T e k n i k :
ı -1
C A M L İ F İ N İ N G E L İ Ş M E S İ Cam, icatların en eskilerinden biridir ve
teşek-külü, hassaları ve tatbikatı bakımından fen adam-ları, mühendisler ve san'at erbabı nesilleri tarafın-dan o kadar ehemmiyetle tetkik edilmiştir ki kul-lar-ıs sahalarının herhangi yeni bir gelişmesi imkânsız gibi görünebilir. Bununla beraber son senelerde İn-giliz cam imalâtçıları yeni bir saha açmışlardır: e-ektrik işlerinde cam elyafının kullanılması. Tabia,-tiyle, ince cam liflerinde efğilme kabiliyeti olduğu ve bunların bükülerek iplik haline getirilebildikleri uzun zamandanberi bilinmektedir. Venedikli cam san'atkârlari en şayanı dikkat tesirlerinden bazıla-rını örülmüş, muhtelif renkli (çamları kullanarak el-de etmişler, ve daha yeni zamanlarda cam lifleri am-balâj malzemesi olarak ve küçük ziynet eşyası imâ-li için kullanılmıştır. Bununla beraber, şimdi imâ-liyfî camın kabiliyetinin etüdü için en meşhur İngiliz cam imalâtçılarından ikisinin Chanee Brothers and Company, Limited, ve Pelkington Brothers and Company, Limited - gayretlerinin birleşmesi üzerine
dokunmuş şekilde cam sınaî ehemmiyet kazanmıştır. Halline uğraşılan esas mesele ipek, pamuk, ke-ten veyahut amiant yerijıe elektrik tellerinin izolesi için kullanılacak bir maddenin keşfi idi. Meselenin
çift cephesi vardı : evvelâ elektrikî, kimyevî ve mihaniki noktai naz/ardan en elverişli cam tipinin tesfoifci ve bundan sjonra camın bükülmesi ve do-kunması için makinelerin islâlhı. Elektrik tecrüıbe-lerile iştigâl eden kimselerin asırlardan beri bildik-leri gibi hemen heırjen her nevi cam iyi bir elektrikî yalıtkandır, fakat cam elyafı halinde satıh, bir ci-hetten ince olmakla beraber cam miktarına nazaran
o kadar büyüktür ki, elektrikî mukvemeti azaltacak aşınmayı bertaraf etmek için hususî itinaya ihtiyaç vardır. Bu sebepten dolayı - soda veyahut potas gibi - alkaliden ârî bir cam kullanılmaktadır. Ya sodanın veyahut potasın çamda mevcut cJİması arzu edilemez, zira rutubetli fcır muhitte alkali lifin sat-hına gelip orada rutubeti daha fazla çeken bir ta-baka yaratır. 0 zaçıan Rutubet ve alkali birleşip
sodium veyahut potasium^ ıhidroxidi . meydana geti-rirler, ve bu da qamda bulunan silikatlarla birleşe-rek daha ziyade alkali serbest bırakır. Böylelikle
reaksiyonlar lif aşınıncaya kadar ve elektrikî
muka-vemetini kaybedinceye kadar devam eder. Alkali-siz bir cam yalnız tehlikeiAlkali-siz olmakla kalmaz, fakat
ayni zamanda yüksek bıir d i elektrik kuvvete ve yük-sek bir yalıtkanlık mukavemetine mâliktir.
Cam elyafı istihsali itina ile t^jjzim edilmiştir. Her lifin takriben 0.005 milimetre kadar çapı var-i dır ve 102 lif bütün hallerde kullanılan Standard ip-liği teşkil eder. Bu iplik bükülmemiştir fakat ya ay-rı olarak veyahut istenilen kalınlığa göre diğer ip-liklerle birlikte Ibükülebilir. Cam elyafı ipliğinin ba. riz hassalarından biri de ipliğin uzunluğu boyunca, bu uzunluk ne kadar büyük olursa olsun, beher lifin temadi etmesidir. Adî mensucat iplikleri uzunlukla-rı takriben 20 ile 38 santimetre a,rasında değişen l'flerden müteşekkildirler. Uzun lifler daha yüksek fiyatlar icap ettirirler çünkü bunlar daha yumuşak iplik temin ederler, fakat cam liflerinde kopuk ol-madığından elide edilen iplik tamamile pürüzsüzdür; bu da hem elektrikî hem de mihaniki bakımdan mü-himdir. Bundan ımâdâ, bir elektrik telini kaplıyan l'yfî camın işgal ettiği hacim en ince mensucat ma. mûlâtından daha küçüktür.
Liyfî cam ipliği istihsali usulü ve bu ipliğin şe-rit veyahut kumaş halinde dokunması âdî mensucat-ta. olduğu gibidir, fakat camın hususî hassaları tek-nikte bazı. değişiklikler icap ettirmektedir.
Camın uzama kabiliyeti ancak % 1 den % 2 ye kadardır, halbuki viskozun % 20 ,ve pamuğun % 5 uzaması vardır. Bu elastikiyet noksanlığı ma-kinelerin daha hasisas şekilde ayarını, bilhassa elek-trik telleri kaplanırken, icap ettirmektedir. Maamafih imalâtçılar Glass Fa|bres iLimited, Gla®gow -bütün güçlükleri yenerek şimdi yüksek kaliteli şa-yanı itimat teli kaplamaları yapmaktadırlar. Diğer maddelerin temini Igüç olduğu bir sırada halen bun-ların kıymeti bilhassa büyüktür.
Liyfî cam elektrik akümülâtörlerinde de kıy-metli bir tatbik sahası bulur. Ayırıcı olarak kaba cam elyafı tabakaları kullanılır. Bunların safi mi-haniki tesiri vardır: Plâkalar üzerindeki hamuru ye-rinde tutmak ve gevşenrş parçaların akümülâtörün dibine düşmesine mâni olmak. Kullanılımalarile akü-mülâtörün hem randımanı hem de ömürü artar.
ma-mûl kaplamalarımı, ipek veya pamuktan, olanlara na-zaran daha çabuk ısı nakletmeleri üstünlüğü mev-cuttur. Bununla berajber 'buhar boruları veyahut sı-cak su depoları için mükemmel bir ısı yalıtkanı teş-kile ederler. İleri sürülen bu iki hassa birbirine zıt gibi görünürler, fakat tezat yalnız zahiridir. Bir ısı yalıtkanının randımanı ijjıitiva ettiği hava nisbetine tâbidir, ve cam elyaıfı, ısı yalıtkanı olarak kullanıl-dığı şekilde aynı ağırlıkta diğer maddelere nazaran
çok daha yüksek hava nispetini ihtiva eder. Hey*eti umumiyesinin yoğunluğu, filhakika, âdî mensucat mamullerine nazaran takriben 8 defa daha küçüktür.
Cam elyafının Birleşik devletlerde de elektrikte ve diğer yerlerde kullanılmak üzere tekâmül etti-ğine işaret edilebilir. Iflliırry ve mühendieliğn terakk-sine iıki büyük Müttefik arasındaki dostane rekabetin hizmet etmesine bu da ibir misaldir.
XII Vaşingtonda Amerika 3 cü Reisicumhuru Thomas J af fer son' ym muhteşem îheykeli. Onu yapan Jıeykeltraş Rudolph Evans eserini seyreder ken. Heykel §imdi alçıdandır, fakat harpten sonrtı bronzdan yapılacaktır.
Arkada görülen yazılar ^Reisicumhur'un İstiklâl için ibeyan ettiği güzel sözlerdir.
Bu resimde, Amerikada (Wisconsin) Hükü-metinde yeni jnşa edilen bir fabrikaJnin holünü
görmekteyiz. JBu binctnın projesini meşhur Ameri-kan mimari F. L. Wright yapmıştır,y Yeni
