4.SINIF
5. ÜNİTE
FEN BİLİMLERİ
ÇALIŞMA FASİKÜLÜ
www.yeninesilturkce.com
tarafından hazırlanmıştır.
yeninesilturkce.com
5.ÜNİTE IŞIK
Aşağıdaki aydınlatma araçlarını geçmişte ve günümüzde kullanım alan- larına göre sınıflandırınız.
1
2
Mum Meşale
Floresan Halojen Ampul Gaz Lambası
Yağ Lambası Ateş El Feneri
Led Ampul Kandil
Geçmişte Kullanılan Günümüzde Kullanılan
Aşağıdaki cümlede verilenleri okuyunuz. Doğru (D) ya da Yanlış (Y) oklarını takip ede- rek kaç numaraya ulaştığınızı yazınız.
Eskiden kullanılan meşale ve yağ lambaları çok parlak ışık vermedikleri için Swan ve Edison uzun çalışmalar sonucunda ampulü icat ettiler.
Gaz lambaları eskiden kullanılan aydınlanma
aracıydı. Aydınlatma araçları sadece evlerde kullanılır.
D
D D
1 3
Y
Y Y
2 4
Aşağıdaki boşlukları verilen kelimelere uygun şekilde doldurunuz.
• İlk insanlar etraflarını aydınlatmak için çakmak taşıyla ………yakmışlar- dır.
• ………icadıyla bazı Avrupa ülkelerinde bu lambalar kullanılmaya başlandı.
• Ampulü icat edip yaygınlaştıran ………dur.
• ………maddesi kullanılarak floresan lambalar icat edilmiştir.
• Edison diyince akla ilk olarak……….gelmektedir.
• Günümüzde çok yaygınlaşan aydınlatma araçlarından biri de
………dir.
• Ders çalışırken daha çok ……….tercih edilmelidir.
• Çalıştığımız ortamda ışık……….gelmelidir.
• Uygun aydınlatma olmazsa……….bozulabilir.
• ………..doğrudan ve uzun süreli çıplak gözle bakmak tehlikelidir.
• Gereksiz yanan ampuller,bilinçsiz kullanılan elektrik ………
na neden olur.
• ………,ışığın yanlış yerde,yanlış miktarda ve yanlış za- manda kullanılmasıdır.
•Işık kirliliğinden olumsuz etkilenen canlılardan bazıları………
ve ………dır.
*Ateş *Thomas Edison *tungsten *Güneş’e
*ampul ve elektrik *led ampuller *enerji israfı *masa lambaları
*soldan *ışık kirliliği *gaz lambaları *göz sağlığımız
*göçmen kuşlar *deniz kaplumbağaları
3
Aşağıdaki ifadelerin doğru olanlarına “D” yanlış olanlarına “Y” yazınız.
Eskiden sokak lambalarında gaz yağı kullanılmıştır.
Elektriğin ve ampulün icadı hayatımızı zorlaştırmıştır.
Yollardaki aydınlatma gökyüzüne doğru olmalıdır..
Çok eski zamanlarda evlerde ampul ve led lambalar kullanılmıştır.
Günümüzde en yaygın kullanılan aydınlatma araçları meşale ve kandiller- dir.
Işığın yanlış kullanımı göz sağlığımızı olumsuz etkiler.
Joseph Swan ve Thomas Edison ampul icadında ve gelişmesinde önemli katkılar sağlamışlardır.
Aydınlatma araçları sayesinde hastaneler gece de hizmet verebilmektedir.
Uzun süre aydınlatılması gerekmeyen apartman girişi, merdiven boşlukla- rı gibi yerler otomat denen sensorlu lambalar ile aydınlatılmalıdır.
Edison’un ampulden başka hiçbir icadı yoktur.
Mutfaklarda kullanılan aydınlatma araçları tavanda ya da tezgah üstünde olmalıdır.
Enerji tasarrufu sağlamak için sokak lambalarının belli bir saatten sonra seviyeleri düşürülmelidir.
Floresan , neon ve halojen lambalar 20.yüzyılda icat edilmiştir.
Televizyonu karanlıkta izlemek gözü yormadığı için daha sağlıklıdır.
Işık kirliliği çevreye ve canlılara zarar vermez,istediğimiz şekilde kullana-
4
1
6 2
7 3
8 4
9 5
10
11
12
13
14
15
A)Ders çalışırken ışığın gözümüze doğru gelmesi B)Karanlıkta televizyon izlemek
C)Güneş’e doğrudan ve çıplak gözle bakmak
D)Ders çalışırken masa lambası kullanmak ve ışığın soldan gelmesini sağlamak
A) Güneş gözlüğü kullanmak göz sağlığımız için önemlidir.
B) Aydınlatma araçlarını tasarruflu kullanmazsak ülke ekonomisine zarar veririz.
C) Küçük bir oda için çok güçlü bir ampul kullanmalıyız.
D) Işık kirliliği canlılara zarar verir.
yeninesilturkce.com
Aşağıdaki aydınlatma araçlarından hangisi günümüzde kullanılmaktadır?
Aşağıdakilerden hangisi ışığın zararlarına örnek değildir?
Aşağıdaki verilen bilgilerden hangisini yanlıştır?
5
6
7
a b
c d
A)Göçmen kuşların bilmediği yerlere gitmemesi gerektiği B)Işık kirliliğinin göçmen kuşlara zarar verdiği
C)Kuşların geceleri iyi göremediği D)Binaların alçak yapılması gerektiği
Aşağıdaki tabloda geçmişte kullanılan aydınlatma araçları boyandığında şekil nasıl olur?
Geceleri yıldızlardan faydalanarak yönlerini bulmaya çalışan kuşlar, şehir ışıkla- rından etkilenerek yön bulma yeteneklerini kaybederler. Bu da göçmen kuşların yüksek binalara çarparak ölmelerine yol açar.
Bu bilgiye göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
Gözlerimizi Güneş’in zararlı ışınlarından korumak için kullanılabilecek aksesuar hangisi olabilir?
8
9
10
mum ampul meşale
led ampul ateş gaz lambası
a b
d c
a
c
b
d
yeninesilturkce.com
5.ÜNİTE SES
Aşağıdaki boşlukları verilen kelimelere uygun şekilde doldurunuz.
• Ses kaynaklarından çıkan sesleri duymamızı sağlayan özellik ………
dir.
• Topluluklar karşısında konuşma yapmak isteyen kişiler, seslerini ilete- bilmek için ………kullanırlar.
• İlk işitme cihazları……….ve ……….dı.
• ………in 1867 yılında
yapmış olduğu telefon,mikrofonun ilk başarılı örneğidir.
• ………hoparlör yerine kullanılabilen,taşınması kolay, ince ve hafif bir ses cihazıdır.
• 1877’de ses kaydedici olarak bilinen “fonograf”ı icat eden aynı zamanda ampulü de icat eden………..dur.
• Günümüzde kablosuz ses iletişimi imkanını sağlamak amacıyla
………..kulaklıklar kullanılmaktadır.
• Törenlerde ve konserlerde sesin şiddetini artırmak için, şiir ve şarkıların herkes tarafından işitilebilmesi için………..ve ………
kullanılır.
• Düzensiz ve şiddetli sesler………ne neden olur
*Megafon *Alexander Graham Bell *Ses şiddeti *kulaklık
*hantal *ses kirliliği *büyük *bluetooth
*Thomas Edison *mikrofon *hoparlör
11
Aşağıdaki ifadelerin doğru olanlarına “D” yanlış olanlarına “Y” yazınız.
Havaalanları pistleri ses şiddetinin az olduğu yerlerdir.
Günümüzde kullanılan kulaklıklar hoparlör yerine de kullanılmaktadır.
Ses kirliliğinin fazla yaşandığı yerlerde canlı sayısı da azalabilmektedir.
İnsan kulağı bütün sesleri duyamaz.
Gramofonda ses,yiv adı verilen bölgelere kaydediliyordu.
Ses kaynağına yaklaştıkça sesin duyulma şiddeti artar.
Günümüzde kullanılan ses kaydediciler kaset, CD, ses kayıt cihazlarıdır.
Günümüzde işitme engellilerin kullandığı işitme cihazları tek pilli ve kü- çültülmüştür.
Ses kirliliği en çok köylerde vardır.
Megafonlar ses şiddetini azaltmak içindir.
Ses kirliliği geçici ve kalıcı işitme kaybına yol açmaz.
12
1
6 2
7 3
8 4
9 5
10
11
yeninesilturkce.com
A) I ve II B) I,II ve III C) I,II ve IV D) II ve IV I.Fabrikalar gürültüye neden olacağı için şehir dışında kurulmalıdır.
II.Ev ve iş yerlerinde ses geçirmeyen camlar kullanılmalıdır.,
III.Herkes kendi aracını kullanmalı,toplu taşıma daha az kullanılmalıdır.
IV.Eğlence yerlerinde yüksek şiddette müzik çalınması engellenmelidir
Yukarıdakilerden hangileri ses kirliliği için alınabilecek tedbirlerdendir?
Geçmişten günümüze kullanılmış ses kaydedici cihazları görselleriyle eşleştiriniz.
13
14 a
c b
d
CD
Fonograf
Gramofon
Kasetçalar
Görsellerle isimlerini eşleştirdiğimizde doğru cevap hangisi olur?
15
I II III
I II III
A MİKROFON MEGAFON HOPARLÖR
B MEGAFON HOPARLÖR MİKROFON
C HOPARLÖR MİKROFON MEGAFON
D MİKROFON HOPARLÖR MEGAFON
MEGAFON FONOGRAF KASET
TELEGRAFON HOPARLÖR CD
SES KAYIT CİHAZLARI GRAMAFON MİKROFON
Yukarıdaki tabloda ses şiddetini artırmak için kullanılan araçlar boyanırsa şekil nasıl olur?
16 a
c d
b
yeninesilturkce.com
A)Zaman zaman işi bırakmalıdır.
B)İşten ayrılmalıdır.
C)Kulak koruyucu kullanmalıdır.
D)İşini başkasına yaptırmalıdır.
Sürekli olarak ses şiddetinin yoğun olduğu yerde çalışan birisi hangi önlemi almalıdır?
4/C sınıfı öğretmeni Aslı Hanım öğrencilerine bir araştırma ödevi vermiştir.
Bu ödeve göre öğrenciler çevrelerinde bulunan mekanları ses şiddeti yoğun- luğuna göre sınıflandıracaklar.Bu araştırmaya göre hangisi yanlış yapılmış- tır?
4.sınıf öğrencileri ses kirliliğini azaltmak için bir proje yapmak istiyorlar. Bul- dukları çözümlerle ilgili bir slogan yazdılar. Bu slogan hangisi olabilir?
A) İnşaat-gürültülü
B) Uçurtma şenliği –az gürültülü C) Kütüphane-sessiz
D) Pazar yeri-gürültülü
17
18
19 a
c
b
d Gürültüsüz çevre,
mutlu hayat!
Bağımlı olma, mutlu ol!
Temiz çevre, sağlıklı hayat!
Bir fidan, bin
yaşam!
Arkadaşlar şimdi birlikte bu ünitede öğrendiğimiz kavramla- rı bulmacadan bulalım. Ben çok kelime buldum. Siz de bula- bilecek misiniz? Haydi başlayalım!
Bulmacadaki kelimeler yukarıdan aşağıya, soldan sağa şek- linde yerleştirilmiştir. Daha başlamadınız mı? :)
Bu ünitede neler öğrendiğinizi aşağıdaki kutuya yazınız.
20
O G R A M A F O N M
N S E S İ J Z K L E
İ C A T K A S E T Ş
H O P A R L Ö R O A
A G R T O A M P U L
L Ü Ö E F I Ş I K E
O N Ş Ş O L E D G G
J E K A N D İ L P R
E Ş E D İ S O N Ğ U
N F O N O G R A F Ğ
CEVAP ANAHTARI
1) Geçmiş : Mum,meşale, gaz lambası , ateş, kandil Günümüz: halojen lamba, ampul,floresan,led ampul
2) D –D-1. ÇIKIŞ
3) ateş-gaz lambaları-Thomas Edison-tungsten- ampul ve elektrik- led ampuller-masa lambası-
soldan- göz sağlığımız-Güneş’e-enerji israfı-ışık kirliliği-göçmen kuş- lar ,deniz kaplumbağaları
4) 1D- 2 Y- 3D -4Y-5D-6Y-7Y-8D- 9D-10Y-11Y-12D-13D-14D-15Y 5) D 6) D
7) C 8) C 9) B 10) C
11) Ses şiddeti, Megafon, , büyük- hantal, Alexander Graham Bell, SES kulaklık, Thomas Edison, bluetooth, mikrofon-hoparlör, ses kirliliği 12) 1y 2d 3d 4d 5y 6d 7d 8d 9y 10y 11d
13)C 14 a: Fonograf / b: gramofon / c: kasetçalar / d: CD 15 D 16 A
17 C 18B 19 A 20.
yeninesilturkce.com
