AİLE HUKUKU
Medeni Kanun’un 2. kİtabInda düzenlenmiştir.
AİLE KAVRAMI
Evlilik, Soybağı, Ev ve Duygu birliğini
oluşturan bireylerin arasındaki ilişkiler
yumağına verilen ad olarak tanımlanabilir
II. MEDENİ KANUNUN AİLE
HUKUKUNU DÜZENLEME BİÇİMİ
EVLİLİK HUKUKU
HISIMLIK
VESAYET
III. AİLE HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ
SÜREKLİLİK VE BİRLİK
ZAYIFLARIN KORUNMASI İLKESİ
DÜZENLEME SERBESTLİĞİNİN BULUNMAMASI İLKESİ (Şekle bağlılık, emredici kurallara dayanma, ilişki tiplerinin sınırlı sayıda olması)
DEVLETİN KARIŞMASI (MÜDAHALESİ) İLKESİ (ör.
Evlenmenin resmi memur önünde yapılması)
EŞLER ARASINDA EŞİTLİK İLKESİ
IV. NİŞANLANMA:
a) Nişanlanma evlenme vaadiyle olur. Nişanlanmanın kurucu unsurları, karşılıklı evlenme vaadi ve bu vaatte bulunanların ayrı cinsten olmalarıdır.
b) Medeni Kanunumuzda nişanlanma engellerinin neler olduğu açıkça düzenlenmiş değildir. Buna karşılık evlenme engelleri düzenlenmiştir.
c) Nişanlanma için yaş şartı aranmamıştır. Ayırtım gücüne sahip olmak yeterlidir.
d) Nişanlanma işlemi, Herhangi bir şekle tabi değildir.
e) Nişanlanma iradesinin açıklanması şahsa sıkı sıkıya bağlı olup, mutlaka nişanlanacak kişiler tarafından açıklanmış olması gerekir.
f) Evlenmeden farklı olarak nişanlanmanın bir şarta veya vadeye bağlı olarak da yapılabileceği çoğunlukla kabul edilmektedir.
NİŞANLILIĞIN HÜKÜMLERİ
1. NİŞANLANMADAN DOĞAN YÜKÜMLER
A) EVLENME YÜKÜMÜ: Ancak evlenme yükümlülüğünü yerine getirmek tamamen tarafların serbest iradelerine bırakılmıştır. Taraflardan biri diğerini evlenmeye zorlayamaz. Medeni Kanunumuz bu durumu 119.
maddesinde “Nişanlılık, evlenmeye zorlamak için dava hakkı vermez. Evlenmeden kaçınma hali için öngörülen cayma tazminatı veya ceza şartı dava edilemez; ancak yapılan ödemeler de geri istenemez.” şeklinde düzenlemiştir. Bu nedenle nişanlanma borçlar hukuku anlamında bir ön sözleşme değildir.
B) SADAKAT YÜKÜMÜ
2. NİŞANLANMADAN DOĞAN HAKLAR
a) tanıklıktan kaçınma hakkı
b) hakimlikten kaçınma hakkı ve ödevi
c) haksız fiil failinden maddi tazminat isteme hakkı: d) haksız fiil failinden manevi tazminat isteme hakkı
e) mal rejimi sözleşmesi yapma hakkı
NİŞANLILIĞIN SONA ERMESİ 1. SONA ERME SEBEPLERİ
Evlenme
Ölüm veya gaiplik
Çifte nişanlanma: Nişanlılık devam ederken, nişanlılardan birisinin tekrar nişanlanması kural olarak ilk nişanlılığı sona erdirir (yani 2.kez nişanlanan kişi ilk nişanı bozmuş sayılır). Bozucu şartların gerçekleşmesi
Kesin bir evlenme engelinin ortaya çıkması
İmkansızlık (cinsiyet değiştirme)
İrade bozukluğu
Tek taraflı dönme: Sınırlı ehliyetsizler yasal temsilcilerinin rızası olmaksızın nişanı bozabilirler.
Anlaşma ile son verme: Şekle tabi değil. Hediyeler istenebilir, tazminat istenemez.
2. SONA ERMENİN HUKUKİ SONUÇLARI
A) HEDİYELERİN GERİ VERİLMESİ: Nişanlılık evlenme dışındaki bir sebeple sona ererse (Dikkat! diğer nişanlıya vermiş oldukları alışılmışın dışındaki hediyeler, verenler tarafından geri istenebilir.
Hediyelerin talep edilmesinde kusurun rolü yoktur.
(önemli
B) TAZMİNAT: Nişanın haksız bozulması durumunda olur.
a) Maddi Tazminat Davası: b) Manevi Tazminat Davası: Nişanın bozulması yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevî tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir. Şartları: aa) Nişanı bozan tarafın kusurlu olması
bb) Tazminat isteyen nişanlının kusursuz olması (tartışmalı)
cc) kusursuz nişanlının kişilik haklarının çiğnenmiş olması
C) ZAMANAŞIMI: Nişanlılığın sona ermesinden doğan dava hakları, sona ermenin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.
V. EVLENME
1. EVLENME KAVRAMI: Evlenme, farklı cinsten iki kişinin iradelerinin tam ve sürekli bir yaşam ortaklığı kurmak üzere, hukukun aradığı koşullara uygun olarak birleşmesidir.
2. EVLENMENİN ŞARTLARI
a) Ayırt etme gücüne sahip olmayanlar evlenemez.
b) Erkek veya kadın onyedi yaşını (olağan evlenme yaşı) doldurmadıkça evlenemez.
c) Ayırt etme gücüne sahip bulunan küçükler ile kısıtlılar yani sınırlı ehliyetsizler yasal temsilcilerinin izni ile evlenebilirler..
d) Evlenme Başvurusu ve İnceleme: Birbiriyle evlenecek erkek ve kadın, içlerinden birinin oturduğu yer evlendirme memurluğuna birlikte başvururlar.
Başvuru, evlenecekler tarafından yazılı veya sözlü olarak yapılır.
Evlenme İzin Belgesi: Evlendirme memuru, evlenme koşullarının varlığını tespit ederse veya ret kararı mahkemece kaldırılırsa, evleneceklere evlenme gün ve saatini bildirir veya isterlerse evlenme izni belgesini verir.
Evlenme izni belgesi, verildiği tarihten başlayarak altı ay içinde evleneceklere herhangi bir evlendirme memuru önünde evlenebilme hakkı sağlar.
Evlenme töreni, evlendirme dairesinde evlendirme memurunun ve ayırt etme gücüne sahip ergin iki tanığın önünde açık olarak yapılır.
Evlenmenin meydana gelmesi: Evlenme, tarafların olumlu sözlü cevaplarını verdikleri anda oluşur.
3) EVLENME ENGELLERİ
A) Kesin Evlenme Engelleri: Bu engellerden biri varsa evlilik hakkında mutlak butlan davası açılabilir.
a) Hısımlık: Aşağıdaki kimseler arasında evlenme yasaktır:
- Üstsoy ile altsoy arasında; kardeşler (tam veya yarım kan kardeş olmasının bir önemi yok) arasında; amca, dayı, hala ve teyze ile yeğenleri arasında (yani 3. derece dahil bu dereceye kadar yansoy kan hısımları arasında).
- Kayın hısımlığı meydana getirmiş olan evlilik sona ermiş olsa bile, eşlerden biri ile diğerinin üstsoyu veya altsoyu arasında,
- Evlât edinen ile evlâtlığın veya bunlardan biri ile diğerinin altsoyu ve eşi arasında.
b) Mevcut evlilik:
c) Akıl hastalığı:
d) Ayırt etme gücünden sürekli yoksunluk
B) Kesin Olmayan Evlenme Engelleri
a) Bekleme süresi: Evlilik sona ermişse, kadın, evliliğin sona ermesinden başlayarak üçyüz gün geçmedikçe evlenemez.
b) Bulaşıcı hastalıklar
4) EVLİLİĞİN GENEL HÜKÜMLERİ A) ORTAK HAKLAR
a) konutu seçme hakkı: Eşler oturacakları konutu birlikte seçerler. Eşlerin seçeceği aile konutunun bağımsız yani tam anlamıyla kendilerine ayrılmış bir konut olması gerekir. Bu bağlamda, eşlerden biri diğerini kendi ana ve babasıyla
birlikte oturmaya zorlayamaz.
b) birlikte yaşama hakkı
c) birliği yönetme hakkı
B) ORTAK YÜKÜMLÜLÜKLER
a) birliğin mutluluğunu sağlama
b) sadakat gösterme
c) birlikte yaşama
d) dayanışma ve yardım etme
e) çocukların bakımı ve yetiştirilmesi
f) giderlere katılma: g) kadının soyadı
C) EŞLERİN MESLEK VEYA İŞİ: Eşlerden her biri, meslek veya iş seçiminde diğerinin iznini almak zorunda değildir.
