TEMIZ SU VE PIS SU TESISTLARI.
ISLAK VE KURU HACIMLERDE AYGIT VE DONANIMLARIN YERLEŞTIRILMESI
DERS NOTLARI
2.HAFTA
Hazırlayan: Doç.Dr. Mehriban Mikayilova
OMU. Mimarlık fakultesi. İç Mimarlık Bölümü. 2021
1.TEMİZ SU TESİSATILARI
Temiz su tesisatı, bağımsız sistemlerde suyun kaynağından başlayarak kullanma yerlerine kadar olan temiz su boru donanımları ve aygıtlarını içerir. Temiz su tesisatı: Soğuk su tesisatı Sıcak su tesisatı olmak üzere iki ana bölümde incelenir.
Temiz su tesisatında uyulması gereken kurallar;
1) Temiz su tesisatlarında kullanılan borular ve kolektörler galvanizli olmalıdır. Ya da termoplastik (polipropilen) borular kullanılmalıdır.
2) Borular diş açarken; Dişlerin bozulmaması için pafta lokmaları sık sık yağlanmalıdır.
3) Gerekirse temiz su tesisatlarında, sayaç yönünde suyun boşaltılmasını sağlamak amacıyla yatay borulara %1 eğim verilmelidir.
4) Açıktan döşenen borular kelepçelenmelidir. Boru ekseninin duvardan açıklığı 3 inç ’e kadar 4cm, 3 inç ve daha büyük borularda 5–6 cm olmalı.
5) Bina dışında toprak altına döşenecek borularda donmaya karşı önlem almak için 60 – 80 – 100 cm derinlikte gömülerek izolasyon yapılmalı.
Mutfak ve banyoda temiz su tesisatı
Temiz Su Tesisatında Boruların Döşenmesi
6) Sıcak ve soğuk su boruları aynı zamanda döşendiği için bakış yönünde soğuk su borusu sağ, sıcak su borusu sol tarafa takılır. Özellikle banyolarda bu konuya dikkat edilmelidir.
7) Tesisat çekildikten sonra mutlaka basınç testi uygulanır. Tesisata test yapılmadan önce bütün çıkışlar kör tapa ile kapatılır. Tesisata su basılarak kör tapadan tesisatın havası alınır. Daha sonra, en az işletme basıncının 1,5 katı basınç uygulanarak basınç sabitlenir.
8) Ana dağıtım ve kolon boruları mümkün olduğunca açıktan geçirilmeli;
her kolon, vanalarıyla ayrı ayrı kapatılabilmeli ve suyu boşaltabilmelidir.
Ayrıca, ana dağıtım boruları ve kolonlar ayrı renklere boyanabilir. (Sıcak su kırmızı, soğuk su mavi.)
9) Her katın bağımsız olarak kapatılabilecek vanaları olmalıdır.
10) Borular kiriş, kolon gibi taşıyıcı elemanlar delinerek veya kırılarak geçirilmemelidir.
11) Birbiriyle yan yana geçecek tesisatlarda terleme göz önünde bulundurulup soğuk su tesisatı alttan geçirilmelidir.
12) Tüm kullanma suyu tesisatı kullanım noktalarına doğru yükselerek çekilmelidir. Böylece tesisatın hava yapması önlenmelidir.
13) Armatürlerden çıkan sesler, su vasıtasıyla yayılır. Bu sebeple de tavan ve duvarla yapılan her bağlantıda ses köprüsünü engelleyecek şekilde kelepçelerde temas sesi engelleyici conta, kalın lastik bant, duvar geçişlerinde yumuşak ara beslemeli kaplama kullanılması gerekir.
Aygıt ve Donanımların Yerleştirilmesi:
Çeşitli aygıtlara takılacak muslukların ve çeşitli donanımların yüksekliği bunların yapılış şekillerine göre değişsede normal olarak aşağıdaki ölçüde alınabilir. Bu ölçüler döşeme yüzeyinden itibaren verilmiştir.
Aygıtların Yükseklik Değerleri:
Banyo Bataryaları 0,75m Duş Bataryaları 1,10m Evye Bataryaları 1,15m Lavabo Bataryaları 1,05m Alaturka Helâ 0,20m
Alafranga Helâ 0,25m
Yıkanma Yalağı (Erkek) 1,45m Yıkanma Yalağı (Bayan) 1,30m
Pisuvara Püskürtme Su Tesisatı 1,20m
Donanımlara Ait Yükseklikler:
Lavabo Üzerindeki Etajer
Lavabo Aynası Alt Kenarı 1,35m Rezervuar Zincir Yüksekliği 1,35m Bas Tipi Rezervuar Yüksekliği 1,10m Helâ Kâğıtlık Alt Kenarı 0,70m
Normal Lavabo Üst Kenarı 0,80m Bulaşık Tekneleri 0,80m
Çamaşır Tekneleri 0,75m Sulama Yalakları 0,50m
İlköğretim Ok. Lavabo Üst Kenarı 0,70m
İslak hecimlerde aygıt ve donanımlar
Temiz su tesisatında önce dikkat etmeK gereken şeyler şunlardır. Temiz su tesisatında banyo, el yıkama, kombi ve diğer su girişi olan tüm armatürlerde bunların kullanımını sağlayacak bir sistemi gözden geçirmeniz gerekmektedir.
Önce camların ve pimapenlerin altına gelen kısımlara petek koyulacağı için 40-60 cm mesafede ısınmak için kullanacağınız peteklerin kuruluş şeması hesaplanır. Ve petekler için kapama başlıkları ile 20 veya 32 cm temiz su borularından ağızlar bırakılır.
Mutfak için temiz su gelmesi için ana borudan aldığımız su girişini tezgah altına gelecek şekilde ayarlarız. Ve 2 veya 3 adet iç dişli dirsek ile hem bataryalara hemde makineye ağız bırakılır ve su tesisatında mutfak işlemleri halledilir. Ancak atık su için de pimaşları bağlamayı unutmayınız sakın.
En önemli kısımlardan biride banyo ve tuvalet bağlantılarıdır. Ve lavabo için iki adet taharet musluğu iki adet bırakılacak ve sonra duş içinde bir batarya ağızları bırakılacak ve oraya duş telefonu gelecektir. En son olarak da çamaşır makinesi içinde temiz su olacağından ona da bir ağız bırakılarak tesisatı devam edilir.
Sıhhi tesisat projelerinde kullanılan tesisat elemanlarının sembolleri
Sıhhi Tesisat Uç Malzemelerinin Sembollerle Gösterilmesi
Sıhhi tesisat projelerinde kullanılan uç malzemeleri yatay planda ve kolon şemasında gösterilme şekilleri aşağıda verilmiştir
Sıcak Su Hazırlama Cihazlarının Sembollerle Gösterilmesi
Sıhhi tesisat projelerinde kullanılan
uç malzemeleri sembolleri Açma Kapama ve Kontrol Elemanlarının
Sembollerle Gösterilmesi.
Şema görünüşüne soğuk su borularının çizilmesi Daire içinde soğuk su borularının temiz su kolonundan alınarak dağıtılması
Daire içinde sıcak suyun şofbenden alınarak dağıt
ılması
Daire içinde pis suyun çıkarılmasıPİS SU TESİSATI
Tüm pis ve kirli suları çabuk olarak, sağlığa zarar vermeden ve insanları rahatsız etmeyecek şekilde bina dışına taşımalıdır.
Koku ve gazların pis su borularından bina içinden sızması önlenmelidir. Borular hava, gaz ve su sızdırmaz olmalıdır. Borular dayanıklı çabuk kırılmamalı, yapının oturmasından zarar görmemelidir. Yapılarda su akıtma yerlerinden gelen kullanılmış suları şehir kanalizasyonuna ileten boru bölümüne bina pis su tesisatı denir.
Bina pis su tesisatı 3 ana bölüme ayrılır;
Bina dışı pis su tesisatı; Bina içi pis su tesisatı; Yağmur suyu tesisatı;
Bina Dışı Pis Su Tesisatı: Binanın 1–1,5 m dışından başlayıp şehir kanalizasyon şebekesinde son bulan tesisat kısmıdır. Bina dışı pis su tesisatında pvc boru, düz, dökme demir veya asbestli boru kullanılır.
Bina içi pis su tesisatı şu bölümlerden oluşur; a. Ana Boru b. Kolon c- Kat Borusu d- Bağlantı borusu ve havalık
Bina İçi Pis Su Tesisatı: Su akıtma yerlerinden gelen tüm pis ve kirli suları bina dışına taşıyan tesisata bina içi pis su tesisatı denilir.
Kolonların getirdiği pis suları toplayarak bina dışına ileten boru bölümüdür. Bodrum kat tavanında asılı veya döşeme altında olabilir.
Su akıtma yerlerinden gelen pis ve kirli suların binanın 1-1.5 m kadar dışına taşıyan tesisata iç pissu tesisatı denir. İç pis su tesisatı ana boru, kolon, kat borusu, bağlantı borusu ve havalık olmak üzere beş bölüme ayrılır.
UYĞULAMA
Aşağıda verilen mimari kat planının su tesisat projesini çiziniz.
Bina 2 Katlı Olup Bodrumsuzdur.
Kat Yüksekliği 300 Cm’dir.
Su Basman 70 Cm’dir
Mimari kat planı üzerine su tesisat projesini çizimi.
KAYNAKLAR
1. Avcıoğlu, M. (2013), Yapı Tesisatı, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık 2. Sıdal, C. (2007), Sıhhi Tesisat, İstanbul: Birsen Yayınevi
3.OYMAEL, Sabit, Yapı Bilgisi III Temel Ders Kitabı, Devlet Kitapları Millî Eğitim Basımevi, İstanbul, 2003.
4. KÜÇÜKÇALI, Rüknettin, Sıhhi Tesisat, Isısan Çalışmaları.
5. KÜÇÜKÇALI, Rüknettin, Mimarın Tesisat El Kitabı, Isısan Çalışmaları Nu.: 238, İstanbul, 1999
6. TMMOB Makine Mühendisler Odası, Sıhhi Tesisat Proje Hazırlama Teknik Esasları, Yayın Nu.: 122, İstanbul, 1987 ve 2002/260-2.
7. ISISAN, Sıhhi Tesisat, Isısan Çalışmaları Yayın Nu.: 272, İstanbul, 2001.
8. KUMRAL, Sabri, Tesisat Teknolojisi İş ve İşlem Yaprakları 11. Sınıf, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 2004.
9. SAYALI, Halit, Yayımlanmamış Ders Notları, KTL And. Mes. ve Meslek Lisesi İnşaat Teknolojisi Alanı, Edirne.
10. ŞENGÜN, Mehmet Ali, Yayınlanmamış Ders Notları, Cumhuriyet NSİ And. Mes. Lis. ve Meslek Lisesi ve 100. Yıl KTÖ 11. https://silo.tips/download/tessat-blgs-ders-ders-notlari-13
12. http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Islak%20Hacimlerde%20Su%
