HAYAT SİGORTALARI TANIMI, ÇEŞİTLERİ VE TÜRLERİ
Murat ÖZBOLAT
Ankara Üniversitesi Beypazarı MYO
Finans, Bankacılık ve Sigortacılık Programı
Hayat Sigorta Grubu
1. Hayat
2. Evlilik Sigortası, Doğum Sigortası 3. Yatırım Fonlu Sigortalar
4. Sermaye İtfa Sigortası
5. Fonların Yönetimi İşlemi
6. Kaza (meslek hastalıkları dahil) 7. Hastalık/Sağlık
8. Tontines
1. Hayat Sigortası Nedir?
Ölüm ve/veya yaşama ihtimallerine bağlı teminatlar ile bunlara bağlı ek teminatların verilebildiği, ürünün özelliğine göre birikim priminin de alınabildiği ve tazminat ve/veya birikimlerin belirli bir tutarda ya da prim iadesi veya irat şeklinde ödenebildiği hayat grubu sigorta branşıdır.
Sigortalı vasfıyla, hayatında oluşabilecek riskleri, sigorta şirketlerine belirlenen bir prim ödeyerek, karşılığında hayatta kalması halinde önceden belirlenen bir tarihte ya da vefatı halinde sigorta şirketinin belli bir meblağın ödenmesi üzere anlaştıkları bir sözleşmedir.
1. Hayat Sigortası Nedir?
Hayat sigortası sigortalı ile sigorta şirketi arasındaki bir sözleşmedir. Bu sözleşme ile sigortalı yaşam veya ölüm riskini belirli bir prim karşılığında sigorta şirketine devreder. Hayat sigortası poliçesi iki tür hukuki teminatı kapsar: Birincisi sözleşmede belirlenen tarihe kadar sigortalının hayatta kalması halinde toplam birikimleri ve nemaları kişiye ödenir. İkincisi sözleşme yürürlükte olduğu zaman içerisinde sigortanın vefat etmesi veya malul kalması hallerinde sigorta şirketi ölüm veya malullük risk teminatını öder.
Hayat Sigortası Çeşitleri
Türkiye’de hayat sigorta şirketlerinin ürünlerini incelediğimiz zaman, sigorta türlerini, uygulama biçimlerine göre, risk sınıflarına göre ve teminat işlevlerine göre sınıflandırabiliriz:
1. Uygulama Biçimlerine Göre Hayat Sigortaları 2. Risk Sınıflarına Göre Hayat Sigortaları
3. Teminat İşlevlerine Göre Hayat Sigortaları 4. Uzun Süreli Hayat Sigortası
5. Yıllık Hayat Sigortası 6. Sigorta İtfa Sigortası
NOT: Burada bulunan hayat sigorta çeşitlerinin ayrıntılı açıklaması kitabınız Sayfa:28-32 bölümünde verilmiştir. Oradan çalışılması gerekir.
2. Evlilik Sigortası/Doğum Sigortası
a) Evlilik Sigortası
Hangi Riskler Teminat Kapsamındadır?
Düğünün yapılacağı mekanın kullanılamaz hale gelmesi, gelinin - damadın ya da birinci dereceden akrabalarının hastalığı veya vefatı; nikah memurunun düğün törenine katılamaması; kötü hava şartları sebebiyle gelin, damat ya da ebeveynlerin düğüne katılamaması; gelin veya damadın iş ile ilgili olarak beklenmeyen ataması nedeniyle düğünün iptali gibi durumlarda yapılan masraflar,
Gelinliğin ya da damatlığın hasar görmesi halinde, yeniden eski haline gelmesi, yenisinin alınması ya da kiralanması için gereken masraflar,
Düğün hediyelerinin bir kaza ile zarar görmesi, yangın ya da hırsızlık sonucu oluşan zararlar
Alyanslar, Çiçekler, Katılımcılara Verilecek Hediyeler, Düğün Pastası
Çiçekler, katılımcılar için hediyeler ve düğün pastası
Gelin, damat ve birinci derece akrabalar, düğün töreni boyunca ferdi kaza sigortasıyla
Sigortanın teminat kapsamına alınmaktadır.
Sigorta, düğün töreninden 7 gün önce başlayarak, 24 saat sonrasına kadar teminat altına alınır.
b) Doğum Sigortası
Doğum sigortası, mevcut özel sağlık sigortasına dahil ettirilebilecek ek teminatlar arasında doğum teminatı yer alır. Özellikle hamile kalmayı planlayan kadınların, hem ailelerine yeni katılacak bebek ve bebeğin sağlığı hem de kendi sağlıkları için mutlaka özel sağlık sigortası paketlerinde bulunması gereken bir teminattır.
Doğum sigortaları şartları her sigorta şirketinde farklılıklar gösterse de genel olarak anne adayının hamilelik sürecindeki kontrolleri, normal doğum, sezaryen doğum ve hastane masraflarını kapsar. Bunların yanı sıra doğum esnasında anne ve bebekte oluşabilecek sağlık sorunları da teminat kapsamına alınmaktadır.
Doğum Sigortası Ne zaman Yaptırılmalıdır?
Doğum sigortasında en kritik nokta, teminatın sigortaya dahil edilme zamanıdır.
Sigorta şirketleri bazında değişkenlik göstermek üzere, yaygın olarak özel sağlık sigortası poliçesine dahil olsa bile, doğum sigortası poliçenin ilk ödenmeye başlamasından 1 yıl sonra devreye girmektedir. Bu nedenle sigorta uzmanları tarafından anne-baba adaylarının hamile kalmadan 1 yıl önce doğum sigortası konusunu planlamış olmaları önerilmektedir.
b) Doğum Sigortası
Doğum Teminatı ne zaman devreye girer?
Sigorta şirketlerinde farklı uygulamalar olmak üzere, en yaygın uygulama; Doğum teminatının kullanılabilmesi, sigortalının poliçeye dahil olmasından itibaren ancak 1 yıl sonra, yani poliçenin ikinci yılında mümkün olmaktadır. Bu nedenle anne adaylarının ilk bir yıllık poliçeli olmalarından sonra, ikinci yıl içinde hamile kalmaları ve doğum yapmaları durumunda doğum teminatı kapsamındaki masrafları özel sağlık sigortası tarafından karşılanacaktır. Aksi takdirde hamilelik ve doğum ile ilgili masraflar sigorta tarafından karşılanmayacaktır.
Özel Sigorta kapsamında aşağıdaki teminat türlerini de uygulamada alabilirsiniz.
Doğum Sigortası aldığınızda aşağıdaki teminatlardan da faydalanabilirsiniz.
Doğumdan Sonra Eve Hemşire Gönderimi ve Bebek Bakımı İle İlgili Eğitim
Diş Bakım Paketi – Yılda 1 Kez Diş hekim muayenesi, Yılda 1 Kez Detertraj (Diş taşı temizliği – alt ve üst çene), Yılda 1 Kez Diş röntgen filmi
Yılda 1 Seans Göz Tarama (Kırılma kusurları ve göz tansiyonu ölçümü)
Yılda 2 Seans Diyetisyen Danışmanlık
Yılda 2 Seans Psikolojik Danışmanlık
3) Yatırım Fonlu Sigortalar
Hayat grubu sigortaları ürünlerinin bir varlığa veya varlık grubuna endekslendiği ve yatırımların fon esasına göre yapıldığı hayat grubu sigorta branşıdır.
Yatırım fonları ile bağlantılı olarak verilen yaşama, ölüm, karma veya geri prim iadesi ile irat ödemeli hayat sigortalarına bağlı ödeme şeklinde teminatlar verilir.
4) Sermaye İtfa Sigortası
Yeni Sigortacılık Kanunu ile mevzuatta yapılan değişiklikle hayat sigortalarında yeni bir kavram girmiştir, sermaye itfa sigortası. Sermaye itfa sigortası tarifeleri risk primi içermeksizin sadece birikim primi göz önünde bulundurularak düzenlenir. Bu tür sigortalarda, birikim işlemlerine ilişkin aktüeryal tekniğe dayanan hesaplama yöntemleri ve ilgili açıklamalar tarife kapsamında açıkça belirtilir.
4) Sermaye İtfa Sigortası
Türkiye’ye ilk defa uygulanmaya başlanacak sermaye itfa sigortası konusunda hayat sigortası şirketleri çalışmalara başladı. “Capital redemption” ürünleri olarak da sınıflandırılan sermaye itfa sigortasında toplu parası olan ya da belli taksitlerle prim yatıran bir sigortalı, belli bir süre sonunda, yatırmış olduğu parayı, alabileceği gibi toplu olarak, kâr payıyla birlikte de geri alabilecekler. Sistemi bireysel emeklilik sisteminden ayıran özelliği ise; bireysel emeklilikte kişinin sistemden en fazla yıllık toplamda para yatırabilmekte ve emekli olabilmesi için 56 yaşını beklemek zorundadır.
5. Fonların Yönetimi İşlemi
Emeklilik fonlarının yönetim işlemleri; ilgili müessese açısından yatırımların (plasmanların) yönetimine ve özellikle ölüm, hayatta kalma ya da faaliyetlerin durması ya da azalması hallerinde tazminat ödemeyi üstlenen kurumların rezervlerini temsil edici aktiflerin yönetimine dayanan işlemler,
Sermayenin korunması ya da asgari faiz ödemesine ilişkin sigorta ile birlikte yapılan yukarıdaki işlemleri kapsar.
6) Kaza Sigortaları 7) Hastalık /Sağlık 8) Tontin Sigortası
Kaza ve Hastalık/Sağlık Sigortaları konusu ileride bölümlerde kapsamlı olarak incelenecektir.
8) Tontin sigortası: Katılımcıların belli bir ödemeyle katıldıkları fonun işletilmesi sonucu elde edilen getirinin katılımcılara kar payı olarak ödendiği, katılımcının ölmesi durumunda ise kendisine düşen kar payının diğer katılımcılara dağıtıldığı ve tek yatırımcı hayatta kalıncaya kadar sürecin devam ettiği sigorta türüdür. Grup yaşam sigortası, grup ödemeleri ve bu fikri ortaya atan banker Lorenzo de Tonti'den esinlenerek bu isimle anılan bir tür yatırım aracıdır.
