HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ Sa

(1)

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ

Sağlık Hizmetleri Finansman Yapısının Güçlendirilmesi ve Yeniden Yapılandırılması için Altyapı Geliştirme Projesi

II. Faz

Genel Sağlık Sigortası Sağlık Bakım Hizmetleri Ödemeleri için

Altyapı Geliştirme Çalışması

Rapor

:

E.3.4Pilot hastanelerde AR-DRG sistemine dayalı maliyetlendirme çalışmalarının gerçekleştirilmesi ve maliyet analizleri sonuçları ile ilgili rapor hazırlanması.

Tarih : 10.10.2008

(2)

İçindekiler

Giriş ... 3

1 Pilot Hastanelerin Seçimi ... 4

2 Proje Kapsamında Yürütülen Çalışmalar ... 6

3 Gerçekleştirilen Hastane Ziyaretleri ve Eğitimler ... 7

3.1 Hastane Ziyaretleri ve İş Başı Eğitimler ... 7

3.2 Klinik Kodlayıcı Eğitimi ... 16

3.3 Klinik Maliyetlendirme Eğitimi ... 18

3.4 IT Eğitimi ... 19

4 Veri Toplama ve Analiz Çalışmaları ... 22

4.1 Maliyet Verilerinin Toplanması ve Analizi ... 22

4.1.1 Pilot Hastanelerin Maliyet Analiz Raporları ... 29

4.2 Klinik Verilerin Toplanması ve Analizi ... 61

4.2.1 Veri Toplama Süreci ... 61

4.2.2 Pilot Hastanelerin Klinik Veri Analiz Raporları ... 64

4.2.3 Pilot Hastanelerin Klinik Veri Analiz Raporları ( 2007 Yılı – Yıllık Analiz ) ... 82

4.2.3.1 Üniversite Hastaneleri ... 83

4.2.3.2 Eğitim ve Araştırma Hastaneleri ... 112

4.2.3.3 Devlet Hastaneleri ... 150

4.2.3.4 Özel Dal Hastaneleri ... 197

4.2.3.5 Özel Hastaneler ... 217

4.2.4 DRG Veri Giriş Programı ( Temmuz – Aralık 2007) Verileri ... 242

4.2.4.1 Üniversite Hastaneleri ... 242

4.2.4.2 Eğitim ve Araştırma Hastaneleri ... 250

4.2.4.3 Devlet Hastaneleri ... 258

4.2.4.4 Özel Dal Hastaneleri ... 266

4.2.4.5 Özel Hastaneler ... 274

5 DRG Verilerinin Analizi ve DRG Bağıl Değer Listeleri ... 285

5.1 Devlet Hastaneleri DRG Maliyetleri ve Bağıl Değer Listesi ... 287

5.2 Eğitim ve Araştırma Hastaneleri DRG Maliyetleri ve Bağıl Değer Listesi ... 304

5.3 Üniversite Hastaneleri DRG Maliyetleri ve Bağıl Değer Listesi ... 319

5.4 Örneklem Kapsamındaki Tüm Hastanelerin DRG Maliyetleri ve Bağıl Değer Listesi ... 337

5.5 Farklı Grup Hastanelerin Karşılaştırmalı DRG Bağıl Değer Listesi ... 355

Ek – 1 Proje Kapsamındaki Pilot Hastanelerden Elde Edilen Veriler İşlenerek Oluşturulan Hastane Bazında

DRG Raporları ... 378

(3)

Giriş

GSS tarafından yatan hastalar için yapılacak ödemelerde hastane tipleri ve coğrafi dağılıma göre maliyet farklılıklarının göz önüne alınabilmesini sağlamak amacıyla, Türkiye için Tanı İlişkili Gruplar (DRG) bağıl değer listesinin oluşturulmasına yönelik çalışmalar iki aşama halinde gerçekleştirilmiş olup birinci aşamadaki çalışmalar 2005 yılı ortalarında başlayıp 2006 yılı sonunda sonuçlandırılmıştır. İkinci aşamadaki çalışmalar ise 2007 yılı başında başlamış olup 2009 yılı sonunda sonuçlandırılacaktır. 9 pilot hastane ile yürütülen birinci aşama çalışmalarına projenin ikinci aşamasında 41 pilot hastane daha eklenmiştir.

Bu pilot hastaneler, proje ekibi ile birlikte, hastaların DRG/TİG klinik kategorilerine gruplanabilmesini ve bu klinik kategorilerine maliyet ağırlıklarının atanabilmesini sağlamak üzere, klinik ve maliyet verilerinin toplanmasını desteklemek amacıyla bir dizi etkinlik üzerinde çalışmıştır. Bu çalışmayı bir bütün olarak yürütebilmek için, proje ekibi tarafından hastanelere eğitim, yazılım araçları ve destek sağlanmıştır. Yürütülen bu özel çalışma ve alınan sonuçlar bu raporda açıklanmaktadır.

(4)

1 Pilot Hastanelerin Seçimi

Hastanelerden toplanan maliyet verilerinin ülke genelinde temsiliyet ve kıyaslama yapılabilmesine olanak sağlayabilmesi için 41 hastanenin seçilmesinde hastanelerin mülkiyet bakımından bağlı olduğu kurum, hastane türü, yatak büyüklüğü, taburcu sayısı, il ve bölgesel dağılımı dikkate alınmıştır.

Bu amaçla ilk olarak, Sağlık Bakanlığı yataklı tedavi kurumlarına ait 2005 yılı verileri kullanılarak Çekirdek Grup üyeleri arasından oluşturulan bir çalışma grubu tarafından yukarıda tanımlanan kriterlere ait bir hastane veri tabanı geliştirilmiştir. Veri tabanında hastanelerin kurum, hastane türü, yatak büyüklüğü, taburcu sayısı, büyük-orta ve küçük operasyon sayısı, poliklinik sayıları, il ve bölge dağılımları dokümante edilmiştir. Tanıya dayalı ödeme sistemi olarak bilinen DRG sisteminin yatarak tedavilerde uygulanıyor olması, seçilecek hastanelerin özellikle yatarak tedavi performanslarını seçim kriteri anlamında ön plana çıkarmıştır. Diğer yandan, toplanacak verilerin maliyet verisi olması ve elde edilecek ortalama maliyetlerin GSS aracılığıyla Türkiye geneline atfedilecek olması nedeni ile, seçilecek hastanelerin yüksek taburcu ve işlem hacmine sahip hastanelerden oluşması gerektiği düşünülmüştür. Ayrıca, hastanelerin veri toplama ve sağlık bilgi sistemi altyapısının uygulamayı yürütebilecek nitel ve nicel özelliklere sahip olması ve hastane yönetimlerinin de uygulamaya gönüllü ve hevesli olması koşulları da göz önünde bulundurulmuştur.

Projenin 1. aşamasından elde edilen deneyimlerden hareketle, hastanelerin seçimi öncesinde bazı temel konularda kararlar alınarak uygulamaya konulması uygun görülmüştür. İlk olarak, seçilecek hastanelerin yukarıda tanımlanan özelliklere uygunluğunun kontrol ve denetimi amacıyla bir “Değerlendirme Anketi” nin uygulanması kararlaştırılmış ve bu anket geliştirilmiştir. İkinci olarak, oluşturulacak hastane listesinin 40 asil, 30 yedek hastaneden oluşturularak, uygulanacak anket çalışması sayesinde yapılan altyapı değerlendirmesine göre pilot hastanelerin seçilmesi gerçekleştirilmiştir. Uygulanan soru formlarının değerlendirilmesi sonucu gerekli yeterliliğe sahip hastanelerin yöneticileri ile yapılan başlangıç toplantısının ardından nihai hastane listesi belirlenmiştir. Toplam 50 hastaneden oluşan bu örneklemin değişik parametreler açısından dağılımı aşağıda verilmiştir.

(5)

Tablo 1.1 - HUAP Hastane Örneklemi Dağılımı

TÜRKİYE GENELİ (2005)

BÖLGESEL DAĞILIM KURUM.S. YAT.HS.SY. ORAN KURUM.S. YAT.HS.SY. ORAN İÇ ANADOLU BÖLGESİ TOPLAMI 13 394.782 35,09% 202 1.329.061 19,04%

MARMARA BÖLGESİ TOPLAMI 13 186.554 16,58% 317 1.890.266 27,08%

EGE BÖLGESİ TOPLAMI 5 114.552 10,18% 150 1.059.395 15,17%

AKDENİZ BÖLGESİ TOPLAMI 5 144.429 12,84% 116 862.436 12,35%

KARADENİZ BÖLGESİ TOPLAMI 4 33.331 2,96% 167 836.482 11,98%

DOĞU ANADOLU BÖLGESİ TOPLAMI 7 180.096 16,01% 100 519.116 7,44%

GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖL. TOPL. 3 71.423 6,35% 65 484.829 6,94%

ÖRNEKLEM TOPLAMI 50 1.125.167 100,00% 1.117 6.981.585 100,00%

SAHİPLİLİK DAĞILIMI KURUM.S. YAT.HS.SY. ORAN

SAĞLIK BAKANLIĞI 35 766.565 68,13% 774 5.053.594 72,38%

ÜNİVERSİTE 8 290.902 25,85% 51 1.022.037 14,64%

ÖZEL 7 67.700 6,02% 292 905.954 12,98%

EĞİTİM-EĞİTİM DIŞI HASTANE DAĞILIMI KURUM.S. YAT.HS.SY. ORAN

EĞİTİM HASTANESİ 16 513.140 45,61% 99 2.094.340 30,00%

EĞİTİM DIŞI HASTANE 34 612.027 54,39% 1.018 4.887.245 70,00%

GENEL VE ÖZEL DAL HASTANE DAĞILIMI KURUM.S. YAT.HS.SY. ORAN

GENEL HASTANE 41 971.071 86,30% 998 5.818.803 83,35%

ÖZEL DAL HASTANESİ 9 154.096 13,70% 119 1.162.782 16,65%

Örneklem kapsamına alınan 50 hastanenin yatan hasta sayısı 2005 yılı itibariyle 1.125.167 adet olup, 2005 yılı genelinde bu sayının temsil ettiği oran (1.125.167 / 6.981.585) = % 16,1’dir.

(6)

2 Proje Kapsamında Yürütülen Çalışmalar

Proje kapsamında gerçekleştirilen çalışmalar aşağıdaki faaliyetlerden oluşmuştur.

 Örnekleme yeni alınan 41 hastanenin üst düzey yöneticilerinin DRG uygulamaları konusundaki eğitimi.

 Örnekleme yeni alınan 41 hastanenin klinik kodlama elemanlarının ICD-10 AM uygulamaları konusundaki eğitimi.

 Örnekleme yeni alınan 41 hastanenin klinik maliyetlendirme elemanlarının DRG’ye dayalı maliyetlendirme uygulamaları konusundaki eğitimi.

 Örneklem kapsamındaki hastanelerde hastane üst düzey yöneticilerine DRG kapsamında verilen eğitimler.

 Örneklem kapsamındaki hastanelerde klinik kodlama kalitesinin artırılması için yapılan iş başı eğitimler.

 Örneklem kapsamındaki hastanelerde klinik maliyetlendirme kalitesinin artırılması için yapılan iş başı eğitimler.

 Örneklem kapsamındaki hastanelere DRG veri giriş programının yüklenmesi ve hastane IT personeline DRG veri giriş programı, veri aktarımı, veri kalitesi gibi konularda gerçekleştirilen iş başı eğitimler.

 DRG Veri Giriş Programının güncellenmesi.

 Klinik kodlama verilerinin toplanması ve analizi.

 Klinik maliyetlendirme verilerinin toplanması ve analizi

(7)

3 Gerçekleştirilen Hastane Ziyaretleri ve Eğitimler

3.1 Hastane Ziyaretleri ve İş Başı Eğitimler

Örneklem Kapsamındaki hastanelere çeşitli tarihlerde, ön ziyaret, hastane yönetimi bilgilendirme, hastane üst düzey personeline DRG eğitimi, DRG Veri Giriş Programının yüklenmesi, XML dosyası teslimi, IT personeli eğitimi, kodlama personeli kalitesinin artırılma eğitimi, maliyet saha çalışması, kodlama saha çalışması, ve ACBA analiz çalışması gibi amaçlarla ziyaretlerde bulunulmuştur.

Hastanelerde merkez ekibe veri sağlamak amacı ile görevlendirilen klinik maliyetlendirme ve klinik kodlama personeline başlangıçta klinik maliyetlendirme çalışmaları için 3 günlük, klinik kodlama çalışmaları için 5 günlük eğitim verilmiştir. Bu eğitimlere katılan bazı personel çeşitli nedenlerle görevi bırakmış ve yerine yeni personel atanmış olup bu yeni personele görevli olduğu hastanede veya merkezde eğitim verilmiştir. Ayrıca, eğitim sonrası gerekli veriyi sağlamakta zorlanan hastanelere destek olmak amacı ile iş başı eğitimler gerçekleştirilmiştir. Veri toplama sürecinde hastanelere proje ekibi tarafından gerek telefon ile gerekse internet vasıtası ile gerekli destek verilmiş olup yeterli görülmeyen durumlarda hastaneler ziyaret edilerek hastane personeli ile beraber veri toplama çalışmaları gerçekleştirilmiştir.

Yapılan bu çalışmalar aşağıdaki özet tabloda gösterilmiştir.

Tablo 3.1 Klinik Maliyetlendirme Ekibi TarafındanGerçekleştirilen Çalışmaların Özeti

Başlangıç Eğitimine Katılan Personel Sayısı

Hastanede Eğitime Alınan Personel Sayısı

Merkezde Eğitime Alınan Personel Sayısı

Eğitime Katılıp Projede Görev Almayan Personel Sayısı

Halen Projede Görev Alan Personel Sayısı

Hastaneye gerçekleştirilen toplam ziyaret sayısı

Adana Devlet Hastanesi

2 3 1 3 3

Özel Bayındır Hastanesi

3 2 0 0 3 8

Türkiye Yüksek İhtisas Eğitim ve

Araştırma Hastanesi 2 3 2 2 1 9

(8)

Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi

3 2 0 1 2 6

Dr. Zekai T.B. Kadın Sağlığı Eğitim ve

Akdeniz Üniversitesi Eğitim ve Araştırma

Hastanesi 2 2 0 2 0 4

Balıkesir Devlet Hastanesi

2 1 0 1 0 2

Ali Osman Sönmez Onkoloji Hastanesi

2 0 0 1 2 1

Çanakkale Devlet Hastanesi

2 1 0 1 1 2

Diyarbakır Eğitim ve Araştırma Hastanesi

2 2 0 0 2 3

Diyarbakır Çocuk Hastalıkları

Hastanesi 2 2 0 1 1 3

Elazığ Devlet Hastanesi

2 2 0 2 2 2

Atatürk Üniv. Tıp Fakültesi Araştırma

Hastanesi 3 2 0 1 2 2

Yunus Emre Devlet Hastanesi

2 1 0 1 2 4

(9)

Eğirdir Kemik Eklem Hastalıkları Tedavi

ve Rehabilitasyon Hastanesi

2 2 0 1 1 2

Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Cerrahi Eğitim ve Araştırma Hastanesi

3 2 0 1 1 2

Sarıyer İstinye Devlet Hastanesi

2 1 0 1 1 4

Fatih Sultan Mehmet Eğitim Araştırma

Hastanesi 2 1 2 1 1 2

Özel Florence Nihgtingale

Hastanesi 1

Özel Memorial Hastanesi

2 1 0 2 2

Özel UHG Alman Hastanesi

2 2 0 2 0 2

Ege Üniv. Sağlık Uygulama Araştırma

Merkezi 2 4 3 0 3 5

Buca Seyfi Demirsoy Devlet Hastanesi

2 1 0 1 0 4

Dr. Suat Seren Göğüs Hastalıkları ve Cerrahi Eğitim ve

Arş Hastanesi

2 1 0 0 1 4

Karşıyaka Devlet Hastanesi

3 2 0 0 2 4

(10)

Erciyes Üniv.

Gevher Nesibe

Hastanesi 3 3 0 0 3 3

Selçuk Üniv. Tıp Fakültesi Hastanesi

2 1 0 1 1 2

Konya Numune Hastanesi

2 3 0 0 2 3

Malatya Devlet Hastanesi

2 2 1 2 1 6

İnönü Üniv. Turgut Özal Tıp Merkezi

2 2 0 1 2 6

Mersin Devlet Hastanesi

2 2 1 0 2 2

Marmaris Devlet Hastanesi

2 2 0 1 2 2

Muş Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları

Hastanesi

2 2 0 0 2 2

Muş Devlet Hastanesi

2 2 0 0 2 2

Çorlu Devlet Hastanesi

1 2 0 0 2 2

Tokat Vali Recep Yazıcıoğlu Devlet

Hastanesi 2 4 2 2 2 3

(11)

Özel Karadeniz Hastanesi

2 2 0 1 1 1

Van Devlet Hastanesi

2 2 0 1 2 1

Afyon Devlet Hastanesi

2 1 1 1 1 3

Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi

3 3 0 0 3 5

Hacettepe Üniversitesi Tıp

Fakültesi Hastaneleri 4 4 4 0 4 9

Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi

2 2 0 0 2 3

Gaziantep Cengiz Gökçek Devlet

Hastanesi 2 2 0 1 1 2

Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve

Arastırma Hastanesi 2 1 0 1 1 3

Özel Acıbadem Bakırköy Hastanesi

3 3 0 0 3 0

Özel Acıbadem Hastanesi

3 3 0 0 3 0

Özel Acıbadem Kozyatağı Hastanesi

3 3 0 0 3 0

(12)

Tablo 3.2 Klinik Kodlama Ekibi TarafındanGerçekleştirilen Çalışmaların Özeti

Adana Devlet Hastanesi

2 2 1 3 1

Özel Bayındır

Hastanesi 3 2 2 1 6

Türkiye Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma

Hastanesi 4 4 4 6

Numune Eğitim ve

Dr. Zekai T.B. Kadın Sağlığı Eğitim ve

Araştırma Hastanesi 6 4 4 6

Akdeniz Üniversitesi Eğitim ve Araştırma

Hastanesi 6 5 6 2

Balıkesir Devlet

Hastanesi 3 3 3 1

Ali Osman Sönmez

Onkoloji Hastanesi 2 2 1 2 1

Çanakkale Devlet

Hastanesi 3 2 1 2 2

Diyarbakır Eğitim ve

Araştırma Hastanesi 5 5 2 3 2

Diyarbakır Çocuk

Hastalıkları Hastanesi 2 2 2 1 2

Elazığ Devlet Hastanesi

4 2 1 2 1

Atatürk Üniv. Tıp Fakültesi Araştırma

Hastanesi 8 4 4 4 1

Yunus Emre Devlet

Hastanesi 4 4 4 1

(13)

Eğirdir Kemik Eklem Hastalıkları Tedavi ve

Rehabilitasyon

Hastanesi 2 2 1 2

Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Cerrahi

Eğitim ve Araştırma

Hastanesi 3 2 2 2 3

Sarıyer İstinye Devlet

Hastanesi 2 1 1 1 3

Fatih Sultan Mehmet Eğitim Araştırma

Hastanesi 2 2 2 2

Özel Florence

Nihgtingale Hastanesi 1

Özel Memorial

Hastanesi 3 2 3 2

Özel UHG Alman

Hastanesi 2 2 1 2 2

Ege Üniv. Sağlık Uygulama Araştırma

Merkezi 4 4

Buca Seyfi Demirsoy

Devlet Hastanesi 2 2

Dr. Suat Seren Göğüs Hastalıkları ve Cerrahi

Eğitim ve Arş Hastanesi

3 2 1 3 1

Karşıyaka Devlet

Hastanesi 3 3 3 1

Erciyes Üniv. Gevher

Nesibe Hastanesi 6 4 3 5 1

Selçuk Üniv. Tıp

Fakültesi Hastanesi 8 7 6 2 1

Konya Numune

Hastanesi 5 5 5 2

Malatya Devlet

Hastanesi 5 4 5 3 1

İnönü Üniv. Turgut

Özal Tıp Merkezi 4 2 4 1

(14)

Mersin Devlet

Hastanesi 5 3 5 3 1

Marmaris Devlet

Hastanesi 3 1 2 1 1

Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları

Hastanesi 2 2 2 2 1

Muş Devlet Hastanesi

2 2 3 1

Niğde Devlet Hastanesi

1

Çorlu Devlet Hastanesi

1 1 2 1

Tokat Vali Recep Yazıcıoğlu Devlet

Hastanesi 3 2 3 1 2

Yavuz Selim Kemik Hastalıkları Ve

Rehabilitasyon Merkezi 2 2

Özel Karadeniz

Hastanesi 1 1

Van Devlet Hastanesi

4 2 3 2 1

Afyon Devlet Hastanesi

2 3 1 2 1 4 Ankara Eğitim ve

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi

Hastaneleri 8 6 1 7 14

Antalya Eğitim ve

Gaziantep Cengiz Gökçek Devlet

Hastanesi 6 5 2 5 2

Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Arastırma

Hastanesi 5 4 2 3 4

Özel Acıbadem

Bakırköy Hastanesi 2 2 2 2

Özel Acıbadem

Hastanesi 2 2 2 4

(15)

Özel Acıbadem

Kozyatağı Hastanesi 1 1

(16)

3.2 Klinik Kodlayıcı Eğitimi

HUAP II kapsamında seçilen 41 hastanenin klinik kodlayıcı eğitimleri, 16 Nisan - 25 Mayıs tarihleri arasında Ankara’da dört hafta, İstanbul ve İzmir’de aynı anda iki ekip tarafından eş zamanlı olarak bir hafta olmak üzere toplam beş haftada tamamlanmıştır. Bu eğitimlerde toplam 153 hastane personeline eğitim verilmiştir.

Eğitim programının içeriği

Eğitim programı hastalıklara ait temel kodlama kuralları, alfabetik indeks ve tabular liste kullanımı, işlemlere ait alfabetik indeks ve tabular liste kullanımı, tıbbi kayıtlardan kodlama kuralları, temel tanı-ek tanı ayırımı, ICD-10-AM bölümlerin tanıtımı ve düzenleyici standartlar, örnek çözümler olarak düzenlenmiştir. Örnek çözümler e-kitap’ın bilgisayarlara yüklenmesi ile uygulamalı olarak yapılmıştır.

Eğitim Materyalleri

Eğitim materyali olarak e-kitap, e-book, tüm ICD 10 AM 5 cildin türkçeye çevirilmiş kitapları, HIMMA kodlama el kitabı ve örnekleri, hastane epikrizleri kullanılmıştır. Ayrıca hastanelerde kullanılmak üzere standartların özetini içeren bir kılavuz kodlayıcılara elektronik ortamda gönderilmiştir.

Eğitime katılan kodlayıcılara ilişkin özellikler

HUAP II Projesi şartnamesinde de belirtildiği üzere klinik kodlama eğitimlerine hastanelerin “tıbbi dökümantasyon ve sekreterlik bölümü” mezunlarından katılımcı göndermeleri istenmiş olup eğitimlere gelen katılımcıların eğitim durumu aşağıdaki tabloda ve çizelgede ayrıntılı şekilde sunulmaktadır.

(17)

Tablo 3.2.1 - ICD -10 –AM Eğitimi Katılımcı Eğitim Durumu

HÜAP-2 ICD-10-AM EĞİTİMİ KATILIMCI EĞİTİM DURUMU

25%

11%

4%

3% 6%

1%

45%

Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik Bölümü (Önlisans) Mezunu Sağlık Meslek Lisesi

Tıbbi Sekreterlik Bölümü mezunu Sağlık Memurluğu Mezunu Hemşirelik Mezunu Sağlık Eğitim Enst. Mezunu

Sağlık Kurumları İşletmeciliği Mezunu Tıp Fakültesi Mezunu

Laboratuvar Tekn. Mezunu Diğer Bölüm Mezunları

HÜAP-2 ICD-10-AM EĞİTİMİ KATILIMCI EĞİTİM DURUMU

Kişi Yüzde (%)

Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik Bölümü (Önlisans) Mezunu 37 25 Sağlık Meslek Lisesi

Tıbbi Sekreterlik Bölümü mezunu 17 11

Sağlık Memurluğu Mezunu 6 4

Hemşirelik Mezunu 6 4

Sağlık Eğitim Enst. Mezunu 9 6

Sağlık Kurumları İşletmeciliği Mezunu 4 3

Tıp Fakültesi Mezunu 2 1

Laboratuvar Tekn. Mezunu 2 1

Diğer Bölüm Mezunları 67 45

HUAP-2 Genel Katılımcı Sayısı 150 100

(18)

3.3 Klinik Maliyetlendirme Eğitimi

HUAP II kapsamında seçilen 41 hastaneden toplam 87 klinik maliyetlendirme personeline, 18 Nisan - 11 Mayıs 2007 tarihleri arasında Ankara’da dört farklı grup olmak üzere üç günlük eğitim verilmiştir.

Eğitim programının içeriği

Eğitimin ilk günü teorik bilgiler verilmiştir. Ödeme Yöntemleri ile eğitimlere başlanmış Genel Muhasebe, Maliyet Muhasebesi bilgileri ile temel maliyet veri kaynakları ile ilgili ayrıntılı bilgiler verilmiştir. Hastane Finansal Bilgi Sistemleri detaylı bir şekilde izah edilmiştir. İlk günün sonunda DRG ile ilgili ve kodlama kısmı ile ilgili sunum yapılmıştır. İkinci gün hasta bazında veriyi ifade eden MBDS ve DRG Veri Giriş Programı ile departmantal veriyi ifade eden Gider Dağıtım Tablosu ile ilgili sunumlar yapılmıştır. İkinci gün ikinci oturumdan sonra önceden hazırlanmış olan örnek çalışma yapılmıştır. Her hastaneye bir bilgisayar düşecek şekilde planlama yapılmıştır. Bu çalışmada örnek finansal tablolar ile bu tablolara göre hazırlanan sorular üzerinde her katılımcı ile birlikte çalışılmıştır.

İkinci gün sonunda her hastane kendi Gider Dağıtım Tablosu’nu oluşturmaya başlamıştır. 3. gün Gider Dağıtım Tablosu oluşturma konusunda uygulamalı çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalar sırasında her hastaneye Gider Yerleri ve Gider Çeşitleri rehberleri dağıtılmıştır. 2. ve 3. günün belli bölümlerinde yabancı danışmanlar da ödeme sistemleri ve ülkelerindeki uygulamalar ile ilgili bilgiler vermiştir. 3.

günün sonunda çalışma planı katılımcılara aktarılmıştır.

Eğitime katılan personele ilişkin özellikler

Klinik maliyetlendirme eğitimlerine hastanelerden Sağlık İdaresi Yüksek Okulu, İşletme veya İktisat Fakültesi mezunu personel göndermeleri istenmiş olup eğitimlere gelen katılımcıların eğitim durumu Tablo – 2.2.1’ de sunulmaktadır.

(19)

Tablo 3.3.1 - Klinik Maliyetlendirme Eğitimi Katılımcı Eğitim Durumu

ÖnLisans 18%

Diğer Lisans Prog. 15%

İktisat 10%

Sağlık İdaresi 19%

İşletme 18%

Ortaokul 1%

Lise 19% İşletme

Sağlık İdaresi İktisat

Diğer Lisans Pr.

ÖnLisans Lise Ortaokul

3.4 IT Eğitimi

21 Mayıs 2007 tarihinden itibaren proje ekibi tarafından HUAP 2 kapsamındaki 41 hastaneye gidilerek IT eğitimleri iş başı eğitimler olarak gerçekleştirilmiştir. Hastaneye giden proje ekibi personeli tarafından DRG veri giriş programı hastane personelinin bilgisayarlarına yüklenmiş ve hastane enformasyon sisteminden DRG veri giriş programına veri aktarabilmek için hazırlanması gereken “XML” dosyasının formatı bu eğitimlerde hastane bilgi işlem ve firma personellerine anlatılmıştır. Projenin ikinci aşamasında, DRG Veri Giriş programına hasta bazında klinik verilerin ve kaynak kullanımı verilerinin toplanması için yeni alanlar eklenmiştir. DRG Veri Giriş programında bulunan alanlar Tablo 2.3.1’ de sunulmaktadır.

(20)

Tablo 3.4.1 - DRG Veri Giriş Programında Bulunan Alanlar Tablosu

<DRGPatientLocal> (Hasta Demografik ve Kabul Bilgileri)

Alan Açıklama Not HospitalCode Size verilen hastane kodu

PatientNo Hastanın hastanenizde kullanılan dosya

numarası Her hasta için tek olan numara BirthDate Hastanın doğum tarihi Yıl-Ay-GünTsaat:dakika:saniye

Age Hastanın yaşı Eğer doğum tarihi bilinmiyorsa bu bilgi

olacak. Biliniyorsa -1 olacak

Sex Hastanın cinsiyeti E:Erkek, K:Kadın, B:Bilinmiyor

AdmissionDate Yatış tarihi Yıl-Ay-GünTsaat:dakika:saniye

AdmissionNo Yatış numarası (Episode)

AdmissionType Yatış şekli Yatış Şekilleri tablosuna bkz.

DischargeDate Taburcu Tarihi Yıl-Ay-GünTsaat:dakika:saniye DischargeType Taburcu şekli Taburcu Şekilleri tablosuna bkz.

IsNewBorn Yenidoğan mı? E/H

BirthWeight Doğum Ağırlığı Yenidoğan E ise bilgi olacak, değilse -1 olacak.

IsPermitted İzinli ayrıldı mı? E/H

PermittedDays İzinli olduğu gün sayısı İzinli ayrıldıysa gün sayısı, değilse -1 olacak.

PatientName Hastanın adı ve soyadı Sadece Local DB için gereklidir. Serverda bu bilgi tutulmaz.

Status Kaydın durumu Örnekteki gibi Y olacak

CareType Hasta yatış tipleri Hasta Yatış Tipleri tablosuna bkz.

IntensiveCareDays Yoğunbakımda geçirdiği süre Dakika olarak

<DRGPatientCodeLocal> (Hasta Tanı Bilgileri)

Alan Açıklama Not

CodeType

Girilen işlem kodunun tipi I/A

Code

Girilen tanı veya işlemin kodu ICD10AM veya ACHI işlem kodu IsPrincipal Girilen tanı kodu ana tanı mı? E/H

IsPreDiagnosis Girilen tanı kodu ön tanı mı? E/H

DateOfProcess Girilen tanı veya işlemin tarihi Yıl-Ay-GünTsaat:dakika:saniye

<VolumeLocal> (Hasta Medikal Süreç Bilgileri)

Alan Açıklama Not OperatingTheatreTime Hastanın ameliyathanede kaldığı süre

(Dakika olarak) 120, 50, 300 vs. gibi. Ameliyatı yoksa 0 olur.

AnaestheticTime Hastanın anestezide kaldığı süre

(Dakika olarak) 120, 50, 300 vs. gibi. Anetezi yoksa 0 olur

MecanicalVentilationTime Ventilasyon cihazında kaldığı süre Dakika olarak

EmergencyTime Acilde kaldığı süre Dakika olarak

MedicalTime Doktor bakım süresi Dakika olarak

NursingTime Hemşire bakım süresi Dakika olarak

AlliedHealthTime Yardımcı sağlık hizmetlerinde

geçirdiği süre Dakika olarak

PatientType Hasta kurum tipi Kurum Tipleri tablosuna bkz.

AdmissionUrgency Aciliyet durumu Aciliyet Durumları tablosuna bkz.

DrugsTotalCost İlaçların Toplam maliyeti MedicalMaterialsTotalCost Malzemelerin Toplam maliyeti

TotalCharge Toplam maliyet

(21)

<TransfersLocal> (Hasta Yatış Hareket Bilgileri)

Alan Açıklama Not HISDepartmentCode Hastanın yattığı bölüm kodu Hastane sisteminizdeki kod

MovementType Hastanın yatış hareket bilgisi Kabul, Transfer, Taburcu değerleri kullanılacaktır.

Date Yatış hareket tarihi Yıl-Ay-GünTsaat:dakika:saniye

HISDoctorIdentifierCode Yatış hareketi ile ilgili doktor kodu DoctorSpecialityCode Yatış hareketi ile ilgili doktorun

uzmanlık kodu

<MPRLocal> (Hastaya Yapılan İşlem Bilgileri)

Alan Açıklama Not HISDepartmentCode İşlemin yapıldığı bölüm kodu

Code İşlemin kodu İşlem Kodu Açıklamasına bkz. *

Date İşlem tarihi Yıl-Ay-GünTsaat:dakika:saniye

Quantity İşlem adeti 1.00, 2.50 vs.

Price İşlemin birim fiyatı 27.00, 15.50 vs...

Cost İşlemin birim maliyeti

Packet Paketle ilgili bilgi İşlem paketse P, işlem bir paket detayı (içeriği) ise Paketin Kodu, değilse boş gönderilir.

<HISDepartments> (Hastane Bölüm Bilgileri)

Alan Açıklama Not HospitalCode Size verilen hastane kodu

HISDepartmentCode Hastanenizdeki bölüm kodu HISDepartmentName Bölüm açıklaması

StandartDepartmentCode İlişkili standart bölüm kodu Bölümler Tablosuna bkz. *

Aktif Hastanenizdeki bölüm aktif mi? E/H

(22)

4 Veri Toplama ve Analiz Çalışmaları 4.1 Maliyet Verilerinin Toplanması ve Analizi

Klinik maliyet verilerinin toplama aşamasında yukarıdan aşağıya maliyetlendirme ve aşağıdan yukarıya maliyetlendirme metodolojileri kullanılmaktadır.

 Yukarıdan Aşağıya Maliyetlendirme (Maliyet Modelleme) Metodolojisi :

Maliyet modelleme metodolojisi hastane mizanı ve ilgili tablolardan maliyet verisinin hastalara dağıtım sürecidir. Gerçek tutarların hesaplanamadığı durumlarda maliyetler tahmin edilerek kaynak kullanımlarına göre dağıtılır. Maliyet dağıtım sürecinde çeşitli oranlar ve yöntemler kullanılmaktadır.

Yukarıdan aşağıya maliyetlendirme yapabilmek için departmal düzeyde maliyet verisi toplanılmaktadır. Proje kapsamında bu veriyi toplamak için geliştirilen Gider Dağıtım

Tablosu’ndaki veriler mizan, gelir tablosu ve bilanço gibi farklı tablolardan elde edilmektedir.

 Aşağıdan Yukarıya Maliyetlendirme (Hasta Bazında Maliyetlendirme) Metodolojisi : Hasta düzeyinde maliyetlendirme tüm maliyet verilerinin hasta bazında toplanmasıdır. Örneğin hastalara kullanılan ilaç ve malzemeler gibi. Hesaplanan maliyet, bir kabulde hasta bakımı için harcanan toplam tutarı yansıtır.

Proje ekibi tarafından hastanelerden yukarıda bahsedilen iki metodoloji de kullanılarak toplanan maliyet verisi ile DRG maliyetlerini hesaplamanın yanında gider yerleri, gider çeşitlerii hizmet türleri ve temel birim maliyetler bazında hesaplamalar gerçekleştirilerek çeşitli maliyet raporları

üretilmektedir.

 Hastane İşletmelerinde Gider Çeşitleri

Gider çeşitleri hesapları, mal ve hizmet üretiminde katlanılması gereken maliyetlerin bünyesindeki harcama çeşitlerini ifade eder.

TMS içerisinde gider çeşitleri hesaplarının kodlanmasında 0-7 arasında sayısal kodlarla başlayan sekiz ana grup yer almaktadır.

0. İlk Madde ve Malzeme Giderleri: Mal ve hizmetlerin üretilmesini, işletme faaliyetlerinin devamlılığını sağlamak amacıyla tüketilen her türlü direkt ilk madde ve malzeme, endirekt malzeme ve üretimle ilgili dışarıya yaptırılan işleri kapsar.

1. İşçi Ücret ve Giderleri: İşletme faaliyetlerini yürütmek, üretim ve hizmetleri gerçekleştirmek amacıyla çalıştırılan işçiler için tahakkuk ettirilen, (esas işçilik, fazla mesai, üretim primleri, ikramiyeler, yıllık izin ücretleri, Sosyal Sigorta işveren primi, gece primi, hafta tatili ve genel tatil ücretleri, her türlü sosyal yardımlar ve işçilere ait diğer giderler gibi) her türlü tutarları kapsar.

(23)

2. Memur Ücret ve Giderleri: İşletme faaliyetlerini yürütmek, üretim ve hizmetleri gerçekleştirmek amacıyla çalıştırılan aylıklı yönetici, memur, büro personeli v.b. için tahakkuk ettirilen her türlü tutarları kapsar.

3. Dışardan Sağlanan Fayda ve Hizmetler: İşletme faaliyetlerini yürütmek, üretim pazarlama ve diğer hizmetleri gerçekleştirmek amacıyla dışardan sağlanan fayda ve hizmetler (elektrik, su, gaz bakım ve onarım, haberleşme, nakliye ile diğer fayda ve hizmetler) için yapılan giderleri kapsar.

4. Çeşitli Giderler: Yukarıda belirtilen giderler dışında, işletme faaliyetlerini sürdürmek için yapılması gerekli olan giderleri kapsar. Sigorta giderleri, kira giderleri, yolluk giderleri, dava icra ve noter giderleri, iştirak payı ve aidat giderleri, çeşitli giderler gibi giderler bu grupta yer alır.

5. Vergi, Resim ve Harçlar: Mevzuat gereğince tahakkuk ettirilen gider niteliğindeki vergi, resim ve harçları kapsar.

6. Amortismanlar ve Tükenme Payları: Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile, özel tükenmeye tabi varlıklar için ayrılan amortisman giderleri ile tükenme paylarını kapsar.

7. Finansman Giderleri: İşletmenin gerek yatırım gerekse işletme sermayesi ihtiyacını karşılamak üzere yaptığı kısa veya uzun vadeli borçlanmaların faiz, komisyon ve kur farklarını kapsar.

 Hastane İşletmelerinde Gider Yerleri

Gider yeri; başında sorumlu bir yöneticinin bulunduğu ve giderleri denetlenebilir bir örgüt birimidir.

Gider yeri, üretim ve diğer hizmetlerin yapıldığı, maliyetlerin oluştuğu, örgütün bir birimini veya birim içindeki bir yeri ifade eder.

Gider yerleri giderlerin plânlanmasını, denetlenmesini ve bu giderin dengeli bir biçimde toplanıp dağıtılmalarını sağlar.

İşletmeler gider yerlerini belirlerken genelde işletmenin organizasyon şemalarını esas alır. Ancak gider yerlerinin sınıflandırılmasında ve isimlendirilmesinde bazı metotlar da uygulanmaktadır. Bu

yöntemleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

 Yerel bölümleme: Yer bakımından aynı özellikleri taşıyan veya diğerlerinden belirli fiziksel unsurlarla ayrılabilen yerlerden her biri, tek tek veya gruplandırılarak bir gider yeri olarak kabul edilir. Bu ayırımda temel ölçüt fiziksel mekandır. Örneğin hastanenin her bir katının ayrı bir gider yeri olarak sınıflandırılması gibi.

 Fonksiyonel Bölümleme: Bu esasa göre aynı işi yapan personel, araç ve gereçten oluşan her birim, ayrı bir gider yeri olarak kabul edilir. Burada temel ölçüt mekan değil, mekanda

(24)

yapılan iştir. Örneğin, bir kattaki dahiliye kliniğinin bir gider yeri olarak sınıflandırılması gibi.

 Sorumluluklara Göre Bölümleme: Bu esasa göre de başında sorumlu bir yöneticisi bulunan her örgüt birimi ayrı bir gider yeri olarak kabul edilir.

Gider yerlerinin sınıflandırılmasında ideal olan, yukarıdaki üç esasın mümkünse bir arada uygulanmasıdır. Genel kural olarak; maliyet belirleme ve denetim çalışmaları açısından önem taşıyan belirli bir iş, belirli bir yerde ve belirli bir kişinin sorumluluğu altında yapılıyorsa, bunun tartışmasız olarak ayrı bir gider yeri olarak kabul edilmesi gerekir. Bu esasların bağdaşmaması durumunda hangi esasın temel alınarak gider yeri sınıflandırması yapılacağı işletme yöneticisinin kararı ile belirlenir.

Hastane işletmelerinde gider yerleri belirlenmesinde fonksiyonel bölümleme temel olarak kullanılır.

Gider yerlerinin sınıflandırılmasında ise Tekdüzen Muhasebe Sistemi (TMS)'nin gider yerleri sınıflandırmasına esas sekizli sınıflaması temel alınmalıdır.

TMS sınıflamasına göre gider yerleri 1-8 arası sayısal kodlarla tanımlanacak biçimde aşağıdaki gibi yapılmaktadır:

1. Esas Üretim Gider Yerleri (EÜGY): İşletmenin ana faaliyet konusu ile ilgili mal veya hizmet üretiminin gerçekleştirildiği birimlerdir. Hastane işletmelerinde herhangi bir bilim dalı altında bağımsız olarak yürütülen poliklinik, klinik, ameliyathane, doğumhane, yoğun bakım, klinik laboratuvarları, tedavi üniteleri ve eğitim hizmeti üretimi birimleri EÜGY olarak sınıflandırılır.

2. Yardımcı Üretim Gider Yerleri (YÜGY): İşletmenin ana faaliyet konusu olan mal veya hizmet üretimine yardımcı mal veya hizmet üreten işletme birimleridir. Hastane işletmelerinde, görüntüleme merkezleri, klinik laboratuvarlar dışındaki tüm laboratuvarlar, müşterek kullanıldıkları takdirde ameliyathaneler ve doğumhaneler ile, sağlıkla ilgili mal üreten; protez, ortez, ilaç, serum üretim laboratuvarları gibi gider yerleri YÜGY'ler arasında sınıflandırılır.

3. Yardımcı Hizmet Gider Yerleri (YHGY): İşletmenin ana faaliyet gider yerlerine ve diğer gider yerlerine müşterek nitelikte destek hizmet üreten birimlerdir. Hastane işletmelerinde hasta kabul, merkezi sterilizasyon, teknik bakım ve onarım merkezi gibi gider yerleri YHGY olarak sınıflandırılır.

4. Yatırım Gider Yerleri (YGY): İşletmenin duran varlıklarından birisine dönüştürülmek üzere yapımı veya inşası devam eden bina, tesis gibi yatırım amaçlı gider yerleridir. Hastane işletmelerinde yapılmakta olan herhangi bir tesis veya bina YGY olarak nitelendirilir.

5. Üretim Yerleri Yönetimi Gider Yerleri (ÜYYGY): Üretim hizmetlerinin planlama, puantaj ve denetim gibi hizmetlerini yürütmek üzere, üretim birimlerine bağlı olarak kurulmuş bulunan gider yerleridir. Hastane işletmelerinde pek fazla rastlanmayan bir gider yeri türüdür.

6. Araştırma ve Geliştirme Gider Yerleri (AGGY): İşletmelerde yeni bir ürün geliştirmek, yeni bir teknoloji geliştirmek, eski bir teknolojiyi iyileştirmek amacıyla kurulan her türlü araştırma ve geliştirme ünitesi bu grupta sınıflanır. Örneğin hastanelerde biyomedikal ürün araştırma ve geliştirme merkezleri bu grupta yer almalıdır.

(25)

7. Pazarlama Satış ve Dağıtım Gider Yerleri (PSDGY): Pazarlama satış ve dağıtım ile ilgili işletme birimlerinin sınıflandırıldığı gider yerleridir. Hastane işletmelerinde, halkla ilişkiler, kurumsal ilişkiler gibi birimler PSDGY’ler arasında nitelendirilir.

8. Genel Yönetim Gider Yerleri (GYGY): İşletmelerin genel yönetim, finansal yönetim, insan kaynakları yönetimi birimleri ve sosyal amaçlı birimlerinin sınıflandığı gider yerleridir.

Hastane işletmelerinde, başhekimlik, hastane müdürlüğü, finans direktörlüğü, bilgi işlem birimleri gider yerleri GYG'ler arasında sınıflandırılmaktadır.

 Hastane İşletmelerinde Hizmet Türleri

Hastane işletmelerinde hizmet türleri değişik bakış açıları ile sınıflandırılabilmektedir. Bu raporda hastane hizmetleri üç ana gruba ayrılarak ele alınmıştır.

1. Yatan Hasta Hizmetleri: Bir hastalık olayı süresince kuruma yatışı yapılan hastaya verilen hizmetleri ifade eder.

2. Ayakta Hasta Hizmetleri: Bir hastalık olayı süresince hastaya ayakta verilen hizmetleri ifade etmektedir. Ayakta hasta kuruma formal olarak kabul edilmeyen ve geceyi kurumda geçirmeyen hastadır.

3. Eğitim Hizmetleri: Tıpta uzmanlık eğitimi verilen hastanelerde, tıpta uzmanlık eğitimi ile ilgili faaliyetleri ifade eder.

 TEMEL İSTATİSTİKLER

Hastane işletmelerinde yatan hasta hizmetleri ve ayakta hasta hizmetleri ile ilişkili 4 temel istatistiksel kavrama ait tanımlamalar aşağıda verilmiştir.

1. Fiili Yatak Sayısı: Belirli bir süre sonunda (3 ay, 1 yıl vb.) hastanede hasta yatağı olarak serili boş veya dolu yatakları ifade etmektedir. Hastanelerde yeni doğan bebek sepetleri, doğum sancı odasındaki yataklar, poliklinik ve laboratuvarlardaki küçük işlem veya istirahat için kullanılan yataklar, anestezi ve ameliyathanede uyuma ve bekleme ve ameliyat sonrası bakım için kullanılan yataklar ve personel istirahatı için kullanılan yataklar fiili yatak kapsamı içerisinde nitelendirilmezler.

2. Toplam Hekim Sayısı: Hastanede çalışan uzman ve pratisyen hekim toplamını ifade etmektedir.

3. Yatak Başına Düşen Hekim Sayısı: Bir yatağa düşen hekim sayısını ifade etmekte olup aşağıdaki formülle hesaplanmaktadır:

Yatak Başına Düşen Hekim Sayısı = Toplam Hekim Sayısı / Fiili Yatak Sayısı

(26)

4. Poliklinik Muayene Sayısı: Ayakta hastalara hastane polikliniklerinde sunulan muayene hizmetini ifade etmektedir.

5. Çıkan Hasta Sayısı: Yatan hasta hizmetlerinden yararlanmak üzere yatışı yapılan hastalardan taburcu ve ölüm yoluyla hastaneden çıkanların toplam sayısını ifade etmektedir.

6. Yatılan Gün Sayısı: Yatan hasta hizmetlerinden yararlanmak üzere hastaneye yatırılan ve taburcu veya ölüm yoluyla hastaneden çıkarılan hastaların, yatış ve çıkışları arasındaki toplam hastanede kalış günlerini ifade etmektedir.

7. Toplam Ameliyat Sayısı: Hastanede yapılan büyük, orta ve küçük ameliyatların toplam sayısını ifade etmektedir.

8. Doğum Sayısı: Hastanede yapılan normal ve müdahaleli toplam doğum sayısını ifade etmektedir.

9. Yatak İşgal Oranı: Hastanenin yatak kullanımı ile ilgili kapasite kullanım oranını ifade etmekte olup aşağıda formülle hesaplanmaktadır:

Yatak İşgal Oranı = (Yatılan Gün sayısı / (Fiili Yatak Sayısı * 365 Gün)) *100

10. Bir Hastanın Ortalama Kalış Günü: Yatan hastanelerin hastanede ortalama kalış günlerini ifade etmekte olup aşağıdaki formülle hesaplanmaktadır:

Bir Hastanın Ortalama Kalış Günü = Yatılan Gün sayısı / Çıkan Hasta Sayısı

11. Yatak Devir Hızı: Bir yatağın bir yıl içerisinde hastalar tarafından kaç kez kullanıldığını, diğer bir ifadeyle yatak kullanım verimliliğini ifade etmekte olup aşağıdaki formülle hesaplanmaktadır:

Yatak Devir Hızı = Çıkan Hasta Sayısı / Fiili Yatak Sayısı

12. Devir Aralığı (Gün): Boş kapasite kullanımını ifade etmekte olup aşağıdaki formülle hesaplanmaktadır:

Devir Aralığı (Gün) = ((Fiili Yatak Sayısı * 365 Gün) – Yatılan Gün Sayısı) / Çıkan Hasta Sayısı

13. Yatan Hasta Oranı: Poliklinikte yatan hastalardan oransal olarak ne kadarının yatırılarak tedavi edildiğini ifade etmekte olup aşağıdaki formülle hesaplanır:

Yatan Hasta Oranı = (Çıkan Hasta Sayısı / Poliklinik Muayene Sayısı) * 100

14. Hastane Kullanım Alanı: Hastanenin m2 cinsinden kullanım alanını ifade etmektedir.

15. Yatak Başına Düşen Hastane Alanı: Yatak başına düşen hastane kullanım alanını ifade etmekte olup aşağıdaki formülle hesaplanır:

(27)

Yatak Başına Düşen Hastane Alanı (m2) =Hastane Kullanım Alanı / Fiili Yatak Sayısı

 TEMEL BİRİM MALİYETLER

Hastane işletmelerinde temel hizmetlere yönelik olarak gerçekleşen giderler ile, bu gider grupları ile ilişkilendirilebilen çıktılar arasındaki ilişkileri incelemek amacıyla kullanılan birim maliyetlerden oluşmaktadır. Temel birim maliyetler hastaneler arası genel karşılaştırmalar yapabilmek için kullanılmaktadırlar.

1. Yatak Birim Maliyeti: Hastanelerde bir faaliyet dönemi içerisinde yatan hastalara sunulan hizmetlere bağlı olarak oluşan giderlerin, fiili yatak sayıları ile ilişkilendirilmesi ile bulunmaktadır. Hesaplanmasında aşağıdaki formül kullanılmaktadır:

Yatak Birim Maliyeti = Yatan Hasta Hizmetleri Gider Tutarı / Fiili Yatak Sayısı

Yatak birim maliyeti; bir hastanenin, bir faaliyet döneminde, bir hasta yatağına yönelik yaptığı işletme maliyetini göstermektedir.

2. Yatan Hasta Birim Maliyeti: Hastanelerde bir faaliyet dönemi içerisinde yatan hastalara sunulan hizmetlere bağlı olarak oluşan giderlerin, toplam yatan hasta sayıları ile ilişkilendirilmesi ile bulunmaktadır. Hesaplanmasında aşağıdaki formül kullanılmaktadır:

Yatan Hasta Birim Maliyeti = Yatan Hasta Hizmetleri Gider Tutarı / Yatan Hasta Sayısı Yatan hasta birim maliyeti; bir hastanenin bir faaliyet döneminde, yatan bir hastaya yönelik yaptığı işletme maliyetini göstermektedir.

3. Yatılan Gün Birim Maliyeti: Hastanelerde bir faaliyet dönemi içerisinde yatan hastalara sunulan hizmetlere bağlı olarak oluşan giderlerin, toplam yatılan gün sayıları ile ilişkilendirilmesi ile bulunmaktadır. Hesaplanmasında aşağıdaki formül kullanılmaktadır:

Yatılan Gün Birim Maliyeti = Yatan Hasta Hizmetleri Gider Tutarı / Yatılan Gün Sayısı Yatılan gün birim maliyeti; bir hastanenin, bir faaliyet döneminde, bir yatan hastanın, bir tek kalış gününe yönelik yaptığı işletme maliyetini göstermektedir.

4. Poliklinik Muayenesi Birim Maliyeti: Hastanelerde bir faaliyet dönemi içerisinde ayakta hastalara sunulan hizmetlere bağlı olarak oluşan giderlerin, toplam poliklinik muayene sayıları ile ilişkilendirilmesi ile bulunmaktadır. Hesaplanmasında aşağıdaki formül kullanılmaktadır:

Poliklinik Muayenesi Birim Maliyeti = Ayakta Hasta Hizmetleri Gider Tutarı / Poliklinik Muayene Sayısı

Poliklinik muayene birim maliyeti; bir hastanenin, bir faaliyet döneminde, bir ayakta hastanın, bir poliklinik muayenesine yönelik yaptığı işletme maliyetini göstermektedir

(28)

5. Hekim Başına Düşen Maliyet: Hekim başına maliyet etkililiğini ifade etmekte olup aşağıdaki formül ile hesaplanmaktadır:

Hekim Başına Düşen Maliyeti = Toplam Hastane Gider Tutarı / Toplam Hekim Sayısı

(29)

4.1.1 Pilot Hastanelerin Maliyet Analiz Raporları

o Adana Devlet Hastanesi Maliyet Verileri Yüzde Analizi

KOD GİDER ÇEŞİTLERİ GİDER TUTARI

ORAN

%

1 İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ 4.406.993,33 12,48

2 İŞÇİ ÜCRET VE GİDERLERİ 20.058,00 0,06

3 MEMUR ÜCRET VE GİDERLERİ 18.766.890,11 53,16 4 DIŞARIDAN SAĞLANAN FAYDA VE HİZMETLER 7.908.906,85 22,40

5 ÇEŞİTLİ GİDERLER 0,00 0,00

6 VERGİ RESİM VE HARÇLAR 3.747.491,28 10,62 7 AMORTİSMANLAR VE TÜKENME PAYLARI 449.978,42 1,27

8 FİNANSMAN GİDERLERİ 0,00

TOPLAM 35.300.317,99 100,00

KOD GİDER YERLERİ GİDER TUTARI ORAN

%

1 ESAS ÜRETİM GİDER YERLERİ 19.758.317,37 55,97 2 YARDIMCI ÜRETİM GİDER YERLERİ 9.675.209,88 27,41 3 YARDIMCI HİZMET GİDER YERLERİ 1.772.111,57 5,02

4 YATIRIM GİDER YERLERİ 0,00

5 ÜRETİM YERLERİ YÖNETİMİ GİDER YERLERİ 0,00 6 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDER YERLERİ 0,00 7 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDER YERLERİ 0,00

8 GENEL YÖNETİM GİDER YERLERİ 4.094.679,17 11,60 TOPLAM 35.300.317,99 100,00

KOD HİZMET TÜRLERİ GİDER TUTARI ORAN

%

1 YATAN HASTA HİZMETLERİ 16.747.184,08 47,44

2 AYAKTA HASTA HİZMETLERİ 18.553.133,91 52,56

3 EĞİTİM HİZMETLERİ 0,00

TOPLAM 35.300.317,99 100,00

KOD TEMEL İSTATİSTİKLER ADET

1 FİİLİ YATAK SAYISI 315

2 ÇIKAN (TABURCU OLAN+ÖLEN) HASTA SAYISI 20.705

3 YATILAN GÜN SAYISI 99.722

4 POLİKLİNİK SAYISI 1.042.694

KOD TEMEL BİRİM MALİYETLER GİDER TUTARI 1 YATAK BİRİM MALİYETİ (YTL/YIL) 53.165,66 2 YATAN (ÇIKAN) HASTA BİRİM MALİYETİ (YTL/AD) 808,85 3 YATILAN GÜN BİRİM MALİYETİ (YTL/AD) 167,94 4 POLİKLİNİK MUAYENESİ BİRİM MALİYETİ (YTL/AD) 17,79

(30)

o Afyon Devlet Hastanesi Maliyet Verileri Yüzde Analizi

KOD GİDER ÇEŞİTLERİ

AFYON DEVLET HASTANESİ GİDER TUTARI %

1 İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ 2.795.162,94 14,50

2 İŞÇİ ÜCRET VE GİDERLERİ 1.023.113,50 5,31

3 MEMUR ÜCRET VE GİDERLERİ 8.234.022,20 42,72

4 DIŞARIDAN SAĞLANAN FAYDA VE HİZMETLER 4.977.708,00 25,83

5 ÇEŞİTLİ GİDERLER 42.208,22 0,22

6 VERGİ RESİM VE HARÇLAR 1.991.852,37 10,34 7 AMORTİSMANLAR VE TÜKENME PAYLARI 208.548,14 1,08

8 FİNANSMAN GİDERLERİ 0,00 0,00

TOPLAM 19.272.615,37 100,00

KOD GİDER YERLERİ

1 ESAS ÜRETİM GİDER YERLERİ 10.010.078,20 51,94 2 YARDIMCI ÜRETİM GİDER YERLERİ 3.032.473,07 15,73 3 YARDIMCI HİZMET GİDER YERLERİ 2.132.572,21 11,07

4 YATIRIM GİDER YERLERİ 0,00 0,00

5 ÜRETİM YERLERİ YÖNETİMİ GİDER YERLERİ 0,00 0,00 6 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDER YERLERİ 0,00 0,00 7 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDER YERLERİ 0,00 0,00

8 GENEL YÖNETİM GİDER YERLERİ 4.097.492,69 21,26 TOPLAM 19.272.616,17 100,00

KOD HİZMET TÜRLERİ

1 YATAN HASTA HİZMETLERİ 13.853.633,64 71,88

2 AYAKTA HASTA HİZMETLERİ 5.418.982,52 28,12

3 EĞİTİM HİZMETLERİ 0,00 0,00

TOPLAM 19.272.616,17 100,00

KOD TEMEL İSTATİSTİKLER

AFYON DEVLET HASTANESİ ADET

1 FİİLİ YATAK SAYISI 472

2 ÇIKAN (TABURCU OLAN+ÖLEN) HASTA SAYISI 13.533

3 YATILAN GÜN SAYISI 78.454

4 POLİKLİNİK SAYISI 473.070

KOD TEMEL BİRİM MALİYETLER

AFYON DEVLET HASTANESİ GİDER TUTARI 1 YATAK BİRİM MALİYETİ (YTL/YIL) 29.350,92 2 YATAN (ÇIKAN) HASTA BİRİM MALİYETİ (YTL/AD) 1.023,69 3 YATILAN GÜN BİRİM MALİYETİ (YTL/AD) 176,58 4 POLİKLİNİK MUAYENESİ BİRİM MALİYETİ (YTL/AD) 11,45