Erken
Okuryazarlık
Harf Bilgisi
Harf bilgisi, çocukların, sözcüklerin harflerden oluştuğunu ve sözcükleri sözel dile aktarırken harf seslerinin kullanıldığını ve farklı harfleri bir araya getirerek farklı sözcükler oluşturulduğunu
anlayabilmeleridir.
Büyük küçük harf isimleri
Harflerin isimlerini ve yazılışlarındaki sembollerin birbiriyle ilişkisi
Her harfin bir sese karşılık geldiği bilgisi
Okuma gelişimindeki önemi (Chall, 1967; Treiman ve Rodriguez, 1999).
Harfin bir ismi olduğu, konuşma dilinde de bir sesi
olduğu bilgisi (Cabell, McGinty ve Justice, 2007: 328).
Çocuklar sesleri öğrenirken ve sözcükleri okurken harflerin isimlerinden yararlanmaktadır. Bu nedenle harf bilgisi sesbilgisel farkındalığın gelişiminde bir
önkoşul beceridir (Johnson, Anderson ve Holligan, 1996;
Treiman ve Rodriguez).
Harf bilgisi olmayan çocuklarda sesbilgisel farkındalık becerilerinin gelişmesinin daha zor olduğu ve bu yüzden de bu iki beceri öğretiminin birleştirilmesinin, tek
olarak öğretilmesine göre öğrenme sürecini daha hızlandırdığı bildirilmektedir (Bus ve Van
IJzendoorn,1999; Roberts, 2003; Schneider, Roth ve
Ennemoser, 2000).
Harf bilgisi okuma başarısının önemli bir yordayıcısıdır.
Anasınıfında harfleri tanıyan çocukların, tanıyamayan çocuklara göre okuma becerilerini daha hızlı
kazandıkları görülmüştür (Denton ve West, 2002; Riley, 1996).
Okul öncesi dönemdeki çocukların harf bilgilerinin 6.
sınıftaki okuma başarıları ile ilişkili olduğunu
belirlenmiştir (Badian, 1995).
Harf Bilgisinin Gelişimi
Çocuklar kendi isimlerini yazmayı öğrendiklerinde, bu simgelere “harf” denildiğini fark ederler.
Bazı küçük çocuklar “Annenin” A’sını, A harfi olarak değil de annenin “A” sı olarak tanırlar.
Bazı belirli harflere anlamlar yükleyerek o harfleri
tanımaya başlarlar. Bu şekilde harfleri birbirinden ayırt
ederler.
Harf Bilgisinin Gelişimi
Anasınıfında çoğu çocuk büyük ve küçük harfleri doğru ve hızlı bir şekilde tanımayı öğrenebilir.
Harf isimlerini ve seslerini bilme, birbirlerinden farklı becerilerdir.
Harf isimleri sözcük başında olduğunda daha kolay
öğrenilmektedir.
Harf Bilgisinin Gelişimi
Harfin sesini bilme becerisi daha zor bir beceridir.
Bu beceri her harfin tek tek sesbirimsel temsilini bilmeyi gerektirmektedir.
Sesbilgisel farkındalık bilgisine harflerin seslerini
bilmede daha çok gereksinim duyulmaktadır (McBride-
Chang, 1999).
Harf Bilgisinin Gelişimi
Çocuklar farklı yaş gruplarında farklı tür ve sayıda sözcük bilebilirler.
Genel olarak;
Alfabede bulunan büyük ve küçük harfleri tanımak.
Kendi isminin içindeki tüm küçük harfleri tanımak.
Bildiği harfleri (kitapların başlığı, sık görülen semboller) içinden göstermek.
Harf ses ve şekillerini ilişkilendirmek
Harf Bilgisinin Gelişimi
Harflerle ilgili yorumlarda bulunmak. Örneğin çocuk, “A”
harfi “anne” sözcüğünde, “B” harfi de “bidon” sözcüğünde vardır, diyebilir.
Sözcüklerin ilk harflerine dikkat etmek.
Harf-ses ilişkisini kurmak.
