Yurtdışı Organizasyon ve Yatırımcı
İlişkileri Müdürlüğü
1
İÇİNDEKİLER
Genel Görünüm A. Piyasalara Bakış
I. Hisse Senedi Piyasaları – Global Endeksler ve İMKB 100 Endeksi II. Hisse Senedi Piyasaları – Yurtiçi Endeksler
III. Para Piyasaları IV. Emtia Piyasaları B. Türkiye Ekonomisi
I. Merkez Bankası Politika Faizleri
II. Merkez Bankası Zorunlu Karşılık Oranları III. Merkez Bankası 5 Kademeli Eylem Planı IV. Para Arzı Değişimi
V. Büyüme
VI. Sanayi Üretimi ve Kapasite Kullanım Oranı VII. İşsizlik
VIII. Enflasyon
IX. Merkezi Yönetim Bütçesi X. Ödemeler Dengesi XI. Dış Ticaret Dengesi C. Ek Tablolar
I. Türkiye’nin Uzun Vadeli Yabancı Para Cinsinden Kredi Notları II. IMF Global Ekonomik Görünüm / Eylül 2011
III. 2012-2014 Orta Vadeli Program Türkiye Ekonomisi Öngörüleri
2
GENEL GÖRÜNÜM
Ekim ayını İMKB 100 endeksi, yurtdışı piyasalardan negatif yönde ayrışarak değer kaybıyla kapattı.
USD ve Euro Ekim ayında TL karşısında değer kaybetti.
Gösterge tahvilin faizi, Ekim ayında Merkez Bankası’nın (MB) kararları neticesinde % 15,8 oranında yükselerek % 9,74’e ulaştı.
Emtialar, Ekim ayında Avrupalı liderlerin anlaşması sonucu Dolar'da yaşanan değer kaybının etkisiyle değerlendi.
MB Ekim ayında politika faiz oranını % 5,75, gecelik borçlanma oranını % 5’te sabit tutarken, borç verme oranını ve % 9’dan % 12,50’ye yükseltti. TL ve yabancı para cinsinden zorunlu karşılık oranlarında da indirime gitti.
Türkiye ekonomisi 2011 yılı 2. çeyreğinde % 8,8 büyüme oranı ile Avrupa’nın en hızlı büyüyen ekonomisi ve Dünya’nın ise Çin’den sonra en hızlı büyüyen ikinci ekonomisi oldu.
Ağustos ayı sanayi üretimi yıllık bazda % 3,8 düşerken, aylık bazda % 7,1 oranında arttı.
İşsizlik oranı, Temmuz döneminde yıllık bazda % 1,5 puan, aylık bazda % 0,1 puan düşerek % 9,1 oldu.
TÜFE Ekim’de % 3,27 oranında artarak yıllık bazda % 7,66; ÜFE ise aylık bazda % 1,60 yükselerek yıllık bazda % 12,58 olarak gerçekleşti.
Eylül ayında bütçe 1,9 milyar TL açık verdi ve yılın ilk dokuz aylık döneminde bütçe fazlası 234 milyon TL olarak gerçekleşti.
Cari açık yılın ilk sekiz ayında geçen yılın aynı dönemine kıyasla % 102 oranında artarak 54,3 milyar USD olarak gerçekleşti.
Eylül’de dış ticaret açığı % 55 oranında artarak 10,4 milyar USD olurken dokuz aylık açık 82,2 milyar USD’ye çıktı.
A. PİYASALARA BAKIŞ
3
I. HİSSE SENEDİ PİYASALARI – GLOBAL ENDEKSLER VE İMKB 100 ENDEKSİ
Yurtdışı endeksler Ekim’de iki aylık kayıplarını büyük ölçüde telafi etti.
Euro Bölgesi liderlerinin Euro Bölgesi kurtarma fonunun desteklenmesi konusunda anlaşmaya varması,
ABD'nin üçüncü çeyrekte yılın en hızlı büyümesini kaydetmesi.
Kaynak: Matriks
İMKB 100 endeksi, Ekim ayını yurtdışı piyasalardan negatif yönde ayrışarak kapattı.
Banka hisseleri üzerinde artan satış baskısı: MB'nin faiz koridorunu genişletmesi sonucu, bankaların fonlama maliyetlerinin yükselmesi.
İMKB 100 MSCI EM DJI DAX S&P 500
Aylık Değer değişimi % DAX 11.6 MSCI EM 11.1 S&P 500 10.8 Dow Jones (DJI) 9.5 İMKB 100 -6.1
4
II. HİSSE SENEDİ PİYASALARI – YURTİÇİ ENDEKSLER
İMKB endeksleri, Ekim’de MB’nin almış olduğu kararların bankacılık hisseleri üzerinde satış baskısı oluşturması sonucu sert düşüş kaydetti.
İMKB Katılım endeksi ise Ekim ayında % 0,3 oranında değer kazandı.
Kaynak: Matriks 45000 48000 51000 54000 57000 60000
Oca-11 Şub-11 Mar-11 Nis-11 May-11 Haz-11 Tem-11 Ağu-11 Eyl-11 Eki-11
KATILIM
40000 60000 80000 100000 120000 140000 160000
Eki-10 Kas-10 Ara-10 Oca-11 Şub-11 Mar-11 Nis-11 May-11 Haz-11 Tem-11 Ağu-11 Eyl-11 Eki-11 Aylık Değişim %
İMKB 100 -6.1 İMKB 30 -7.8 İMKB MALİ -10.4 İMKB BANKACILIK -14
5
III. PARA PİYASALARI
USD, TL karşısında aylık bazda % 5,5 değer kaybederken; yılbaşından bu yana % 13,9 oranında değerlendi.
Euro, TL karşısında aylık bazda % 1,7 değer kaybederken, yılbaşından bu yana % 18 oranında değerlendi.
6.5 7 7.5 8 8.5 9 9.5 10
Eki-10 Kas-10 Ara-10 Oca-11 Şub-11 Mar-11 Nis-11 May-11 Haz-11 Tem-11 Ağu-11 Eyl-11 Eki-11 Gösterge Tahvil Faiz Oranı %
Ekim ayında gösterge tahvilin faizi aylık bazda % 15,8; yılbaşından bu yana ise % 37 oranında artış kaydederek % 9,74’e ulaştı.
Kaynak: TCMB, Matriks
1.800 1.900 2.000 2.100 2.200 2.300 2.400 2.500 2.600
1.3500 1.4500 1.5500 1.6500 1.7500 1.8500
Eki-10 Kas-10 Ara-10 Oca-11 Şub-11 Mar-11 Nis-11 May-11 Haz-11 Tem-11 Ağu-11 Eyl-11 Eki-11
USD/TL EUR/TL
TL, Ekim ayında USD ve Euro karşısında değerlendi.
6
IV. EMTİA PİYASALARI
Ekim ayında, Avrupalı liderlerin borç krizine yönelik çözüm planları üzerinde anlaşması sonucu Dolar'da yaşanan değer kaybının etkisiyle emtia fiyatları değerlendi.
Altının ons fiyatı, aylık bazda % 5,5; yılbaşından bu yana ise % 20,6 değerlenerek 1.714,3 USD seviyesine yükseldi.
Brent tipi petrolün varil fiyatı aylık bazda % 6,7; yılbaşından bu yana ise % 15,5 artışla 109,17 USD seviyesine çıktı.
Kaynak: Matriks
Ekim ayında, Gümüşün ons fiyatı aylık bazda % 14,3; yılbaşından bu yana ise % 10,7 değer kazanarak 34,21 USD oldu.
Platinin ons fiyatı ise aylık bazda % 4,9 değerlenirken; yılbaşından bu yana % 9,6 oranında düşerek 1599,5 USD oldu.
60 80 100 120 140
1000 1200 1400 1600 1800 2000
Eki-10 Kas-10 Ara-10 Oca-11 Şub-11 Mar-11 Nis-11 May-11 Haz-11 Tem-11 Ağu-11 Eyl-11 Eki-11 Altın ons/$ Petrol $/bp
1400 1500 1600 1700 1800 1900 2000
15 25 35 45 55
Eki-10 Kas-10 Ara-10 Oca-11 Şub-11 Mar-11 Nis-11 May-11 Haz-11 Tem-11 Ağu-11 Eyl-11 Eki-11 Gümüş ons/$ Platin ons/$
B.TÜRKİYE EKONOMİSİ
7
I. MERKEZ BANKASI POLİTİKA FAİZLERİ
Para Politikası Kurulu (PPK) 20 Ekim tarihinde yaptığı toplantıda uygulanmakta olan faiz oranlarının aşağıdaki gibi değiştirilmesine karar verdi:
Politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı % 5,75’te sabit tutuldu,
Gecelik borçlanma faiz oranı % 5’te sabit tutulurken, borç verme faiz oranı % 9’dan % 12,50’ye yükseltildi,
Açık piyasa işlemleri çerçevesinde piyasa yapıcısı bankalara repo işlemleri yoluyla tanınan borçlanma imkanı faiz oranı % 8’den
% 12’ye yükseltildi,
Geç Likidite Penceresi uygulaması çerçevesinde, Bankalararası Para Piyasası’nda saat 16:00–17:00 arası gecelik vadede uygulanan Merkez Bankası borçlanma faiz oranı % 0’da sabit tutulurken, borç verme faiz oranı % 12’den % 15,5’e yükseltildi.
Kaynak: TCMB 0 5 10 15 20 25
Oca-08 Şub-08 Mar-08 Nis-08 May-08 Haz-08 Tem-08 Ağu-08 Eyl-08 Eki-08 Kas-08 Ara-08 Oca-09 Şub-09 Mar-09 Nis-09 May-09 Haz-09 Tem-09 Ağu-09 Eyl-09 Eki-09 Kas-09 Ara-09 Oca-10 Şub-10 Mar-10 Nis-10 May-10 Haz-10 Tem-10 Ağu-10 Eyl-10 Eki-10 Kas-10 Ara-10 Oca-11 Şub-11 Mar-11 Nis-11 May-11 Haz-11 Tem-11 Ağu-11 Eyl-11 Eki-11
Gecelik Borçlanma Oranı % Gecelik Borç Verme Oranı % Politika Faiz Oranı %
12,50
5,00 5,75 Mayıs 2010: 1 Haftalık Repo ihale
faiz oranının, politika faizi olarak kullanılmaya başlanması.
Bir sonraki PPK toplantı tarihi: 23.11.2011
8
II. MERKEZ BANKASI ZORUNLU KARŞILIK ORANLARI
Kaynak: TCMB
TL ZORUNLU KARŞILIK ORANLARINA İLİŞKİN KARARLAR (%)
Karar Tarihi Vadesiz 1 aya kadar 3 aya kadar 6 aya kadar 1 yıla kadar 1 yıl ve daha uzun Birikimli Mevduat/Katılım fonu
dışı diğer* Ağırlıklı Ortalama
16 Ekim 09 5 5 5 5 5 5 5 5 5
23 Eylül 10 5,5 5,5 5,5 5,5 5,5 5,5 5,5 5,5 5,5
12 Kasım 10 6 6 6 6 6 6 6 6 6
17 Aralık 10 8 8 7 7 6 5 5 8 7,4
24 Ocak 11 12 10 9 7 6 5 5 9 9,6
23 Mart 11 15 15 13 9 6 5 5 13 13,3
21 Nisan 11 16 16 13 9 6 5 5 13 13,5
6 Ekim 11 16 16 12,5 9 6 5 5 5 12,6
27 Ekim 11 11 11 11 8 6 5 5 5 10,5
* 17 Aralık 2010 tarihli düzenlemeyle bankaların TCMB ve kendi aralarında yaptıkları hariç olmak üzere repo işlemlerinden sağladıkları fonlar da zorunlu karşılık kapsamına alınmıştır.
YABANCI PARA CİNSİNDEN ZORUNLU KARŞILIK ORANLARI (%) Karar Tarihi Vadesiz ve 1 yıla kadar
vadeli 1 yıl ve daha uzun vadeli Birikimli 1 yıla kadar vadeli diğer yükümlülükler
1-3 yıl arası vadeli diğer yükümlülükler
3 yıldan uzun vadeli diğer yükümlülükler
23 Eylül 10 11 11 11 11 11 11
21 Nisan 11 12 11 11 12 11,5 11
25 Temmuz 11 12 10 10 12 10 9
4 Ağustos 11 11,5 9,5 9,5 11,5 9,5 8,5
5 Ekim 11 11 9 9 11 9 6
Merkez Bankası 6 ve 27 Ekim’de, piyasaya TL likiditesi sağlamak amacıyla, TL zorunlu karşılık oranlarını aşağıdaki şekilde yeniledi:
Ayrıca, 27 Ekim’de, bankacılık sisteminin TL likidite ihtiyacını daha kalıcı bir yöntemle ve daha düşük bir maliyetle karşılayabilmesi ve MB’nin döviz rezervlerinin desteklenmesi amacıyla, TL yükümlülükler için tesis edilmesi gereken zorunlu karşılıkların yabancı para olarak tutulabilecek kısmına ilişkin üst sınır %20’den %40’a yükseltildi.
MB 5 Ekim’de Yabancı Para zorunlu karşılıklarını da aşağıdaki şekilde yeniledi:
9
III. MERKEZ BANKASI 5 KADEMELİ EYLEM PLANI
Kaynak: TCMB
MB Başkanı Erdem Başçı, 2011 yılı IV. enflasyon raporuyla birlikte5 maddeli "finansal istikrar“ eylem planınıaçıkladı.
Buna göre:
I. Fiyat İstikrarı: 2011 yıl sonu enflasyon tahmini, kur artışı, kamu zamları ve gıda fiyatlarının baz etkisi nedeniyle % 6,9'dan % 8,3'e yükseltildi. 2012 içinse tüketici enflasyonu beklentisi % 5,2 düzeyinde tutuldu. Başçı, fiyat istikrarının temel hedef olduğunu belirterek, kurlardaki kalıcı bir artışın enflasyon üzerindeki etkilerini engellemek amacıyla para politikasında sıkılaştırmanın sürebileceğini vurguladı.
II. Faiz Politikası: MB, % 5,75 - % 12,50 aralığındaki faiz koridorunun etkili bir şekilde kullanılacağını ve bankaların fonlama maliyetinin artacağını belirtti. Bankalara likidite sağlanmaya devam edilmekle birlikte, maliyetin günlük olarak belirlenebileceğini kaydetti.
III. Döviz Rezervleri: MB, geçtiğimiz dönemde piyasalardan 26 milyar USD satın aldı ve sonrasında piyasaya 8,5 milyar USD civarında satış yaptı. Dolayısıyla gerekirse en az kalan miktar kadar daha satış yapılabilecek.
IV. Zorunlu Karşılık Oranları: MB TL zorunlu karşılıklarda indirime gidilebileceğini ve TL zorunlu karşılıkların % 40'a kadar olan kısmının döviz bazında tutulabileceğini belirtti. Nitekim, bu açıklamanın ertesi günü TL zorunlu karşılıklarda indirime gidildi.
V. Finansal İstikrar: MB, enflasyon görünümünde kötüleşmeye yol açmayacak sağlıklı büyümeyi hedeflediklerine, böylece fiyat ve finansal istikrarın korunabileceğine değindi. Cari açığın finansmanında doğrudan yabancı yatırımların ve uzun vadeli borçlanmaların payındaki istikrarlı artışın devam etmekte olduğunu, iç ve dış talepteki dengelenmenin devamı için özellikle tüketici kredilerindeki büyüme eğiliminin yavaşlatılmasının yararlı olacağını belirtti.
10
IV. PARA ARZI DEĞİŞİMİ
Kaynak: TCMB
2011 yılı Ekim ayı sonunda 2010 yılının aynı dönemine kıyasla para arzı % 21 oranında artarak 693 milyar TL’ye yükseldi. Bu dönemde:
Dolaşımdaki para % 22, vadesiz mevduat TL % 26, vadesiz mevduat yabancı para YP % 7, vadeli mevduat TL % 19, vadeli mevduat YP
% 22 arttı; Para Piyasası Fonları % 2 ve Repo % 26 azaldı, İhraç edilen Menkul Kıymetler ise yılbaşından bu yana 8,5 katın üzerinde arttı.
25%
7%
24%
30% 25%
8%
45%
26%
13%
20% 21%
12%
42%
24%
13%
19% 21%
13%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
2005 - 2007 2008 2009 2010 2011 1H Eki-11
M1 M2 M3
Para Arzındaki Değişim 0
200 400 600 800 1,000 1,200 1,400 1,600
2005 2006 2007 2008 2009 2010
Milyar TL
M1 = Dolaşımdaki Para + Vadesiz Mevduat (TL, YP) M2 = M1+ Vadeli Mevduat (TL, YP)
M3 = M2+ Repo + Para Piyasası Fonları+İhraç Edilen Menkul Değerler
11
V. BÜYÜME
Kaynak: TÜİK
Türkiye ekonomisi 2011 yılı ikinci çeyreğinde Avrupa’nın en hızlı büyüyen ekonomisi oldu.
İkinci çeyrek büyüme oranı %6,3 olan piyasa beklentisinin üzerinde %8,8 olarak gerçekleşti.
Türkiye, Dünya’da %9,5 büyüme oranı ile Çin’den sonra en hızlı büyüyen ikinci ülke oldu.
8.1
3.8 3.2
4.2 7.0
2.6
0.9
-7.0
-14.7
-7.8 -2.9
5.9 12.0
10.3 5.2
9.2 11.0
8.8
-20 -15 -10 -5 0 5 10 15
1Ç/07 2Ç/07 3Ç/07 4Ç/07 1Ç/08 2Ç/08 3Ç/08 4Ç/08 1Ç/09 2Ç/09 3Ç/09 4Ç/09 1Ç/10 2Ç/10 3Ç/10 4Ç/10 1Ç/11 2Ç/11
GSYİH (%)
-25 -20 -15 -10 -5 0 5 10 15 20
1Ç/07 2Ç/07 3Ç/07 4Ç/07 1Ç/08 2Ç/08 3Ç/08 4Ç/08 1Ç/09 2Ç/09 3Ç/09 4Ç/09 1Ç/10 2Ç/10 3Ç/10 4Ç/10 1Ç/11 2Ç/11 GSYİH (%) İç Talep Katkı (%) Dış Talep Katkı (%)
İç talep büyümenin motoru olmaya, dış talep de büyümeyi negatif etkilemeye devam etti.
Büyümenin temel belirleyicisi özel kesim tüketim ve yatırım harcamaları oldu.
12
VI. SANAYİ ÜRETİMİ VE KAPASİTE KULLANIM ORANI
0 20 40 60 80 100 120 140 160
-30 -20 -10 0 10 20 30
Sanayi Üretimi Yıllık Değişimi(%) Sanayi Üretim Endeksi Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırılmış Endeks
Kaynak: TÜİK
55 60 65 70 75 80
-30 -20 -10 0 10 20 30
Sanayi Üretimi Yıllık Değişimi (%) KKO (%)
Ağustos ayında sanayi üretimi yıllık bazda % 3,8 oranında artarken, aylık bazda ise % 7,1 oranında düştü.
İmalat sanayi sektörü endeksi yıllık bazda % 4,9 oranında artarken, aylık bazda % 8 oranında düştü.
Elektrik, gaz ve su sektörü endeksi yıllık bazda % 0,4, aylık bazda ise % 2 oranında düştü.
Madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi yıllık bazda % 4, aylık bazda ise % 3,7 oranında düştü.
Kapasite kullanım oranı, Ekim ayında yıllık bazda % 1,7, aylık bazda ise % 0,8 puan yükselerek % 77 olarak gerçekleşti.
13
VII. İŞSİZLİK
İşsizlik oranı Temmuz döneminde, yıllık bazda % 1,5 puan, aylık bazda ise % 0,1 puan düşerek % 9,1 ile kriz öncesi seviyesine geriledi.
Mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik rakamlarına bakıldığında ise, işsizlik oranı bir aya kıyasla % 0,2 puan düşerek % 10,1’e indi.
23,477 23,196 22,973 22,972 22,854 22,596 22,461 22,802 23,286 23,955 24,446 24,901 24,953
5,000 10,000 15,000 20,000 25,000 30,000
Tem-10 Ağu-10 Eyl-10 Eki-10 Kas-10 Ara-10 Oca-11 Şub-11 Mar-11 Nis-11 May-11 Haz-11 Tem-11
Ekonomik Faaliyetlere Göre İstihdam (Bin kişi)
Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler İstihdam
Temmuz döneminde istihdam edilenlerin sayısı,
Geçen yılın aynı dönemine göre 1.476 bin kişi artarak, 24.953 bin kişiye yükseldi.
İstihdam edilenlerin % 27'si tarım, % 19’u sanayi, % 8’i inşaat, % 47‘si ise hizmetler sektöründedir. Önceki yılın aynı dönemine kıyasla inşaat sektörünün istihdam edilenler içindeki payı % 0,6 puan artarken, sanayi sektörünün payı aynı oranda azaldı.
10.6 11.4 11.3 11.2 11 11.4 11.9
10.4 10.8
9.9 9.4 9.2 9.1
11.7 11.8 11.6 11.4 11.1 10.8 10.5 10.1 9.9 10 10.3 10.3 10.1
0 3 6 9 12 15
Tem-10 Ağu-10 Eyl-10 Eki-10 Kas-10 Ara-10 Oca-11 Şub-11 Mar-11 Nis-11 May-11 Haz-11 Tem-11
İşsizlik Oranı (%) Mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı (%) 6 Aylık Hareketli Ortalama
Kaynak: TÜİK
14
VIII. ENFLASYON
Kaynak: TÜİK
Ekim’de TÜFE alkol ve tütün ürünlerindeki vergi artışlarının öncülüğünde son 9 yılın en yüksek aylık artşını kaydetti.
TÜFE aylık bazda % 3,27 (piyasa beklentisi % 2,78 ), yıllık bazda % 7,66 oranında arttı.
ÜFE aylık bazda % 1,60 (piyasa beklentisi % 1,66), yıllık bazda % 12,58 oranında arttı.
İşlenmemiş gıda, enerji, alkollü içki, tütün ve altın hariç özel kapsamlı TÜFE göstergelerinde (ÖKTG – H) yıllık artış % 7,98 olurken, enerji, gıda, alkol, tütün ve altın hariç göstergelerde (ÖKTG – I) yıllık artış % 7,67 düzeyinde gerçekleşti.
0 2 4 6 8 10
Eki-10 Kas-10 Ara-10 Oca-11 Şub-11 Mar-11 Nis-11 May-11 Haz-11 Tem-11 Ağu-11 Eyl-11 Eki-11 TÜFE (%) ÖKTG - H (%) ÖKTG - I (%)
7.66
8.3 12.58
3 5 7 9 11 13
Eki-10 Kas-10 Ara-10 Oca-11 Şub-11 Mar-11 Nis-11 May-11 Haz-11 Tem-11 Ağu-11 Eyl-11 Eki-11 2011 T
TÜFE (%) ÜFE (%)
MB yayınladığı 2011 IV. dönem Enflasyon Raporu’nda enflasyonun;
TL’de yakın zamanda gözlenen aşırı değer kaybı, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki baz etkisi ve fiyatı yönetilen/yönlendirilen ürünlerdeki ayarlamalar nedeniyle, önümüzdeki aylarda belirgin şekilde yükselmesini beklediklerini,
2011 yılı sonunda orta noktası % 8,3 olmak üzere % 7,8 ile % 8,8 aralığında gerçekleşeceğini; 2012 yılı sonunda ise orta noktası % 5,2 olmak üzere % 3,7 ile % 6,7 aralığında gerçekleşeceğini öngördüklerini belirtti.
15
IX. MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ
2010 yılı Eylül ayında 6,9 milyar TL açık veren bütçe, 2011 yılı Eylül ayında % 73 azalışla 1,9 milyar TL açık verdi.
Faiz giderleri yıllık bazda % 24 oranında azaldı.
Bütçe gelirleri yıllık bazda % 19 oranında arttı.
Bütçe giderleri yıllık bazda % 6 oranında azaldı.
25,395
21,398
3,997
18,493
15,000
6,903
-2,906 23,932
20,910
3,022
22,061
18,918
1,871 1,151
-5000 0 5000 10000 15000 20000 25000 30000
Bütçe Giderleri Faiz Hariç Giderler Faiz Giderleri Bütçe Gelirleri Vergi Gelirleri Bütçe Dengesi Faiz Dışı Denge Eylül 10 Eylül 11
208,827
169,544
39,283
187,538
153,789
-21,289
17,994 220,869
186,105
34,764
221,102
188,378
234
34,998
-50000 0 50000 100000 150000 200000 250000
Bütçe Giderleri Faiz Hariç Giderler Faiz Giderleri Bütçe Gelirleri Vergi Gelirleri Bütçe Dengesi Faiz Dışı Denge Oca-Eyl 10 Oca-Eyl 11
Türkiye bütçesi yılın ilk dokuz ayında 234 milyon TL fazla vererek, 1984 yılından bu yana ilk kez 9 aylık dönemde fazla vermiş oldu.
Bütçe gelirleri bir önceki yılın aynı dönemine göre % 18 oranında, bütçe giderleri ise % 6 oranında arttı.
Kaynak: Maliye Bakanlığı Milyon TL
Milyon TL
16
X. ÖDEMELER DENGESİ
Dış ticaret açığının 2010 yılı Ağustos ayına göre % 25 artarak 7,1 milyar USD’ye ulaşmasının etkisiyle, cari açık yıllık bazda % 29 oranında artarak 4 milyar USD olarak gerçekleşti.
-3.1 -2.7
-4.3 -4.5
-3.0 -3.6 -3.7 -3.1
-3.9 -3.6
-6.1
-7.5
-6.1 -6.1
-9.7
-7.8
-8.0 -7.7 -5.3
-4.0
-10.0 -9.0 -8.0 -7.0 -6.0 -5.0 -4.0 -3.0 -2.0
Cari Açık (USD milyar)
Cari açık 2011’in ilk sekiz ayında bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 102 oranında arttı.
2010’un ilk sekiz ayında 32 milyar USD olan dış ticaret açığının, 2011’in aynı döneminde % 92 artarak, 61,4 milyar USD’ye çıkması cari açığın yükselişinde belirleyici oldu.
-26.8
-54.3
-72.5 -80
-70 -60 -50 -40 -30 -20 -10 0
Oca - Ağu 10 Oca - Ağu 11 2011 T
Kaynak: TCMB
Milyar USD
17
XI. DIŞ TİCARET DENGESİ
Eylül’de dış ticaret açığı % 55 oranında artarak 10,4 milyar USD oldu. Yılın ilk dokuz ayında dış ticaret açığı % 68 oranında artarak 82,2 milyar USD olarak gerçekleşti.
İhracatın ithalatı karşılama oranı Eylül’de yıllık bazda % 4,2 oranında azalarak % 54,6 olarak gerçekleşti.
Kaynak: TÜİK
8.9
15.6 10.8
21.2
0 5 10 15 20 25
İhracat İthalat
Eyl-10 Eyl-11
% 21
% 36
81.7
130.6 99.5
181.7 134.8
236.9
0 50 100 150 200 250
İhracat İthalat
Oca - Eyl 10 Oca - Eyl 11 2011 T
% 22
% 39
50 55 60 65 70
0 20 40 60 80 100 120 140
Eyl-10 Eki-10 Kas-10 Ara-10 Oca-11 Şub-11 Mar-11 Nis-11 May-11 Haz-11 Tem-11 Ağu-11 Eyl-11 Dış ticaret dengesi değişim oranı (%) İthalatın ihracatı karşılama oranı (%)
Milyar $ Milyar $
C. EK TABLOLAR
18
I. TÜRKİYE’NİN UZUN VADELİ YABANCI PARA CİNSİNDEN KREDİ NOTLARI
Türkiye’nin uzun vadeli yabancı para cinsinden kredi notları 2011 yılında güçlü görünümünü sürdürdü.
Tarih S&P MOODY’S FITCH JCR
2006 yıl sonu BB (Durağan) Ba3 (Durağan) BB- (Pozitif) BB- (Pozitif)
10 Mayıs 2007 BB- (Durağan)
28 Aralık 2007 BB- (Durağan)
3 Nisan 2007 BB- (Negatif)
31 Temmuz 2008 BB- (Pozitif)
13 Kasım 2008 BB- (Negatif)
17 Eylül 2009 Ba3 (Pozitif)
18 Eylül 2009 BB- (Durağan)
27 Ekim 2009 BB- (Pozitif)
3 Aralık 2009 BB+ (Durağan)
8 Ocak 2010 Ba2 (Durağan)
1 Şubat 2010 BB (Durağan)
19 Şubat 2010 BB (Pozitif)
5 Ekim 2010 Ba2 (Pozitif)
24 Aralık 2010 BB+ (Pozitif)
Mevcut Durum BB (Pozitif) Ba2 (Pozitif) BB+ (Pozitif) BB (Durağan)
19
II. IMF GLOBAL EKONOMİK GÖRÜNÜM / EYLÜL 2011
2009 2010 2011T 2012T
Dünya Büyümesi -0,7 5,1 4,0 4,0
Gelişmiş Ekonomiler -3,7 3,1 1,6 1,9
ABD -3,5 3,0 1,5 1,8
AB -4,3 1,8 1,6 1,1
Almanya -5,1 3,6 2,7 1,3
Fransa -2,6 1,4 1,7 1,4
Japonya -6,3 4,0 -0,5 2,3
İngiltere -4,9 1,4 1,1 1,6
Gelişmekte olan Ülkeler 2,8 7,3 6,4 6,1
Rusya -7,8 4,0 4,3 4,1
Çin 9,2 10,3 9,5 9,0
Hindistan 6,8 10,1 7,8 7,5
Brezilya -0,6 7,5 3,8 3,6
Türkiye -4,8 8,9 6,6 2,2
Dünya Ticaret Hacmi -10,7 12,8 7,5 5,8
Tüketici Fiyatları
Gelişmiş Ekonomiler 0,1 1,6 2,6 1,4
Gelişmekte olan Ülkeler 5,2 6,1 7,5 5,9
20
III. 2012-2014 ORTA VADELİ PROGRAM TÜRKİYE EKONOMİSİ ÖNGÖRÜLERİ
2011T 2012T 2013T 2014T
BÜYÜME VE İSTİHDAM
GSYH (Milyar TL, Cari Fiyatlarla) 1.281 1.426 1.572 1.733
GSYH (Milyar USD, Cari Fiyatlarla) 766 822 888 952
Kişi Başına Milli Gelir (GSYİH, USD) 10.363 10.973 11.716 12.412
Büyüme (%) 7,5 4 5 5
Nüfus (Yıl Ortası, Milyon Kişi) 73,95 74,89 75,81 76,71
İstihdam Düzeyi (Milyon Kişi) 23,9 24,3 24,8 25,3
İşsizlik Oranı (%) 10,5 10,4 10,2 9,9
DIŞ TİCARET
İhracat (FOB, Milyar USD) 134,8 148,5 165,7 185,1
İthalat (CIF, Milyar USD) 236,9 248,7 272,5 295,9
Dış Ticaret Dengesi (Milyar USD) -102,1 -100,2 -106,8 -110,8
İhracat / İthalat (%) 56,9 59,7 60,8 62,6
Dış Ticaret Hacmi / GSYİH 48,5 48,3 49,3 50,5
Cari İşlemler Dengesi (Milyar USD) -71,7 -65,4 -67 -67,1
Cari İşlemler Dengesi / GSYİH (%) -9,4 -8 -7,5 -7
ENFLASYON
GSYİH Deflatörü 8 7 5 5
TÜFE Yıl Sonu Değişme ( %) 7,8 5,2 5 5
KAMU FİNANSMANI
Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi (Milyar TL) -22,2 -21,1 -21,7 -18,1
Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi / GSYİH (%) -1,7 -1,5 -1,4 -1
Bütçe Gelirleri (Milyar TL) 282,4 315,4 346,3 377,8
Bütçe Giderleri (Milyar TL) 270,6 300,6 328,1 353,6
Merkezi Yönetim Bütçesi Faiz Dışı Fazlası 11,8 14,8 18,2 24,2
Merkezi Yönetim Bütçesi Faiz Dışı Fazlası / GSYİH 0,9 1 1,2 1,4
KAMU KESİMİ BORÇLANMA GEREĞİ
Kamu Kesimi Genel Dengesi / GSYİH (%) -1 -1,1 -0,8 -0,4
KİT / GSYİH (%) 0 -0,3 -0,1 -0,1
GENEL DEVLET BORÇLANMA GEREĞİ
Genel Devlet Dengesi / GSYİH (%) -1 -0,8 -0,8 -0,4
Merkezi Yönetim Bütçesi / GSYİH (%) -0,5 -0,3 0 0,1
Faiz Giderleri ve Özelleştirme Gelirleri Hariç Genel Devlet Dengesi / GSYİH (%) 2,2 1,9 1,9 2,2
Ekonomik Araştırmalar Ekibi
Ahmet Biçer Sıtkı Gökhan Evranos
Seda Demirbaş
Müdür Yönetmen Uzman
Yurtdışı Organizasyon ve Yatırımcı İlişkileri Müdürlüğü
E-mail: ir@kuveytturk.com.tr Tel: (212) 354 12 89
Uyarı:
Bu rapor, Kuveyt Türk tarafından, güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan elde edilen bilgi ve veriler kullanılarak hazırlanmıştır. Raporda yer alan ifadeler, hiçbir şekilde veya suretle alış veya satış teklifi olarak değerlendirilmemelidir. Kuveyt Türk, bu bilgilerin doğru, eksiksiz ve değişmez olduğunu garanti etmemektedir. Bu sebeple, okuyucuların, bu raporlardan elde edilen bilgilere dayanarak hareket etmeden önce, bilgilerin doğruluğunu teyit ettirmeleri önerilir ve bu bilgilere dayanılarak aldıkları kararlarda sorumluluk kendilerine aittir. Bilgilerin eksikliği ve yanlışlığından Kuveyt Türk hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Ayrıca, Kuveyt Türk’ün tüm çalışanları ve danışmanlarının, herhangi bir şekilde bilgiler dolayısıyla ortaya çıkabilecek, doğrudan veya dolaylı zararlarla ilgili herhangi bir sorumluluğu yoktur. Bunlara ilaveten, Kuveyt Türk, raporların Internet üzerinden e‐mail yoluyla alınması durumunda virüs, hatalı gönderim veya diğer herhangi bir teknik sebepten dolayı alıcının donanımına veya yazılımına gelebilecek herhangi bir zarardan dolayı sorumlu tutulamaz.
