Renkli – Resimli – Tablolu
Kazanımlarla Uyumlu
Tam Konu Anlatımı
Öğrenmeyi Kolaylaştıran
İpuçları
Güncel
ONLİNE
“eğitimde yayındenizi online”
ÖĞRETMEN ÜYELİĞİ SEÇİMİ İLE SİSTEME ÜYELİK FORMUNU DOLDURUNUZ. SİSTEME GİRİŞ YAPARAK DİJİTAL İÇERİKLERİNİZİ İSTEDİĞİNİZ YERE İNDİREBİLİRSİNİZ.
İNTERNETE BAĞLI OLSUN VEYA OLMASIN DİLEDİĞİNİZ PLATFORMLARDA İÇERİKLERİMİZİ KULLANABİLİRSİNİZ. İSTEDİĞİNİZ SORULARLA KENDİ TESTİNİZİ OLUŞTURABİLİRSİNİZ. www.ydakillitahta.com
ÜCRETSİZ ÖĞRETMEN ÜYELİĞİ KOLAY ERİŞİLEBİLİR DİJİTAL İÇERİK
ÖRNEK KİTAP TALEBİ
AYT
MÜFREDATA UYGUN SORU HAVUZU9, 10, 11 ve 12.
Sınıflara Yardımcı
Sevgili Öğrenciler,
AYT Edebiyat testinden başarılı olmak, uzun süreli bir hazırlığı gerektiriyor. Sınavda çıkan ünitelerin ağırlıklarını belirlemek, çalışma süresini bu sınıflandırma ve ağırlıkla paralel yürütmek, düzenli tekrar ve deneme sınavlarına göre çalışma temposunda bazı ayarlamalar yapmak işin doğasında var. Ancak AYT Edebiyat testindeki başarının en önemli parçalarından biri, sınava doğru kaynaklarla hazır-lanmak. Yayın Denizi TEK Serisi AYT Edebiyat Konu Anlatımı kitabı tam da bunun için var.
Kitabımızda yeni müfredatın ön gördüğü ünite sınıflandırması ölçü alınmıştır. Ancak bu ünite ve konular içinde ağırlığı fazla olan, kavranmasında bazı doğal güçlükler barındıranlara daha fazla önem verdik.
Kitabımızın ön plana çıkan özellikleri şunlardır:
• Kitabımız, tümüyle renkli, resimli ve tabloludur. Bununla görsel hafızayı güçlendirmeyi, kolay tekrar yapmayı ve öğrenmeyi eğlenceli hâle getirmeyi amaç-ladık.
• Kitabımızda ünite sınıflandırması 2018 yılında yayımlanan yeni öğretim programının öngördüğü biçimde tür temelli olarak yapılmıştır. Türle ilgili salt bilgi verilmekle yetinilmemiş, türün kavranmasına katkı sağlayacak metin örneklerine yer verilmiştir.
• Her tür, dönem özellikleri açısından da ele alınmış; türle ilgili bilgilerin so-nunda türün ön plana çıkan sanatçılarına yer verilmiştir.
• Edebiyat tarihimizde yer etmiş önemli roman, hikâye, tiyatro, mesnevi, des-tan ve halk hikâyelerinin özetlerine yer verilmiştir.
• Hikâye ve romanda kullanılan “gösterme, tahkiye etme (anlatma), özetle-me, geriye dönüş, diyalog, iç konuşma, iç çözümleözetle-me, bilinç akışı, pastiş, parodi, ironi” gibi anlatım tekniklerine ve bunların anlaşılmasını kolaylaştırıcı örneklerine yer verilmiştir.
• Kitabımızda en alt düzeye kadar istenen her konuya ulaşılabilmesi amaç-lanmıştır. Bunun için ayrıntılı bir “İçindekiler” bölümüne yer verilmiştir.
Saygıdeğer Meslektaşlarımız,
Öğrencilerinizi sınava hazırlarken gösterdiğiniz yoğun çalışmalarınızda kita-bımızın sizlere yardımcı olması, bizleri mutlu edecektir. Önceki sayfada yer alan e-posta adreslerimiz öneri ve değerlendirmelerinize her zaman açıktır.
Bir yayının hazırlanması ve yayımlanması uzun bir süreci ve birçok kişinin özverili çabasını gerektiriyor. Bunun için İşler Yayın Grubunun ve Yayın Denizinin çok değerli yöneticilerine, Yayın Yönetmenimiz Sayın Ayça Aktaş Demircan’a, diz-gide ve basım hazırlığında görev alan değerli çalışma arkadaşlarımıza teşekkürü bir borç biliriz.
Saygılarımız ve başarı dileklerimizle.
1. ÜNITE: GİRİŞ ...25
EDEBİYAT VE GÜZEL SANATLAR ... 27
1. Edebiyat ...………... 27
2. Edebiyatın Güzel Sanatlarla İlişkisi ... 28
3. Edebiyatın Bilimlerle İlişkisi ...30
4. Edebiyatın Tarih, Din ve Toplum İle İlişkisi ... 30
TÜRK EDEBİYATININ TARİHÎ DÖNEMLERİ ...31
Türk Edebiyatının Dönemlere Ayrılmasındaki Ölçütler ... 31
A. İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı ... 32
1. Sözlü Edebiyat ... 32
2. Yazılı Edebiyat ... 34
a. Göktürk Dönemi ... 34
b. Uygur Dönemi ... 36
B. İslami Dönem Türk Edebiyatı ... 38
1. Geçiş Dönemi Türk Edebiyatı ... 38
2. Halk Edebiyatı ... 38
3. Divan Edebiyatı ... 39
C. Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı ... 41
1. Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı ... 41
2. Servetifünun Edebiyatı (Edebiyat-ı Cedîde) ... 44
3. Fecriati Edebiyatı ... 47
4. Millî Edebiyat Dönemi Türk Edebiyatı ... 48
5. Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı ... 52
TÜRK DİLİNİN TARİHÎ GELİŞİMİ ... 54
TÜRKÇENİN ÖNEMLİ SÖZLÜKLERİ ... 57
TÜRK EDEBİYATI TARİHİNDE ETKİLİ OLMUŞ BAZI DERGİLER ... 60
METİNLERİN SINIFLANDIRILMASI ... 63
2. ÜNİTE: ŞİİR ...67
ŞİİR ... 69
Şiirde Yapı ...69
Nazım Birimi (Dize, beyit, dörtlük, bent) ... 70
Nazım Biçimi / Nazım Şekli ... 72
Nazım Türü / Şiirde Tema ... 73
Şiirde Ahenk ... 74
Ahenk Unsurları / Ölçü ... 75
Ahenk Unsurları / Redif, Kafiye, İç Kafiye ... 79
Manzum Hikâye ... 87
Konularına Göre Şiir Türleri / Lirik Şiir, Pastoral Şiir, Didaktik Şiir / İmge ... 88
Epik Şiir, Satirik Şiir, Dramatik Şiir ... 89
İmge, Edebî Sanatlar (Söz Sanatları) ... 90
Teşbih (Benzetme) ... 91
İstiare, Mecazımürsel (Ad Aktarması) ... 92
Teşhis (Kişileştirme), İntak (Konuşturma), Kinaye ... 93
Tevriye ... 94
Hüsnütalil (Güzel Neden Bulma), Telmih (Hatırlatma) ... 95
Tezat (Zıtlık, Karşıtlık), Tariz (Dokundurma, İğneleme) ... 96
Tenasüp (Uygunluk), Nida (Seslenme), Tecahülüarif (Bilmezlikten Gelme), ... 97
Mübalağa (Abartma), İrsalimesel (Savlama), İstifham (Soru Sorma), Cinas ... 98
TÜRK ŞİİRİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ ... 100
İSLAMİYET’İN KABULÜNDEN ÖNCEKİ TÜRK ŞİİRİ ... 100
Sığır, Şölen, Yuğ ... 101
Koşuk, Sagu ... 102
GEÇİŞ DÖNEMİ (11-12. YÜZYIL) TÜRK EDEBİYATI ... 104
Kutadgu Bilig ... 104
Yusuf Has Hacip ... 105
Divânü Lügâti’t-Türk ... 106
Kaşgarlı Mahmut / Atabetü’l-Hakâyık ... 107
Edip Ahmet Yükneki ... 108
Divân-ı Hikmet ... 109
Hoca Ahmet Yesevi ... 110
HALK ŞİİRİ / Anonim Halk Şiiri ... 111
Anonim Halk Şiiri Nazım Şekilleri / Mâni ... 112
Türkü ... 113
Âşık Tarzı Türk Halk Şiiri ... 115
Âşık Tarzı Halk Şiiri Nazım Şekilleri / Koşma ... 116
Semai, Varsağı ... 118
Destan ... 119
Âşık Tarzı Halk Şiiri Temsilcileri / Köroğlu ... 120
Karacaoğlan, Kayıkçı Kul Mustafa, Âşık Ömer ... 121
Kuloğlu, Gevherî, Ercişli Emrah, Levnî ... 122
Dertli, Dadaloğlu ... 123
Sümmânî, Ruhsatî ... 125
Dinî-Tasavvufi Türk Şiiri (Tekke Şiiri) ... 126
Başlıca Tasavvufi Terimler ...127
Dinî-Tasavvufi (Tekke) Halk Şiiri Nazım Türleri / İlahi ... 128
Nefes, Nutuk ... 129
Devriye ... 130
Şathiye, Deme / Dinî-Tasavvufi (Tekke) Halk Şiiri Temsilcileri / Yunus Emre ... 131
Hacı Bektâş-ı Velî ... 133
Kaygusuz Abdal, Hacı Bayram Veli, Eşrefoğlu Rumî, Pir Sultan Abdal ...134
Aziz Mahmut Hüdayi, Niyazi-i Mısrî, Erzurumlu İbrahim Hakkı ... 135
DİVAN ŞİİRİ ... 136
Divan Şiirinin Özellikleri ... 136
Divan Şiiri Nazım Biçimleri ... 138
Gazel ... 139 Müstezat ... 140 Kaside ... 141 Kıta ... 143 Şarkı ... 144 Rubai, Tuyuğ ... 145 Terkibibent ... 146 Terciibent, Murabba ... 147 Muhammes ... 148
Divan Şiiri Nazım Türleri / Tevhit, Münacat, Naat ... 149
Mersiye, Methiye, Hicviye, Fahriye ... 150
Divan Şiiri İle İlgili Bazı Kavramlar (Terimler) ... 150
Hilye, Nazire, Tehzil, Surname ... 150
Şehrengiz, Sakiname, Miraciye, Muamma, Lügaz, Ebced ... 151
Divan Şiirinde Akımlar / Eğilimler / Türkî-i Basit ... 151
Sebk-i Hindî, Mahallîleşme Akımı ... 152
Hikemî (Hakimâne) Tarz / Divan Şiiri Temsilcileri ... 153
Hoca Dehhânî, Mevlânâ Celalettin-i Rumi ... 153
Ahmet Fakih, Şeyyad Hamza ... 154
Sultan Veled, Âşık Paşa ... 155
Kadı Burhaneddin, Seyyid Nesîmî, Ahmedî ... 156
Gülşehrî ... 157
Ali Şir Nevâî ... 158
Şeyhî ... 159
Süleyman Çelebi, Ahmed-i Dâî, Fuzûlî ... 161
Bâkî ... 163
Bağdatlı Rûhi, Taşlıcalı Yahya ... 164
Zâtî, Hayâlî, Nef’î ... 165
Nâbî ... 166
Şeyhülislam Yahya, Nâilî, Neşâtî, Azmizâde Hâletî ... 167
Nedîm ... 168
Şeyh Galip ... 169
Sünbülzâde Vehbî, Enderunlu Fâzıl, Enderunlu Vasıf, Keçecizade İzzet Molla ... 170
DİVAN EDEBİYATINDA NESİR ... 171
Divan Edebiyatı Nesir Türleri / Şairler Tezkiresi ... 171
Tarih Kitapları, Seyahatname, Mektup, Sefaretname, Fütüvvetname ... 172
Pendname, Dinî Eserler ... 173
Divan Edebiyatında Nesir (Düzyazı) Türünün Temsilcileri ... 173
Haliloğlu Yahya Burgazi, Sinan Paşa ... 173
Mercimek Ahmet, Seydi Ali Reis, Latifî, Veysî, Nergisî ... 174
Peçevi, Kâtip Çelebi, Evliya Çelebi, Nâimâ ... 175
TANZİMAT DÖNEMİ ŞİİRİ ... 176
Divan Şiiri İle Tanzimat Şiirinin Karşılaştırılması ... 178
Tanzimat Dönemi’nde Şiir Türünde Eser Veren Sanatçılar ... 179
Namık Kemal ... 179
Ziya Paşa ... 180
Abdülhak Hamit Tarhan ... 181
Muallim Naci ... 183
SERVETİFÜNUN DÖNEMİ ŞİİRİ ... 184
Tanzimat Dönemi İle Servetifünun Dönemi Şiirlerinin Karşılaştırılması / Mensur Şiir ... 186
Servetifünun Dönemi’nde Şiir Türünde Eser Veren Sanatçılar ...187
Tevfik Fikret ... 187
Cenap Şahabettin ... 190
Süleyman Nazif ... 191
FECRİATİ ŞİİRİ ... 192
Fecriati Topluluğunun Genel Özellikleri ... 192
Fecriati Topluluğunda Şiir Türünde Eser Veren Sanatçılar ... 193
Ahmet Haşim ...193
Tahsin Nahit ... 194
SAF (ÖZ) ŞİİR ... 196
Saf Şiir Anlayışı İle Eser Veren Sanatçılar ... 197
Yahya Kemal Beyatlı ... 197
MİLLÎ EDEBİYAT DÖNEMİ ŞİİRİ ... 199
Millî Edebiyat Dönemi’nde Şiir Türünde Eser Veren Sanatçılar ... 200
Ziya Gökalp, Mehmet Emin Yurdakul ... 200
Rıza Tevfik Bölükbaşı ...201
Millî Edebiyat Dönemi’nde Bağımsız Sanatçılar ve Manzum Hikâye ... 202
Mehmet Âkif Ersoy... 204
Beş Hececiler ... 205
Faruk Nafiz Çamlıbel ... 207
Enis Behiç Koryürek, Halit Fahri Ozansoy, Orhan Seyfi Orhon ... 208
Yusuf Ziya Ortaç ... 209
CUMHURİYET DÖNEMİ ŞİİRİ ... 210
1. Cumhuriyet Dönemi Saf Şiir Anlayışı ... 210
Saf (Öz) Şiir Anlayışını Sürdüren Sanatçılar ... 211
Necip Fazıl Kısakürek ... 212
Ahmet Hamdi Tanpınar ... 213
Ahmet Muhip Dıranas, Cahit Sıtkı Tarancı ... 214
Âsaf Halet Çelebi, Fazıl Hüsnü Dağlarca ... 215
Behçet Necatigil, Sedat Umran ... 216
Özdemir Asaf ... 217
Yedi Meşaleciler ... 217
Ziya Osman Saba ... 218
Sabri Esat Siyavuşgil, Yaşar Nabi Nayır ... 219
Vasfi Mahir Kocatürk, Cevdet Kudret Solok ... 220
Kenan Hulusi Koray, Muammer Lütfi Bahşi ... 221
2. Toplumcu Şiir (1923-1960 ... 221
1923-1960 Arası Toplumcu Şiirin Temsilcileri ... 222
Nâzım Hikmet Ran ...223
Ercüment Behzat Lav, Cahit Irgat, Rıfat Ilgaz ... 224
A. Kadir (İbrahim Abdülkadir Meriçboyu) ... 225
Enver Gökçe, Suat Taşer ... 226
İlhami Bekir Tez, Hasan İzzettin Dinamo ... 227
Mehmed Kemal, Ceyhun Atuf Kansu ...228
Maviciler ... 229
Attilâ İlhan ... 229
Ahmet Oktay ... 230
3. Millî Edebiyat Anlayışını Yansıtan Şiir ... 231
Millî Edebiyat Anlayışını Yansıtan Şairler ... 232
Ahmet Kutsi Tecer, Kemalettin Kamu, Arif Nihat Asya ... 233
Orhan Şaik Gökyay, Ömer Bedrettin Uşaklı ... 234
Zeki Ömer Defne, Behçet Kemal Çağlar, Necmettin Halil Onan ... 235
Halide Nusret Zorlutuna, Cahit Külebi ... 236
Coşkun Ertepınar, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Şükûfe Nihal Başar ... 237
Ali Mümtaz Arolat, Ali Ulvi Elöve ... 238
İbrahim Alaettin Gövsa, Bekir Sıtkı Erdoğan, Niyazi Yıldırım Gençosmanoğlu ... 239
4. Garip Akımı (I. Yeni Şiiri / 1940-1950) ... 240
Garip Hareketinin (I. Yeni) Temsilcileri ... 241
Orhan Veli Kanık ... 241
Melih Cevdet Anday...242
Oktay Rifat (Horozcu) ... 243
5. İkinci Yeni Şiiri (1954-1960) ……… 243
II. Yeni Şiirinin Temsilcileri ... 245
Edip Cansever ... 245 Turgut Uyar ... 246 İlhan Berk ... 247 Sezai Karakoç ... 248 Cemal Süreya ... 249 Ece Ayhan ... 250 Ülkü Tamer ... 251
6. Dinî Değerleri, Geleneğe Duyarlığı ve Metafizik Anlayışı Öne Çıkaran Şiir. ...251
Dinî-Mistik Şiir (İslamcı Söylem) ... 252
Dinî-Mistik Şiirin (İslamcı Söylem) Temsilcileri ... 253
Cahit Zarifoğlu, Erdem Bayazıt ...253
Mehmet Akif İnan, Ebubekir Eroğlu ... 254
Nurullah Genç ... 255
Hisarcılar ... 256
Mehmet Çınarlı ... 256
Munis Faik Ozansoy, Gültekin Sâmanoğlu ... 257
İlhan Geçer, Mustafa Necati Karaer, Yavuz Bülent Bakiler ... 258
Yahya Akengin ... 259
7. 1960 Sonrası Toplumcu Şiir ……… 259
Ataol Behramoğlu, İsmet Özel ... 261
Süreyya Berfe, Refik Durbaş ... 262
Nihat Behram, Kemal Özer, Ahmed Arif ... 263
Arif Damar, Gülten Akın, Can Yücel ... 264
Özdemir İnce, Metin Altıok ... 265
Metin Eloğlu ... 266
8. 1980 Sonrası Türk Şiiri ... 266
1980 Sonrası Türk Şiirin Temsilcileri ... 267
Haydar Ergülen ... 267
Hüseyin Atlansoy, Enis Batur, Murathan Mungan ... 268
Küçük İskender, Ahmet Erhan ... 269
9. Cumhuriyet Dönemi’nde Halk Şiiri ... 270
Cumhuriyet Dönemi’nde Halk Şiirinin Temsilcileri ... 270
Âşık Veysel (Şatıroğlu), Ali İzzet Özkan, Davut Sulari ... 271
Abdürrahim Karakoç, Âşık Daimi, Sefil Selimi ... 272
Şeref Taşlıova, Âşık Murat Çobanoğlu, Âşık Feymani, Mahzuni Şerif ... 273
Yaşar Reyhani, Neşet Ertaş ... 274
3. ÜNİTE: HİKÂYE ... 275
Hikâyenin Yapı Unsurları ... 277
Olay Örgüsü ... 277
Kişiler, Mekân (Yer), Zaman ... 278
Hikâye ve Romanda Anlatıcı ve Bakış Açısı ... 279
Kahraman Anlatıcının Bakış Açısı ... 279
İlahi (Hâkim) Bakış Açısı, Gözlemci Anlatıcının Bakış Açısı ... 280
Hikâye Türleri ... 280
Olay Hikâyesi (Klasik Hikâye) ... 280
Durum (Kesit) Hikâyesi ... 281
Hikâye ve Romanda Anlatım Teknikleri ... 282
Anlatma (Tahkiye Etme), Özetleme ... 282
Gösterme, Diyalog ... 283
İç Monolog (İç Konuşma), Bilinç Akışı ... 284
İç Çözümleme, Geriye Dönüş ... 285
Leitmotif ... 286
Montaj, Üst kurmaca ... 287
Metinler arasılık ... 289
Parodi ... 291
İroni ... 292
TÜRK EDEBİYATINDA HİKÂYE ... 294
1. GEÇİŞ DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI’NDA HİKÂYE: Dede Korkut Hikâyeleri ... 294
Dede Korkut Hikâyelerinin Konuları ... 296
2. DİVAN EDEBİYATI’NDA HİKÂYE: Mesnevi ... 300
Mesnevinin Özellikleri, Konuları Bakımından Mesneviler ...300
Türk Edebiyatında Bazı Önemli Mesnevilerin Özetleri (Cemşid ü Hurşîd, Mantıku’t-Tayr, Harnãme, Hayrâbâd, Leyla ile Mecnun, Hüsn ü Aşk) ... 301
3. HALK EDEBİYATI’NDA HİKÂYE: Halk Hikâyeleri ... 304
Halk Hikâyelerinin Yapısı ... 304
Türk Edebiyatında Bazı Önemli Halk Hikâyelerinin Özetleri (Arzu ile Kamber, Ferhat ile Şirin, Kerem ile Aslı, Tahir ile Zühre) ... 305
4. TANZİMAT DÖNEMİ’NDE HİKÂYE ... 309
Tanzimat Dönemi’nde Hikâye Türünde Eser Veren Sanatçılar ... 309
Ahmet Mithat Efendi ... 309
Samipaşazade Sezai ... 310
Tanzimat Dönemi Sanatçılarının Kaleme Aldığı Önemli Hikâyeler ... 311
5. SERVETİFÜNUN DÖNEMİ’NDE HİKÂYE ... 312
Servetifünun Dönemi’nde Hikâye Türünde Eser Veren Sanatçılar ... 313
Hüseyin Cahit Yalçın ... 313
Servetifünun Sanatçılarının Kaleme Aldığı Önemli Hikâyeler ... 314
6. MİLLÎ EDEBİYAT DÖNEMİ’NDE HİKÂYE ... 315
Millî Edebiyat Dönemi’nde Hikâye Türünde Eser Veren Sanatçılar ... 315
Ömer Seyfettin ... 315
Refik Halit Karay ... 317
Ahmet Hikmet Müftüoğlu ... 318
Millî Edebiyat Dönemi Sanatçılarının Kaleme Aldığı Önemli Hikâyeler .... 319
7. CUMHURİYET DÖNEMİ’NDE HİKÂYE ... 320
A. Cumhuriyet Dönemi’nde Hikâyenin Tarihsel Gelişimi ... 320
1923-1940 Arası Hikâye ... 320
1940-1960 Arası Hikâye ... 320
1960 Sonrası Hikâye ... 321
Küçürek Hikâye ... 322
B. Cumhuriyet Dönemi’nde Hikâye Anlayışları ... 322
1. Bireyin İç Dünyasını Esas Alan Hikâye ... 322
Memduh Şevket Esendal, ...323
Mustafa Kutlu ... 324
Sabahattin Kudret Aksal ... 325
Sevinç Çokum ... 326
Bireyin İç Dünyasını Esas Alan Sanatçılarının Kaleme Aldığı Önemli Hikâyeler ... 327
2. Toplumcu Gerçekçi Anlayışı Esas Alan Hikâye ... 327
Toplumcu Gerçekçi Anlayışı Esas Alan Hikâye Yazarları ... 328
Toplumcu Gerçekçi Sanatçıların Kaleme Aldığı Hikâyeler ... 328
3. Millî-Dinî Duyarlılıkları Yansıtan Hikâye ... 329
A. Millî Edebiyat Zevk Ve Anlayışını Yansıtan Hikâye ... 329
Millî Duyarlılıkları Yansıtan Hikâye Yazarları ... 330
Millî Edebiyat Zevk Ve Anlayışını Yansıtan Sanatçıların Hikâye Türündeki Önemli Eserleri ... 330
B. Dinî Duyarlılıkları Yansıtan Hikâye ... 330
4. Modernizmi Esas Alan Hikâye ... 331
Modernizmi Esas Alan Hikâye Yazarları ... 332
Sait Faik Abasıyanık ... 332
Vüs’at O. Bener ... 333
Nezihe Meriç ... 334
Ferit Edgü ... 335
Rasim Özdenören ... 336
Necati Tosuner, Füruzan ... 337
Onat Kutlar ... 338
Tomris Uyar ... 339
Leyla Erbil, Oktay Akbal ... 340
İnci Aral ... 341
Modernizmi Esas Alan Sanatçıların Kaleme Aldığı Hikâyeler ... 342
4. ÜNİTE: ROMAN ...345
Romanın Yapı Unsurları ... 347
Kişiler, Olay Örgüsü, Zaman ... 347
Mekân ... 348
Romanda Plan, Romanda Anlatıcı, Bakış Açısı ... 348
Romanda Anlatım Teknikleri... 348
Roman Türleri ... 348
b. Sanat Anlayışı ve Akımına Göre Romanlar ... 350
Roman Türünün Tarihî Gelişimi ... 351
Tanzimat Dönemi’nde Roman ... 352
Tanzimat Romanının Yapı Özellikleri ... 353
Tanzimat Romanında Tema ... 353
Tanzimat Romanında Dil ve Üslup ...354
Tanzimat Romanında Teknik Kusurlar ... 354
Tanzimat Romanlarında Bakış Açısı ve Etkilenilen Akımlar ... 354
Tanzimat Romanlarında Görülen Romantizm Unsurları ... 354
Tanzimat Dönemi Romancıları ... 355
Şemsettin Sami... 355
Nabizâde Nazım, Recaizâde Mahmut Ekrem ... 356
Tanzimat Dönemi’nde Kaleme Alınmış Önemli Romanlar ... 357
Tanzimat Dönemi’nde Kaleme Alınmış Önemli Romanların Özetleri ... 358
Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat, Felatun Bey ile Rakım Efendi ... 358
İntibah, Cezmi ... 359
Sergüzeşt, Araba Sevdası ... 360
Karabibik, Zehra ... 361
Turfanda mı Yoksa Turfa mı? ... 362
SERVETİFÜNUN DÖNEMİ’NDE ROMAN ... 363
Roman Tekniği ... 363
Servetifünun Dönemi Romancıları ... 364
Halit Ziya Uşaklıgil ... 364
Mehmet Rauf ... 365
Servetifünun Dönemi Bağımsız Romancısı Hüseyin Rahmi Gürpınar .... 366
Servetifünun Dönemi’nde Kaleme Alınmış Önemli Romanlar ... 367
Servetifünun Dönemi’nde Kaleme Alınmış Önemli Romanların Özetleri ...368
Mai ve Siyah, Aşk-ı Memnu ... 368
Kırık Hayatlar, Eylül ... 369
Şık, Şıpsevdi ... 370
Mürebbiye, Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç ... 371
MİLLÎ EDEBİYAT DÖNEMİ’NDE ROMAN ... 372
Millî Edebiyat Dönemi Romanının Özellikleri ... 372
Millî Edebiyat Dönemi Romancıları ... 373
Yakup Kadri Karaosmanoğlu ... 373
Reşat Nuri Güntekin ... 374
Ebubekir Hazım Tepeyran ... 376
Millî Edebiyat Dönemi Sanatçılarının Kaleme Aldığı Önemli Romanlar ...377
Millî Edebiyat Dönemi Roman Özetleri ... 378
Kiralık Konak, Nur Baba ... 378
Hüküm Gecesi, Sodom ve Gomore ... 379
Yaban, Ankara ... 380
Bir Sürgün, Panorama ... 381
Hep O Şarkı, Acımak ... 382
Çalıkuşu, Dudaktan Kalbe ... 383
Yaprak Dökümü, Yeşil Gece ... 384
Ateşten Gömlek, Vurun Kahpeye ...385
Sinekli Bakkal, Tatarcık ... 386
CUMHURİYET DÖNEMİ’NDE ROMAN ... 387
A. Cumhuriyet Dönemi’nde Romanın Tarihsel Gelişimi ... 387
1923-1950 Arası Roman ... 388
1950-1980 Arası Roman / 1980 Sonrası Roman ... 388
B. Cumhuriyet Dönemi’nde Roman Anlayışları ... 389
1. Millî Edebiyat Zevk Ve Anlayışını Sürdüren Eserler ... 389
Kurtuluş Savaşı’nı Konu Alan Romanlar ... 389
Millî Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Yazarlar ... 390
Hüseyin Nihal Atsız, Mithat Cemal Kuntay ... 390
Aka Gündüz, Mustafa Necati Sepetçioğlu ... 391
Bahaeddin Özkişi, Emine Işınsu ... 392
Mükerrem Kâmil Su ... 393
Millî Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Sanatçıların Önemli Romanları ...394
Dinî Duyarlılıkla Eser Kaleme Alan Sanatçıların Bazı Önemli Romanları ... 394
Millî Edebiyat Zevk Ve Anlayışını Sürdüren Bazı Romanların Özetleri ... 395
Dikmen Yıldızı, Üç İstanbul... 395
2. Toplumcu Gerçekçi Eserler ... 396
Toplumcu Gerçekçi Romanın Temsilcileri ... 396
Sadri Ertem ... 396
Sabahattin Ali ... 397
Orhan Kemal ... 398
Kemal Tahir ... 401
Mahmut Makal, Fakir Baykurt ... 403
Samim Kocagöz ... 404
Kemal Bilbaşar ... 405
Dursun Akçam, Talip Apaydın ... 406
Abbas Sayar ... 407
Aziz Nesin, Tarık Dursun K. ... 408
Muzaffer İzgü ... 409
Sevgi Soysal ... 410
Orhan Hançerlioğlu, Faik Baysal ... 411
Orhan Duru ... 412
Toplumcu Gerçekçi Anlayışla Kaleme Alınan Önemli Romanlar ... 413
Toplumcu Gerçekçi Yazarların Eserlerinden Özetler ... 415
Sarı Traktör, Kuyucaklı Yusuf ... 415
Kürk Mantolu Madonna, Murtaza ... 416
Bereketli Topraklar Üzerinde, Hanımın Çiftliği ... 417
İnce Memed, Ortadirek ... 418
Devlet Ana, Yol Ayrımı ... 419
Esir Şehrin İnsanları, Kurt Kanunu ... 420
Yorgun Savaşçı, Kaplumbağalar ... 421
Yılanların Öcü, Tırpan ... 422
Cemo, Memo ... 423
Yılkı Atı, Zübük, Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz ... 424
3. Bireyin İç Dünyasını Esas Alan Romanlar ……… 425
Bireyin İç Dünyasını Esas Alan Romanın Temsilcileri ... 425
Peyami Safa ... 426
Tarık Buğra ... 427
Abdülhak Şinasi Hisar ... 428
Sâmiha Ayverdi ... 429
Halikarnas Balıkçısı ... 430
Bireyin İç Dünyasını Esas Alan Anlayışla Kaleme Alınan Önemli Romanlar ... 432
Bireyin İç Dünyasını Esas Alan Roman Özetleri ... 433
Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, Fatih Harbiye ... 433
Biz İnsanlar, Matmazel Noraliya’nın Koltuğu ... 434
Bir Tereddüdün Romanı, Yalnızız ... 435
Ayaşlı ile Kiracıları, Küçük Ağa ... 436
Osmancık, Fahim Bey ve Biz ... 437
Huzur, Saatleri Ayarlama Enstitüsü ... 439
4. Modernizmi Esas Alan Eserler ... 440
Postmodernizm ve Temel İlkeleri ... 441
Modernizmi Esas Alan Romanın Temsilcileri ... 441
Yusuf Atılgan ...442
Bilge Karasu ... 443
Tahsin Yücel ... 444
Adalet Ağaoğlu ... 445
Pınar Kür, Oğuz Atay ... 446
Tezer Özlü ... 447
Orhan Pamuk ... 448
Nazlı Eray, Latife Tekin ... 449
Selim İleri ... 450
Nedim Gürsel, Ayla Kutlu ... 451
Hasan Ali Toptaş ... 452
İhsan Oktay Anar, Alev Alatlı ... 453
Modernizmi Esas Alan Anlayışla Kaleme Alınan Önemli Romanlar .... 454
Modernizmi Esas Alan Roman Özetleri ... 455
Aylak Adam ... 455
Anayurt Oteli, Ölmeye Yatmak, Bir Düğün Gecesi ... 456
Fikrimin İnce Gülü, 47’liler, Bir Bilim Adamının Romanı ... 457
Tutunamayanlar, Kara Kitap ... 458
Yeni Hayat, Benim Adım Kırmızı ... 459
Kar, Her Gece Bodrum ... 460
5. ÜNİTE: TİYATRO ... 461
Modern Tiyatro Türleri ... 463
Trajedi (Tragedya) ... 463
Komedi (Komedya), Dram ... 464
Tiyatro Terimleri ... 465
GELENEKSEL TÜRK TİYATROSU ... 468
Karagöz (Gölge Oyunu) ... 468
Karagöz Oyunun Bölümleri (Mukaddime, Muhavere, Fasıl, Bitiş) ... 470
Orta Oyunu ... 472
Orta Oyunun Bölümleri (Mukaddime, Muhavere, Fasıl, Bitiş) ... 472
Meddah ... 473
TANZİMAT DÖNEMİ TİYATROSU ... 476
Tanzimat Dönemi Tiyatrosunun Gelişimi ... 477
Tanzimat Dönemi Tiyatro Yazarları ... 478
Şinasi ... 478
Ahmet Vefik Paşa, Âli Bey ... 479
Tanzimat Dönemi Sanatçılarının Kaleme Aldığı Önemli Tiyatrolar ... 480
Tanzimat Dönemi’nde Kaleme Alınmış Bazı Tiyatro Özetleri ... 481
Şair Evlenmesi, Zavallı Çocuk ... 481
Vatan yahut Silistre, Gülnihal ... 482
SERVETİFÜNUN DÖNEMİ TİYATROSU ... 483
Servetifünun Dönemi Tiyatrocuları ... 483
Hüseyin Suat Yalçın ... 483
Servetifünun Dönemi Sanatçılarının Kaleme Aldığı Önemli Tiyatrolar .... 484
FECRİATİ TİYATROSU ... 485
Şahabettin Süleyman ... 485
MİLLÎ EDEBİYAT DÖNEMİ TİYATROSU ... 486
Millî Edebiyat Dönemi Tiyatrocuları ... 487
Musahipzade Celal, İbnürrefik Ahmet Nuri Sekizinci ... 487
Millî Edebiyat Dönemi Sanatçılarının Kaleme Aldığı Önemli Tiyatrolar ... 488
CUMHURİYET DÖNEMİ TİYATROSU ...489
A. 1923-1950 Arası Türk Tiyatrosu ... 489
B. 1950-1980 Arası Türk Tiyatrosu ... 489
Cumhuriyet Dönemi Tiyatro Yazarları ... 490
Muhsin Ertuğrul ... 491
Vedat Nedim Tör ... 492
Haldun Taner ... 493
Güngör Dilmen, Refik Erduran ... 494
Ahmet Turan Oflazoğlu ... 495
Recep Bilginer, Necati Cumalı ... 496
Cevat Fehmi Başkut ... 497
Turgut Özakman ... 498
Orhan Asena ... 499
Cahit Atay ... 500
Başar Sabuncu ... 501
Cumhuriyet Dönemi Sanatçılarının Kaleme Aldığı Önemli Tiyatrolar ... 501
Cumhuriyet Dönemi’nde Konularına Göre Tiyatrolar ... 503
Cumhuriyet Dönemi’nde Kaleme Alınmış Bazı Tiyatro Özetleri ... 504
Keşanlı Ali Destanı, Sokrates Savunuyor ... 505
Sarı Naciye, Boş Beşik, Sultan Gelin ... 506
Buzlar Çözülmeden, Ah Şu Gençler, Tanrılar ve İnsanlar ... 507
6. ÜNİTE: MASAL / FABL ... 509
Masal ... 511
Masalın Ögeleri ... 511
Masal Türünde Araştırma Yapan Sanatçılar ... 512
Eflatun Cem Güney ... 512
Pertev Naili Boratav, Naki Tezel, Tahir Alangu ... 513
Fabl ... 514
7. ÜNİTE: DESTAN / EFSANE ... 517
Destan ... 519
Doğal Destan ... 519
Yapma Destan ... 520
Doğal Destan ile Yapma Destanın Karşılaştırılması ... 520
Dünya Edebiyatındaki Doğal Destanlar ... 520
Dünya Edebiyatındaki Yapma Destanlar ... 520
Dünya Edebiyatındaki Doğal Destanların Konusu ... 520
Türk Edebiyatındaki Doğal Destanlar ... 522
Türk Edebiyatındaki Yapma Destanlar ... 522
Türk Destanlarındaki Motifler ... 523
Türk Destanlarında Tipler ... 523
Türk Destanlarının Konusu ... 524
İslamiyet’ten Önceki Türk Destanları ... 524
İslamiyet’in Kabulünden Sonraki Türk Destanları ... 525
Efsane ... 527
Konularına Göre Efsane Türleri ... 528
Efsane ve Destanın Benzer ve Farklı Yönleri ... 530
Efsane ve Masalın Benzer ve Farklı Yönleri ... 531
Efsane ve Halk Hikâyesinin Benzer ve Farklı Yönleri ... 532
8. ÜNİTE: ÖĞRETİCİ (BİLGİLENDİRİCİ) METİNLER ... 533
BİYOGRAFİ / OTOBİYOGRAFİ ... 535
Biyografi ... 535
Otobiyografi ... 536
Türk Edebiyatında Biyografi Türündeki Bazı Eserler ... 537
Türk Edebiyatında Otobiyografi Türündeki Bazı Eserler ... 537
Biyografi Türünde Eser Veren Önemli Sanatçılar ... 538
Şevket Süreyya Aydemir ... 538
MEKTUP / E-POSTA / DİLEKÇE / TUTANAK ... 539
Mektup / Mektup Türleri (Özel Mektup, İş Mektubu) ... 539
Dünya Edebiyatında Mektup, Türk Edebiyatında Mektup ... 540
Türk Edebiyatında Mektup Türünde Yazılmış Bazı Önemli Eserler ve Yazarları ... 541
E-Posta / Dilekçe ... 542
Tutanak ... 543
GÜNLÜK / BLOG ... 544
Günlük (Günce) ... 544
Günlüğün Tarihsel Gelişimi ... 544
Yazarın Tavrına Göre Günlük Türleri ... 544
Türk Edebiyatında Günlük Türünde Yazılmış Bazı Önemli Eserler ... 545
Blog ... 546
ANI (HATIRA) ... 547
Anı (Hatıra) Türünün Genel Özellikleri ... 547
Anı Türünün Tarihsel Gelişimi ... 548
Anı ile Günlüğün Benzer ve Farklı Yönleri ... 548
Türk Edebiyatında Anı Türünde Yazılmış Bazı Önemli Eserler ve Yazarları ... 549
Anı Türünde Eser Veren Önemli Sanatçılar ... 550
Falih Rıfkı Atay ... 550
GEZİ YAZISI ... 551
Gezi Yazısı ile Anının Benzer ve Farklı Yönleri ... 552
Dünya Edebiyatında Gezi Yazısı ... 552
Türk Edebiyatında Gezi Yazısı ... 553
Türk Edebiyatında Gezi Türünde Yazılmış Bazı Önemli Eserler ve Yazarları ... 554
Gezi Yazısı Türünde Eser Veren Önemli Sanatçılar ... 555
İsmail Habib Sevük, Mina Urgan ... 555
Azra Erhat ... 556
DENEME ... 557
Deneme Türünün Özellikleri ... 557
Deneme ile Sohbetin Karşılaştırılması ... 557
Türk Edebiyatında Deneme ... 558
Türk Edebiyatında Deneme Türünde Yazılmış Bazı Önemli Eserler ve Yazarları ... 559
Deneme Türünde Eser Veren Önemli Sanatçılar ... 559
Nurullah Ataç ... 559
Suut Kemal Yetkin, Salah Birsel ... 560
Cemil Meriç, Sabahattin Eyüboğlu ... 561
Mehmet Kaplan, Nuri Pakdil ... 562
Beşir Ayvazoğlu ... 563
MAKALE ... 564
Türk Edebiyatında Makale ... 564
Makale Türünün Türk Edebiyatındaki Önemli Temsilcileri ... 565
Türk Edebiyatında Makale Türünde Yazılmış Bazı Önemli Eserler ve Yazılar ... 565
Makale ile Diğer Yazı Türleri Arasındaki Farklar ... 566
Deneme ile Makale Arasındaki Farklar ... 566
Makale ile Fıkra Arasındaki Farklar ... 566
Makale Türleri: Bilimsel Makale, Edebiyatla İlgili Makale ... 567
Makale Türünde Eser Veren Bazı Önemli Sanatçılar ... 568
Mehmet Fuat Köprülü, Yusuf Akçura ... 568
Nihad Sami Banarlı ... 569
SOHBET / FIKRA ... 570
Sohbet ... 570
Sohbetle İlgili Bazı Kavramlar ... 570
Türk Edebiyatında Sohbet Türünde Yazılmış Bazı Önemli Eserler ve Yazarları ... 571
Sohbet - Deneme Farkı ... 571
Fıkra (Köşe Yazısı) ... 572
Fıkra ve Sohbetin Farkı ... 572
Fıkra Ve Sohbet Türünde Eser Veren Önemli Sanatçılar ... 573
Ahmet Rasim ... 573
Şevket Rado ... 574
Ahmet Kabaklı ... 575
ELEŞTİRİ ... 576
Eleştiri Türleri ... 576
A. Eleştirmenin Tavır ve Tutumuna Göre Eleştiri ... 576
B. Bakış Açılarına Göre Eleştiri ... 577
Türk Edebiyatında Eleştiri Türünde Yazılmış Bazı Önemli
Eserler ve Yazarları ... 579
Eleştiri Türünde Eser Veren Önemli Sanatçılar ... 579
Ali Canip Yöntem ... 579
Ahmet Şuayb ... 580
MÜLAKAT / RÖPORTAJ ... 581
Mülakat ... 581
Röportaj ... 582
Konularına Göre Röportajlar ... 583
Sunuş Biçimine Göre Röportajlar ... 583
Röportaj Türünün Tarihsel Gelişimi ... 584
Türk Edebiyatında Röportaj Türünde Yazılmış Bazı Önemli Eserler ve Yazarları ... 584
Mülakat Türünde Eser Veren Sanatçılar ... 585
Ruşen Eşref Ünaydın ... 585
HABER METNİ ... 586
Haber Yazılarının Özellikleri ... 586
Haber Yazımında Ters ve Düz Piramit Tekniği ... 587
Haber Yazıma Aşaması ve “5N 1K” Kuralı ... 587
Haber Yazıları ile İlgili Bazı Kavramlar ... 587
Kaynaklarına Göre Haberler ... 588
İnternet Haberciliği / Röportaj-Haber Yazısı Farkı ... 588
SÖYLEV (NUTUK) ...589
Konu ve Amaçlarına Göre Söylev Çeşitleri ... 589
Türk Edebiyatında Söylev Türündeki Bazı Önemli Örnekler ... 591
Türk ve Dünya Edebiyatında Söylev / Hamdullah Suphi Tanrıöver ... 591
SÖZLÜ ANLATIM TÜRLERİ ... 592
Sunum ... 592
Tartışma, Panel, Forum ... 593
Açık Oturum, Sempozyum (Bilgi Şöleni) ... 594
Münazara, Konferans ... 595
9. ÜNİTE: TÜRK DÜNYASI EDEBİYATI ... 597
Türk Dünyası Edebiyatı Temsilcileri ... 599
Türk Dünyası Edebiyatından Önemli Sanatçılar ... 599
A. Azerbaycan Türk Edebiyatı ...599
Hüseyin Şehriyar, Celil Mehmet Kulizade ... 600
B. Kıbrıs Türk Edebiyatı ...600
Osman Türkay ... 600
Özker Yaşın ... 601
C. Kırım Türkleri Edebiyatı...601
İsmail Gaspıralı, Cengiz Dağcı ... 601
D. Bulgaristan Türkleri Edebiyatı ...602
Recep Küpçü ... 602
E. Kazakistan Türk Edebiyatı...602
Mağcan Cumabayulı ... 602
F. Kazan Türkleri Edebiyatı ...602
Ayaz İshaki ... 602
G. Batı Trakya Türkleri Edebiyatı ...602
Mehmet Hilmi ... 603
Abdurrahim Dede ... 603
H. Kırgızistan Türk Edebiyatı ...603
Cengiz Aytmatov ... 603
I. Özbekistan Türk Edebiyatı...604
Abdülhamit Süleymanoğlu Çolpan ... 604
Aybek ... 604
İ. YUGOSLAVYA TÜRKLERİ EDEBİYATI ...604
Nimetullah Hafız ... 604
K. Doğu Türkistan Türkleri Edebiyatı ...605
Ziya Samedi ... 605
L. Türkmenistan Türk Edebiyatı ...605
Ata Atacanoğlu ... 605
M. Irak Türkleri Edebiyatı ...605
Ata Terzibaşı ... 605
10. ÜNİTE: EDEBİYAT AKIMLARI ... 607
Klasisizm / Romantizm ... 610 Realizm ... 611 Natüralizm ... 612 Parnasizm / Sembolizm ... 613 Empresyonizm / Ekspresyonizm ... 614 Kübizm / Dadaizm ... 615 Fütürizm / Sürrealizm ... 616
Egzistansiyalizm / Modernizm ve Postmodernizm ... 617
Entiüsyonizm ... 618
11. ÜNİTE: DÜNYA EDEBİYATI ... 619
Yunan Edebiyatı ... 621
Latin Edebiyatı ... 622
Fransız Edebiyatı ... 623
İtalyan Edebiyatı ... 629
İspanyol Edebiyatı / İngiliz Edebiyatı ... 630
Alman Edebiyatı ... 632
Rus Edebiyatı ... 633
Amerikan Edebiyatı ... 635
Norveç Edebiyatı ... 637
Danimarka Edebiyatı / Hint Edebiyatı / İran Edebiyatı ... 638
AYT
EDEBİYAT
Şiirde YapıNazım Birimi (Dize, beyit, dörtlük, bent) Nazım Biçimi / Nazım Şekli
Nazım Türü Şiirde Tema Şiirde Ahenk Manzume ve Şiir
Konularına Göre Şiir Türleri
İmge, Edebî Sanatlar (Söz Sanatları)
TÜRK ŞİİRİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ
İslamiyet’in Kabulünden Önceki Türk Şiiri (Koşuk, sagu)
Geçiş Dönemi (11-12. yüzyıl) Türk Edebiyatı
Halk Şiiri
Divan Şiiri / Divan Nesri Tanzimat Dönemi Şiiri Servetifünun Dönemi Şiiri Fecriati Şiiri
Saf Şiir
Beş Hececiler
Cumhuriyet Dönemi Şiiri
1. Cumhuriyet Dönemi’nde Saf Şiir
An-layışını Sürdüren Şiir Yedi Meşaleciler
2. Toplumcu Şiir (1923-1960)
Maviciler
3. Millî Edebiyat Anlayışını Yansıtan
Şiir
4. Garip Akımı 5. İkinci Yeni
6. Dinî Değerleri, Geleneğe Duyarlığı
ve Metafizik Anlayışı Öne Çıkaran Şiir
Dinî-Mistik Şiir (İslamcı Söylem) Hisarcılar
7. 1960 Sonrası Toplumcu Şiir 8. 1980 Sonrası Şiiri
Sevgileri yarınlara bıraktınız Çekingen, tutuk, saygılı. Bütün yakınlarınız Sizi yanlış tanıdı. Bitmeyen işler yüzünden (Siz böyle olsun istemezdiniz)
Bir bakış bile yeterken anlatmaya her şeyi Kalbinizi dolduran duygular
Kalbinizde kaldı.
Siz geniş zamanlar umuyordunuz
Çirkindi dar vakitlerde bir sevgiyi söylemek. Yılların telâşlarda bu kadar çabuk
Geçeceği aklınıza gelmezdi. Gizli bahçenizde
Açan çiçekler vardı, Gecelerde ve yalnız. Vermeye az buldunuz Yahut vaktiniz olmadı.
Mısra (Dize)
■ Sözlük anlamı “çift kanatlı bir kapının tek kanadı”dır. Ölçülü ve anlamlı tek
sa-tırlık nazım parçasına denir.
■ Divan şiirinde, şiir içerisinde olmayan, tek başına yazılan veya diğer parçası
tamamen unutulan ve anlamı kendi içinde tamamlanan mısralara mısra-ı âzâde (bağımsız dize) denir. Bu tür mısralar, divanların sonunda yer alır.
1. Muallim Naci’nin gülümserken çekilmiş bir fotoğrafının altına yazdığı aşağıdaki dize bağımsız bir dizedir:
“Mudhikât-i dehre ben ölsem de tasvirim güler”
(Zamanın, dünyanın gülünecek şeylerine ben ölsem de resmim gülmeye devam eder.)
2. Rahmî’nin aşağıdaki dizesi de bir mısra-ı âzâde örneğidir: “Gün doğma-dan meşime-i şebden neler doğar” (Gün doğmadoğma-dan gecenin karnındoğma-dan neler doğar.)
ÖRNEK
■ Şiir içerisinde olduğu hâlde güzelliği ile göze çarpan ve anlamındaki olgunluk
ile dillerde dolaşan mısralara mısra-ı berceste (sıçramış dize) ya da şeh mısra
denir. Bu tür mısralar kolayca hatırlanabilir, öz ve güzellik bakımından atasö-zü gibidir. Bundan dolayı divan şairleri, gelişigüzel gazel veya kasideler yerine berceste mısralar söylemeye değer vermişlerdir. Berceste ve âzâde mısraları birbirinden ayırmak zor olduğu için bu iki mısra çeşidi birbiriyle karıştırılır.
II. Mahmut’un Hekimbaşısı Abdülhak Molla’nın levha olarak yazıp ecza dolabı üstüne astığı aşağıdaki dize bir mısra-ı bercestedir:
“Ne ararsan bulunur derde devadan gayri” Diğer mısra-ı berceste örnekleri şunlardır:
“Hâlini bilmez perîşânın perîşân olmayan” (Ahmet Paşa) “Ol mâhiler ki deryâ içredir deryâyı bilmezler” (Hayâlî) “Şecaat arz ederken merd-i kıptî sirkatin söyler” (Ragıp Paşa)
ÖRNEK
Beyit
■ Sözlük anlamı “ev”dir. Aynı ölçüde ve anlamca birbirine bağlı iki dizeden oluşan
nazım birimidir. Divan şiirinin temel nazım birimidir.
■ Beyti oluşturan mısralar birbiri ile kafiyeli ise böyle uyaklı beyitlere musarra ya
dönüştürür.
■ Tema soyut ve genel, konu somut ve özeldir. Tema, metin dışında da vardır,
onu somutlaştırıp özelleştirerek şiirinde konulaştıran, şairdir.
Arif Nihat Asya’nın Bayrak şiirinden alınan aşağıdaki dörtlükte “bayrak sevgisi, bağımsızlık” teması işlenmiştir.
Ey mavi göklerin beyaz ve kızıl süsü… Kız kardeşimin gelinliği, şehidimin son örtüsü, Işık ışık, dalga dalga bayrağım,
Senin destanını okudum, senin destanını yazacağım. (...)
Ey şimdi süzgün, rüzgârlarda dalgalı; Barışın güvercini, savaşın kartalı Yüksek yerlerde açan çiçeğim Senin altında doğdum. Senin altında öleceğim.
ÖRNEK
ŞİİRDE AHENK (SES VE RİTİM)
Ahenk (armoni); ses akışı, söyleyiş, ölçü, kafiye, redif, iç kafiye ve aliterasyon, asonans gibi değişik unsurlarla şiirde sağlanan uyum demektir.
■ Ahenk, şiiri nesirden (düzyazı) ayıran en önemli ögedir.
■ Ahenk, şiirin okunmasını, akıcı olmasını ve ezberlenmesini kolaylaştırır. ■ Her şairin ahenk özellikleri bireyseldir. Her şair, belirli ahenk unsurlarını ön
pla-na çıkararak kendi tarzını ve söyleyişini belirginleştirir.
Ahenk ve ritim kavramları bazen iç içe kullanılsa da aralarında anlam farkı vardır. Ahenk, şiiri oluşturan bütün uyum unsurlarını, müzikalite oluştu-racak şekilde düzenli tekrarlama anlamındaki uyumu karşılar. Ritim ise hece ve aruz gibi ölçü kavramlarını karşılamak için kullanılır.
Issız ajun kaldı mu? Ödlek öçin aldı mu? Emdi yürek yırtılur.
Kötü dünya kaldı mı? Zaman öcünü aldı mı? Şimdi yürek yırtılır.
Şiir olmamakla birlikte İslamiyet öncesi Türk edebiyatının önemli ürünlerinden biri de savdır. Sav İslamiyet öncesi Türk edebiyatında atasözü karşılığında kullanılmıştır. Birçok sav, bugün kullandığımız atasözlerinin ilk şeklidir. 11. yüzyılda Kaşgarlı Mahmut’un Türk boyları arasında gezerek der-lediği ve Divânü Lügâti’t-Türk adlı eserine aldığı atasözlerinden bazı örnekler şunlardır:
Uma kelse kut kelir. (Eve konuk gelse uğur da gelir.) Aç ne yimes, tok ne times. (Aç ne yemez, tok ne demez.)
Anası teflük yufka yapar, oğlı tetik koşa kapar. (Annesi ince yufka yapar, çevik oğlu yufkaları ikişer kapar.)
Avcı nice al bilse adığ anca yol bilir. (Avcı ne kadar hile bilse ayı da o kadar yol bilir.)
Kişi alası içtin, yılkı alası taşdın. (İnsanın alacası içinde hayvanın alacası dışında.)
Kuş kanatın er atın. (Kuş kanadıyla, yiğit atıyla.)
Yılan kendü eğrisin bilmes tevi boynın eğri tir. (Yılan kendi eğrisini görmez, deve boynun eğri der.)
biyatını savunmuştur.
■ Eski edebiyat-yeni edebiyat tartışmasında eskiyi
savunan-ların öncüsü olmuştur.
■ Recaizade Mahmut Ekrem ile kafiye tartışmasına
girmiş-tir. Recaizade Mahmut Ekrem’in savunduğu “kulak için kafiye” tezine karşı “göz için kafiye” anlayışını savunmuştur (abes-muktebes tartışması).
■ Eski-yeni tartışmasında, Recaizade Mahmut Ekrem eleştirilerini Zemzeme
adlı eserinin ön sözünde belirtmiş, buna karşılık Muallim Naci de eleştirilerini
Demdeme adıyla kaleme almıştır. ■ Şiirlerinde aruz ölçüsünü kullanmıştır.
■ Köyden söz eden ilk şiir olan Köylü Kızların Şarkısı’nı yazmıştır. ■ Şiir, eleştiri, anı, sözlük, edebiyat bilgileri alanında eserler yazmıştır.
Şiir: Ateşpâre, Şerâre, Fürûzân, Sünbüle, Yadigâr-ı Naci Eleştiri: Demdeme
Anı: Ömer’in Çocukluğu, Medrese Hatıraları Sözlük: Lügat-i Naci
Dil ve Edebiyat Çalışmaları: Istılahat-ı Edebiye Tiyatro: Heder
ESERLERİ
Tanzimat Dönemi’nde şiir türünde eser veren sanatçılardan ve Recaiza-de Mahmut Ekrem Tanzimat Dönemi’nRecaiza-de Roman konusunda 356. sayfada; Şinasi Tanzimat Dönemi’nde Tiyatro konusunda 478. sayfada ele alınmıştır.
nin iç dünyasını aracısız bir şekilde okuyucuya sezdirme amacına hizmet eder. Bu tekniğin uygulandığı bölümlerde anlatıcının varlığı ortadan kalkar, olay ve durumla ilgili yorum ve değerlendirmeler okuyucuya bırakılır. Kendi kendisiyle konuşan kah-ramanın düşünceleri, düzenli ve sistematiktir. İç konuşma, bir gösterme tekniğidir.
Yüzü yanıyordu. Elini yanağına götürdü. Başındaki ağırlık artmıştı.
Annem gibi benim de bir yerime inecek bir gün. Ben dayanamam. Bu kı-zı doğuracağıma Allah canımı alsaydı. Gider şimdi onu uyandırır, sıkıştırırım. Uyku sersemliğiyle her şeyi söyler, söyletirim. Benim elimden kurtulamaz o. Anasıyım. Hakkımdır. Sekiz sene ben ona hem analık hem de babalık ettim. Nankör! Nen eksikti senin, söylesene... Çiçek gibi büyüttüm seni ben. Bir de-diğini iki etmedim. Köyde senin gibi giyinen kız var mı? Baksana bir kere şu zenginlere... Ecnebilere de bak. Rumlar kızını basma entarilerle dolaştırıyor. Zavallı Jannette’in bir zengin kızı olduğunu kılığından, kıyafetinden kim anlar? Kâmuran Bey’in kızı dersen öyle. İki senedir bir bisiklet istiyor da milyoner ba-bası almıyor. Ben sana bisiklet, sandal, ping-pong masası, ne istedinse aldım. Fransız mektebi dedin, gönderdim. Bir zamanlar “Paris” diye tutturdun, ona bile razı oldum. O çıyan çıktı, oraya da sen istemedin gitmeyi. Böyle bir ananın yüreğine indirecek şeyler yapıyorsun. Tüh sana, nankör! Şimdi görürsün sen!
Yataktan indi, terliklerini ve kimonosunu giydi. Aynaya baktı. Saçları dağıl-mış ve kabardağıl-mıştı. Tarağını aldı, fakat hemen bıraktı.
Yalnızız, Peyami Safa
ÖRNEK
5. Bilinç Akışı
Kişinin aklından geçenlerin aracı-sız bir biçimde aktarıldığı bu teknikte
kahramanın iç dünyasını, psikolojik du-rumunu ortaya çıkarmak amaçlanır.
Bir gösterme tekniği olan bilinç akı-şında kişilerin düşünceleri arasında
mantıksal bağ bulunmaz. Bu dü-şünceler daha çok çağrışıma
dayalı ve karmaşık bir biçimde aktarılır.
meni bir yardımcısı vardır. Keşiş, durumuna üzüldüğü padişahı için bir bilgenin öğrettiği bir tılsımla padişahın erkek çocuğu olması için, bahçeye bir elma ağacı diktirtir. Bir sene sonra elma ağacı meyve verir, padişahın da bütün insanları kıskandıracak kadar yakışıklı bir erkek evladı dünyaya gelir. Çocuğa, gözü pek-liği ve mertliği dolayısı ile Kerem ismi verilir. Keşişin de Aslı adında çok güzel bir kızı vardır. Çocukluklarını birlikte geçiren gençler, birbirlerini severler. Fakat Aslı’nın ailesi, din farkı nedeniyle kızlarını Kerem’e vermek istemez, Aslı’yı ka-çırır. Kerem bir gün sırdaşı ve arkadaşı Sofu’yla gezerken Aslı’yla karşılaşır. Kerem’in dili tutulur ve bir daha konuşamaz. Bir süre sonra ortadan kaybolan Aslı’yı bulmak için yollara düşen Kerem, diyar diyar dolaşır. Her gördüğü kızı Aslı zanneder. Günün birinde arkadaşı Sofu, Kerem’e Aslı’nın başkasıyla ev-leneceği haberini getirir. Kerem bunu duyar duymaz Aslı’nın evine gider ve o gece evlenirler. Ancak Keşiş, baştan beri karşı çıktığı bu evliliğin mutlu bitme-sini engellemek için Kerem’e büyü yapar. Kerem, üstündeki gömleği çıkarmak için düğmeleri açmaya çalışır ancak büyülü gömlek her seferinde yeniden ilik-lenir. Kerem, bu zalim büyü karşısında yüreğinden gelen acı bir çığlıkla “Ah” çeker. Çığlık o denli yakıcıdır ki Kerem, ağzından yayılan ateşle yanmaya başlar. Aslı, Kerem’i söndürmek için ona su verir fakat ateş daha da güçlenir. Kerem kısa bir süre içinde yanarak kül olur. Aslı da Kerem’in küllerini saçları ile süpürürken alev alır ve o da yanar. Yaşarken kavuşamayan âşıklar külleriyle birbirine kavuşmuş olur.
gaz, Yaşar Kemal, Aziz Nesin, Muzaffer İzgü, Orhan Hançerlioğlu, Faik Baysal, Orhan Duru, Tarık Dursun K., Dursun Akçam
TOPLUMCU GERÇEKÇI SANATÇILARIN KALEME ALDIĞI HIKÂYELER
Sadri Ertem ➜ Silindir Şapka Giyen Köylü, Bacayı İndir Bacayı Kaldır,
Korku, Bay Virgül, Bir Şehrin Ruhu
Sabahattin Ali ➜ Değirmen, Kağnı, Ses, Yeni Dünya, Sırça Köşk
Orhan Kemal ➜ Ekmek Kavgası, Sarhoşlar, Çamaşırcının Kızı, 72.
Ko-ğuş, Grev, Arka Sokak, Kardeş Payı, Babil Kulesi, Dünyada Harp Vardı, Mahalle Kavgası, İşsiz, Önce Ekmek
Yaşar Kemal ➜ Sarı Sıcak
Kemal Tahir ➜ Göl İnsanları
Fakir Baykurt ➜ Çilli, Efendilik Savaşı, Cüce Muhammet, Karın Ağrısı,
Anadolu Garajı, On Binlerce Kağnı, Can Parası, İçerdeki Oğul, Sınırdaki Ölü, Gece Vardiyası, Barış Çöreği, Duisburg Treni, Bizim İnce Kızlar, Telli Yol
Samim Kocagöz ➜ Telli Kavak, Sığınak, Sam Amca, Cihan Şoförü,
Ah-met’in Kuzuları, Yolun Üstündeki Kaya, Yağmurdaki Kız, Alandaki Delikanlı, Gecenin Soluğu
Kemal Bilbaşar ➜ Anadolu’dan Hikâyeler, Cevizli
Bahçe, Pazarlık, Pembe Kurt, Irgatların Öfkesi Dursun Akçam ➜ Maral, Ölü Ekmeği, Taş Çorbası,
Köyden İndim Şehire, Kafkas Kızı, Haley
Talip Apaydın ➜ Ateş Düşünce, Öte Yakadaki
Cen-net, Koca Taş, O Güzel İnsanlar, Yolun Kıyısındaki Adam, Duvar Yazıları, Kökten Ankaralı, Yangın Abbas Sayar ➜ Yorganımı Sıkı Sar
… Birdenbire döndük, paçaları lime lime yarım kunduralı, göğsünde harp madalyasının yırtık bir kurdelesi, uzun heyula (ha-yalet) gibi bir Anadolu neferi... İhsan ve Cemal ona doğru gittiler. Bana öyle geldi ki bu üçü de bir örnek insandır. Yüzleri, vücut-ları kaybolacak, üçü birbirine karışacak, hepsinden birdenbire bir tek insan çıkacak. Fakat onların yalnız gözleri karıştı. Başla-rını eğdiler. Birbirlerine ne dediler? Ben, o an kendimi yabancı ve mukaddes bir dinin münkiri (inkârcısı) hissettim. Bir yabancı hürmetiyle sahile doğru gittim ve ilk defa olarak onların yaptığı ezeli şeyi yapmamış olmanın mahrumiyetini duydum. Yara, kan ve ölüm, bana cazip ve erişilmez bir azametle göründü. Hatta bu muzaffer demir gemileri arkamdaki üç adamdan küçük ve tatsız buldum. Döndüğüm zaman neferin bir eli İhsan’da, bir eli Ce-mal’de idi. Haykırıyorum:
– Cemal! İhsan! Bak benim de iki bacağım koptu, kafam par-çalandı. Bana karşı muhabbetinizde aşağı eğilen bir şey vardı. Niçin bunları görmeden öldünüz? Ben de bu ezeli şeyler için, bay-rak için, namus için parçalandım.
Neferim başıma kolonya sürüyor, gözleri nemli:
– Beğim, beğim, onlar şehit oldu. Ne mutlu, ağlama, diyor. Salim’in elini tuttum; çektim, gözünün içine baktım:
– Sen bacaklarını kaybetsen Fatma’n seni daha çok sever mi? Salim anlamamış gibi gözlerini açtı. Sonra yavaş yavaş gözle-rine eski manasızlığı geldi:
– Yavuklunu mu düşünüyon beğim, dedi. Salim’in ağzını elim-le kapadım. Başım düştü.
Niçin ruhumun bu ateş gömleği, sırtımdan canıma geçiyor; gö-zümden, dilimden kızıl, yakıcı yenlerini gösteriyor?
…
arkadaşları ile ilk Mavi Yolculuk fikrini savunmuş ve uygulamaya geçirmiştir.
■ En ünlü romanı olan Aganta Burina Burinata’da deniz sevgisi, denizin
çekici-liği, denizcilerin yaşadığı zorluklar, güzellikler, genel olarak denizdeki yaşam, romanın başkahramanı Mahmut vasıtasıyla anlatılmıştır. Eserde, deniz bir baş-kahraman gibi işlenmiş, yayımlandığı zaman çok ilgi görmüştür.
Roman: Aganta Burina Burinata, Ötelerin Çocuğu, Uluç Reis, Turgut Reis, De-niz Gurbetçileri
Hikâye: Ege Kıyılarından, Merhaba Akdeniz, Ege’nin Dibi, Yaşasın Deniz, Gü-len Ada, Ege’den, Gençlik Denizlerinde
Deneme-Inceleme-Mitoloji: Anadolu Efsaneleri, Anadolu Tanrıları, Anado-lu’nun Sesi, Hey Koca Yurt, Düşün Yazıları
Anı: Mavi Sürgün
Çocuk Kitapları: Denizin Çağrısı, Yol Ver Deniz ESERLERI
Ahmet Hamdi Tanpınar, “Cumhuriyet Dönemi’nde Saf Şiir Anlayışını Sürdüren Şiir” konusunda 213. sayfada; Memduh Şevket Esendal ve Sevinç Çokum “Bireyin İç Dünyasını Esas Alan Hikâye” konusunda 323-326. sayfa-larda ele alınmıştır.
manya’da yaşamış, ülkesine dönmüştür. Gazeteci olarak kadın intiharlarını araştırmak üzere Kars’a gider. Bu gidişin asıl nedeni ise eski aşkı İpek’i görmektir. İpek, kocasından boşanmış, babası ve kardeşi ile bir otelde yaşamaktadır. Ka, şehre gider, orada birçok siyasi olayla karşılaşır. İpek, Ka’nın evlilik teklifini önce kabul eder ancak yaşanan olay-larda Ka’nın birilerinin (Lacivert) tutuklanmasında etkili olduğunu anlayınca bu teklifi reddeder. Ka, sonunda yalnız bir şekilde tekrar Almanya’ya döner, yıllar sonra vurularak öldürülür.
Her Gece Bodrum – Selim Ileri
Çok geniş şahıs kadrosu olan romanda yaşananlar Bod-rum’da geçmektedir. Cem, Tarık, Ahmet, Emine, Betigül, Haydar gibi kahramanlar arasında geçen olaylarda en çok ön plana çıkanlar Emine ve Cem’dir. Roman, tatil beldele-rindeki çılgın kalabalıkların gerisindeki hüznü, içe kapanışı anlatmaktadır.
■ Karagöz, tek sanatçının (ustanın) yeteneğine bağlı bir oyundur. Bu ustanın
yardımcıları da vardır. Karagözcünün yardımcısına çırak adı verilir. Ustanın talimatlarına göre tasvirleri perdenin içindeki iplere dizen çırak, sanatı da öğren-meye çalışır. Karagözcünün ikinci yardımcısı da diyebileceğimiz çırağın da bir yardımcısı vardır. Sandıkkâr adı verilen bu yardımcı, oyun takımından sorum-ludur. Sandıkkârın görevi, tasvirleri sandıktan çıkararak değneklere geçirmek ve iplere dizmektir. Ayrıca gölge oyununda müzik yapan, şarkı söyleyen kişiye
yardak, def çalan kişiye de dayrezen adı verilir.
■ Karagöz oyununda, Osmanlı İmparatorluğunda yaşayan ve toplumun çeşitli
katmanlarından gelen, çeşitli milletleri temsil eden tipler vardır.
■ Bu oyunun iki temel tipinden biri olan Karagöz; içi dışı bir, düşündüğünü
söy-lemekten çekinmeyen, öğrenim görmemiş, nüktedan, cahil bir halk tipidir. Hacivat’ın sözlerini ters anlayan, sürekli onunla didişip duran Karagöz işsizdir, Hacivat’ın bulduğu işlerde çalışır. Başında “ışkırlak” adı verilen bir serpuş (şap-ka, başlık) vardır. Orta oyunundaki Kavuklu’ya benzer.
■ Dışa doğru kıvrık ve sivri sakalı olan Hacivat ise biraz öğrenim görmüş, gösteriş
meraklısı, yarı aydın bir tiptir. Çoğu zaman Karagöz’ün anlamadığı Arapça ve Farsça kelimelerle yüklü Osmanlıca konuşmayı sever. Konuşmalarında özentili ve süslü bir dil kullanır. Giyiminde
yeşil rengin hâkim olduğu Hacivat’ın şapkasına “börk”, şapkasından aşağıya doğru sarkan şeride de “taylasan” adı verilir. Hacivat, orta oyunundaki Pişekâr’a benzer.
■ Gölge oyununun diğer tipleri
şunlar-dır: Zenne (kadın), Himmet (sırtında baltası, kaba saba bir tip), Tuzsuz Deli Bekir (sarhoş, kabadayı), Efe (zorba), Beberuhi (cüce, aptal), Kayserili (pas-tırmacı), Acem (zengin tüccar), Çelebi (genç, mirasyedi), Arnavut (bahçıvan), Yahudi (sarraf), Matiz (sarhoş), Bolu-lu (aşçı), Frenk (doktor, terzi, tüccar), Arap (baklavacı, hırsız, dilenci) vb.
Benim adım Kamber, minareden uzun mumbar yedim, içtim, doymadım. Harda, hurda, şurda, burda, tarla, bağda; yedim, içtim, doymadım. Aman bacı, kal-dır sacı, yağlı bazlamacı yedim, içtim, doymadım. Dere gibi hoşaflar, tepe gibi pilavlar, ambar ambar yulaflar yedim, içtim doymadım. Denizi çorba ettik, gemiyi kepçe ettik, daha bilmem ne ettik yedim, içtim; davula döndü karnım, ne sakalım tum tum etti ne bıyığım cum cum etti, dudaklarım bile duymadı. Baktılar ki dünya-yı yesem doyduğum, doyacağım yok, “Daha da doymazsa gözünü toprak doyursun!” deyip Akdeniz’in martısı, zeytinyağının tortusu, hoştur makarnanın yoğurtlusu. Tepsi tepsi önüme sürdüler ya, sensiz boğazımdan geçmedi. Yükledim bizim uzun kulaklıya, size getiriyor-dum ama ırmaktan geçerken kurbağalar “Vırak vırak!” deyince ben de “Bırak bırak!” anladım, bıraktım oracıkta. Uzun kulaklının da ayakları mumdanmış, o da eriyip gitti ırmakta. Bir varmış, bir yokmuş, Allah’ın kulu çokmuş. Develer tellal iken, pireler berber iken, ben anamın beşiğini tıngır mıngır sallar iken bir padişah varmış; padişahın da üç oğlu, bir kızı varmış. Babaları dünyayı verseler vermez, tacından tahtından üstün tutarmış onları. Analarının gözünde de oğulları oğul balından tatlı, kızları da kaymak üstüne çalınan baldan. Ne ki balına kaymağına doymadan gitmiş ha-tuncuk. Koca saray karalara boyanmış ama kara vezir:
“A devletlim! Kara gün kararıp kalmaz ya, gayri on parmağını kandil edip yakacak bir ana lazım bunlara!” demiş ve allayıp pullayıp kara kızını padişaha vermiş. Vermiş ama hangi parmağını kandil edip yakacak, kara vezir kızının on parmağında on kara! Allah böylelerinin şerrine uğratmasın. Padişahı avucunun içine alıncaya kadar cariye-lerin bile yüzüne gülmüş; velakin saman altından usulca su yürüterek karasını bulaştırmadık birini bırakmamış; ille üvey kızına, ille üvey kı-zına… Öyle bir yağlı kara sürmüş, öyle bir yağlı kara sürmüş ki kırk dereden su getirmişler de yine çıkaramamışlar; öyle ya iftira dediğin Kaf Dağı’ndan yüce! Babasının bile gözünden düşmüş, ocak başına attırılmış. …
YUNAN EDEBIYATI
HOMEROS
■ MÖ 9. yy.da yaşamıştır.
■ Yunan edebiyatının en büyük eserleri kabul edilen ve Troya Savaşları’nı
an-latan İlyada ve Odysseia destanlarını derlemiştir. İlyada ve Odysseia yalnız Yunan edebiyatını değil bütün Batı edebiyatını da derinden etkilemiştir.
■ Yunan kültürünün temeli olan bu eserlerde sağlam, akıcı bir dil, yoğun epik bir
anlatım kullanmıştır.
HESEIDOS
■ MÖ 8. yy.da yaşamıştır.
■ Didaktik şiirin kurucusu kabul edilir.
■ Köy yaşamını, hayatın gündelik uğraşlarını öğretici bir dille anlatan İşler ve
Günler adlı eseriyle tanınmıştır.
SAPHO
■ MÖ 6. yy.da yaşamıştır.
■ Yunan edebiyatında lirik şiirleriyle tanınan kadın şairdir. AISOPOS (EZOP)
■ MÖ 6-7. yy.da yaşamıştır.
■ Batı edebiyatında fabl türünün ilk örneklerini vermiştir. Fabl türünü ve
masalları-nın konusunu Doğu’ya yaptığı seyahat sonucu buradan aldığı düşünülmektedir.
■ Fransız fabl yazarı La Fontaine’i etkilemiştir. ■ Tek eseri Fabllar’dır.
AISKHYLOS
■ MÖ 5-6. yy.larda yaşamıştır. İlk büyük trajedi şairi kabul edilir.
■ Yalvaran Kızlar, Persler, Agamemnon, Zincire Vurulmuş Prometheos, Thebai’ye
Karşı Yediler önemli eserleridir.
SOPHOKLES
■ MÖ 4-5. yy.larda yaşamıştır.
■ Aiskhylos gibi trajedi yazarıdır. Aiskhylos trajediye ikinci, Sophokles üçüncü
ak-törü eklemiştir.
■ Koroda o güne dek 12 olan kişi sayısını 15’e çıkararak oyunların müzikal
