PEDÝATRÝK ÜRÝNER SÝSTEN ENFEKSÝYONLARINDA SÝNTÝGRAFÝK GÖRÜNTÜLEME
1 1
Arzu CENGÝZ , Yakup YÜREKLÝ
ÖZET
Üriner sistem enfeksiyonu (ÜSE), çocuklarda sýk görülen bir hastalýktýr. Enfeksiyonda renal parankimin tutulumu ile geri dönüþümsüz skarlar geliþebileceðinden ÜSE'de erken taný ve tedavi önemlidir. Akut pyelonefrit (APN) genellikle klinik ve laboratuvar bulgulara dayanarak taný almaktadýr. Ultrasonografi yapýsal böbrek anomalileri, obstruksiyon, taþ gibi patolojileri belirleme açýsýndan ÜSE tanýsýnda genellikle ilk olarak yapýlan görüntüleme modalitesidir. Miksiyon Sistoüretrografi (MSUG), üriner enfeksiyonu olan hastalarda yüksek oranda bulunabilen vesikoüretral reflülerin (VUR) saptanmasýnda kullanýlan asýl taný yöntemidir. Tc99m dimerkaptosüksinik asit (DMSA) renal kortikal sintigrafi, akut pyelonefritte enfeksiyonu lokalize etmede ve renal skarlarýn tanýsýnda altýn standart yöntemdir. Fluorodeoxyglucose (FDG) PET ve iþaretli lökosit sintigrafisinin rolü renal kist enfeksiyonlarý ile sýnýrlýdýr ve ÜSE'de seçilmesi gereken nükleer týp tetkiki DMSA sintigrafisidir.
Anahtar sözcükler: Üriner sistem enfeksiyonu, renal skar, dimerkaptosüksinik asit renal sintigrafi Scintigraphic Imaging in Pediatric Urinary Tract Infections
SUMMARY
Urinary tract infection (UTI) is a common disease of childhood. Infection with involvement of the renal parenchyma could lead to irreversible scarring so early diagnosis and treatment are important. Diagnosis of acute pyelonephritis (APN) is usually based on clinical and laboratory data. Ultrasound is usually the first imaging modality in the diagnosis of UTI in terms of determining pathology such as renal structural abnormalities, obstruction and stone. Voiding cystourethrography (VCUG) is the method of choice to determine vesicoureteral reflux (VUR), which can be found highly in patients with urinary tract infection. Tc99m dimercaptosuccinic acid (DMSA) renal cortical scintigraphy is the gold standard method for localizing infection in the diagnosis of acute pyelonephritis and renal scars. The role of the fluorodeoxyglucose (FDG) PET and labeled leukocyte scintigraphy is limited to the renal cyst infections and DMSA scintigraphy is the nuclear medicine technique should be chosen for evaluation of UTI.
Key words: Urinary tract infection, renal scarring, dimercaptosuccinic acid renal scan
1Adnan Menderes Üniversitesi Týp Fakültesi, Nükleer Týp AD, AYDIN, TÜRKÝYE
Üriner sistem enfeksiyonu (ÜSE), çocuklarda ÜSE'de Tc99m Dimerkaptosüksinik asit sýk görülen ve önemli bir hastalýktýr. Kýz çocuklarýn (Tc99m DMSA) Renal Kortikal Sintigrafi
%8'inin, erkek çocuklarýn %2'sinin çocukluk Renal kortikal sintigrafi için hazýrlanan döneminde en az bir kez ÜSE geçirdiði kýlavuzlarda akut pyelonefrit ilk endikasyon olarak
1 yer almasýna raðmen, pek çok klinikte akut enfeksiyon
belirtilmektedir . ÜSE tanýsýnda idrar kültürünün
d ö n e m i n d e D M S A s i n t i g r a f i s i y a y g ý n pozitif olmasý altýn standart yöntemdir. Enfeksiyon
5 4
kullanýlmamaktadýr . ÜSE olan çocuklarda ilk olarak denilebilmesi için idrarýn mililitresinde en az 10
2 seçilmesi gereken görüntüleme yönteminin
mikroorganizma olmasý gerekir . Enfeksiyon böbrek
ultrasonografi (USG) olmasý gerektiði konusunda parankimini tutmuþsa pyelonefrit olarak adlandýrýlýr.
5,6
genel bir görüþ birliði vardýr . USG ile üreterosel, Akut pyelonefrit, renal skarlara ve bunun sonucunda
küçük böbrek gibi yapýsal anomaliler, hidronefroz, hipertansiyon, kronik böbrek yetmezliði gibi klinik
renal taþ varlýðý belirlenebilir. Yapýlan bir çalýþmada problemlere neden olabilir. Hipertansiyon saptanan
ÜSE tanýsý alan çocuklarda %12 oranýnda adolesan ve genç eriþkinlerin %10-18'ini renal skarlý
2 7
ultrasonografik anomali saptanmýþtýr . Bunun dýþýnda hastalar oluþturmaktadýr . Bu nedenle akut
renal abse, piyohidronefroz gibi acil enfeksiyöz pyelonefritte erken taný ve tedavi önemlidir. ÜSE olan
durumlarda önemli bir taný yöntemidir. Akut çocuklardaki taný amacýyla yapýlan incelemelerin
pyelonefrit tanýsýnda kullanýlmakla birlikte duyarlýlýðý amacý, üriner sistem malformasyonlarý, vesikoüreteral
reflü gibi risk grubundaki hastalarý belirleyerek renal kortikal sintigrafiden düþüktür . ÜSE tanýsý alan 8
tekrarlayan enfeksiyonlarýn ve renal skarlarýn çocuklarda kullanýlan bir diðer radyolojik
3 görüntüleme yöntemi olan miksiyon sistoüretrografi
önlenmesidir . Bu derlemede ÜSE hastalarýnýn taný ve
(MSUG), bu hastalarda %30-45 gibi yüksek oranlarda takibinde kullanýlan sintigrafik yöntemler diðer
bulunabilen vesikoüreteral reflüyü (VUR) saptamada görüntüleme yöntemleri ile de karþýlaþtýrýlarak gözden
geçirilmiþtir. altýn standart yöntemdir . Daha önceki kýlavuzlarda 2-7
24 aylýkken ilk kez ÜSE geçiren çocuklarda VUR varlýðýný saptama açýsýndan MSUG önerilmesine
9 Akut pyelonefritte DMSA sintigrafisinde raðmen , daha yeni kýlavuzlarda tüm hastalarda
azalmýþ uptake izlenmesinden 2 mekanizma sorumlu yapýlmasýnýn gerekli olmadýðý, sadece þiddetli, atipik
tutulmaktadýr: Akut inflamasyon sýrasýnda hastalýk veya rekürren hastalýðý olanlarda, kötü üriner
intratubuler nötrofillerden salýnýnan toksik enzimler akýmý olan büyük çocuklarda, esherichia coli dýþýndaki
ve süperoksitlerin proksimal tübül hücre harabiyetine etkenlerle oluþan enfeksiyonlarda, ailede VUR
yol açmasý, ikinci mekanizma ise enfeksiyon alanýnda öyküsü olduðunda veya USG'de dilatasyon saptanan
10 granülositlerin arterioller ve kapillerlerde oklüzyona hastalarda yapýlmasý önerilmektedir .
yol açarak iskemi oluþturmasýdýr . 15
Nükleer Týp'ta renal enfeksiyon veya buna baðlý
Klinik olarak akut pyelonefrit tanýsý alan skar araþtýrmasý amacýyla seçilmesi gereken
11,12 hastalarýn %10'unda idrar kültürü þüpheli veya negatif
radyofarmasötik Tc99m DMSA'dýr . Uygulanan
olabilmektedir . Bu hastalarda, DMSA sintigrafisi ile 19
dozun %40'ý distal tübül hücrelerinde tutularak
13 klinik taný doðrulanabilir ve uygun tedavi planlamasý korteksin mükemmel görüntülenmesini saðlar .
yapýlabilir.
Tc99m DMSA için verilecek en düþük doz 10 MBq
Akut pyelonefritte sintigrafik bulgularla USG, (0.3 mCi), en yüksek doz 110 MBq (3 mCi)'dir.
klinik ve laboratuvar parametrelerin karþýlaþtýrýldýðý Enjeksiyondan 2-4 saat sonra görüntüleme yapýlabilir.
bir çalýþmada, DMSA sintigrafisi ile hastalarýn Azalmýþ renal fonksiyon varlýðýnda daha geç görüntü
%79'unda, USG ile %21'inde akut pyelonefrite ait alýnmasý uygundur. Görüntüleme posterior ve
bulgular saptanmýþtýr. Ayný çalýþmada 54mg/L'den posterior oblik pozisyonlarda yapýlýr. At nalý böbrek,
yüksek C reaktif protein (CRP) ve 13.300 m 'den fazla 3
pelvik böbrek gibi lokalizasyon anomalisi olan
beyaz küre (WBC) sayýsýnýn sensitiviteleri sýrasýyla b ö b r e k l e r i n d e ð e r l e n d i r i l m e s i n d e a n t e r i o r
14 20
%56 ve %59 olarak bulunmuþtur . Bu çalýþmada görüntüleme de yapýlmalýdýr . Diferansiyel böbrek
yazarlar klinik, biyolojik ve ultrasonografik verilerle fonksiyonu normal lokalizasyondaki böbreklerde
renal hasarýn tanýmlanamayacaðýný, erken dönemde posterior görüntülerden aritmetik ortalama ile,
DMSA sintigrafisi normal olan hastalarda renal ektopik böbreklerde ise anterior ve posterior
hasarýn dýþlanmasýyla izlemde sintigrafi ve gereksiz görüntülerden geometrik ortalama ile hesaplanýr.
s i s t o g r a f i k u l l a n ý m ý n ý n a z a l t ý l a b i l e c e ð i n i Normal DMSA sintigrafisinde kortekste homojen
belirtmiþlerdir. Ayný çalýþmada pyelonefrit tanýsýyla tutulum izlenirken, toplayýcý sistemde kortekse oranla
izlenen 34 hastanýn 9 tanesinde idrar kültürü negatif daha düþük bir tutulum olur (Resim 1). Sol böbrek üst
saptanmýþ ve bu hastalardan sadece 1 tanesinin DMSA pol lateralinde dalak basýsýna baðlý düzleþme ve
sintigrafisinin normal olarak izlenmiþtir. Sonuçta heterojen tutulum izlenebilir.
DMSA sintigrafisinin, idrar kültürü negatif hastalarda Akut pyelonefrit genellikle bir veya birden çok
da renal tutulumu göstermede duyarlý bir taný yöntemi alanda kortikal DMSA tutulumunda fokal azalma
olduðu vurgulanmýþtýr.
þeklinde ortaya çýkar. Daha nadir olarak büyümüþ bir
15 Hansson ve ark. yaptýklarý bir çalýþmada, DMSA böbrekte diffüz uptake azalmasý þeklinde görülebilir .
sintigrafileri normal, akut enfeksiyonu olan 80 çocuk Lezyonlar genellikle alt polde yerleþir. Akut
hastanýn 7 tanesinde grade 3 VUR saptamýþlar, ancak pyelonefrite ait bulgular en iyi olarak tanýdan sonraki
16 izlemde skar geliþen bir hasta dýþýnda rekürren ÜSE ilk 2 hafta içinde görülür . Akut pyelonefritte
görülmemiþ ve VUR spontan gerilemiþtir . Yazarlar 21
sintigrafik görünüm 6 ay içinde normale dönebileceði
bu çalýþmada akut enfeksiyon döneminde yapýlan gibi skar oluþumu ile kalýcý hasar da oluþabilir. DMSA
DMSA sintigrafisinin MSUG'nin yerini alabileceðini, sintigrafisi bazý hayvan çalýþmalarýnda histopatoloji
DMSA normal olduðunda MSUG yapmanýn gereksiz ile karþýlaþtýrýlmýþ ve akut pyelonefrit için sensitivite
olduðunu belirtmiþlerdir. Moorthy ve ark. tarafýndan deðeri %86, spesifitesi ise %91 olarak bulunmuþtur
17,18. yapýlan bir çalýþmada, VUR`u olan hastalarýn
Resim 1. Normal DMSA böbrek sintigrafisi. Posterior (a), sað posterior oblik (b) ve sol posterior oblik (c) görüntüler
%16'sýnýn DMSA sintigrafisinin anormal olduðu tanýsýnda en iyi yöntem olarak kabul edilmesine belirtilerek, MSUG ile gösterilen VUR ile, raðmen, son dönemdeki çalýþmalar DMSA enfeksiyondan 3-6 ay sonra yapýlan DMSA sintigrafisinin skarý tanýmlamada altýn standart
29-31
sintigrafisinde görülen skar arasýnda korelasyon yöntem olduðunu vurgulamaktadýr . Goldraich ve olmadýðý vurgulanmýþtýr . Bu çalýþmada yazarlar, 1 22 ark. yaptýklarý bir çalýþmada VUR tanýsý ile izlenen yaþ altý ÜSE olan çocuklarda USG normal ise sonraki 202 çocuk hastayý incelemiþler, DMSA sintigrafisi ile görüntüleme yönteminin DMSA sintigrafisi olmasý IVU arasýnda %88 uyum var iken, iki yöntem arasýnda gerektiðini, MSUG'nin sadece DMSA anormal ise 31 hastadaki 37 böbrekte uyumsuzluk saptamýþlardýr yapýlmasýný önermiþlerdir. Bu þekilde MSUG sayýsý 32. Uyumsuzluk olan hastalar 1-3 yýl sonar tekrar azaltýlarak üretral kateterizasyon ve enfeksiyon riski, incelenmiþ ve ilk incelemede IVU'de lezyon izlenen yüksek radyasyon maruziyeti gibi komplikasyonlar ancak DMSA sintigrafisi normal olan 3 böbrekte 2.
azaltýlabilir. kez tekrarlanan IVU normal olarak izlenmiþtir. Ýlk
DMSA sintigrafisi ile akut pyelonefrit saptanan IVU normal ancak ilk DMSA'da lezyon saptanan 34 olgularda %24-39 arasýnda deðiþen oranlarda VUR böbrekten 30 tanesinde ise tekrarlanan IVU'de skar
23-25
izlenmektedir . Bununla birlikte akut ÜSE olan görülmüþtür. Bu çalýþmada yazarlar, DMSA çocuklarýn %53'ünde üst üriner sistem tutulumu sintigrafisinin skarý saptamada IVU'nin önünde
13 geleceðini bildirmiþlerdir. USG, IVU ve DMSA
olmamaktadýr . Renal kortikal skar ve VUR derecesi
sintigrafisinin karþýlaþtýrýldýðý baþka bir çalýþmada, arasýndaki korelasyon tartýþmalýdýr. Farnsworth ve
renal skarlarýn saptanmasýnda duyarlýlýk USG ile en arkadaþlarý tarafýndan yapýlan bir çalýþmada bir yaþ
düþük iken DMSA sintigrafisinde en yüksek olarak altý 113 çocuk deðerlendirilmiþ ve yüksek derecede
VUR olan çocuklarda, düþük derecede VUR olanlarla saptanmýþtýr . USG'nin renal skarlarý belirlemede 33
karþýlaþtýrýldýðýnda DMSA sintigrafisi ile saptanan kullanýmý ile ilgili yapýlan baþka çalýþmalarda da renal skar sýklýðýnda istatistiksel olarak anlamlý artýþ ürografi ve DMSA sintigrafisinden daha fazla sayýda
2 6 34
saptanmýþtýr . Ýki yaþ altý 303 hastanýn lezyonu kaçýrdýðý gözlenmiþtir . Ultrasonografi akut deðerlendirildiði baþka bir çalýþmada da, yüksek ÜSE'de, üriner sistem dilatasyonunu saptamada derecede reflüsü ve dilatasyonu olan hastalarda primer metod olmasýna raðmen pyelonefrit sonrasý DMSA sintigrafisinde renal hasar riskinin önemli renal hasarý belirlemede kullanýmý genellikle
27 29
oranda arttýðý gösterilmiþtir . Bununla birlikte bir önerilmemektedir .
meta-analiz çalýþmasýnda renal hasar geliþiminde Sintigrafik olarak skar, böbrek korteksini içine VUR varlýðýnýn zayýf bir belirleyici olduðu, alan volüm kaybý ve kortikal incelme þeklinde görülür gösterilebilir bir reflü olmadan da renal hasar (Resim 2). Erken dönemde DMSA sintigrafisi
28 anormal olan hastalarýn izleminde %15-40 oranýnda geliþebileceði vurgulanmýþtýr . Baþka bir derlemede
23,24,35
bu farklý sonuçlar, yapýlan derleme ve meta- renal skar geliþtiði belirtilmiþtir . Akut enfeksiyon analizlerde akut enfeksiyon ile geç dönem döneminde DMSA sintigrafisi normal olduðunda ise görüntüleme arasýnda açýk bir ayrým yapýlmadýðý, akut 6. ay kontrolünde renal skar görülme ihtimali %0'dýr . 3
enfeksiyon döneminde DMSA yapýldýðýnda VUR Eðer DMSA sintigrafisi skar varlýðýný araþtýrmak için bulunmasýyla akut pyelonefrit arasýnda iliþki yapýlýyorsa enfeksiyon sonrasý 3 aydan önce olmadýðý, enfeksiyondan en az 3 ay sonra geç yapýlmamalýdýr. Bazý araþtýrmacýlar akut enfeksiyona görüntüleme yapýldýðýnda VUR derecesi ile renal baðlý reverzibil (geri dönen) defektlerin ortadan kortikal skar sýklýðý arasýnda iliþki olduðu þeklinde kalktýðýndan emin olmak amacýyla 6-12 ay beklemek
13 11
açýklanmaktadýr . gerektiðini savunmaktadýrlar .
Ýntravenöz ürografi (IVU), uzun yýllar boyunca akut pyelonefrit sekeli olarak geliþebilen skarýn
Resim 2. Sað böbrek orta dýþ kesimde geniþ skar dokusu varlýðýna baðlý hipoaktivite görülen atrofik böbreðe ait posterior (a), sað posterior oblik (b) ve sol posterior oblik (c) görüntüler.
12. Rossleigh MA. Urinary tract infection and other Diðer Sintigrafik Yöntemler
paediatric considerations. Q J Nucl Med 2002;46: 304- Nükleer Týp'ta enfeksiyon görüntülemede en
çok kullanýlan iki yöntem olan Fluorodeoksiglukoz 10.
13. Rossleigh MA. Renal infection and vesico-ureteric Pozitron Emisyon Tomografi (FDG PET) ve iþaretli
reflux. Semin Nucl Med 2007; 37: 261-68.
lökosit sintigrafisinin ÜSE tanýsýnda rolü oldukça 14. Kýratlý P, Gökçora N, Alan N, Dirlik A, Erbaþ B ve ark.
sýnýrlýdýr. Bu iki yöntem, yapýlan çalýþmalarda Çocuklarda kortikal sintigrafi kýlavuzu. Turkish J Nucl genellikle renal kist enfeksiyonlarýný belirleme amaçlý Med 2001;10:167-70.
36-39
kullanýlmýþtýr . 15. Majd M, Rushton HG. Renal cortical scintigraphy in
the diagnosis of acute pyelonephritis. Semin Nucl Med S o n u ç o l a r a k , r e n a l e n f e k s i y o n l a r ý n
1992;22:98-111.
deðerlendirilmesinde seçilmesi gereken sintigrafik
16. Stokland E, Hellstrom M, Jacobsson B, Jodal U, yöntem Tc99m DMSA renal kortikal sintigrafidir.
Lundgren P, Sixt R. Early 99m Tc dimercaptosuccinic DMSA sintigrafisi, akut pyelonefritin erken tanýsýnda
acid (DMSA) scintigraphy in symptomatic first-time oldukça duyarlý olup skar varlýðýný saptamada da altýn
urinary tract infection. Acta Paediatr 1996;85:430-6.
standart yöntemdir. Erken dönemde izlenen normal bir 17. Ditchfield M, Summerville D, Grimwood K, et al.
DMSA sintigrafisi, parankimal tutulum ve geç dönem Time course of transient cotical scintigraphic defects skar olasýlýðýný dýþlayacaðý için takipte sintigrafi ve associated with acute pyelonephritis. Pediatr Radiol MSUG kullaným ihtiyacýný oldukça azaltacaktýr. 2002;32:849-52.
18. Stoller ML, Koagan BA. Sensitivity of Tc99m technetium-dimercaptosuccinic acid for the diagnosis KAYNAKLAR
of chronic pyelonephritis: clinical and theoretical considerations. J Urol 1986;135:977-80.
1. Stark H. Urinary tract infection in girls: the cost-
19. Levtchenco EN, Lahy C, Levy J, Ham HR Piepsz A.
effectiveness of currently recommended investigative
Role of Tc99m DMSA scintigraphy in the diagnosis of routines. Pediatr Nephrol 1997;11:174-7.
culture negative pyelonephritis. Pediatr Nephrol 2. Majd M, Rushton HG. Renal cortical scintigraphy in
2001;16:503-6 . the diagnosis of acute pyelonephritis. Semin Nucl Med
20. Jaksic E, Bogdanovic R, Artiko V, et al. Diagnostic role 1992;22:98-111.
of initial renal cortical scintigraphy in children with the 3. Rossleigh MA. Scintigraphic imaging in renal
first episode of acute pyelonephritis. Ann Nucl Med infections. Q J Nucl Med Mol Imaging 2009;53:72-7.
2011;25:37-43.
4. Mandell GA, Douglas FE, Gilday DL, Heyman S,
21. Hansson S, Dhamey M, Sigstrom O et al. Dimercapto- Leonard JC, Miller JH, et al. Procedure guideline for
succinic acid scintigraphy instead of voiding renal cortical scintigraphy in children. J Nucl Med
cystourethrography for infants with urinary tract 1997;38:1644-6.
infection. J Urol 2004;172:1071-4.
5. American Academy of Pediatrics, Committee on
22. Moorthy I, Easty M, McHugh K, et al. The presence of Quality Improvement, Subcommittee on Urinary Tract
vesicoureteric reflux does not identify a population at Infection: Practice paramater: The diagnosis, treatment
risk for renal scarring following a first urinary tract and evaluation of the initial urinary tract infection in
infection. Arch Dis Child 2005;90:733-6.
febrile infants and young children. Pediatrics
23. Rosenberg AR, Rossleigh MA, Brydon MP, Bass SJ et 1999;103: 843-52.
al. Evaluation of acute urinary tract infection in 6. Gelfand MJ, Barr LL, Abunko O: The initial renal
children by dimercaptosuccinic acid scintigraphy: a ultrasound examination in children with urinary tract
prospective study. J Urol 1992;148:1746-9.
infection: The prevalence of dilated uropathy has
24. Majd M, Rushton HG, Jantausch B, Wiedermann BL.
decresed. Pediatric Radiol. 2000;30:665-70.
Relationship among vesicoureteral reflux, P- 7. Hoberman A, Charron M, Hickey RW, et al: Imaging
fimbriated Escherichia coli and acute pyelonephritis in studies after a first febrile urinary tract infection in
children with febrile urinary tract infection. J Pediatr young children. N Eng J Med 2003;348:195-202.
1991; 119: 578-85 8. Hitzel A, Liard A, Vera P, et al. Color and power
25. Ditchfield MR, de Campo JF, Cook DJ, et al.
doppler sonography versus DMSA scintigraphy in
Vesicoureteral reflux: an accurate predictor of acute acute pyelonephritis and in prediction of renal scarring.
pyelonephritis in childhood urinary tract infections?
J Nucl Med 2002; 43:27-32
Radiology 1994;190:413-5.
9. American Academy of Pediatrics. Committee on
26. Farnsworth RH, Rossleigh MA, Leighton DM, et al.
Quality Improvement. Subcommittee on Urinary Tract
the detection of reflux nephropathy in infants by 99m Infection Practice parameter: the diagnosis, treatment,
Technetium dimercaptosuccinic acid studies. J Urol and evaluation of the Initial urinary tract infection in
1991;145: 542-6.
febrile infants and young children. Pediatrics 1999;
27. Stokland E, Hellstrom M, Jacobsson B, et al.
103:843-52.
Evaluation of DMSA scintigraphy and urography in 10. Mori R, Lakhanpaul M, Verrier-Jones K. Diagnosis and
assessing both acute and permanent renal damage in management of urinary tract infection in children:
children. Acta Radiol 199 8; 39: 447-52.
summary of NICE guidance. Br Med J 2007; 335:395-
28. Gordon I, Barkovics M, Pindoria S, Cole TJ, Woolf AS.
7. Primary vesicoureteric reflux as a predictor of renal
11. Piepsz A, Blaufox MD, Gordon I, Granerus G, Majd M,
damage in children hospitalized with urinary tract O'Reilly P, et al. Consensus on renal cortical
infection: a systematic review and meta-analysis. J Am scintigraphy in children with urinary tract infection.
Soc Nephrol 2003;14(3):739-44.
Semin Nucl Med 1999;29:160-74.
29. Stokland E, Hellström M, Jakobsson B, Sixt R.
Imaging of renal scarring. Acta Paediatr Suppl 1999;
88(431): 13-21.
30. Lavocat MP, Granjon D, Allard D, et al. Imaging of pyelonephritis. Pediatr Radiol 1997; 27: 159-65.
31. MacKenzie JR. A review of renal scarring in children.
Nucl Med Commun 1996; 17:176-190.
32. Goldraich NP, Ramos OL, Goldraich IH. Urography versus DMSA in children with vesicouretheric reflux.
Pediatr Nephrol 1989; 3:1-5.
33. Yen TC, Chen WP, Chang SL, Huang YC, Hsieh CP, Yeh SH, et al. A comparative study of evaluating renal scars by 99mTc-DMSA planar and SPECT renal scans, intravenous urography, and ultrasonography. Ann Nucl Med 1994; 8(2):147-52.
34. Smellie JM, Rigden SP, Prescod NP. Urinary tract infection: a comparison of four methods of investigation. Arch Dis Child 1995; 72: 247-50.
35. Ditchfield MR, Grimwood K, Cook DJ, Power HR, Sloane R, Gulati S, et al. Persistent renal cortical scintigram defects in children 2 years after urinary tract infection. Pediatr Radiol 2004; 34: 465-71.
36. Bleeker-Rovers CP, de Sevaux RG, van Hamersvelt HW, Corstens FH, Oyen WJ. Diagnosis of renal and hepatic cyst infections by 18-F-fluorodeoxyglucose positron emission tomography in autosomal dominant polycystic kidney disease. Am J Kidney Dis 2003;
41:18-21.
37. Gilbert BR, Cerqueira MD, Eary JF, Simmons MC, Nabi HA, Nelp WB. Indium-111 white blood cell scan for infectious complications of polycystic renal disease. J Nucl Med 1985; 26:1283-6.
38. Bretan PN Jr, Price DC, McClure RD. Localization of abscess in adult polycystic kidney by indium-111 leukocyte scan. Urology 1988; 32: 169-71.
39. Jouret F, Lhommel R, Beguin C, et al. Positron- emission computed tomography in cyst infection diagnosis in patients with autosomal dominant polycystic kidney disease. Clin J Am Soc Nephrol 2011;6:1644-50.
YAZIÞMA ADRESÝ Yrd. Doç. Dr. Arzu CENGÝZ
Adnan Menderes Üniversitesi Týp Fakültesi, Nükleer Týp AD, Aydýn, Türkiye
E-Posta : arzukincengiz@gmail.com Geliþ Tarihi : 29.03.2012
Kabul Tarihi : 05.07.2012
