Program Geliştirmenin Program Geliştirmenin
Planlanması
Planlanması
Program geliştirme çalışmaları;
Hedeflerin belirlenmesi ile başlar, Tüm süreç hedeflere dayalı olarak gerçekleşir,
Hedefler ihtiyaçlara göre belirlenir.
Bu süreçte kimlerin görev alacağı da önceden belirlenmelidir. Bu sürece
program geliştirmenin başlangıç süreci ya da program geliştirme planlama süreci
denir.
Program geliştirmenin planlanması sürecinde yapılacak iki önemli çalışma vardır:
Program geliştirme çalışma gruplarının (komisyonlarının) oluşturulması
İhtiyaçların belirlenmesi
Program Geliştirme Çalışma Gruplarının (Kurullarının) Oluşturulması
Program Geliştirme
Çalışma Grupları
Karar-Koordinasyon
Grubu Çalışma Grubu Danışma Grubu
Program Karar ve Koordinasyon Grubu
MEB temsilcileri
Öğretmen örgütleri temsilcileri Konu Alanı ile ilgili temsilciler
Üniversiteden program geliştirme uzmanı Öğrenci temsilcisi
Veli temsilcisi
Görevleri;
1- Hangi alanda program geliştirme çalışması yapılacağına karar vermek 2- Eğitim felsefesinin programlara
yansıtılmasını sağlamak
3- Hazırlanan programları kabul etmek ve
geliştirme çalışmalarında koordinasyonu
sağlamak.
Program Çalışma Grubu Program geliştirme uzmanı
Ölçme değerlendirme uzmanı Konu alanı uzmanı
Konu alanı öğretmenleri
Görevi;
Programın hazırlanması, uygulanması, değerlendirilmesi yani program
geliştirmenin her aşamasında görev yapar.
Program Danışma Grubu Eğitim felsefecileri
Eğitim psikoloğu
Eğitim sosyoloğu
Eğitim ekonomisti
Eğitim denetçisi (müfettiş) Okul yöneticisi
Eğitim teknoloğu
İletişim uzmanı
Görevi;
Gerekli olduğunda danışılır ve danışılan
konularda katkı sağlar.
Program Geliştirme ve Öğretmen
Bilgide, konu alanında, toplumda, bireyin ihtiyaçlarında, dünyada ve eğitimde
meydana gelen değişiklikler ve ortaya çıkan
yeni anlayışlar program geliştirme sürecini
zorunlu kılar.
Program Geliştirme;
Program Geliştirme;
Toplumun, bireyin ve konu alanlarının ihtiyaçlarına göre hedeflerin psikoloji ve felsefeden yararlanılarak saptandığı,
hedefler içerik
öğrenme- öğretme süreci
değerlendirme’nin belirlendiği,
düzenlendiği ve uygulandığı dinamik bir
süreçtir.
Bu programların uygulayıcıları
öğretmenlerdir ve uygulamalarını programa bağlı olarak planlı yaparlar.
Öğretmenler plan yaparken ve uygularken öncelikle program amaçlarını
gerçekleştirmeye ve öğrenci özelliklerine dikkat etmelidir.
Programları uygulayan öğretmenlerin değerlendirme sonuçları programların
değerlendirilmesine de katkı sağlar.
İHTİYAÇ BELİRLEME
Her geçen gün değişen gereksinimler program geliştirme sürecini ve bu sürecin sürekliliğini zorunlu kılmaktadır.
Programın hedefleri (kazanımları) belirlenirken dikkate alınması gereken
ihtiyaçlar gerçekçi bir biçimde belirlenirse
ihtiyaçlara yanıt veren programlar
Gerçekçi ihtiyaçların belirlenmesi için yapılması gereken ihtiyaç analizi,
programların planlanması için bir araçtır.
Toplumun farklı ihtiyaçlarına verilen önemin artmasıyla ortaya çıkan sorunlar ihtiyaç analizi sürecini zorunlu kılmıştır.
“Neyin ihtiyaca hizmet ettiği ya da
edeceği?” sorusu bu bakımdan çok
önemlidir.
İhtiyaç analizi; eğitim hizmetleri veren kurumların koordinasyonunda, eğitim
sistemine girmede özel bir alanla ilgili
içerikler arasındaki geçişin düzgün ve
uygun olmasında ve öğretim sırasında
yapılacak etkinlikler için de yardımcı bir
niteliğe sahiptir.
Bir yaş grubunda, bölgede ya da toplumda ne çeşit ve ne kadar hizmet
uygulanacağına karar vermek için gerekli
bilgi ancak ihtiyaç analizi ile elde edilebilir.
İhtiyaç belirleme, programla ilgili karar vermek ve ilkeler oluşturmak veya kurumsal gelişim ve kaynakların
bölüştürülmesi amacıyla belirlenen bir dizi sistematik prosedür olarak
tanımlanmaktadır.
İhtiyaç belirleme, belirli bir ihtiyaca özel, o ihtiyaca odaklanmış bir
değerlendirme olarak tanımlanabilir.
İhtiyaçlar, genellikle olması gereken durum ve mevcut durum arasında bir
uyuşmazlık olduğu durumlarda ortaya
çıkar.
Verimli bir eğitim programı gerçek ihtiyaçlara dayalı olmalıdır. Eğitim
programını hazırlayıp uygulamaya koymak için öncelikle bireyin, toplumun ve konu
alanının ihtiyaçlarının belirlenmesi
gerekmektedir.
Eğitim ihtiyacını saptama işlemi, programlı bir eğitim çalışmasının ilk adımını oluşturur.
İhtiyaç; bir amacın gerçekleştirilmesi
için gerekli ve yararlı olan konu, olgu ya da güçlü istektir. Eğitim ihtiyaçları
belirlenirken farklı yaklaşımlar
benimsenebilir ve farklı ihtiyaç belirleme
teknikleri kullanılabilir.
İhtiyaç Belirleme Yaklaşımları
İhtiyaç Belirleme Yaklaşımları
FARKLAR
FARKLAR DEMOKRATİKDEMOKRATİK ANALİTİKANALİTİK BETİMSELBETİMSEL
1- Farklar Yaklaşımı
Olması gereken durum ile mevcut durumun farkından hareket edilir.
Gözlenen başarı ile beklenen başarı arasındaki farkı ortaya çıkaran
yaklaşımdır. İhtiyaç; beklenilen beceri
düzeyi ile var olan beceriler arasındaki
farkla ortaya çıkar.
Örneğin; bir grupta bulunması gereken özellikleri saptayıp o grubun bu özelliklere sahip olmadığını belirleyen bir testten
geçirilmesi ve hangi özelliklerinin
olduğunun ya da olmadığının belirlenmesi
bu yaklaşımın benimsendiğini gösterir.
2- Demokratik Yaklaşım
Çoğunluğu temsil eden referans grupları esas alınır. Çoğunluk tarafından istenen
değerler ve değişiklikler söz konusudur.
Birçok insanın ihtiyaç değerlendirme süreci içinde olması bu yaklaşımın en belirgin
özelliğidir.
Örneğin; bir grubun çoğunluğunun ya da o grubu temsil eden bir örgütün
istekleri, ilgileri ve önerileri dikkate alınarak program hedefleri belirleniyorsa
demokratik yaklaşım benimsenmiş
demektir.
3- Analitik Yaklaşım
Varsayımlardan hareket edilir. Ulusal ve uluslar arası şartlara bağlı değişmelerle ilgili yönelimlerin incelenmesi ve gelecekte karşılaşılacak olası durumlardan yola
çıkarak ihtiyacın belirlenmesi sürecidir.
Örneğin; ileriki yıllarda derslerin web
üzerinden işleneceği varsayımıyla İnternet kullanımına ilişkin davranışların ve
özelliklerin kazandırılması planlanmışsa analitik yaklaşım benimsenmiş demektir.
Bu yaklaşımda daha çok eleştirel
düşünme yolu ile çalışmalar yapılır.
4- Betimsel Yaklaşım
Mevcut durumun iki olasılığından (+/-) hareket edilir. Belirli olgu veya eğitim
yaşantılarından ortaya çıkan durumla
ilgilenen ihtiyaç analizi yaklaşımıdır.
Örneğin; bir grubun eksikleri gözlemlenmiş ve buna göre hedefler belirlenmiş ise
betimsel yaklaşım benimsenmiştir. Bir
durumun, nesnenin eksikliği ile meydana
gelebilecek olumsuz neticelerle bir durumun varlığı halinde sağlayacağı faydalardan
hareketle ihtiyaç belirlenmesidir.
Olması gereken ve olabilecek durum Mevcut durum Farklar Yaklaşımı
Analitik Yaklaşım Betimsel Yaklaşım
Demokratik Yaklaşım Çoğunluğun İhtiyaçları
Sorular Sorular
1) Eğitim programlarının geliştirilmesi
sürecinin ilk aşamasında aşağıdakilerden hangisi belirlenir?
A) Kazanımlar (Hedefler) B) Ders adları
C) Öğretmen özellikleri
D) İçerik (Konular)
2) I- İlköğretim 4. sınıf matematik dersiyle ilgili çalışmayı başlatmak
II- Hazırlanan programlarda bireyin ve toplumun ihtiyaçlarını karşılayacak bir anlayışın güdülmesini sağlamak
lll- Elde edilen verileri analiz etmek ve yorumlamak
Verilen görevlerden hangisi ya da hangileri karar koordinasyon grubuna aittir?
A) Yalnız l B) Yalnız ll C) Yalnız lll D) l ve ll E) l ve lll
3) Milli Savunma dersi öğretim programının yeniden geliştirilmesine ihtiyaç duyulmuştur. Bu dersin
programının geliştirilmesinde ise komisyona Emniyet Genel Müdürlüğünden ve Kara Kuvvetleri
Komutanlığından lisansları program geliştirme olan iki albay davet edilerek gerekli durumlarda kurumları
hakkındaki temel bilgilere ulaşılması amaçlanmıştır.
Komisyona davet edilen bu iki uzmanın
aşağıdakilerden hangisinde yer alması uygun olur?
A) Karar ve Koordinasyon Grubu B) Talim ve Terbiye Kurulu
C) Program Çalışma Grubu
4) l- Toplumda değer verilen gruplardan ve uzmanlardan görüş alma
ll- Eğitimde karşılaşılması olası durumlardan yola çıkma lll- Olması gerekenlerle var olan durumu kıyaslama
lV- Mevcut durumun olumlu ve olumsuz yönlerinden hareket etme
Sıralanan bu özellikler, aşağıdaki hangi ihtiyaç belirleme yaklaşımlarına aittir?
A) Demokratik Analitik Farklar Betimsel B) Betimsel Demokratik Analitik Farklar C) Demokratik Farklar Betimsel Analitik
D) Farklar Betimsel Analitik Demokratik E) Betimsel Farklar Demokratik Analitik
5) Yüksek sayıda insan grubunun katılımı ihtiyacı çok geçerli kılabilir ancak bu durum o ihtiyacın çok değerli olduğu anlamına gelmez.
Bu eleştiri, aşağıdaki ihtiyaç belirleme yaklaşımlarından hangisine yapılmış
olabilir?
A) Farklar B) Analitik
C) Bireysel D) Demokratik E) Betimsel
6) Bir ilköğretim okuluna yeni atanan öğretmen öğrencilerin üst sınıflarda etkili okuma alışkanlıkları kazanmamış
olduklarını gözlemlemiş ve bundan dolayı da diğer derslerde okuduklarını anlamadıkları için başarısız
olduklarını tespit etmiştir. Bu nedenle bu öğrencilere ayrı bir takviye program geliştirerek etkili okuma becerisinin kazandırılması konusunda dersler vermiştir.
Bu açıklamadaki ihtiyaç belirlemede hangi yaklaşım kullanılmıştır?
A) Farklar B) Demokratik C) Bireysel D) Betimsel
E) Analitik
7) Fen ve Teknoloji öğretmeni Kazım Bey, öğrenme- öğretme sürecinin verimliliğini artırmak için önceden belirlenen standartlarla bireylerin hazırbulunuşluk düzeylerini kıyaslayarak süreci planlamıştır.
Buna göre Kazım Öğretmen daha çok hangi ihtiyaç belirleme yaklaşımı kullanılmıştır?
A) Betimleme B) Analitik
C) Farklar D) Demokratik E) Meslek analizi
