50
İlay Çelik Sezer
M
addelerin katı sıvı ve gaz gibi farklı hallerde bulun-maları atom ve molekül düzeyindeki enerji farkla-rıyla ilgilidir. Maddeyi oluşturan moleküller sürekli hareket halindedir. Dolayısıyla kinetik enerjileri vardır. Aynı mad-deye, örneğin suya ait moleküller birbirlerini çeker. Ara-larındaki çekim kuvveti onları bir arada tutar. Molekülle-rin bu çekim kuvvetinin üstesinden gelip birbiMolekülle-rinden ay-rılması için kinetik enerjilerinin artması gerekir. Dolayı-sıyla moleküller arasındaki çekim kuvveti ile kinetik ener-jileri birbirine karşı savaşan iki etmendir. Maddenin sıvı halinde, moleküllerin kinetik enerjisi çekim kuvvetine kıs-men galip gelir. Moleküller birbirlerinin çevresinde dola-şabilir ancak birbirlerinden tamamen ayrılmazlar. Gazlar-da ise moleküllerin kinetik enerjisi çok Gazlar-daha yüksektir. Mo-leküller aralarındaki çekim kuvvetinin tamamen üstesin-den gelerek serbestçe hareket edebilir. Öte yandan mad-de hangi halmad-de olursa olsun madmad-deyi oluşturan molekül-lerin hepsinin kinetik enerjisi eşit değildir. Bazı molekülle-rin kinetik enerjisi daha düşük, bazılarının daha yüksektir.Bir maddenin moleküllerinin ortalama kinetik enerjisi ise maddenin sıcaklığıyla ifade edilir. Maddenin farklı halle-rini birbirinden ayıran sıcaklık dereceleri hal değiştirme sıcaklıklarıdır. Örneğin suyun kaynama sıcaklığı, suyun bütün moleküllerinin yeterince kinetik enerji kazanarak maddenin sıvı halden gaz hale geçtiği sıcaklıktır. Ancak bu, sıvı halden gaz hale geçişin sadece kaynama sıcaklı-ğında gerçekleştiği anlamına gelmez. Günlük yaşantımız-da bunu sürekli deneyimleriz. Örneğin çamaşırlar asıldık-tan bir süre sonra kendiliğinden kurur ve bu kaynama sı-caklığında gerçekleşmez. Bunun sebebi belirli bir sıcaklık-taki, yani belirli bir ortalama kinetik enerjiye sahip madde-de ortalamanın üzerinmadde-de kinetik enerjili moleküllerin madde-de bulunmasıdır. Bazı moleküllerin kinetik enerjisi diğerlerin-den o kadar yüksektir ki moleküller arası çekim kuvvetini yenerek gaz haline geçer, yani su için konuşacak olursak buharlaşırlar. Böylece her sıcaklıkta buharlaşma gerçekle-şir. Ancak buharlaşma düşük sıcaklıkta çok yavaş olurken sıcaklık arttıkça giderek hızlanır.
