http://www.millifolklor.com 139
5. HAMAMÖNÜ ÇİĞDEM ŞENLİĞİ
5th Çiğdem Festival at Hamamönü
Tuna YILDIZ*
* Gazi Üniversitesi Türk Halk Bilimi Bölümü Doktora Öğrencisi, tunayildiz84@gmail.com Gazi Üniversitesi Türk Halk
Bili-mi Araştırma ve Uygulama Merkezi, Ankara Somut Olmayan Kültürel Mi-ras Müzesi, UNESCO Gazi Üniversi-tesi Örgün ve Yaygın Eğitimde Somut Olmayan Kültürel Miras Kürsüsü, Somut Olmayan Kültürel Miras Ens-titüsü işbirliğinde 5. Çiğdem Şenliği gerçekleştirildi. Baharın gelişini kut-lamak amacıyla gerçekleştirilen Çiğ-dem Günü ritüeli, döngüsel takvimde yeni bir yılın başlangıcını temsil et-mektedir. Çiğdem Günü kutlamaları, Anadolu’nun pek çok yerinde ve özel-likle Orta Anadolu’da Çiğdem Gezme-si, Çiğdem Pilavı, Çiğdem Şenliği ya da Çiğdem Bayramı adlarıyla bilin-mektedir. Karların erimesi ve çiğdem çiçeklerinin çıkmasına bağlı olarak
genellikle şubat ayının sonu ile mart ayının ortalarına kadar geçen sürede kutlanmaktadır. Yazılı ve sözlü kay-naklardan elde edilen bilgilere göre Çiğdem Günü, Hititler döneminden beri sürdürülen bir gelenek olarak gü-nümüzden yaklaşık elli ya da altmış yıl öncesine kadar canlı bir şekilde ya-şatılmış ancak kent yaşamına geçiş ile birlikte unutulmaya başlamıştır.
Bu yıl beşincisi düzenle-nen Çiğdem Günü kutlamaları Hamamönü’nde ikamet eden halkın ve esnafın katılımı ile gerçekleştirilmesi bakımından önemli bir uygulama ör-neğidir. Gazi Üniversitesi Türk Halk Bilimi Bölümünden lisans, yüksek li-sans ve doktora öğrencilerinin katılı-mıyla etkinlik öncesinde Ankara’nın
Millî Folklor, 2018, Yıl 30, Sayı 117
140 http://www.millifolklor.com
Karapürçek Mahallesine gidilerek Çiğdem toplanmıştır. Öğrenciler Çiğ-dem toplamak için kullanılan, “kaz-gıç ya da kösküç adı verilen sopalarla topladıkları çiğdemleri iğde ağacından kesilen bir dala takarak “çiğdem çalı-sı” yapmışlardır.
Etkinlik günü öğrenciler çiğdem çalısını da yanlarına alarak, mani-ler eşliğinde Ankara Somut Olmayan Kültürel Miras Müzesinin komşuları-nı gezerken her evden yağ ve bulgur toplamışlardır:
“Çiğdem çiğdem çiçecik Ebem oğlu köçecik Yağ verenin oğlu olsun Bulgur verenin kızı olsun”,
“Çiğdem geldi yapıya Yağ çıkarın kapıya Varsa oğlan kızınız Gelsin bizle çapaya”, “Gıdıman geldi kapıya Yağ çıkarın takıya Yağ verenin oğlu olsun Bulgur verenin kızı olsun” Yağ ve bulgurunu kapıya geç çı-karan komşular için ise hep birlikte şu mani söylenmiştir:
“Dam ardında boyunduruk Dura dura yorulduk Verirseniz giderik Vermezseniz dururuk”.
Daha sonra müzenin bahçesinde toplanan çiğ-dem, yağ ve bulgurlardan çiğdem pilavı pişirilerek ziyaretçilere dağıtılmış-tır. Katılımcılar müzenin bahçesinde geleneksel ço-cuk oyunlarını oynayıp “Anadolu’da Çiğdem” adlı fotoğraf sergisini gezmiş-lerdir. Yoğun katılımın sağlandığı şenliğe UNES-CO Türkiye Millî Komis-yonu Başkanı Prof. Dr. M. Öcal OĞUZ ve UTMK Başkan Vekili Büyükelçi Deniz Çakar, Gazi Üni-versitesi Türk Halk Bilimi Öğretim Üyeleri, çeşitli kurum ve kuruluşlardan temsilciler ve çok sayıda ziyaretçi katılmıştır.
