YETİŞKİN KURAMLARI
Fulya AKGÜL GÖK
BÜHLERİN İNSAN YAŞAMININ AKIŞI KURAMI
Bühler ve öğrencileri yaşam akışını viyanada topladıkları yaşam öyküsü verilerini
kullanarak incelemişlerdir.
Yaşam döngüsünde meydana çıkan olaylar tutumlar ve başarılardaki değişimlere
dayanan evrelerin düzenli akışını ortaya koyan bir yöntembilim geliştirmiştir. 5
biyolojik dönem saptamışlardır:
1. ilerleyici büyüme, 15 yaşa kadar: evdeki çocuk, birey kendi belirlediği amaçlardan yoksun
2. büyümenin cinsel üretme yeteneğiyle devam etmes,15-25: genişleme hazırlığı ve kendi
belirlediği amaçları deneme
3. büyümede kararlılık, 25-45: yükselme,
amaçlarını özel ve kesin bir biçimde kendisinin
belirlemesi
4. cinsel üretme yeteneğinin
yitirilmesi,45-65: bu amaçlar için çabalamanın sonuçlarını kendinin değerlendirmesi
5. gerileyen büyüme ve biyolojik iniş, 65+ yaş: doyum ve başarısızlığın
yaşanm
Kuhlen bu kuramı biraz değiştirdi. Ona göre büyüme genişleme güdüleri (başarı, güç,
yaratıcılık ve kendini gerçekleştirme) bireyin
davranışına yaşamının ilk yıllında egemendir.
Bunlar göreli olarak doyuruldukları (başarı ya da seks gereksiniminde olduğu gibi) ve kişi yeni toplumsal
konumlara geldiği için (anne olmak gibi)
kişinin yaşamı boyunca değişebilir.
Kuhlen yaşın ilerlemesiyle birlikte
gereksinimlerin doğrudan doyurulmasının
yerini dolaylı ya da başkalarının doyumu ile
doyurulmasının aldığını belirtmektedir.
JUNG’UN YAŞAM EVRELERİ ANLAYIŞI
Jungun yaşam evrelerine ilişkin görüşü klinik çalışmalarına ve ve kendi psikoloji kuramına dayanmaktadır.
Jung yaşam evrelerini açıklmaya gençlik
dönemi ile başlamaktadır. Bu evreyi erinlik
sonrasından orta yıllara (35-40) dek uzatır.
Jung a göre çocuk başkalarına sorun olabilir
ama kendi sorunları yoktur. O yüzden çocukluk dönemini atlamıştır.
Gençlik dönemi, çocukluğun cinsel içgüdü ve aşağılık duygularına ilişkin görüşün terk
edildiği ve yaşam ufkunun genişlediği
dönemdir. Bundan sonraki önemli değişim 35-
40 yaşları arasında başlar.
Jung nörotik hastalıkları gençlik döneminin
psikolojisinin orta yıllara taşınmak istemesi olarak görür.
Yaşlılık dönemi de değişimleri içerir. Yaşlı erkekler daha dişil yaşlı kadınlar da giderek eril olmaktadır.
İnsan yaşamının ileri yaşlara dek sürmesinin çocuklara bakmak gibi bir amacı olmalıdır. Ancak bu görev de
yerine getirildikten sonra yaşamın amacı ne olacaktır.
Jung pek çok insanın ileri yaşlara doyurulmamış isteklerle
ulaştığını ancak geriye bakmanın tehlikeli olduğunu ve geleceğe ilişkin bir amaç edinmeleri gerektiğini söyler.
Jung ölümde bir amaç bulmanın sağlıklı olduğunu ve bundan
kaçınmanın yaşamın ikinci yarısını amaçtan yoksun bırakarak
sağlıksız kıldığını ileri sürer.
Kaynakça
Gander, M. J. ve Gardiner, H. W. (1993). Cocuk ve Ergen Gelisimi. (Çev.) Çelen, N., Dönmez, A. ve Onur, B. Ankara: İmge kitabevi.
Zastrow, C., & Kirst-Ashman, K. K. (2014). İnsan davranışı ve sosyal çevre I (1. Baskı). Ankara: Nika.
