YAŞLILIK DÖNEMİ GENEL ÖZELLİKLERİ
• Yaşlılık; çocukluk, gençlik ve orta yaşlılık gibi kendine özgü özellikleri olan fizyolojik bir süreçtir.
• Yaşlanma, bireyin fiziksel ve ruhsal gerileme süreci anlamına gelmektedir. Bireysel olduğu kadar toplumsal ve kültürel yönleriyle karmaşık bir sürece işaret etmektedir.
• Yaşlılıkta, kişilerin fiziksel, zihinsel ve ruhsal durumlarının bir daha geri gelmeyecek şekilde yavaş yavaş kaybolduğu görülür.
• Yaşlılık döneminde kronik rahatsızlıkların artması ve günlük aktivitelerin yerine getirilmesinde yaşanan zorluklar bu bireyleri birer tüketici konumuna getirmiştir.
• Yaşlılık göreceli bir kavram olmakla birlikte yine de sosyal, psikolojik, fiziksel ve ekonomik kayıpların hızla arttığı bir döneme işaret etmesi açısından ayrıca önemlidir.
• Yaşlanma ile bu değişikliklerin kaçınılmaz olduğu dikkate alınarak yaşlıların bu dönemi daha kaliteli bir şekilde değerlendirmelerinin yolları aranmalıdır.
YAŞLILIK DÖNEMİ FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ
• Fonksiyon kaybını içeren yaşlılığa özgü klinik belirtilerin ilk belirtileri 40 yaş civarında ortaya çıkmaya başlar.
• Doku ve organlarda yaşlanmanın olması fiziksel gerilemeye işarettir.
• Bu dönemde karaciğer, kalp, damar ve iç salgı bezleri gibi birçok doku ve organda önemli işlevsel kayıplar ortaya çıkmaya başlar.
• Beyindeki hücre sayısı azalır, hafıza zayıflar, dolaşım ve sindirim sistemleri zayıflar ve vücudun onarıcı mekanizmaları zayıflar.
• Hareket kabiliyeti azalır, kas ağrıları artar ve vücutta istem dışı titremeler olabilir.
YAŞLILIK DÖNEMİNİN PSİKOLOJİK VE SOSYAL YÖNLERİ
• Yaşlılıkta fiziksel, zihinsel ve ruhsal gerileme yaşama sevincinin azalmasına neden olabilir.
• Yaşlanmaya bağlı olarak bireyin bir depresyon sürecindeyken aniden aşırı sevinç ve iyimserliğe yönelmesi gibi farklı psikolojik süreçler deneyimlenebilir.
• Bu belirtilerin zamanında teşhis ve tedavisi yapılmadığı takdirde ortaya ciddi sosyal ve psikolojik sorunlar çıkabilir.
• Yaşlılarda depresyon en fazla görülen rahatsızlıktır.
• Yaşlılıkta yaşanan duygusal sarsıntılar, eş, arkadaş, gibi yakınların kaybı, çocukların uzaklaşması, cinsel-fiziksel-zihinsel gerilemeler depresyona sebep olan faktörlerdir.
• Ayrıca yaşlanma ile gençlik hayallerinin ortadan kalkması, ölüme yaklaşma korkusu bilinçaltında bireyi olumsuz yönde etkileyen faktörlerdendir.
• Yaşlıları etkileyen diğer bir olumsuzluk; psikolojik açıdan kendini yalnız hissetmesi ve çevresine uyumda güçlük yaşaması, işini, ekonomik ve fiziksel gücünü, aile içi rol ve statüsünü
kaybetmesidir.
• Yaşlı, bu dönemde eskiye özlem ve yeniye uyum sağlama güçlüğü yaşar.
• Yaşlılıkta etkili olan diğer bir kavram ölüm korkusudur. Kişi ölüm korkusunu dini inançlara aşırı bağımlılık, yaşamın kısalığından şikayetçi olma ve hastalıkları ciddiye almama şeklinde dışa vurabilir.
• Yaşlılar genellikle yaşlanmadan kaynaklı fiziksel ve zihinsel fonksiyon kayıplarını kabullenmek istemezler.
• Bu dönemde en çok görülen rahatsızlıklar; hafıza kaybı, Alzheimer ve diğer demans sendromuyla ilgili hastalıklardır.
• Özetle; yaşlılığın kendisine has psikolojik ve sosyal bir yapısı vardır. Yaşlılara bunların farkında olarak yaklaşmak gerekir.
Kaynakça
• Duyan, V., Yolcuoğlu, İ.G., Artan, T. (2017). Dünü, Bugünü, Yarınıyla İnsanı Anlamak (İnsan Davranışının Kökenleri ve Sosyal Çevrenin Etkileri). Nar Yayınevi, İstanbul
