M E M U R M I M A R L A E Y a z a n : C o l i n P e n n , A . R . İ B . A .
Y. M ü h . A l i B e r k o l
Bur; dan elli sene evvel İngilterede mimarlık mesleğine girenler, tahsillerinden sonra serbest hayatta çalışmak ümidiyle bu işe başlarlardı. O za- mandanbeıi büyük mimarlık müesseseleri geniş ölçüde tekâmül etmiştir; bu müesseseler bazan hu- susi bir firma şeklinde olup, ekseriyetle bir banka, bir sınaî teşebbüs, mahallî bir hükümet kurulu ve- yahut bir merkezî devlet dairesi halindedir.
Bu müesseseler bir sene zarfında milyonlarca liralık iş çevirir ve hâlen bunların çoğunun Devlet kontrolü altına girmiş olduğundan ilerlemeleri hızlanmış bulunmaktadır. En büyük müesseseler- den beş altı tanesi binlerce memur mimar kullan- maktadır.
Bu şartlar altında mesleğe giren vasat insa- nın, serbest bir iş kurma ihtimali muhakkakki azal- mış bulunmaktadır. Bu takdirde mimarların çoğu- nun bütün hayatları boyunca memur kalmaları kaçınılmaz bir haldir. Bununla beraber mimarların ekseriyetinin maaşla çalışmalarına rağmen teknik seviyeleri bugünkü kadar hiç bir zaman daha yük- sek olmamıştır. Şüphesiz bu kimseler hususî çalı- şan meslekdaşlarmdan daha kabiliyetsiz ve işlerine daha az bağlı değildir; fakat bunlar için serbest ha- yat kurma fırsatlarının daha az olduğu anlaşılmak- tadır.
Bu hususların anlaşılmış olması, memur mi- mar durumunda büyük değişiklik yaratmıştır; zi- ra bir insanın bütün meslek hayatının mutlaka memur olarak geçmesi icap ediyorsa, bu hayatın mümkün olduğu kadar iyi şartlar altında devam etmesini arzu etmek gayet tabiîdir. Bundan maada iyi şartlar daha iyi iş çıkmasını temin eder.
Bu arzular, başkanı bulunduğum ve yapı en- düstrisinde elle çalışmayan bütün teknik işçilerin topluluğu olan cemiyet tarafından tahakkuk ettiril- miştir. Memur mimarların ileri sürdükleri teklif- ler bütün mesleğin menfaati icabı olduğundan ve halkı yakından alâkadar ettiğinden herkesin bun- ları destekliyeceği ümit edilmektedir. Bu destek- leme, mimarların halka nasıl faydalı hizmetler
İ n g i l i z K ü l t ü r H e y e t i D e n i z l e r A ş ı r ı B a s ı n D a i r e s i t a r a - f ı n d a n y a y ı n l a n m ı ş t ı r .
yaptığını isbat etmekle elde edilebilir.
Cemiyetimizin tesisi için, mimarlıktaki mo- dern hareketle herhangi bir surette ilgili bulunan küçük bir mimar grupu tarafından teşebbüse geçil- diğini hatırlamak enteresandır. Bu kimseler ingi- liz mimarlarının yapı endüstrisinden uzak kalma- larının teknik durgunluk yarattığına inanmışlar ve mühendisler gibi diğer teknisyenler ve müte- ahhitlerle yakından temasta fayda görmüşlerdir.
Harpten evvel bile, mühendisler ve teknis- yenlerle işbirliği eden bu mimarlar bombalama- ya karşı inşaat tedbirlerini etüd etmeye başlamış- lar ve bu mevzuda kıymetli bir rapor yayınlamış- lardı. Harp esnasında da daha başka raporlar neş- redilmiş ve muhacirler için evler, evleri yıkılan kimseler için dinlenme merkezleri, harp işçilerine mahsus kantinler inşasında önayak olunmuştur.
Her zaman esas problemi, binaları kullanacak kim- selerin ihtiyaçlarını karşılamak teşkil etmiştir.
Bunun neticesi olarak geniş ölçüde âmme desteği temin edilmiş ve vatandaş mimarın vazifesiyle alâkalandınlmıştır.
Yapı endüstirisiyle ilgisi olan herkes hâlen istihsal meselesinin ön plânda geldiğini kabul et- mektedir. Verimi arttırmak yolunda kısmi menfa- atler unutulmuştur, fakat tabiatile her sanat veya meslek kendi sahasına giren noktalar üzerinde durmaktadır. Meselâ mimarlar, hakkiyle plân tan- zim edebilmeleri için lüzumlu bütün malûmatı is- temekte ve işlerinde nihaî karar alma meşguliyeti- ni yüklenmektedirler. Her şahsın yaptığını hakkiy- le anlaması ve tekliflerinin gerektiği gibi nazarı itibara alınacağını hissetmesi lâzımdır. Binaena- leyh teknik büro ile müşteri veya işletmeci gibi şahıslar arasında fikir teatisi yapmak zarurîdir.
1941 Kasımında önemli bir konferans tertip eden cemiyetim, bir teknisyenler ve işletmeciler toplantısı da yapacaktır. Çalışma şartları ve yev- miyeler gibi mevzular da unutulmamaktadır, fakat istihsalin gevşememesi her şeyden üstün tutul- maktadır.
