Hemşirelik. Hemşirelikte Etik. E-Posta: Telefon:

Hemşirelik

Hemşirelikte Etik

Dersin Haftası: 4. Hafta

Dersin Öğr. Üyesinin Adı: Öğr. Görevlisi Ayşegül KOCADERELİ E-Posta: akocadereli@gelisim.edu.tr

Telefon: 0546 812 03 08

Bölüm Adı

DersinAdı

17.03.2021 Pazartesi / 2 SAAT 2 Kredi

17 Mart 2021 Perşembe 08:30 \ 10:00

https://sbyo.gelisim.edu.tr/bolum/hemşirelik-51/mufredat

B Blok Kat: 0 19 Numara

Ders Günü ve Saati

Görüşme Gün ve Saatleri

Dersin Öğretim Üyesinin Konumu Dersin Kredisi

GBS Linki

DERS BİLGİLERİ

Etik Kodlar (Amerikan Hemşireler

Birliği - American Nurses Association - ANA)

Geçen Ders Hakkında

Hemşirelikte Etik

Geçen Ders Hakkında

Amerikan Hemşireler Birliği

Hemşirelik Mesleği için Etik Kuralların Gelişimi

Geçen Ders Hakkında

Uluslararası Hemşirelik Andı – Florence Nightingale Yemini

Geçen Ders Hakkında

Etik Kod Tanımı

Geçen Ders Hakkında

Meslek etiği kodlarının genel olarak üç temel işlevi

Etik Kodlar

Etik kodların amaçları

Geçen Ders Hakkında

Etik kodların özellikleri

Amerikan Hemşireler Birliği – (American Nurses Association – (ANA))’ nin Kabul Ettiği Etik Kodlar

Geçen Ders Hakkında

Etik Kodlar (Kanada Hemşireler Birliği - Canadian Nurses Association –

(CNA), Uluslararası Hemşireler Birliği

(ICN), Türk Hemşireler Derneği-

Kanada Hemşireler Birliği’nin

Hemşirelik Etik Kuralları

 Hemşire, hastalara ve onların bireysel

gereksinimlerine ve değerlerine saygı göstermek zorundadır.

 Hemşirelik bakımı, hastalara saygı ve onların kendi bakımlarını kontrol etme hakkına dayalı olarak

hastanın seçme hakkına saygıyı yansıtmalıdır.

Hemşire, sağlık bakım kurumunda hastalar hakkında

GÜVENLİ, YETERLİ VE ETİK BAKIM

 Hemşireler, hizmet verdikleri kişilere karşı etik ve profesyonel yükümlülüklerini yerine getirebilmelerini sağlayan güvenli, yeterli ve etik bakıma önem verir.

SAĞLIK VE İYİLİK HALİ

 Hemşireler sağlığın geliştirilmesine, iyilik haline ve kişilerin normal sağlık, hastalık, yaralanma, sakatlık durumlarında veya yaşamlarının sonunda optimum sağlık düzeyini korumalarına yardımcı olur.

SEÇİM

 Hemşireler bireylerin otonomisine saygı duyar ve onu korur. Hemşireler bireylerin sağlık gereksinimlerini ve değerlerini ifade etmelerine yardım eder ve

bireylerin bilinçli kararlar verebilmeleri için gerekli bilgi ve hizmetleri sağlar.

İNSAN ONURU

 Hemşireler her bir bireyin özlük değerini tanır, saygı duyar ve tüm bireyler için saygın tedaviyi savunur.

GİZLİLİK

 Hemşireler, profesyonel ilişki sırasında öğrendikleri bilgileri korur ve kişinin bilgilendirilmiş onamı, yasal bir zorunluluk ya da bilgilerin açıklanmamasının önemli bir zarar doğuracağı durumlar dışında, ilgili sağlık

ekibinin dışındaki kişilerle paylaşılmamasına dikkat eder.

ADALET

 Hemşireler, bireylerin sağlık hizmetlerinden ve kaynaklarından gereksinimleri ile orantılı bir pay almalarına ve sosyal adaleti geliştirmeye yardım etmek için eşitlik ve doğruluk ilkelerini destekler.

SORUMLULUK

 Hemşireler uygulamaları hakkında hesap verebilir, profesyonel sorumlulukları ve uygulama standartları ile uyumlu bir tarzda hareket eder.

KALİTELİ ÇALIŞMA ORTAMLARI

 Hemşireler çalışma ortamındaki tüm bireylerin güvenlik, destek ve saygınlık gereksinimlerini

karşılayacak örgütsel yapı ve kaynaklara sahip olan mesleki ortamlara değer verir ve destekler.

ICN (Uluslar arası Hemşireler

Konseyi) Hemşirelik Etik Kodları

İlk olarak 1953 yılında ICN hemşireler için etik kodları yazılı olarak ilan etmiş ve daha sonraki yıllarda çeşitli düzenlemelerden geçirerek, son olarak 2012 yılında yayınlamıştır. Ulusal Hemşirelik Etik Kuralları /

Kodları’nın çoğunda ICN Etik Kodları esas alınmıştır.

 Hemşirenin temel sorumluluğu dört tanedir: Sağlığı yükseltme, hastalığı önleme, sağlığı yeniden sağlama, ağrıyı dindirmedir.

 Hemşireliğin ihtiyaçları evrenseldir. Hemşireliğin temeli yaşama saygı, saygınlık ve doğru insan

olmalıdır. Ulusal düşünce sınırı yoktur.

 Hemşire toplumsal, ailesel, bireysel sağlık

servislerinde ve diğer servislerle koordine bir şekilde çalışır.

Hemşireler ve Toplum

 Hemşire, toplumun sağlık ve sosyal gereksinimlerini karşılamak için girişilen etkinliklerin sorumluluğunu diğer vatandaşlarla paylaşır.

Hemşireler ve İnsanlar

 Hemşirenin primer sorumluluğu bakımı altındaki insanlardır

 Hemşire kişisel bilgileri saklar ve bu bilgiyi gerektiğinde diğerleriyle paylaşmalıdır

 Hemşire bakımı geliştirir, çevre değişkenlerini düzenler, bireysel değerlere, gelenek ve ruhsal

 Hemşire, çevredeki yıkım, kirlenme, tüketme ve ayrışım durumlarında çevrenin doğal dengesini korumak ve güçlendirmekle de sorumludur.

 Hemşirenin özellikle korunmasız toplumlarda, halkın sağlık ve sosyal gereksinimlerini karşılamada başlatıcı ve destekleyici sorumluluğu vardır.

Hemşireler ve Uygulama

 Hemşire, hemşirelik uygulamalarının bireysel

sorumluluğunu taşır ve öğrenimine devamla yeteneğini geliştirir. Hemşire, hasta bakım standardını, içinde bulunduğu özel durumlarda bile olabildiğince yüksek düzeyde tutmaya çalışır.

 Hemşire, sorumlulukları üstlenme ve vermede bireysel yetisine göre karar verir.

 Hemşire, profesyonel kapasitede etkinlik

gösterirken, her zaman mesleğin saygınlığını yansıtan bireysel davranış standartlarını korumalıdır.

Hemşire ve İşbirliği Yaptığı Bireyler

 Hemşire, hemşirelikteki ve diğer alanlardaki iş arkadaşlarıyla ilişkilerinde destekleyici ve yardımsever olmalıdır.

 Hemşire iş arkadaşları ya da diğer insanlar tarafından sağlığı tehlikeye sokulan kişiler için bireysel, ailesel ve toplumsal

uygun güvenlik önlemlerini almalıdır.

 Hemşire, hemşirelik etkinliklerinde ve diğer alanlarda kendinden başka görevlilerle ortaklaşa yardım için ilişki

halindedir. Hemşire, diğer bir görevlinin bakımı sırasında, hasta bireyin yaşamının tehlikeye girdiği durumlarda uygun önlemleri alır.

Hemşire ve Meslek

 Hemşire araştırmaya dayalı profesyonellik bilgisini sürekli geliştirir

 Hemşire, hemşirelikteki sosyal ve ekonomik çalışma durumunda adil, güveni sağlama ve sürdürmede

mesleki organizasyonlar aracılığıyla katılımcı olmalıdır.

 Hemşire, hemşirelik uygulamasının ve hemşirelik eğitiminin istenilen standartlara ulaşmasının

belirlenmesi ve yerine getirilmesinde önemli rol oynar. Hemşire, mesleksel bilgi özünün

geliştirilmesinde etkin rol oynar .

Türk Hemşireler Derneği-THD Etik Kodları

Bu ilke ve sorumluluklar insan ve hasta haklarına

dayanılarak ve THD’nin de üyesi olduğu ICN Etik Kodları temel alınarak hazırlanmış ve 2009 yılında

yayınlanmıştır.

Üç bölümden oluşan bu rehberin;

İlk bölümünde etik kurallar/kodlar ile ilişkili amaç, kapsam ve dayanak,

İkinci bölümünde Amerikalı etitistler tarafından

oluşturulan ilkeler tetratını benimseyerek sınıflandırılan etik ilkeler,

Son bölümde de hemşirelerin sorumluluklarına yer

THD tarafından hazırlanan etik ilke ve sorumluluklarının amacı, hemşirelerin mesleki uygulamalarını gerçekleştirirken etik

ilkelere uymalarını sağlamak ve hizmet verdiği, iş birliği yaptığı kişileri ve toplumu sorumlulukları konusunda bilgilendirmektir. Bu

doğrultuda bu ilke ve sorumluluklar 6283 sayılı Hemşirelik Kanunu’nun 1. ve 3. maddesi ile aynı kanunun geçici 2. maddesinin

birinci fıkralarına göre Türkiye’de hemşire unvanı verilerek hemşirelik yapma hakkını kazanmış olup mesleğini uygulayan

Bu rehbere göre hemşireler görevlerini yerine

getirirken; zarar vermeme-yarar sağlama, özerklik / bireye saygı, mahremiyet ve sır saklama, adalet ve

eşitlik etik ilkelerine uymaları gerekir.

Zarar vermeme-yarar sağlama ilkesi

1. Hemşire insan hayatının korunması gereken en yüce değer olduğunun ve bu değerin hiçbir koşulda

vazgeçilemeyeceğinin bilinci ile çalışır.

2. Hemşire bireylerin ilgisizlik, deneyimsizlik ya da ihmal nedeniyle zarar görmesini önlemeye çalışır.

3. Hemşire, uygulamalarının hizmet verdiği bireyler için oluşturabileceği risklerin farkında olup bu

4. Hemşire, hizmet verdiği bireylerin tıbbi uygulamalar ve / veya klinik araştırmalar nedeniyle zarar

görmelerini önlemeye yönelik girişimlerde bulunur.

5. Hemşire, hizmet verdiği bireylerin güvenliğini

sağlamaktan, güvenliği için gerekli önlemlerin alınmasına yönelik girişimlerine katılmaktan ve uygulamaktan

6. Hemşire hizmet verdiği bireylere gereksinimleri doğrultusunda, bilim ve teknolojinin olanaklarından da yararlanarak güvenli hemşirelik bakımını bütüncül bir yaklaşımla verir.

7. Hemşire, işkenceye, zalimce yapılan insanlık dışı

davranışlara ya da aşağılayıcı hiçbir işleme katılmaz ya

Özerklik-bireye saygı ilkesi

1. Hemşire, insan onuru ve bütünlüğüne saygının ifadesi olan özerkliğe saygının insan haklarının temel dayanağı olduğunun bilincindedir.

2. Hemşire, bireylerin inanç, değer ve gereksinimlerini göz önünde bulundurarak hizmet sunar.

3. Hemşire, hizmet verdiği bireylerin bakım konusunda doğru, yeterli ve anlayabileceği bir biçimde

4. Hemşire, hastanın kendisi dışında bilgilendirilmesini istediği kişileri belirlemesine saygı gösterir.

5. Hemşire, bireyin herhangi bir yanıltma ve baskı

altında kalmaksızın bakımı konusunda karar verme ve

seçme hakkına saygı gösterir ve bu konuda gerektiğinde bireyi savunma rolü üstlenir.

6. Hemşire, bireyin bakımı, tıbbi uygulamaları ve tedaviyi reddetme hakkına saygı gösterir.

7. Hemşire hizmet verdiği bireylerin bedensel bütünlüğüne yönelik müdahale içeren hemşirelik

uygulamaları öncesinde bireyin sözlü ve/veya yazılı rızasını alır.

8. Hemşire karar verme yeterliliğine sahip olmayan

bireylerde bütünlüğe yönelik müdahale içeren hemşirelik uygulamaları öncesinde bireyin yasal temsilcisinin sözlü ve/veya yazılı rızasını alır.

9. Hemşire acil durumlarda bireyin yaşamını korumak

üzere gerekli hemşirelik bakımını rıza almaksızın uygular.

Adalet ve eşitlik ilkesi

1. Hemşire tüm insanların eşit haklara sahip olduğu

bilinci ile bireyler arasında ırk, dil, din, yaş, cinsiyet, inanç, sosyal ve ekonomik durum ve siyasi görüş

ayrımı gözetmeksizin hizmet verir.

2. Hemşire hizmet sunarken kişisel çıkar gözetmez ve herhangi bir kişi ya da kuruluşa mesleki değerleri ile

3. Hemşire hizmet verirken, bireylerin gereksinimleri doğrultusunda zamanın, emeğin ve diğer kaynakların adil dağılımını sağlar.

Mahremiyet ve sır saklama ilkesi

1. Hemşire hizmet verdiği bireyin fiziksel, ruhsal ve sosyal açılardan mahremiyetinin korunmasını sağlar.

2.Hemşire hizmet verdiği bireyin kendisi ya da ailesi ile ilgili olarak paylaştığı bilgileri, yasal zorunluluk ve

kendisinin ya da üçüncü kişilerin hayatını tehdit eden bir zorunluluk olmadığı sürece bireyin rızası

3. Hemşire hizmet verdiği bireylerle ilgili kayıtların

gizliliğine özen gösterir ve kayıtlara hastanın bakım ve tedavisiyle doğrudan ilgili olmayan kişilerin ulaşmasını engelleyici önlemleri alır.

4. Hemşire bildirimi zorunlu olan durumlarda, bildirim nedeniyle oluşabilecek zararlardan bireyi koruyucu

5. Hemşire bakım verdiği bireylere gizliliğin sınırları ve hangi durumlarda gizlilik ilkesine uyulacağı hakkında ön bilgi verir.

Haftalık Öğrenim Kazanımları

 Etik kodu açıklayabilir.

 Hemşirelikte etik kodların gerekliliğini açıklayabilir.

 Kanada Hemşireler Birliği (Canadian Nurses Association – (CNA)) Etik Kodları’nı kavrar.

 Uluslararası Hemşireler Birliği (ICN) Etik Kodları’nı kavrar.

Soru ve Öneriler

1. Mesleki etik kodları uygulama alanında kullanımını değerlendiriniz?

2. Çağdaş hemşirelik felsefesi, hemşirelik değerleri ve etik kodların ilişkisini değerlendiriniz?

3. Uluslararası boyutta tüm hemşireler için hazırlanmış etik kod hangisidir?

4. Uluslararası Hemşireler Birliği Etik Kodu ilk kez hangi tarihte yayınlanmıştır?

5. Ülkemiz hemşireleri için hazırlanmış etik kod hangisidir?

Başvurulan Kaynaklar

1. Burkhardt AM.&Nathaniel A.K. (2013). Çağdaş Hemşirelikte Etik. (Çev.Şule Ecevit Alpar, Nefise Bahçecik,Ükke Karabacak), İstanbul Medikal Yayıncılık, İstanbul.

2. Canadian Nurse Association Code of Ethics for Registered Nurse. 2008.

Available: http://www.cna-

nurses.ca/CNA/documents/pdf/publications/Code_of_Ethics_2008_e.pdf.

3. Ecevit, Alpar Ş., Bahçecik N., Karabacak Ü. Çağdaş Hemşirelikte Etik, İstanbul:

İstanbul Tıp Kitabevi, 2013.

4. Internatioanl Council of Nurses (2012). The ICN code of ethichs for nurses.

Erişim adres: https://www.icn.ch Erişim tarihi: 15.02.2021.

5. Terakye G., Ocakbaşı F. A.: " Etik Konulardan Seçmeler ", İstanbul Tıp Kitapevi,

Bir Sonraki Ders Hakkında

5. Hafta: Türk Hemşireler Derneğine Göre Hemşirelik Etik İlkeleri ve Sorumlulukları