DOKU GENİŞLETİCİ UYGULAMALARININ KOMPLİKASYONLARI
Erhan ŞAFAK, Murat TEZCAN, Ramazan KAHVECİ, Selçuk AKIN, M esut ÖZCAN
Uludağ üniversiteni Tıp Fakültesi Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Anabilİm Dalı, Görükte, Bursa
ÖZET
R ekonstrüktif cerrahi izlemlerde en önemli sınırlayıcı, faktör; yeterli yum uşak dokunun olmamasıdır. Fakat son 20 yılda doku genişleticilerin artan kullanımıyla birlikte bu sınırlamayı ortadan kaldırmak için önemli bir adım atılmıştır. Kliniğimizde son 3 yıl içinde 39 olguda doku genişleticiler k u lla n ıla r a k onarım yapıldı. Skalp rekonstrüksiyonu yapılan 11 olgudan 2'sinde, yüz ve boyun bölgesine uygulama yapılan 5 olgudan 4'ünde, kulak rekonstrüksiyonu yapılan 4 olgudan 2'sinde, alt ekstremite rekonstrüksiyonu yapılan 4 olgudan 3'ünde ve üst ekstremite rekonstrüksiyonu yapılan 9 olgudan 3'ünde komplikasyon görüldü. İ k i göğüs uygulaması ve 4 gövde u yg u la m a sın d a ise herhangi bir kom plikasyona rastlanmadı.
Bu olgulara dayanarak doku genişleticilerin en güvenli olarak skalp, gövde ve meme rekonstrüksiyonu için kullanılabilecğği izlenimi edinilmiştir.
A n a h ta r K e lim e le r : D oku genişleticiler, D oku genişleticilerin komplikasyonları
GİRİŞ
Doku genişlem esi, h am ilelikte ab d o m e n d e veya p u b e rta l d ö n e m d e m em ed e olduğu gibi v ücutta n o rm a ld e gözlenen b ir süreçtir. 1957 y ılında N e u m a n n 'm kulak re k o n s trü k s iy o n u için kullandığı ilk şişeb ilen kauçuk b a lo n d a n s o n r a 1 u n u tu la n ve 1976 y ılın d a R ad ovan ta ra fın d a n te k ra r g ü n d e m e g e tirile n d o k u genişletilm esi tekniği ü z e rin d e so n 20 yılda birçok klinik ve deneysel araştırm a yapılm ıştır 2-7,i2,ı:y Bu araştırm aların ışığında ve gelişen i m p l a n t t e k n o l o j i s i s a y e s in d e d o k u genişletilm esi re k o n s tr ü k tif c e rra h id e tem el te k n ik le rd e n b iri h a lin e g e lm iştir. K lasik anlam daki flep lerin veya d eri g re ftin in uygun
SUMMARY
The most restrictive factor in reconstructive surgery, is not having adeguate soft tissue to cover the defects. B ut in the last twenty years, with the increasing usage o f tissue expanders, a greai improvement has been achived to overcome this problem.
In the last three years, we have used tissue expanders in 39 cases in different areas. W e have complications in 2 of 11 patients in scalp area, 4 o f 5 patients in face and nech region, 2 of 4 patients in ear reconstructions, 3 of 4 patients in lower extremity, and 3 of 9 patients in upper ext.rem.ity reconstructions and ive have no complications in 2 breast and 4 trunk reconstructions.
According to our findings, it seems that the most successful results are achived by applying the tissue expanders on scalp, breast and trunk areas.
Key Words: Tissue expanders, Complications
olm adığı veya estetik olm ayan sonuçlar vereceği d ü ş ü n ü le n o lg u la rd a d o k u g e n iş le tilm e s i;
am eliyatın kolay olması, d o n ö r saha d e f ekti ve ek sk a r b ıra k m a m a s ı; g e n iş le tilm iş c ild in ilerletildiği alana re n k ve kalite olarak iyi uyum sağlam ası gibi avantajları gözö n ü n e alındığında, iyi bir alternatiftir.
Bu m akalede kliniğim izdeki dok u genişletici u ygulam aları; am eliy at tek n iğ i, s o n u ç la r ve k o m p l i k a s y o n l a r g ö z ö n ü n e a l ı n a r a k incelenm iştir.
GEREÇ ve YÖNTEM
1991-994 yılları arasın d a kliniğim izde doku genişleticiler, 2 olguda m em e, 4 olguda gövde,
* Bu makalenin bir bolümü 23-25 Şubat 1995'te Kastamonu İlgaz'da düzenlenen 'Doku Genişleticiler' Sempozyumu’nda sunulmuştur.
Geliş Tarihi : 29,11.1995
DOKU GENİŞLETİCİ UYGUIAMALARININ KOMPLİKASYONLARI
Şekil 1: Sağ temporal bölgede travmatik kötü skar ve alopesisi olan 30 yaşındaki bayan basta, operasyon öncesi görünümü.
Şekli 3 : Sağ kulakta microtia rekonstrüksiyonu için doku genişletici yerleştirilen ve komplikasyon olarak genişleticinin açığa çıkması görülen 7 yaşındaki bayan hasta.
Şekil 2: Aynı olgunun operasyondan 6 ay sonraki görünümü. Hastaya bundan sonra kulak rekonstrüksiyou yapılacaktır.
Şekii 4: Meme Ca nedeni ile sağ mastektomi yapılan 45 yaşındaki bayan hastanın operasyon öncesi görünümü.
4 o lg u d a kulak, 4 o lg u d a alt c k stre m ite, 5 o lg u d a y ü z-b o y u n b ö lg e s i, 9 o lg u d a ü st e k s t r e m i t e v e 11 o l g u d a s k a l p re k o n strü k siy o n u n d a olm ak üzere, 23'ü kadın, 16'sı erkek toplam 39 olguda kullanılm ıştır (Şekil
1 13).
Bu olgularda etiyolojik faktörler; 12 olguda travm a, 17 o lg u d a yan ık s k a n , 3 o lg u d a d o ğ u m sal ku lak an o m alisi, 2 o lg u d a m em e k a n s e ri, 3 o lg u d a e n f e k s io n a b ağ lı cilt lezyonları, 1 o lg u d a d o ğ u m sal dev nevüs, 1
Türk Plast Cer Derg (1996) Cilt: -4, Sayı: 2
Şekil 5 : Aynı hastanın operasyondan 6 ay sonraki görünümü. Şekil 6: Sağ antekübital bölgede yanık skarı nedeni ile doku genişletici yerleştirilerek tedavi edilen 16 yaşındaki bayan hastanın operasyon öncesi görünümü.
Şekil 7: Aynı hastanın operasyondan 3 ay sonraki görünümü. Şekil 8: Trafik kazasına bağlı skaipte yumuşak doku defekti olan ve daha önce bu defeklleri greftlenen 40 yaşındaki erkek hastanın operasyon öncesi görünümü.
Şekil 9: Aynı hastanın 2. operasyondan hemen önceki görünümü. Şekil 10: Yine aynı hastanın operasyondan 2 yıl sonraki görünümü.
olguda ise sindaktili idi. O lguların yaşları 6 ila 62 arasındaydı.
T ü m o lg u la rd a b e n z e r c e rra h i te k n ik le r uygulandı. L ezyonun genişliğinden daha büyük b ir ta b a n ç a p m a sah ip g en işleticiler te rc ih ed ild i. T ü m o lg u la r g en e l a n e ste z i a tın d a am eliyat edildi. L ezyonun h e m e n k e n a rın d a n
yapılan b ir insizyonla cilt ve subkutan d o k u n u n altında doku genişleticinin tab an genişliğinden daha büyük bir cep hazırlanarak, doku geşiletici b u ray a yerleştirildi. Şişirm e b a lo n u için yine aynı in s iz y o n d a n g ir ile r e k g e n iş le tic in in u z a ğ ın d a u y g u n b ir y e rd e b a şk a b ir cep h a z ırla n d ı. 3 o lg u d a ise e k s tc r n a l p o r t
DOKU GENİŞLETİCİ UYGULAMALARININ KOMPLİKASYONLARI
Şekil 13: Yine aynı hastanın operasyondan 1 yıl sonraki görünümü.
kullanıldı. K anam a k o n tro lü n ü takiben gerekli g ö r ü le n o lg u la r d a k a p a lı d re n a j siste m i uygulandı, 4 / 0 em ilebilen dikişlerle d erin fasya ve cilt altı dokusu sürüre edildi, takiben cilt 4 /0 naylon dikişlerle k apatıldı, am eliyat b itim in d e g e n iş le tic i h a c m in in % 1 0'u k a d a r s e ru m fizyolojik ile şişirildi.
A m eliyat sonrası d ö n em d e 1 hafta süreyle a n t i b i y o ti k k u l l a n ı ld ı . H e m a to m vey a enfeksiyon gelişen o lg u lard a bu sü re uzatıldı.
D ik işle r u y g u la m a b ö lg e s in e g ö re u y g u n zam an d a alın d ı ve 2. h afta s o n u n d a şişirm e işlem in e b a şla n d ı. Ş işirm e h a fta lık a ra la rla y a p ıld ı. G e r e k li b o y u tl a r d a d o k u e ld e ed ild iğ in d e işlem e so n verildi. G enişletilm iş dok u ilerletm e, ro ta sy o n veya tran sp o z isy o n flebi şe k lin d e k u lla n ıla ra k d efek t k ap atıld ı.
G erekli o lg u lard a gen işletilen d o k u n u n altına kapalı drenaj sistem i uygulandı.
B U L G U L A R
K lin iğ im izd e d o k u g en işletici u y gulam a
Şekil 12: Aynı hastanın 2. operasyondan hemen önceki görünümü.
Tablo 1: Doku genişletici uygulanan hastalar
U v gtılanan B ölge
H asta Sayısı Erkek Kadın O rtalam a Y aş Kul lan il an D ûku G enişletici Sayısı
S k alp 11 5 6 20 25 ‘
M etn e 2 0 2 48 2
Y üz ve boyun 5 2 3 28 10
K u lak 4 2 2 15 4
G övde 4 2 2 17 10
A li ck slreınite 4 3 1 12 6
Ü st ek strem i tc 9 2 7 15 14
T oplam 39 16 23 71
Tablo 2: Doku genişletici Komplikasyonları
Komplikasyonlar '■ Uygulama Alanlarına Göre Komplikasyon Görülen Olgu Sayısı
Skalp Meme Yliz ve Boyun
Kulak Gövde Alt Üst Ekstremi te Ekstremite
Toplam
Yetersiz Genişleme 1 1 2
Enfeksiyon 1 1 1 3
Hamlem 1 i
Cilt nekrozu ve doku genişleticinin açığa
çıkması, 1 3 2 2 8
Toplum 2 4 2 3 3 14
alanları; m em e, skalp, yüz ve boyun, kulak, gövde, alt ve ü st ek stre m ite olarak sınıflandı.
K o m p lik a s y o n la r ise y e te r s iz g e n iş le m e , enfeksiyon, h em ato m , cilt n ek ro zu ve doku genişleticinin açığa çıkması şeklinde gözlendi.'
U ygulam a bölgelerine gö re doku genişletici uygulam aları incelen d iğ in d e aşağıdaki sonuçlar elde edilm iştir (Tablo 1 ve 2).
Skalp b ö lg esi u y g u la m a la rı; 11 o lg u d a toplam 25 dok u genişletici kullan ılarak doku
Türk Plast Cer Deı-g (1996) Cilt: 4, Sayı: 2
o n an ın ı yapıldı. Etiyolojik faktörler; 5 olguda y an ık skarı, 4 o lg u d a trav m a , 2 o lg u d a e n fe k siy o n a b a ğ lı a lo p e s i id i. 1 o lg u d a enfeksiyon ve 1 olguda cilt nekrozun bağlı açığa çıkm a gözlendi.
M em e u y g u la m a la r ı; m e m e k a n s e r i nedeniyle m astek o m i y apılan 2 o lg u d a doku g e n işle tic ile r ve kalıcı im p la n t k u lla n ıla ra k onarım yapıldı. T oplam 2 ad e t doku genişletici kullanıldı. K om plikasyon gözlenm edi.
Yüz-boyun bölgesi uygulaıııalan; 5 olguda toplam 10 doku genişletici kullanıldı. Etyolojik faktörler; 3 olguda travma, 1 olguda yanık skarı, 1 o lg u d a enfek siy o n a bağlı cilt skarı idi. 3 olguda cilt n ekrozu ve b u n a bağlı olarak doku g e n işle tic in in açığa çıkm ası, 1 o lg u d a ise yetersiz genişlem e saptandı.
K ulak u y gulam aları; 4 o lg u d a to p la m 4 dok u genişletici ile o n arım yapıldı. 3 o lguda etyolojik faktör doğum sal kulak anom alisi iken 1 o lg u d a trav m a İdi. U ygulam a sıra sın d a 2 olguda cilt n ekrozu ve b u n a bağlı olarak doku g e n i ş l e t i c i n i n a ç ığ a ç ık m a s ı ş e k lin d e kom plikasyon gözlendi.
G övde uygulam aları; 4 o lg u d a to p lam 10 d o k u gen işletici k u llan ıla rak o n a rım yapıldı, etyolojik faktör; 3 o lg u d a yanık skarı ik en 1 o lg u d a ise d o ğ u m s a l d e v n e v ü s id i.
K om plikasyona rastlanm adı.
A lt e k s tre m ite u y g u la m a la rı; 4 o lg u d a toplam 6 doku genişletici kullanıldı. Etyolojik faktör; 1 olguda yanık skarı, 3 olguda da travm a idi. 1 olguda enfeksiyon, 1 olguda lıem atom ve 1 olguda cilt nekrozu ve b u n a bağlı olarak doku genişleticinin açığa çıkması saptandı.
Ü st e k s tre m ite u y g u lam aları; 9 o lg u d a toplam 14 doku genişletici ile onarım yapıldı. 7 olguda etyolojik faktör yamk skarı iken 1 olguda travm a, 1 o lg u d a sin d ak tili idi. O lg u la rd a n 2'sinde cilt nekrozu ve doku genişleticinin açığa çıkması, 1 o lg u d a d a aynı kom plik asy o n a ek olarak enfeksiyon gözlendi.
TARTIŞMA
O lgular ve sonuçları in celen d iğ in d e en az k o m p lik a sy o n o r a n ın ın sk alp , m e m e , ve g ö v d e d e o ld u ğ u s a p ta n m ış tır (T a b lo 2).
B aş-b o y u n b ö lg e si, k u lak , ve e k s tre m ite u y g u la m a la r ın d a ise d iğ e r a r a ş tır ıc ıla r ın sonuçlarına uygun olarak yüksek kom plikasyon
o ran ların a rastlan m ıştır 8-10. Bu bölgelerde doku genişletici k u lla n ım ı iyi en d ik asy o n k o n u la n o lg u lard a yapılm alı, dok u g enişleticiler uygun şekle, hacim e ve lezyon b o y u tu n d an daha geniş ta b a n b o y u t u n a s a h ip o la c a k ş e k ild e seçilm elidir. D oku genişleticinin yerleştirileceği cep ise doku g en işleticin in tab an b o y u tu n d an d a h a geniş o lm a lıd ır n . E nfek siy o n gelişen o lg u la rd a d o k u g e n işle tic in in çıkarılm ası ve enfeksiyon d ü ze ld ik ten so n ra isten irse te k ra r d o k u g e n iş le tic i y e rle ş tirilm e s i, lıe m a to m gelişen olgularda antibiyotik tedavisine devam edilm esi ve lıe m a to m u n b o şaltılm a sı en iyi ç ö z ü m d ü r . C iltte d o la ş ım s o r u n u o la n olgularda şişirm eye ara verilmeli, b ir m iktar sıvı g e ri alın m a lı, d o la ş ım d ü z e ld ik te n s o n ra uygulam aya devam edilm elidir.
SONUÇ
D e ğ iş ik b ö l g e l e r e d o k u g e n iş le tic i uygulanan 39 olgudaki sonuçlar incelendiğinde, en güvenli b ö lg e le rin skalp, m em e ve gövde o ld u ğ u g ö rü lm e k te d ir. K om p lik asy o n o ra n ı yüksek olan d iğ er b ö lg elere u y g u lam ad a ise;
e n d ik a s y o n iyi k o n u lm a lı, g e n iş le tic in in seçim ine ve ce rra h i tek n ik k o n u la rın a azami özen gösterilm elidir.
Dr. Erhan Şafak
Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Plastik ve Rekorıstrüktif Cerrahi Anabilim Dalı, Görükle, Bursa 16059
KAYNAKLAR
1. N eum ann, C.G.: T he expaırsion o f an area o f skin by p ro g ressiv e d is te n tio n o f a su b c u tan e o u s ballon, Plast. Reconstr, Surg. 19:124, 1957.
2. R a d o v an , C.: B re a s l r e c o n s tr u c tio n a f te r m asteetom y using the tem porary cxpander. Plast.
Reconstr. Surg. 69:195, 1982.
3. A ustad, E,D., a n d R ose, G regory, L.: A self inflating tissue exp an d er. Plast. R econstr. Surg, 70:588, 1982.
4. Dickson, W.A., S harpe, D.T. a n d Jackson, I.T.:
Experience with an external valve in snıall volüme tissue expanders. Br. J. Plast. Surg. 41:373, 1988.
5. Zoltie, N., C h ap m an , P. a n d Joss, G.: Tissue expansion: a u n it review o f non-scalp, non-breast expansion an d flaps for surgİcal co rrec tio n o f m al e p a tte r n b ald n e ss. Br. J. Plast. Surg.
43:325,1990.
6. N o ıd stro m , R.: lis s u e expansion an d flaps for
DOKU GENİŞLETİCİ UYGULAMALARININ KOMPLİKASYONLARI
surgical c o rrec ü o n o f m alc p attern baldness. Br, J. Plast. Surg. 41:154,1988.
7. S a sa k i, G o r d o n , I I ,, P a n g C h o , Y.;
Pathophysiology o f skin flaps raised on expanded p ig skin. Plast. Reconstr. Surg. 74:59,1984.
8. M anders, E.K., Oaks, T.c., Au, U.K., W onhg, R.K.M., F urrey, J.A ., Davis, T.S. and G ralıam , W .P.: S o ft lissu e e x p a n s io n in th e lo w er extrem ities. Plast, Reconstr. Surg. 81:208, 1988.
9. A ntoııyshyn, O., G russ,J.S., Mackimıon, S.E. and Zuker, R,: Com plications o f soft tissue expansion.
Br. J. Plast. Surg. 41:239,1988.
10. A n to n y sh y n , O ., G russ, J.S ., Z uker, R. a n d M ackinnon, S.E.: Tissue expansioıı in lıead and
ııeck r e c o n s t r u c t i o n . P last. R e c o n str. Surg.
11:31,1988.
11. Jo ss, G.S., Z oltic, N „ C lıap m an , P.: T issue expansion technique an d the transposition Hap.
Br. J. Plast. Surg. 43: 328, 1990.
12. Uysal, A., K arac ao ğ la n , N.: Baş ve b o y u n d efe k tlerin in o n a n m m d a d o k u g enişletilm esi uygulam alarım ı/.. T ü rk Plast. Cer. D erg. 3:95, 1995.
13. Ö zgür, F., K ocabalkan, O, Mavili E., Erk, Y., G ürsü, G.: D oku genişleticileri; 6 yıllık klinik d e n e y im le r im iz . T ü rk P last. C e r. D erg , 1:110,1993.
