1. GİRİŞ GYMNOSPERMAE (AÇIK TOHUMLU BİTKİLER) VE ANGİOSPERMAE (KAPALI TOHUMLU BİTKİLER) ARASINDAKİ FARKLAR...3

(1)

İÇİNDEKİLER

1. GİRİŞ ...1

2. GYMNOSPERMAE (AÇIK TOHUMLU BİTKİLER) VE ANGİOSPERMAE (KAPALI TOHUMLU BİTKİLER) ARASINDAKİ FARKLAR...3

3. PEYZAJ BİTKİLERİNİN (ODUNSU) SINIFLANDIRILMASI VE TANITIMI ...5

4. BİTKİLERDE İSİMLENDİRME ...9

5. AÇIK TOHUMLU PEYZAJ BİTKİLERİ ...11

5.1. Abies Mill. ...11

5.1.1. YAYILMA ALANLARI ...11

5.1.2. TANIMI ...12

5.1.3. EKOLOJİK İSTEKLERİ ...13

5.1.4. ÖNEMLİ TÜRLER...13

5.1.4.1. Abies alba Mill.: Ak Göknar, Avrupa Göknarı ...13

5.1.4.2. Abies bornmülleriana Mattf.: Uludağ Göknarı ...17

5.1.4.3. Abies cephalonica Loud.: Yunanistan Göknarı ...21

5.1.4.4. Abies cilicica Carr.: Toros Göknarı ...23

5.1.4.5. Abies concolor (Gord.) Lindl.: Gümüşi Göknar, Kolorado Göknarı ...25

5.1.4.6. Abies equi-trojani Asch. & Sint. Ex Boiss.: Kazdağı Göknarı...28

5.1.4.7. Abies grandis (Dougl.) Lindl.: Büyük Sahil Göknarı/ Dev Göknar...29

5.1.4.8. Abies koreana Wils.: Kore Göknarı...32

5.1.4.9. Abies nordmanniana (Stev.) Spach: Doğu Karadeniz - Kafkas Göknarı...35

5.1.4.10. Abies pinsapo Boiss.: İspanyol Göknarı ...37

5.1.5. ÜRETİM TEKNİĞİ ...41

(2)

vi

5.2. Araucaria Juss...43

5.2.2. TANIMI ...43

5.2.4. ÖNEMLİ TÜRLER ...45

5.2.4.1. Araucaria araucana (Molina) K. Koch. (Syn: A. imbricata Pav.): Şili Arakoryası...45

5.2.4.2. Araucaria heterophylla (Salisb.) Franco (Syn: A. excelsa R. Br.): Brezilya/Salon Arakoryası...49

5.3. Callitris Vent. ...52

5.3.2. TANIMI ...53

5.3.4. ÖNEMLİ TÜRLER ...54

5.3.4.1. Callitris columellaris F. Muell...54

5.3.4.2. Callitris oblonga A.& L.C. Rich. ...54

5.3.4.3. Callitris rhomboidea R. Brown ex A. Rich. & Rich ...55

5.4. Calocedrus Kurz. ...57

5.4.2. TANIMI ...57

5.4.4.1. Calocedrus decurrens (Torr.) Florin: Kaliforniya Su Sediri...58

5.5. Cedrus Link. ...62

5.5.2. TANIMI ...62

5.5.4. TÜRLER...63

5.5.4.1. Cedrus atlantica Manetti: Atlas Sediri ...63

5.5.4.2. Cedrus brevifolia Henry: Kıbrıs Sediri ...67

5.5.4.3. Cedrus libani A.Rich: Toros Sediri/Lübnan Sediri ...68

5.5.4.4. Cedrus deodora G.Don: Himalaya Sediri...71

5.6. Cephalotaxus Sieb. et Zucc...83

5.6.2. TANIMI ...83

(3)

5.6.4.1. Cephalotaxus harringtonia (Forbes) K. Koch (Syn:

C.drupacea Sieb. et Zucc.): Japon Yalancı Porsuğu ...84

5.6.4.2. Cephalotaxus fortunei Hook.: İğne Yapılı Yalancı Porsuk...87

5.7. Chamaecyparis Spach. ...89

5.7.2. TANIMI ...89

5.7.4.1. Chamaecyparis lawsoniana (Murr.) Parl.:Lawson Yalancı Servisi...91

5.7.4.2. Chamaecyparis nootkatensis (D.Don) Spach.: Nutka Yalancı Servisi...100

5.7.4.3. Chamaecyparis obtusa (Sieb et Zucc.) Endl.: Küt Yapraklı Yalancı Servi ...102

5.7.4.4. Chamaecyparis pisifera (Sieb et Zucc.) Endl.: Sawara Yalancı Servisi...106

5.8. Cryptomeria D. Don. ...114

5.8.2. TANIMI ...114

5.8.4. TÜR ...114

5.8.4.1. Cryptomeria japonica D. Don: Japon Kadife Çamı/ Japon Çamı...114

5.9. Cunninghamia R. Br. ex L.C.Rich. ...124

5.9.2. TANIMI ...124

5.9.4. TÜRLER...125

5.9.4.1. Cunninghamia konishii Hayata: Formoza Tırpan Ağacı...125

5.9.4.2. Cunninghamia lanceolata Hook.: Çin Tırpan Ağacı ...127

5.10. Cupressocyparis Dallim...131

5.10.1. YAYILMA ALANLARI...131

5.10.2. TANIMI...131

5.10.4. TÜRLER ...133

5.10.4.1. x Cupressocyparis leylandii (Dallim & Jacks.) Dallim: Melez Servi ...133

5.10.4.2. x Cupressocyparis notabilis Mitchell. ...137

(4)

viii

5.10.4.3. x Cupressocyparis ovensii Mitchell...137

5.11. Cupressus L. ...140

5.11.2. TANIMI...140

5.11.4.1. Cupressus arizonica Green: Arizona Servisi...141

5.11.4.2. Cupressus goveniana Gord.: Kokulu Servi-Kaliforniya Gowen Servisi ...144

5.11.4.3. Cupressus macrocarpa Gord.: Monteri Servisi - Büyük Kozalaklı Servi ...145

5.11.4.4. Cupressus sempervirens L.: Adi Servi - Akdeniz Servisi...149

5.11.4.5. Cupressus funebris Endl.: Ağlayan Servi, Sarkık Dallı Servi...153

5.11.4.6. Cupressus lusitanica Mill.: Meksika Servisi ...155

5.12. Cycas L. ...160

5.12.2. TANIMI...160

5.12.4.1. Cycas revoluta L.: Yalancı Sago Palmiyesi - Kral Sago Palmiyesi - Sikas ...160

5.12.5. ÜRETİM TEKNİĞİ...163

5.13. Ephedra L...165

5.13.2. TANIMI...166

5.13.4. PEYZAJDA KULLANIMI...166

5.13.5.1. Ephedra major L...166

5.13.5.2. Ephedra distachya L. ...167

5.13.5.3. Ephedra campylopoda C. A. Meyer (Syn: E. fragilis Poir. var. campylopoda (Mey.) Stapf.) ...168

5.14. Ginkgo L. ...170

5.14.2. TANIMI...170

5.14.4. TÜR...171

(5)

5.14.4.1. Ginkgo biloba L.: Mabet Ağacı, Çin Yelpaze Çamı,

Yelpaze Yapraklı Çin Çamı ...171

5.15. Juniperus L. ...180

5.15.2. TANIMI...180

5.15.4.1. Juniperus chinensis L.: Çin Ardıcı ...182

5.15.4.2. Juniperus communis L.: Adi Ardıç ...185

5.15.4.3. Juniperus drupacea Labill. (Syn: Arceuthos drupaceae Ant. Et Kotschy): Andız...189

5.15.4.4. Juniperus excelsa Bieb.: Boylu Ardıç, Bozardıç...189

5.15.4.5. Juniperus foetidissima Willd.: Kokulu Ardıç ...189

5.15.4.6. Juniperus horizontalis Moench.: Yayılıcı-Yatık Ardıç ...196

5.15.4.7. Juniperus oxycedrus L.: Katran Ardıcı ...197

5.15.4.8. Juniperus phoenica L.: Finike Ardıcı...199

5.15.4.9. Juniperus sabina L.: Sabin Ardıcı...201

5.15.4.10. Juniperus scopulorum Sarg.: Kayalık Dağ Ardıcı...204

5.15.4.11. Juniperus squamata Buch-Ham ex Lamb.: Himalaya Ardıcı, Tek Tohumlu Ardıç...207

5.15.4.12. Juniperus virginiana L.: Kurşun Kalem Ardıcı ...209

5.16. Larix Mill. ...223

5.16.2. TANIMI...223

5.16.4.1. Larix decidua Mill. (Syn: Larix europaea DC.): Avrupa Melezi ...224

5.16.4.2. Larix kaempferi Carr. (Syn: Larix leptolepis Gord.): Japon Melezi...228

5.16.4.3. Larix occidentalis Nutt.: Batı Amerika Melezi ...231

5.17. Metasequia Miki ex Hu Cheng ...234

5.17.2. TÜR...234

5.17.2.1. Metasequia glyptostroboides Hu & Cheng.: Çin Su Ladini, Çin Su Melezi...234

(6)

x

5.18. Picea A. Dietr. ...240

5.18.2. TANIMI...240

5.18.4.1. Picea abies (L.) Karsten (Syn: Picea excelsa Link.): Avrupa Ladini, Adi Ladin...242

5.18.4.2. Picea breweriana S. Watson: Sarkık Ladin, Brewer Ladini...248

5.18.4.3. Picea engelmannii (Parry) Engelm. (Syn: Abies engelmannii Engelm.): Engelman Ladini...250

5.18.4.4. Picea glauca (Moench) Voss. (Syn: P. alba Lk., P.canadensis B.S.P.): Ak Ladin ...253

5.18.4.5. Picea mariana B.S.P. (Syn: P.nigra Lk., P.bravifolia Peck.): Kara Ladin...255

5.18.4.6. Picea omorica Purkyne (Syn: Pinus omorica Pancic): Balkan Ladini ...258

5.18.4.7. Picea orientalis (L.) Link.: Doğu Ladini...261

5.18.4.8. Picea pungens Engelm.: Mavi Ladin, Kolorado Ladini...265

5.18.4.9. Picea sitchensis Carr.: Sitka Ladini...271

5.19. Pinus L. ...279

5.19.2. TANIMI...279

5.19.4.1. Sert (Çıralı) Çamlar (Diploxylon) ...282

5.19.4.1.1. Pinus brutia Ten.: Kızılçam ...282

5.19.4.1.2. Pinus halepensis Mill.: Halep Çamı ...286

5.19.4.1.3. Pinus nigra Arnold.: Karaçam ...288

5.19.4.1.4. Pinus pinea L.: Fıstık Çamı ...296

5.19.4.1.5. Pinus sylvestris L.: Sarıçam...300

5.19.4.1.6. Pinus coulteri D. Don.: Büyük Kozalaklı Çam, İri Kozalaklı Çam ...306

5.19.4.1.7. Pinus mugo Turra. (Syn: Pinus montana Mill., P.mughus Scop.): Dağ Çamı ...309

5.19.4.1.8. Pinus palustris Miller. (Syn: P. longifolia Salisb.): Uzun İğne Yapraklı Çam, Güney Sarıçamı ...312

5.19.4.1.9. Pinus pinaster Ait. (Syn: P. maritima Poir.): Sahil Çamı ...315

(7)

5.19.4.1.10. Pinus ponderosa Lawson.: Ponderosa Çamı, Amerikan Batı Çamı, Arizona Akçamı,

Kaliforniya Akçamı ...319

5.19.4.1.11. Pinus radiata D. Don. (Syn: P. insignis Dougl. Ex Loud.): Monteri Çamı...321

5.19.4.1.12. Pinus sabiniana Dougl.: Sabin Çamı, Kızılderili Çamı, Gri Çam ...323

5.19.4.2. Yumuşak Çamlar (Haploxylon)...326

5.19.4.2.1. Pinus aristata Engelm.: Hickory Çamı ...326

5.19.4.2.2. Pinus cembra L.: İsviçre Fıstık Çamı ...328

5.19.4.2.3. Pinus griffithii Mcclelland. (Syn: Pinus wallichiana A.B. Jacks., P.excelsa Wall. Ex. D.Don): Ağlayan Çam...331

5.19.4.2.4. Pinus peuce Griseb.: Rumeli Veymut Çamı...336

5.19.4.2.5. Pinus strobus L. Veymut Çamı, Akçam ...338

5.20. Pseuodolarix Gordon ...350

5.20.2. Pseudolarix kaempferi Gord. (Syn: Pseudolarix amabilis Rehd., P. fortunei Mayr): Çin Altın Melezi, Altuni Yalancı Melez. ...350

5.21. Pseuodotsuga Carr...354

5.21.2. TANIMI ...354

5.21.4.TÜRLER...355

5.21.4.1. Pseudotsuga forrestii Craib. (Syn: Pseudotsuga sinensis Dode var. forrestii (Craib) Silba. )...355

5.21.4.2. Pseudotsuga sinensis Dode ...355

5.21.4.3. Pseudotsuga brevifolia W. C. Cheng & L. K. Fu in W. C. Cheng & al. (Syn: Pseudotsuga sinensis Dode var. brevifolia (W. C. Cheng & L. K. Fu) Farjon & Silba.)...356

5.21.4.4. Pseudotsuga sinensis Dode ...356

5.21.4.5. Pseudotsuga macrocarpa (Vasey) Mayr, Wald. (Syn: Abies macrocarpa Vasey, Gard.): Büyük Kozalaklı Duglas ...356

5.21.4.6. Pseudotsuga menziesii (Mirb.) Franco (Syn: Abies menziesii Mirbel, Abies taxifolia Lambert, Pinus douglasii Sabine ex D. Don, Pseudotsuga douglasii (Sabine ex D. Don) Carrière, P. taxifolia (Lambert) Britton.): Adi Douglas Göknarı, Adi Duglas ...357

(8)

xii

5.22. Sciadophytis Sieb. & Zucc. ...364

5.22.2. TANIMI...364

5.22.4. TÜR...364

5.22.4.1. Sciadopitys verticillata (Thunb.) Sieb. & Zucc.: Japon Şemsiye Çamı...364

5.23. Sequoia Endl...368

5.23.2. TANIMI ...368

5.23.4. TÜR ...368

5.23.4.1. Sequoia sempervirens (Lamb. ex D.Don.) Endl.: Sahil Sekoyası...368

5.24. Sequoiadendron Buchh...375

5.24.2. TANIMI...375

5.24.4. TÜR...375

5.24.4.1. Sequoiadendron giganteum (Lindl.) Buchh. (Syn: Wellingtonia gigantea Lindley, Gard., Sequoia gigantea (Lindley) Decaisne): Mamut Ağacı ...375

5.25. Taxodium Rich. ...382

5.25.2. TANIMI...382

5.25.4.1. Taxodium ascendes Brongn.: Göl Servisi...383

5.25.4.2. Taxodium distichum (L.) Rich.: Amerikan Bataklık Servisi...385

5.25.4.3. Taxodium mucronatum Tenore.: Meksika Bataklık Servisi...390

5.26. Taxus L...395

5.26.2. TANIMI...395

5.26.4.1. Taxus baccata L.: Adi Porsuk...397

5.26.4.2. Taxus brevifolia Marsh.: Pasifik Porsuğu ...404

(9)

5.26.4.3. Taxus canadensis Marsh. : Kanada Porsuğu...404

5.26.4.4. Taxus cuspidata Sieb. & Zucc.: Japon Porsuğu...405

5.27. Thuja L...412

5.27.2. TANIMI...412

5.27.4.1. Thuja occidentalis L.: Batı Mazısı...413

5.27.4.2. Thuja orientalis L. (Syn: Biota orientalis (L.) Endl.): Doğu Mazısı ...421

5.27.4.3. Thuja plicata D. Don. (Syn: T. lobbii Hort. Ex Gord.): Boylu Mazı, Dev Mazı...426

5.28. Thujopsis Sieb.& Zucc. ex Endl...433

5.28.2. TANIMI...433

5.28.4. TÜR...433

5.28.4.1. Thujopsis dolabrata (L. f.) Sieb.& Zucc.: Balta Yapraklı Japon Mazısı...433

5.29. Torreya Arn...439

5.29.2. TANIMI...439

5.29.4.1. Torreya californica Torr.: Kaliforniya Torreyası ...440

5.29.4.2. Torreya nucifera Sieb. & Zucc.: Japon Torreyası ...440

5.30. Tsuga Carr. ...443

5.30.2. TANIMI...443

5.30.4.1. Tsuga canadensis (L.) Carr.: Kanada Sugası...445

5.30.4.2. Tsuga heterophylla (Raf.) Sarg. (Syn: T. albertiana (A.Murr.) Senecl.): Batı veya Pasifik Sugası...449

5.31. Widdringtonia Endl...453

5.31.2. TANIMI...453

(10)

xiv

5.31.4.1. Widdringtonia cedarbergensis Marsh. (Syn: W. juniperoides Endl.) ...454

5.31.4.2. Widdringtonia nodiflora (L.) Powrie (Syn: W. cupressoides (L.) Endl.) ...455

KAYNAKLAR ...457

TERİMLER SÖZLÜĞÜ ...471