• Sonuç bulunamadı

Aç›k Glob Yaralanmalar› Epidemiyolojisi

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Aç›k Glob Yaralanmalar› Epidemiyolojisi"

Copied!
5
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

Aç›k Glob Yaralanmalar› Epidemiyolojisi

Epidemiology of Open-Globe Injuries

Yaz›flma Adresi/Address for Correspondence: Dr. Ayflin Tuba Kaplan, Adem Sok. Kiptafl Konutlar› A4 Blok D: 5 ‹çerenköy, Ataflehir, ‹stanbul, Türkiye Gsm: +90 505 485 39 79 E-posta: aysintuba@yahoo.com Gelifl Tarihi/Received: 15.12.2009 Kabul Tarihi/Accepted: 11.02.2010

Özet

Amaç: Aç›k glob yaralanmalar›n›n epidemiyolojik yönden incelenmesi.

Gereç ve Yöntem: Dr. Lütfi K›rdar Kartal E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi 1. Göz Klini¤ine, fiubat 2004 ile Mart 2009 tarihle- ri aras›nda aç›k glob yaralanmas› nedeni ile baflvuran 167 hastan›n 169 gözü çal›flmaya al›nd›. Hastalardan detayl› bir anam- nez al›nd›ktan sonra tam bir oftalmolojik muayene yap›ld›. Ameliyat öncesi tüm hastalar›n kranial grafileri çekildi. Çal›flma- ya al›nan olgular; yafl, cinsiyet, meslek, travmaya u¤rayan göz, travma nedeni, travma tipi, efllik eden patolojiler, görme keskinlikleri, göz içinde yabanc› cisim varl›¤› ve uygulanan tedavi aç›s›ndan incelendi.

Sonuçlar: Yafllar› 1 ile 89 y›l (ort. 31,23±19,45) aras›nda de¤iflen hastalar›n 26’s› kad›n, 141’i erkekti. Travma, olgular›n 133’ünde (%78,6) delici kesici cisimle, 36’s›nda (%21,3) künt yaralanma fleklinde idi. Dokuz gözde ise yabanc› cisim mev- cuttu. Penetrasyon yeri 104 gözde (%61,5) kornea, 33 gözde (%19,5) korneasklera ve 32 gözde (%18,9) sklera idi. Tüm hastalara primer sütürasyon yap›ld›, ayn› seansta 8 olguya ön vitrektomi, 10 olguya kapak kesisi sütürasyonu, 9 olguya lens aspirasyonu ve 5 olguya ön kamaradan yabanc› cisim ç›kar›lmas› uyguland›. Daha sonra olgular›n 47’sinde çeflitli nedenler- le ek cerrahi gerekti.

Tart›flma: Aç›k glob yaralanmalar› görme kayb›n›n en önemli sebeplerindendir. Yaralanmalar›n büyük bir k›sm› önlenebilir kazalar sonucu meydana gelmektedir. Daha dikkatli olunarak, ifl yerlerinde çal›flma emniyeti sa¤lanarak ve hizmet içi e¤iti- me daha önem verilerek birçok kazan›n ve bunlara ba¤l› yaralanmalar›n önüne geçilebilece¤i kanaatindeyiz. (TOD Dergisi 2010; 40: 84-8)

Anahtar Kelimeler: Epidemiyoloji, göz yaralanmalar›

Summary

Purpose: We evaluated the epidemiological factors in patients presenting with open-globe injury.

Material and Method: This study analysed one hundred and sixty-nine eyes of 167 patients with open-globe injuries who presented to Ophthalmology Department, Dr Lütfi K›rdar Kartal Training and Research Hospital between February 2004 and March 2009. After a detailed history was taken, a complete ophthalmologic examination was performed. Craniographies were performed before each operation. Cases were examined with regard to age, sex, profession, which eye was traumatized, reason for the trauma, nature of the trauma, accompanying pathologies, visual acuity, foreign body in the eye and nature of the treatment.

Results: 26 of 167 cases were female and 141 were male with a mean age of 31.23±19.45 (range: 1-89) years. Ocular traumas were mainly caused by penetrating and cutting objects in 133 cases (78.6%) and blurred trauma in 36 (21.3%) ca- ses, in 9 cases foreign body in the eye was found. The penetration location was cornea in 104 eyes (61.5% ), corneosclera in 33 eyes (19.5%) and sclera in 32 eyes (18.9%). Primary suture was performed in each case and during the same surgical session, anterior vitrectomy was performed in 8 eyes, lid suturing in 10 eyes, lens aspiration in 9 eyes and foreign body extraction from the anterior chamber in 5 eyes were done. Additional surgeries due to various reasons were performed in 47 cases after the initial operations.

Discussion: Open-globe injuries are one of the main causes of sight loss. Most penetrating eye injuries were caused by preventable accidents. Many accidents and the injuries resulting from them could have been prevented through greater in- tensive care, workplace safety and education.(TOD Journal 2010; 40: 84-8)

Key Words: Epidemiology, eye traumas

Ayflin Tuba Kaplan, Baran Kandemir, Nadire Erdo¤an Dib, Ifl›l Bahar Sayman, Cem Selvi, Ömer Kamil Do¤an

Dr. Lütfi K›rdar Kartal E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi 1. Göz Klini¤i, ‹stanbul, Türkiye

(2)

Girifl

Göz travmalar›, görme kayb› veya görme azl›¤›n›n en s›k nedenlerinden olup yaflam kalitesini azaltan sebepler aras›nda önemli bir yere sahiptir. En küçük yaralanmalar bile a¤r› ve rahats›zl›k vermekte, iflgücü kayb›na, bak›m ve tedavi masraflar›na yol açmaktad›r (1). Dünyada yaklafl›k yar›m milyon insanda travmaya ba¤l› geliflen körlük, daha fazla kiflide de k›smi görme kayb› mevcuttur. Erkeklerde, gençlerde ve sosyoekonomik seviyesi düflük toplumlarda daha s›k rastlanmaktad›r (2). Teflhis ve tedavide son y›llar- da büyük ilerlemeler kaydedilmesine ra¤men, göz trav- malar›n›n epidemiyolojisi ve önlenmesi alan›ndaki ilerle- me s›n›rl› kalm›flt›r (3).

Travmay›, fliddetini, lokalizasyonunu tan›mlayan temel terminoloji ve de¤erlendirmelerin kullan›ld›¤›, pratik ve prognostik olarak anlaml› bir s›n›fland›rma, çok merkezli olarak Oküler Travma S›n›flama Grubu taraf›ndan düzen- lenmifltir. Bu s›n›flama sistemi mekanik göz yaralanmalar›

ile s›n›rl›d›r. Kimyasal, elektriksel ve termal yaralanmalar bu sisteme dahil edilmemifltir. Oküler yaralanma ilk mu- ayene bulgular›na ya da primer cerrahi s›ras›ndaki bulgula- ra göre s›n›fland›r›l›r. Bu s›n›flamaya göre; mekanik göz ya- ralanmalar› aç›k glob ve kapal› glob olarak iki ana grupta incelenir. Ayr›ca glob yaralanmalar›n›n s›n›flamas›nda, anatomik ve fizyolojik olarak son görme keskinli¤inde prognostik önemi olan 4 de¤iflken kullan›lmaktad›r. Bun- lar; yaralanman›n tipi (künt yada keskin obje ile oluflan de-

¤iflik mekanizmalar), yaralanman›n derecesi (görme kes- kinli¤i), pupilla durumu (rölatif afferent pupil defekt varl›-

¤›) ve yaralanma zonudur (yaralanman›n lokalize oldu¤u yer). Aç›k glob yaralanmalar›nda prognostik önemi olan di¤er faktörler ise yaran›n boyutu, vitreus hemorajisi, len- sin durumu ve retina dekolman›d›r (4,5).

Gereç ve Yöntem

fiubat 2004 ile Mart 2009 tarihleri aras›nda, aç›k glob yaralanmas› nedeni ile baflvuran 167 hastan›n 169 gözü çal›flmaya al›nd›. Hastalar›n kendilerinden ya da ailelerin- den ayr›nt›l› anamnez al›nd›. Hastalar›n klinik muayene, ul- trasonografik ve radyografik inceleme sonuçlar›, retros- pektif olarak dosya kay›tlar› taranarak kaydedildi. Çal›flma- ya al›nan olgular; yafl, cinsiyet, travma nedeni, travma ti- pi, travmaya u¤rayan göz ve doku, görme keskinlikleri, göz içinde yabanc› cisim (YC) varl›¤› ve uygulanan tedavi aç›s›ndan incelendi.

Kornea ve/veya sklera penetrasyonu, genifl ve parçal›

kapak kesileri ve lakrimal kanalikül kesisi saptanan olgular yat›r›larak genel yada lokal anestezi alt›nda ameliyat edil- di. Tüm olgulara primer sütürasyon yap›ld›, kornea penet- rasyonlar›, 10,0 monoflaman naylon sütür ile, sklera pe- netrasyonlar› ise 7,0 vikril sütür ile sütüre edildi.

‹statistiksel incelemeler ki-kare testi ile yap›ld›. p de¤e- rinin 0,05’den küçük olmas› anlaml› kabul edildi.

Sonuçlar

Çal›flmaya dahil edilen 169 penetran göz yaralanmas›- n›n 87'sinde sol göz (%51,5), 82'sinde sa¤ göz (%48,5) ve 2'sinde her iki göz (%1,2) travmaya maruz kalm›fl idi. Sa¤

ve sol göz aras›ndaki fark istatistiksel olarak anlaml› bulun- mad› (p>0,05).

Olgular›n 141’i erkek (%84,4), 26’s› kad›n (%15,6) idi (p<0,05). Yafl ortalamas› 31,2 olup, olgular›n yafllar› 1 ile 89 aras›nda de¤iflmekteydi. Olgular›n yafl aral›klar› 5 yafl ve alt›, 6-18 yafl, 19-45 yafl, 46 yafl ve üstü olacak flekil- de; okul öncesi, okul dönemi, genç üretken ve olgun üret- ken dönem olarak grupland›r›ld›. Aç›k glob yaralanmalar›- na daha çok 19-45 yafl, yani genç üretken grupta rastlan- d› (Tablo 1).

Baflvuru s›ras›ndaki görme keskinlikleri P (-) ile 10/10 aras›nda de¤iflmekte idi. Baflvuru s›ras›ndaki görme kes- kinlikleri; 5 hastada (%2,9 ) P (-), 101 hastada (%59,7) P (+) ve 0,1 aras›, 30 hastada (%17,7 ) 0,1 ve 0,4 aras›, 21 hastada (%12,4) ise 0,5 ve üzerindeydi. Oniki gözden çeflitli nedenlerle görme keskinli¤i al›namad› (%7,1). Has- talar›n tedavi sonras› görme keskinlikleri; 7 hastada (%4,1) P (-), 69 hastada (%40,8) P (+) ve 0.1 aras›, 35 hastada (%20,7) 0,1 ve 0,4 aras›, 46 hastada (%27,2) ise 0,5 ve üzerindeydi (Tablo 2). Yaralanma tipi; 126 olguda delici kesici cisim (%74,5) ile 43 olguda ise künt (%25,4) yara- lanma fleklindeydi (p<0,05) (Tablo 3).

Olgularda en s›k yaralanan dokunun kornea (%61,5) oldu¤u görüldü, bunu s›ras›yla korneasklera (%19,5) ve sklera (%18,9) yaralanmalar› takip etmekteydi. Aç›k glob yaralanmalar›na en s›k efllik eden patoloji; 95 hastada (%56,1) iris-koroid prolapsusu, 48 hastada (%28,4) hife- ma, 39 hastada (%23,1) travmatik katarakt, 20 hastada

Tablo 1. Aç›k glob yaralanmas› geliflen olgular›n yafl gruplar›na göre da¤›l›m›

Yafl Hasta say›s› (n=167) %

5 yafl alt› 16 9,5

6-18 yafl aras› 31 18,5

19-45 yafl aras› 81 49,0

46 yafl üzeri 39 23,4

Tablo 2. Aç›k glob yaralanmas› ile baflvuran olgular›n ilk ve son gör- me keskinlikleri

G

Geelliiflfl görrmmee SSoonn görrmmee k

keesskkiinnllii¤¤ii %% kkeesskkiinnllii¤¤ii %% n

n==116699 nn==116699

IP (-) 5 2,9 7 4,1

IP (+) - 0,1 101 59,7 69 40,8

0,1-0,4 30 17,7 35 20,7

0,5 ve üzeri 21 12,4 46 27,2

Al›namayan 12 7,1 12 7,1

(3)

(%11,8) vitreus hemorajisi, 15 hastada (%8,8) kanalikül ve kapak kesisi, 14 hastada (%8,2) göz içi yabanc› cisim (YC) ve 10 hastada (%0,6) ise retina dekolman› idi (Grafik 1).

Olgular travma olufl flekline göre incelendi¤inde; ilk s›ray› 59 olgu ile (%34,9) ifl kazalar› almakta, bunu 28 ol- gu (%16,5) ile darp sonucu ortaya ç›kan yaralanmalar iz- lemekteydi. Yirmibefl olguda travma nedeni (%14,7) oyun kazalar›, 32 olguda (%18,9) ev-bahçe kazalar›, 7 ol- guda (%4,1) trafik kazalar›, 3 olguda (%1,7) ise travma nedeni kimyasal madde patlamas› idi. Onbefl olguda travma nedeni tam tespit edilemedi ya da bunlar›n d›fl›n- da bir neden mevcut idi (Tablo 4).

Çal›flmam›zda yer alan olgularda perforasyona yol açan etkenlerden en s›k karfl›laflt›klar›m›z; cam parças›

(%17,7), odun parças› (%16,5) ve metalik parçalar (%14,2) ile yaralanmalar oldu (Grafik 2).

Olgular›n mesle¤e göre da¤›l›m›nda; iflçiler (inflaat ifl- çisi +fabrika iflçisi) 46 olgu (%27,5) ve serbest meslek sa- hipleri 35 kifli (%20,9) ile ilk iki s›ray› almakta (p<0,05), bunu çocuklar (%15,5), ev han›mlar› (%12,5), ö¤renciler (%11,9) ve emekliler (%11,3) takip etmekteydi (Tablo 5).

Perforasyon ile baflvuran tüm olgulara (%75,7) lokal yada genel anestezi alt›nda primer sütürasyon yap›ld›, 10 olguya (%5,9) ayn› seansta kapak yada kanalikül ta- miri, 18 olguya (%10,6) katarakt eksraksiyonu, 5 olguya (%2,9) ön kamaradan YC ç›kar›m› ve 8 olguya (%4,7) ise ön vitrektomi yap›ld›. Yirmiyedi olguya (%15,9) primer düzeltmeyi takiben ikinci bir ameliyatla katarakt ekstrak- siyonu ve göz içi lens (G‹L) yerlefltirilmesi, 14 olguya (%8,2) ön vitrektomi ile birlikte sinefliotomi, 11 olguya (%6,5)sütür düzeltilmesi,10 olguya (%5,9) pars plana vit- rektomi ayn› seansta yabanc› cisim ç›kar›lmas› ve silikon ya¤› enjeksiyonu, 6 olguya (%3,5) sekonder G‹L implan- tasyonu, 5 olguya (%2,9) kornea nakli ve 3 olguya (%1,7) ise evisserasyon uyguland›.

Tart›flma

Göz travmalar› insan ve toplum hayat›nda sosyal ve ekonomik kayba yol açan önemli nedenler aras›ndad›r.

Tan› ve tedavi yöntemlerindeki ilerlemelere ra¤men, travmatik göz yaralanmalar› büyük oranda görme kayb›- na yol açmaktad›r. Tüm çabalar ciddi görme kayb›n› ön- lemeye yöneliktir. Ancak tüm u¤rafllara ra¤men kompli- kasyonlar›n çoklu¤u ve ciddiyeti, sekellerin olmas› gör- me prognozundaki baflar›y› etkilemektedir.

Göz travmalar›nda, erkeklerin %72-95 aras›nda s›kl›k- la etkilendi¤i bildirilmifltir (1,6,7).

Çal›flmam›zda penetrasyon geliflen olgular›n %84,4’ü erkek, %15,6’s› kad›n idi. Erkeklerin etkilenme oran›

(%81,59) kad›nlardan istatistiksel olarak anlaml› bir flekil-

Tablo 3. Olgular›n yaralanma tipine göre da¤›l›m›

Yaralanma tipi Hasta say›s› (n=169) %

Delici ve kesicilerle penetrasyon 126 74,5

Künt travma sonucu penetrasyon 43 25,4

Tablo 4. Travman›n olufl flekline göre olgular›n da¤›l›m›

Travma olufl flekli Hasta say›s› (n=169) %

‹fl kazas› 59 34,9

Darp 28 16,5

Oyun 25 14,7

Ev-bahçe 32 18,9

Trafik 7 4,1

Di¤er 18 10,6

Tablo 5. Glob perforasyonlar›n›n mesle¤e göre da¤›l›m›

Meslek Hasta say›s› (n=167) %

‹flçi 46 27,5

S.meslek 35 20,9

Çocuk 26 15,5

Ev han›m› 21 12,5

Ö¤renci 20 11,9

Emekli 19 11,3

Grafik 2. Glob perforasyonlar›n›n etyolojiye göre da¤›l›m›

Grafik 1. Aç›k glob yaralanmalar›na efllik eden patolojiler

14

iris-koroid prolapsu

hifema

vitreus hemorajisi

travmatik katarakt

kafl kapak kesisi

retina dekolman›

göz içi yc

odun parças›

tafl parças›

plastik matkap ucu

trafik kazas›

çivi oyuncak cam parças›

künt travma a¤aç dal›

çelik tel metalik parça b›çak fayans

15 1 100

95

48

50 40 30 20 10 0

39 20

(4)

de fazla bulundu. Bu durum, erkeklerin riskli ifllerde da- ha çok çal›flmalar›, gerek ifl gerekse davran›fl bak›m›ndan travmaya daha aç›k olmalar›na, travma-aktivite iliflkisine ba¤land› (8). Göz travmalar›ndan en s›k etkilenen kesi- min, bizim çal›flmam›zda oldu¤u gibi, genç üretken dö- nem olarak rapor eden çal›flmalar mevcuttur. Bununla birlikte, aç›k glob yaralanmalar›n›n çocukluk ça¤›nda (%34 ile %53 aras›nda de¤iflen oranlarda) daha s›k görül- dü¤ü de bildirilmifltir (9,10).

Travman›n olufl flekline göre olgular›n da¤›l›m›na bak- t›¤›m›zda ifl kazalar› %34,9 ile birinci s›ray› al›rken, bunu

%18,9 ile ev-bahçe kazalar›, %16,5 ile darplar ve %14,7 ile oyun esnas›nda meydana gelen kazalar takip etti. Bu sonuç, çal›flan kesimde can güvenli¤i için gerekli tedbir- lerin yeterince al›nmamas› ile iliflkili olabilir. S›kl›kla deli- ci kesici cisimlerle meydana gelen aç›k glob yaralanma- lar›, sanayi kesiminde çal›flanlarda koruyucu gözlük tak›l- mamas›ndan ileri gelmektedir. Ülkemizde yap›lan di¤er çal›flmalarda ev ve oyun-spor kazalar› birinci s›ray› al›rken bunlar› ifl kazalar› takip etmektedir (8,11,12). Toplumla- r›n de¤iflik yaflama al›flkanl›klar›, kültürel ve sosyoekono- mik farkl›l›klar› travmalar›n etiyolojisinde farkl› etkenlerin farkl› oranlarda görülmesine sebep olmaktad›r.

Çal›flmam›zda penetran yaralanmalarda en çok delici kesici aletlerle (%73,4) yaralanma birinci s›rada iken, künt travmalar (%21,3) ikinci s›rada idi. Ashaye’nin de 18 yafl alt›n› dahil etti¤i çal›flmas›nda delici kesici aletler ile ya- ralanma %40,5 oranla ilk s›ray› alm›flt›r (13). Literatürde ise daha çok künt travmalar›n ilk s›ray› ald›¤› izlenmekte- dir (1,6,14). Çal›flmam›zda delici-kesici aletlerden, cam

%17,7 oran ile en çok penetrasyona sebep olurken,

%15,3 ile odun ikinci s›rada, %14,2 ile metalik parçalar üçünü s›rada gelmekte idi. Karsl›o¤lu ve arkadafllar›n›n çal›flmas›nda tahta, odun.vb ile yaralanma %15,9 ile ilk s›ray› almakta, Batmanl›o¤lu'nun çal›flmas›nda tahta ve odun ile oluflan yaralanmalar %29,4, S›zmaz’›n çal›flma- s›nda tahta ile oluflan yaralanmalar %19,2 ile ilk s›ray› al- makta idi (8,15,16).

Olgular›m›z›n yaralanma yerinin lokalizasyonu ince- lendi¤inde 104 olgu (%61,5) korneal penetrasyon olup, korneaskleral penetrasyon olgular›n 33'ünde (%19,5), skleral penetrasyon olgular›n 32'sinde (%33,9) görüldü.

Karsl›o¤lu %52,3 oran›nda korneal penetrasyon, %27,5 oran›nda korneaskleral penetrasyon bildirirken, Çakmak

%51,2 korneal penetrasyon, %33,9 korneaskleral penet- rasyon, Dürük %59, Ar›c› %43,7 oran›nda korneal penet- rasyon bildirmifllerdir (8,17-19).

Görme prognozu aç›s›ndan de¤erlendirildi¤inde; kor- neaskleral penetrasyonda sonuçlar›n daha kötü oldu¤u belirtilmifltir (10,20). Çal›flmam›zda penetrasyonun lokali- zasyonu ile gelifl görme dereceleri aras›ndaki ilgi incelen- di¤inde, korneal penetrasyonlu olgular›n %36,5’sinde görme 0,1 ve üzeri bulunurken, sklera penetrasyonlar›n-

da %27,2, korneasklera penetrasyonlar›nda ise %9,3 ora- n›nda 0,1 ve üzeri görme tespit edildi. Esmaeli ve Sternberg'e göre tüm yara boyu göz önüne al›nd›¤›nda 10 mm'nin üzerinde, özellikle rektus kas› ve ekvator arka- s›na uzanan yaralanmalar kötü görme prognozuna yol aç- maktad›r (21,22). Y›lmaz ve arkadafllar› korneal yaralan- malarda yara boyunun 3 mm’nin üzerinde olmas›, santral yerleflmesi ve parçal› olmas› sonuç görmeyi anlaml› ola- rak olumsuz etkiledi¤ini tespit etmifllerdir. Kornean›n en s›k yaralanma nedenini, göz küresinin önünde ve d›fl or- tama aç›k olmas›na ba¤lam›fllard›r (23). Oküler Travma S›- n›flama Grubunun s›n›flamas›nda, yara yeri lokalizasyonu göz önüne al›nm›fl ve zon 1’deki yaralanmalar›n görsel prognozunun, di¤er lokalizasyonlara oranla istatistiksel olarak anlaml›derecede daha iyi oldu¤u saptanm›flt›r. Zon 1, korneal tutulumu tan›mlamaktad›r. Bu tür yaralanma- larda, di¤er dokular›n, özellikle de arka segmentin trav- madan etkilenmemifl olmas› görsel prognozun daha iyi oluflunun nedeni olarak gösterilmifltir (24,25).

Çal›flmam›zda 15 olguda (%8,2) göz yaralanmas›na YC efllik etmekteydi. Befl olguda primer onar›m esnas›n- da ön kamaradan YC ç›kar›l›rken, 10 olguda ek cerrahi gi- riflim esnas›nda pars plana vitrektomi (PPV) ile YC ç›kar›- m› uyguland›. Pieramici ve MacEwen yapt›klar› çal›flma- larda yaralanma flekli ile görme prognozu aras›ndaki ilifl- kiyi de¤erlendirmifller ve göz içi YC’nin efllik etti¤i yara- lanmalar›n kötü prognoza sahip olduklar›n› bildirmifller- dir (26,27). Bizim de göz içinden YC ç›kar›lan 11 (%73,3) olgumuzun ameliyat sonras› görme keskinli¤i P (+) ile 0,1 aras›nda tespit edildi. Sadece 2 hastada (%13,3) gör- me keskinli¤i 0,1’in üzerinde idi.

Sonuç olarak penetran göz yaralanmalar› görme kay- b›n›n en önemli sebeplerindendir. Yaralanmalar›n büyük bir k›sm› önlenebilir kazalar sonucu meydana gelmekte- dir. Daha dikkatli olunarak, ifl yerlerinde çal›flma emniye- ti sa¤lanarak ve hizmet içi e¤itime daha çok önem veri- lerek birçok kazan›n ve bunlara ba¤l› yaralanmalar›n önü- ne geçilebilece¤i kanaatindeyiz.

Kaynaklar

1. Ligget PE, Pinje KJ, Barlow W, Ragen M, Ryan SJ. Ocular trauma in an urban population. Ophthalmology. 1990;97:581-4.

[Abstract]

2. Baker RS, Wilson MR, Flowers CW Jr, Lee DA, Wheeler NC.

Demographic factors in a popillation based survey of hospitalised work related ocular injury. Am J Ophthalmol.

1996;122:213-9. [Abstract]

3. Sternberg P, Aeberg TM. The persistent challenge of ocular trauma. Am J Ophthalmol 1989;107:421-4. [Abstract]

4. Gülecek O, Ünal M. Glob travmalar›nda s›n›flama.

Ret-Vit. 2003;11:195-8. [PDF]

5. Kuhn F, Morris R, Witherspoon Heimann K, Jeffers JB, Treister G. A standardized classification of ocular trauma.

Ophthalmology. 1996;103:240-3. [Abstract]

(5)

6. Zagelbaum BM, Tostanonki JR, Kerner DJ, Hersh PS. Urban eye trauma. Ophthalmology. 1993;100:851-6. [Abstract]

7. Karlson TA, Klein BEK. The incidence of acute hospital treated eye injuries. Arch Ophthalmol. 1986;104:1473-6. [Abstract] / [PDF]

8. Karsl›o¤lu fi, Hac›bekiro¤lu A, Tamsel fi, Tümflen D, Ziylan fi, Akmut T. Göz travmalar›n›n epidemiyolojik yönden incelenmesi. T Oft Gaz. 2001;31:484-91.

9. Çankaya AB, Tafldemir G, Tafldemir S, Zilelio¤lu O. Delici göz yaralanmas› olgular›m›z›n uzun dönem sonuçlar› ve görsel prognozu etkileyen faktörlerin analizi. T Oft Gaz.

2009;39:220-6. [Abstract] / [Full Text] / [PDF]

10. Sar› A, Ad›güzel U, Dinç E, Arg›n A, Y›lmaz A, Öz Ö, et al.

Çocukluk ça¤› delici göz yaralanmalar›n›n epidemiyolojik de¤erlendirilmesi. T Oft Gaz. 2008;38:504-9. [Abstract] / [Full Text] / [PDF]

11. Özdemir M, Yaflar T, fiimflek fi, Durmufl AÇ. Göz travmas›

olgular›m›z›n epidemiyolojik de¤erlendirmesi. Van T›p Dergisi.

2002;9:6-11. [PDF]

12. Çakmak SS, Ünlü MK, Ölmez G, Çaça I, Sakalar YB, Acemo¤lu H. Penetrating eye injuries from southeastern Anatolia region of Turkey. Public Health. 2004;118:570-5. [Abstract] / [Full Text] / [PDF]

13. Ashaye AO. Eye injuries in children and adolescents: A report of 205 cases. J Natl Med Assoc. 2009;101:51-6. [Abstract] / [PDF]

14. Öner A, Kekeç Z, Karaküçük S, ‹kizceli I, Sözüer EM. Ocular trauma in Turkey: a 2-year prospective study. Adv Ther.

2006;23:274-83. [Abstract] / [PDF]

15. Batmanl›o¤lu A, Çelik T, Beken Z, Karadede S. Bölgemizde 0-16 yafl grubundaki çocuklarda görülen perforan göz yaralanmalar›n›n nedenleri. Türk Oftalmoloji Derne¤i XXIV Ulusal Kongre Bülteni Cilt 2, Ankara 1990:315-7.

16. S›zmaz S, Ekinciler ÖF, Mirza FE, K›fl O. Klini¤imizde 12 y›l içinde çocuklarda görülen delici göz yaralanmalar›n›n de¤erlendirilmesi. Türk Oftalmoloji Derne¤i XXI. Ulusal Kongre Bülteni Cilt 2, ‹zmir 1987:1109-16.

17. Çakmak SS, Ünlü MK, Karakafl NU, Ava S, Bilek K, Taflk›ran A.

Perforan göz yaralanmalar› ve sonuçlar›. T Klin J Ophthalmol.

2000;9:256-60. [Abstract] / [PDF]

18. Dürük K, Budak K, Turançl› E, Ifl›kçelik Y, Çekiç O. Delici göz yaralanmas› (497 olgunun sonuçlar›) T Oft Gaz. 1993;23:299-233.

19. Ar›c› MK, Topalkara A, Gülen C, Erdo¤an H. Perforan göz yaralanmalar›. T Oft Gaz. 1998;28:242-6.

20. Lee CH, Lee L, Kao LY, Lin KK, Yang ML. Prognostic indicators of open globe injuries in children. American Journal of Emergency Medicine. 2009;27:530-5. [Abstract] / [Full Text] / [PDF]

21. Esmaeli B, Elner SG, Schork MA, Elner VM. Visual outcome and ocular survival after penetrating trauma, a clinicopathologic study. Ophthalmology. 1995;102:393-400. [Abstract]

22. Sternberg P, Dejuan E, Mihels RG, Auer C. Multivariate analysis of prognostic factors in penetrating ocular injuries. Am J Ophthalmol. 1984;98:467-72. [Abstract]

23. Y›lmaz A, Ku¤u S, Özgün C, Öngör E. Çocuklarda delici göz yaralanmalar›nda görme prognozu. T Oft Gaz. 1995;25:252-7.

24. Pelitli GV, Esgin H, Benian Ö, Erda S. Aç›k göz küresi yaralanmalar›nda sonuç görme keskinli¤i üzerine etkisi olan faktörler. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg. 2007;13:294-9.

[Abstract] / [PDF]

25. Thakker MM, Ray S. Vision-limiting complications in open-globe injuries. Can J Ophthalmol. 2006;41:86-92.

[Abstract]

26. Pieramici DJ, Sternberg P Jr, Aaberg TM Sr, Bridges WZ Jr, Capone A Jr, Cardillo JA, et all. System for classifying mechanical injuries of the eyes. Am J Opthalmol.

1997;123:820-31. [Abstract]

27. Mac Ewen CJ, Baines PS, Desai P. Eye Injuries in the current picture. Br J Ophthalmol. 1999;83:933-6. [Abstract] / [Full Text] / [PDF]

Referanslar

Benzer Belgeler

Intraocular pressure changes following cataract extraction in primary open-angle glaucoma patients In this study we aimed to evaluate the changes in intraocular pressure

Çal›flma- ya al›nan Behçet hastalar›nda göz tutulumu ol- mamas› görme keskinli¤i 0,3 olan bir bireyde baflka bir göz sorunu oldu¤u anlam›na gelir ki bu da

Tart›flma: Kesi yeri ve kesi s›n›flamas› ile sonuç görme keskinli¤i aras›nda iliflki istatistiksel olarak anlaml› de¤ilken, bafl- vuru an›ndaki görme

Endoftalmi geliflen hastalar, yafl, cinsiyet, etkilenen göz, kesinin oldu¤u yer (oküler travma s›n›flamas›na gö- re), ek olarak katarakt cerrahisi yap›lmas›, yap›lan

Olgular›n say›s› oldukça az olmakla birlikte görme engelliler ve yak›nlar›, daha önce yap›lan göz muayene- leri ve hekim davran›fllar›n› genel olarak olumlu bulur-

Tüm hastalar yafl, cinsiyet, yaralanma zaman› ve olufl flekli, yerleflimi, ilk görme keskinligi ve yaralanmaya efllik eden diger göz patolojileri yönünden degerlendirildi..

• Göze yabancı cisim kaçması (Küçük maddeler ve toz kaçması).. – Göz ışığa doğru çevrilir – Alt göz kapağı

Göze Yabancı Cisim Batmasında İlk Yardım..  Göz aşağı doğru çevrilerek cisim görülmeye