması için %0.9’luk NaCl dıĢında bir çözelti kullanılmamalıdır.

6.11. Kanın Isıtılması:

 Soğuk ve fazla miktarda kanın çok hızlı transfüzyonu kardiyak arreste neden olabilir. Bu nedenle aşağıdaki durumlarda kanın ısıtılması önerilir:

 Masif transfüzyonda

 Soğuk aglutinin bulunan olgularda

 Yenidoğanlarda exchange transfüzyonda

 Bunun dışında, rutin bir transfüzyon öncesinde kanın ısıtılması gerekli değildir.

6.12. Yenidoğana Transfüzyon:

 Yenidoğan transfüzyonlarında kan bileşeni hem anne hem de bebek ile ABO uygunluk göstermelidir.

Bunun için yenidoğanlarda transfüzyon öncesi aşağıdaki testler yapılmalıdır:



Bebekte ABO ve RhD grup

 Bebekte direk antiglobulin test ( DAT )

 Anne ABO ve RhD grup

 Anne plazmasında atipik antikor tarama

6.12.1. Bebekte ABO Tipleme: Yenidoğanda ABO antijenlerinin ekspresyonu zayıftır. Bu nedenle

(8)

HAZIRLAYAN

KONTROL EDEN

yeni doğanda ABO grup tiplendirmesi sadece forward -direkt- gruplama olarak yapılır.

6.12.2. Bebekte RhD Tipleme: Yeni doğanın RhD tiplemesinde genellikle bir sorunla karşılaşılmaz.

Ancak bebeğin RhD POZİTİF eritrositleri anneye ait anti-D antikorla tamamen bloke olmuşsa hatalı olarak RhD NEGATİF sonuç verebilir. Buna karşın bebek serumunun albumin içeriği çok zengin ise hatalı olarak RhD POZİTİF sonuç da elde edilebilir. Transfüzyon ihtiyacı olan yeni doğanlarda anne ve bebeğin kan örnekleri ABO ve RhD için gruplanır. Anne plazmasında atipik (allo-) antikorlar taranır ve bebek eritrositlerinde DAT yapılır. Eğer annede antikor tarama ve bebekte DAT negatif ise bebekle aynı ABO ve Rh D grup kan ile transfüzyon yapılması uygundur. Anne plazmasında klinik önemi olan bir eritrosit antijenine karşı antikor saptandı ve bebekte bu atipik antikor ile ilişkili hemoliz düşünülüyorsa, bebeğe bu antijen için negatif ve anne plazması ile çapraz karşılaştırma uyumlu kan transfüze edilmelidir.

 Eğer Rh D uygunsuzluğundan kaynaklanan bir Yeni doğan Hemolitik Hastalığı şüphesi varsa, bebeğe verilecek kan, bebeğin ABO grubundan ve Rh D negatif olmalıdır.

6.13. Rapor Edilmesi Gereken Durumlar:

 Beklenen ya da mevcut transfüzyon reaksiyonları,

 Sıvı yüklenmesi / Konjestif kalp yetmezliği semptom ve bulguları,

 Kan infiltrasyonları,

 Saatinden uzun süren kan transfüzyonları,

 Kan transfüzyon reaksiyonu güvenlik raporlama bildirimi gereken bir olaydır.Oluşan her transfüzyon reaksiyonu, Güvenli raporlama olay bildirim formu doldurularak kalite yönetim birimi ve transfüzyon merkezi sorumlu hekimine gönderilir. Olay ile ilgili gerekli düzeltici/önleyici çalışmalar başlatılır.



7. ĠLGĠLĠ DOKÜMANLAR:

 Kan ve Kan Bileşenleri nakli için bilgilendirilmiş onam formu 

 Kan ve Kan Bileşenleri İstem Formu 

 Kan Bileşeni Transfüzyonu İzlem ve Geri Bildirim Formu 

 Güvenli raporlama olay bildirim formu

8. GÖZDEN GEÇĠRME:

Hazırlanan bu doküman yılda bir defa ve gerektiğinde Kalite Yönetim Temsilcisi tarafından gözden geçirilmektedir.