1891- 1937

1891- 1937

 İtalyan Komünist Partisi kurucu üyesi ve bir süre lideri oldu.

 Mussolini'nin Faşist rejimince hapsedildi.

 Marksist litaratüre katkısı ana olarak hegemonya, sivil toplum, altyapı-üstyapı ilişkileri, toplumda aydınların işlevi konuları üzerindendir.

 Devlet teorisi üzerine özgün görüşler ileri sürmüş,

başta Althusser olmak üzere birçok marksist kuramcıyı

derinden etkilemiş, görüşleri günümüz Batı

Marksizminin temellerini oluşturmuştur.

 Pozitivizme ve bilimsel garanticiliğin epistemolojisine sürekli saldırmıştır.

 Doğal bilimsel dünyayı yöneten yasaların nesnelliği denen şeyin üzerinde, insanın ve toplumsal tarihinin gelişme yasalarının modellenmesini eleştirmiştir.

 Toplumsal alanda nesnel ilişkiler anlayışı, indirgemeciliğe yol açmaktadır ve “zorunluluğun çelik yasaları” olarak bazı eğilimleri soyutlamaktadır.

 Nesnel ilişkiler, sadece tarihsel güçlerin üzerinde hareket ettiği alanı tanımlaması anlamında belirleyicidir.

 Nesnel ilişkiler, bir olasılıklar ufku tanımlar.

 Nesnel ilişkiler, politik ve ekonomik mücadelenin içeriğini

tümüyle belirlemez.

 Pozitivist kesinliğe koşullu bir ton katmaya çalışır.

 Dinamik tarihsel analitik çerçeveyi kurmaya çalışır.

 Tarihsel güçlerin dönemsel hareketlerinin analizine önem verir.

 Toplumsal güçler, mücadele alanından asla yok olmazlar.

 Ancak sözkonusu güçlerin ilişkileri içinde eğilimsel bir denge vardır.

 Sınıf birliği, asla a priori olamaz.

 Sınıfların birliği, üretilmeli, inşa edilmeli ve yaratılmalıdır.

 İdeoloji  içsel olarak çelişkili düşünme biçimleridir

 Sistemli düşünme yollarıdır (biçim).

 Popüler düşünce yapılarıyla ilgilidir.

 Tarihte sınıfların hareketi ve durumların somut

çözümlemesini gerektiren organik (içerik) olandır

 İdeolojinin gerçekliği siyasal açıdan harekete geçme

gücünde, tarihsel olarak

gerçekleşmesinde yatar.

 Heryerdeci bir ideoloji anlayışı değildir

 Yönetici sınıfın empoze ettiği bir şey de değildir

 Yaşanan bir ilişkidir

 Herkesin paylaştığı bilgilerin nasıl eklemlendiği ve gündelik yaşamın üstesinden gelmenin aracı olarak ideolojiyi çalışır

 İdeolojiyi, daha “aşağı düzeylerde” ciddi olarak ele alır.

 Yapıyı ve karmaşık üstyapılar alemini bir arada tutan

bir sıva/harçtır.



Sistemlidir



Evrensellik iddiasındadır



Kendiliğinden yönetici sınıftan kaynaklanmaz



Yönetici blokun içindeki güç ilişkilerinden kaynaklanır



1.süreç  egemen fikirlerin yönetici blok içinde edinilmesi



2.süreç  egemen fikirlerin ezilen

sınıflarca

özümsenmesi

 İdeolojik düzeyi kapsar ama ona indirgenemez

 Kendiliğinden oluşan rızanın örgütlenmesidir

 Bu rıza örgütlenirken, yönetici blokun özsel çıkarlarına dokunmayan ekonomik ödünler verilebilir

 Başat kertesi/düzeyi, siyasal düzeydir

 Toplumsal formasyonun kertleri/düzeyleri arasındaki ayrımı koruyan bir kavramdır

 “Sivil toplum alanında hegemonya için savaşım verilir”

 Yönetici sınıfın hegemonyası, yalnızca siyasal düzeyde

değildir; toplumsal yaşam ve düşüncenin her yönünü

etkiler

 “Ortakduyu… alışılmamış bir karmaşıklıktadır: Taş

devridnen öğeler, daha ileri bir bilimden ilkeler, yerel

düzeyde tarihin tüm geçmiş evrelerinden önyargılar

ve dünyada insan ırkının tümü için sözkonusu olacak

gelecekteki bir felsefeden sezgiler içerir.”

 Hem tarihsel bir oluşumdur (değişen yanını söyler)

 Hem bir sınıfa özgüdür (değişmeyen yanını söyler)

 Ortak duyulu düşünüş bir bağımlılık ve boyun eğmeye yol açar.

 Bunun nedeni, tarihsel bilincin olmayışıdır.

 Bilinç, değişenin ve değişmeyenin ne olduğunu ayırt edebilen bir bilinç değildir.

 Daha çok, kalıcı, değişmez ve geçerli olana bakan

bilinçtir.

 Ortak duyu tutarlı değildir: genellikle kopuk kopuk, parçalı, dönemsel ve çelişkilidir.

 Kendisini çağların hakikatı olarak sunsa da aslında tarihin ürünü ve tarihsel sürecin parçasıdır.

 Ortak duyu, halk kitlelerinin pratik bilinçlerinin

biçimlendiği alan olduğu için önemlidir.

 Değişen  tarihsel olan  içerik  tarihselci maddecilik  fikir sistemleri olarak ideoloji

 Değişmeyen  yapısal  biçim  diyalektik

maddecilik  yaşanan ilişki olarak ideoloji

sabitsiz

 Aydın  kafa emeği ile ilişkili beceri ve fikirleri örgütleme, yayma ve koruma görevi olanlardır

 İdeolojinin ve kültürün sınıflara ilişkin oluşumunu incelemek için aydınları ikiye ayırır:

1- Organik aydın

2- Geleneksel aydın

 Organik aydın: temel bir sınıfın çıkarlarına sıkıca bağlı işlevleri bulunan aydındır

 Geleneksel aydın: önceki toplumsal formasyonun

kalıntısı olan sınıflardan gelen, sınıfının çıkarından

bağımsız aydındır. (kilise, din adamları)

 Fikirler sınıfların değil sınıf çatışmalarının

alanı olduğundan, aydınlar da fikirlere destek elde etme savaşında öncü rol oynarlar.

 Hegemonya örgütlenmesinde rolleri vardır.

 Hegemonya örgütlenmesi Devlet + Sivil toplum + yönetici blok tarafından seferber edilir.

 Kuramsal olmayan (non theoretical) dolaysız görünümlerin ardına uzanamaz.

 Bu nedenle düşmanı açık seçik tanılayamaz.

 Kuram, dolaysız görünümlerin ardına uzandığı için son derece önemlidir.

 Aydın da bu bağlamda önem kazanmaktadır.

 Temel ve üst yapı birliği karmaşık bir birlik olduğundan

 Sınıfsal çıkarlar önceden verili değildir

 İdeoloji, çelişkilidir, karmaşıktır

 Bir ideolojinin yapı ve üst yapıyı bir arada tutmada başarılı olup olmayacağı önceden verili olamaz,

tarihsel olarak belirlenir.

 Nedensel, tek yönlü belirlenime yakın değil.

 İdeolojiler, tarihsel sürecin özüdürler

 Tarih ise somut tarihsel-siyasal durumlar dışında

yapılamaz.

 Tarihsel özgüllük üzerine vurgusu: soyutlamanın daha somut tarihsel düzeyinde işlem yapabiliyoruz

 Kapitalin rejiminin benzerlik ve özdeşlikten çok, farklılık ve fark yoluyla sürdüğünü anlamamıza yol açan bir yöne işaret etmiştir.

 Sınıf öznesinin türdeş olmadığını söylemiştir.

Kendinde sınıftan kendisi için sınıfa geçiş mekanik değildir, olumsaldır.

 Ekonomik, politik ve ideolojik pratikler arasında

otomatik bir özdeşlik yoktur.