7 . HAFTA: RESMİ YAZILAR
- RESMİ YAZI
- RESMİ YAZIŞMALAR
- RESMİ YAZI VE BÖLÜMLERİ
7 . HAFTA: RESMİ YAZILAR
Kamu kurum ve kuruluşları tarafından üretilen, içeriği ve biçimi resmi makamlarca belirlenen belgelere resmi yazı denir (Özdemirci, 2005, s. 77).
Kamu kurumlarının, kendi aralarında, tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar ve gerçek kişilerle çeşitli amaçlarla yaptığı yazılara resmi yazışmalar denir.
Resmi yazışmalar, devleti oluşturan tüm kamu kurum ve kuruluşlarının
fiziksel ve elektronik ortamda oluşturdukları, gönderdikleri ve aldıkları
yazılardır.
RESMİ YAZILAR
Ülkemizde yazışmalar, özellikle de resmi yazışmalar, üretim amacı, gizliliği, acele olup olmaması içerdiği bilginin önem derecesi, yazan ve alan kişinin durumu gibi çeşitli nedenlerden dolayı birkaç grup altında ele alınırlar. Bunlar;
• Normal yazılar: Gizli, ivedi, önemli ya da değerli olmayan yazılardır. Bu
tür yazıların üretimi, dağıtımı, kullanımı ve dosyalanması sırasında özel
bir takım işlerin yapılmasına gerek yoktur.
RESMİ YAZILAR
• Acele ve günlü yazılar: Normal yazılara göre daha kısa sürede işleme konması gereken yazılardır. Yazıların acele ve günlü olması durumunda, ilgili mevzuata göre tarih bölümünün üstünde bunu belirtir ibare yer almalıdır.
• Gizli yazılar: Sadece ilgili ya da yetkili kişiler tarafından okunabilen
yazılardır. Gizli yazılarda, kağıdın alt ve üst bölümlerine kırmızı renkli
yazı veya mühürle gizlilik ifadesi konulur. Gizli yazılar dört başlık
altında ele alınır. Bunlar; gizli, çok gizli, özel ve hizmete özeldir.
RESMİ YAZILAR
• Önemli yazılar: Yasama veya yüksek dereceli organlar ile yapılan
yazışmalar, raporlar, talimatlar gibi erişilememesi veya geç
erişilmesi halinde kurumu zora sokacak belgelerdir.
RESMİ YAZI ve BÖLÜMLERİ
• Başlık: Yazıyı gönderen kurum ve kuruluşun adının belirtildiği bölümdür.
İstenirse bu bölümde amblem de yer alabilir. Başlık kağıdın üst kısmına
ortalanarak yazılır. Başlıkta yer alan bilgiler dört satırı geçmemelidir. Başlık
kısmında ilk satıra T.C. kısaltması (büyük harflerle), ikinci satıra kurum ve
kuruluşun adı (büyük harflerle), üçüncü satıra ise ana kuruluşun ve birimin adı
(küçük harflerle) ortalanarak yazılır. Merkez teşkilata ait yazışmalarda başlıkta
şehir adı yer almaz. Bazı yazışmalarda başlık kısmı önceden basılır. Bu
belgelere başlıklı ya da antetli kağıt denir.
RESMİ YAZI ve BÖLÜMLERİ
• Sayı ve evrak kayıt numarası: Yazışmalarda dosya planına göre verilmesi gereken kayıt ve sayı numarasıdır. Zorunlu bir kısım olan bu numara, başlığın son satırından iki aralık aşağıda ve yazı alanının en soluna «Sayı:» yan başlığından sonra yazılır.
• Tarih: Yazının gönderildiği zamanı gün, ay ve yıl olarak belirten bölümdür.
Başka bir deyişle, yetkili amir tarafından imzalanarak ilgili birim tarafından
sayı verildiğinde yazının aldığı tarihtir. Sayı ile aynı hizada olmak üzere yazı
alanının en sağında yer alır. Gün, ay ve yıl arasına «/» işareti konulur.
RESMİ YAZI ve BÖLÜMLERİ
• Konu: Yazının kapsadığı konunun, anlamlı ve özlü bir şekilde belirtildiği bölümdür. Sayı yan başlığının bir alt satırına,T.C. kısaltması hizasını geçmeyecek biçimde yazılır. Bu bölümün sonunda hk., dair, ait gibi kısaltmalar yapılmaz.
• Gönderilen makam: Yazının gönderildiği kurum, kuruluş ve kişi ile bunların
bulundukları yeri belirtir. Gönderilen makam bilgisi, konunun son satırından sonra,
yazının uzunluğuna göre iki-dört satır aşağıdan ve kağıdı ortalayacak bir biçimde
büyük harflerle yazılır. Kişilere gönderilen yazılarda «Sayın» ifadesi kullanıldıktan
sonra kişi adı ve unvanı küçük, soyadı ise büyük harflerle yazılır.
RESMİ YAZI ve BÖLÜMLERİ
• İlgi: Yazılan yazının önceki bir yazıya ek ya da karşılık olduğunu veya bazı belgelere
başvurulması gerektiğini belirten bölümdür. Gönderilen makamdan sonra iki satır
boşluk bırakılarak yazı alanının soluna küçük harflerle yazılır. İlgi’nin birden fazla
olması halinde a, b, c, d ….. Gibi küçük harfler kullanılarak parantez kapatma işareti
ile kapatılıp, bir karakter boşluk bırakıldıktan sonra ilginin içeriği yazılır. İlgi
bölümünde «tarih/gün ve sayılı» ifadeleri kullanılır.
RESMİ YAZI ve BÖLÜMLERİ
• Metin:
İlgiden sonra başlayıp imza kısmına kadar süren kısımdır. İlgi varsa metne
ilgiden iki satır aralık sonra başlanır. Eğer ilgi yoksa gönderilen makam kısmından üç
satır sonra başlanır. Metindeki kelime aralarında nokta, virgül, soru işareti gibi yazı
unsurlarının arasında bir boşluk bırakılır. Noktalama işaretleri kendinden önce gelen
kelimeye bitişik yazılır. Metinde yer alacak paragraflara 1.25 cm içerden
başlanmalıdır. Paragraf başı yapılmadığı durumlarda paragraflar arasında bir satır
boşluk bırakılır. Metin iki yana hizalı yazılmalıdır. Metin içinde geçen sayılar rakam
ve yazı ile yazılır. Rakam olarak yazıldığında parantez içinde yazıyla da
gösterilmelidir.
RESMİ YAZI ve BÖLÜMLERİ
Yazı, Türk Dil Kurumu tarafından hazırlanan Yazım Kılavuzu ve Türkçe Sözlük esas alınarak dil bilgisi kurallarına göre anlamlı ve özlü bir şekilde yazılmalıdır.
Metin içerisinde mümkün olduğunda (teknik terim kullanılabilir) yabancı kelimelere yer verilmemeli, kısaltma yapılmamalı ve gereksiz tekrarlardan kaçınılmalıdır.
Alt makama yazılan yazılar, «rica ederim».
Üst ve aynı düzey makama yazılan yazılar, «arz ederim».
Üst ve alt makamlara dağıtımlı olarak yazılan yazılar ise «Arz ve rica ederim». biçimden
bitirilir.
RESMİ YAZI ve BÖLÜMLERİ
• İmza:
İmza, «bir kimsenin, bir yazının altına bu yazıyı yazdığını ya da onayladığını belirtmek için her zaman aynı biçimde yazdığı ad»’dır. İmza, metnin bitiminden iki-dört satır boşluk bırakılarak yazıyı imzalayacak makam sahibinin adı, soyadı ve unvanı yazı alanının en sağına yazılır. İmza ad ve soyadın üzerinde bırakılan boşluğa atılır.
Elektronik ortamda yapılacak yazışmalar e-imza ile imzalanır.
Yazıyı imzalayanın adı küçük, soyadı büyük harflerle yazılır. Akademik unvanlar ismin ön
yüzüne küçük harflerle ve kısaltma şeklinde yazılırken, diğerleri ad ve soyadın altına
küçük harflerle yazılır.
RESMİ YAZI ve BÖLÜMLERİ
Yazı makam sahibi yerine yetki devredilen kişi tarafından imzalandığında, imzalayanın ad ve soyadı birinci satıra, yetki devredenin makamı «…. a.» biçiminde ikinci satıra, imzalayanın unvanı ise alt satıra yazılır. Yazı vekaleten imzalandığında ise imzalayanın ad ve soyadı birinci satıra, vekalet bırakanın makamı «….. V.» biçimde ikinci satıra yazılır.
Yazının iki yetkili tarafından imzalanması durumunda üst makam sahibinin adı, soyadı,
unvanı ve imzası sağda, ikiden fazla yetkili tarafından imzalanması durumunda üst
makam sahibinin adı, soyadı ve unvanı ve imzası solda olmak üzere yetkililer makam
sırasına göre soldan sağa doğru sıralanır.
RESMİ YAZI ve BÖLÜMLERİ
• Onay: Bir yazının üst makamın onayına sunulmasın kullanılan bölümdür. Onay bölümü, imza bölümünün dört aralık altına ve kağıdın ortasına büyük harflerle
«OLUR» yazılır. Altında ortalı bir biçimde onay tarihi yer alır. «OLUR» ibaresi ve
tarihten sonra imza için yeterli boşluk bırakılır. İmza boşluğundan sonra ise ilk harf
büyük diğer harfler küçük olmak koşuluyla onaylayanın adı, Büyük harflerle soyadı
yazılır. Bit alt satıra ise onaylayanın unvanı ilk harfleri büyük diğer harfler küçük
olmak şartıyla yazılır.
RESMİ YAZI ve BÖLÜMLERİ
Yazıyı teklif eden birim ile onay makamı arasında makamlar varsa bunlardan onay makamına en yakın yetkili «Uygun görüş arz ederim» ifadesiyle onaya katılır. Bu ifade, teklif eden birim ile onay bölümü arasına uygun boşluk bırakılarak yazı alanının soluna yazılır. İmza bölümünde ifade etmiş olduğumuz «vekaleten» ya da «adına» imza atma kuralları burada da geçerlidir.
Elektronik ortamda hazırlana yazıya onay verecek yetkili kişi, resmi yazıyı güvenli
elektronik imzası ile imzalar.
RESMİ YAZI ve BÖLÜMLERİ
• Ekler: Yazı ile birlikte gitmesi gereken veya yazıyı tamamlayıcı özelliğe sahip olan belgelerin, nitelik ve nicelik olarak belirtildiği bölümdür. Bu bölüm, olur bölümünün yoksa imza bölümünün altına yazı alanının sol kısmına uygun boşluk bırakıldıktan sonra oluşturulur.
EK ya da EKLER şeklinde yazılır. Ek adedi birden fazla ise numaralandırılır. Eğer aynı
sayfaya sığmayacak kadar ek olursa, ekler başka bir sayfada yazılmalıdır. Birden fazla
kuruluşu ilgilendiren yazılarda, ekler bazılarına gönderilmeyecekse, dağıtım kısmında o
kuruluşun hizasına «ek konulmadı» ibaresi yazılır.
RESMİ YAZI ve BÖLÜMLERİ
• Dağıtım: Yazıların gereği ve bilgi için gönderildiği yerlerin protokol sırası esas alınarak belirtildiği bölümdür. Tek kuruma gidecek yazılarda dağıtım bölümü düzenlenmez. Ekler bölümünden sonra uygun satır aralığı bırakılarak yazı alanının soluna «DAĞITIM:» şeklinde yazılır. Yazının gereğini getirme durumunda olanlar
«Gereği» kısmına, yazının içeriğinden bilgilendirilmesi istenenler ise «Bilgi» kısmına protokol sırasıyla yazılır. «Gereği» kısmı dağıtım başlığının altına, «Bilgi» kısmı ise
«Gereği» kısmı ile aynı satıra yazılır. Dağıtım bölümü yazı alanına sığmayacak kadar
uzunsa ayrı bir sayfada «DAĞITIM LİSTESİ» başlığı altında gösterilir ve üst yazıya
eklenir.
RESMİ YAZI ve BÖLÜMLERİ
• Paraf: Yazıyı hazırlayandan, imzalayacak kişiye kadar tüm ara kademedeki
sorumluların belirtildiği bölümdür. Paraf, belgenin sadece idarede kalacak
nüshasında ye alır. Fiziksel ortamda hazırlanan belgelerde paraflar, yazı
alanının solunda ve sonunda yer alır. Belgenin paraf bölümünde, tarih, unvan,
ad (baş harfi) ve soyad belirtilir.
RESMİ YAZI ve BÖLÜMLERİ
• Koordinasyon: Başka birimlerle işbirliği yapılarak hazırlanan yazılarda, paraf bölümünden sonra bir satır aralığı boşluk bırakılarak
«Koordinasyon:» yazılır. Bu bölümde, işbirliğine dahil olan personelin
unvan, ad ve soyadları paraf bölümündeki biçime uygun olarak
düzenlenir.
RESMİ YAZI ve BÖLÜMLERİ
• Adres: Yazı alanının sınırları içerisinde kalacak şekilde sayfa sonuna soldan başlayarak yazıyı gönderen kurum ve kuruluşun adresi, telefon ve faks numarası, e-posta adresi ve web sayfasını içeren iletişim bilgileri yazılır.
İletişim bilgileri yazıdan bir çizgi ile ayrılır.
Yazının gönderildiği kurum ve kişilerin, gerektiğinde daha ayrıntılı bilgi
alabilmeleri için başvuracakları görevlinin adı, soyadı ve unvanı adres
bölümünün sağında yer alır.
RESMİ YAZI ve BÖLÜMLERİ
• Gizlilik ve ivedilik derecesi: Yazı gizlilik derecesi taşıyorsa, gizlilik
derecesi belgenin üst ve alt ortasına büyük harflerle kırmızı renkli
olarak belirtilir. Gizlilik dereceleri, çok gizli, gizli, hizmete özel
şeklinde görev alanı ve hizmet özelliğine göre kurum veya
kuruluşça belirlenir.
RESMİ YAZI ve BÖLÜMLERİ
Yazılan yazılara belli bir zaman içerisinde, belirli tarihlerde veya hemen cevap verilmesi isteniyorsa, tarih bölümünün üstüne bu bölüm düzenlenir. Yazı alanının sağ üst köşesine kırmızı renkli olarak belirtilir.
Süreli resmi yazışmalarda «ACELE» veya «GÜNLÜDÜR» ibaresine yer verilir.
«GÜNLÜDÜR» ibaresi taşıyan belgelere cevap verilmesi gereken süre ya da
tarih metin içerisinde belirtilir. Acele yazılara hemen, günlü yazılara ise belirtilen
süre içerisinde cevap verilmesi gerekmektedir.
RESMİ YAZI ve BÖLÜMLERİ
• Sayfa numarası: Birden fazla sayfa tutan belgelere sayfa numarası
verilir. Sayfa numarası, iletişim bilgilerinin altında ve sayfanın
ortasında, toplam sayfa sayısının kaçıncısı olduğunu gösterecek
şekilde belirtilir.
RESMİ YAZI ve BÖLÜMLERİ
• Aslına uygunluk onayı: EBYS programı kullanılmayan durumlarda,
fiziksel ortamda hazırlanan ve gizlilik derecesi taşımayan bir
belgeden örnek çıkartılması, çoğaltılması halinde örneğin uygun bir
yerine «ASLI GİBİDİR» ibaresi konulur ve idarece yetkilendirilmiş
görevli tarafından ad, soyad, unvan ve tarih belirtilmek suretiyle
imzalanır.
RESMİ YAZI ve BÖLÜMLERİ ÖRNEKLERİ
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/02/20150202-1-1.pdf
RESM İ YAZILARIN VE EVRAKLARIN GÖNDERİLMESİ
Giden Evrak işlemleri: Giden evrak işlemleri, bir kurumdan çıkan bütün resmi
evrakların kayıt altına alınmasıdır. Kurumlar, çeşitli yerlere ve kişilere yazılar
gönderirler ya da gelen yazıları cevaplandırır. Kurumdan gönderilen evraklar bir
takım işlemlere tabi tutulur. Giden evrak defterine ya da giden evrak fişine
kaydedilir. Kurumların birimlerinden çıkan bütün evraklar, giden evrak
bölümündeki görevliler tarafından evrakın çeşitlerine göre sınıflandırılarak
dosyalanır ve arşivlenir.
Evrak çeşitleri
Evrak Çe şitleri: Evraklar; normal evraklar, gizli evraklar, önemli evraklar, acele
evraklar, değerli (kıymetli) evraklar şeklinde ayrılabilir. Giden evrakların
hazırlanmasında, “önemli” ve “acele” evraklara öncelik verilir. Bu tür evraklar ve
yazılar; diğerlerine göre daha kısa sürede hazırlanır ve gönderilir. Giden
evrakların öncelik sırasını, konunun önemine göre o evrakın hazırlanmasından
sorumlu kişi belirler. Gelen evrakın üzerinde süreli olduğunu belirten işaret veya
acelelik derecesini belirten kayıt bulunuyorsa o evraka belirtilen süre içinde ve
öncelikle cevap verilir.
Evrak çeşitleri
• Normal evraklar
• Gizlilik dereceli evraklar
• Önemli evrak
• Acele evrak
Normal evraklar
Acele, önemli, değerli ve gizlilik derecesi olmayan yazılar ve
evraklardır. Normal posta ile gönderilebilir.
Gizlilik dereceli evraklar
İlgili kişiden başkasının görmemesi ve okumaması gereken yazılardır. Bu tür yazılar ağzı mühürlü, kapalı zarf içerisinde gönderilir. Zarf üzerinde de gizlilik derecesi belirtilir.
Gizli belgeler, derecelerine göre kendi içlerinde ve normal belgeye göre öncelikli
işlem görür. Kuruluşlarda gizli yazıların kaydı zarf üzerinde yapılarak ilgililere
teslim edilir. Bu tür yazıların dosyalanıp saklanması da diğer evraklara göre
farklılık göstermektedir.
Gizlilik dereceli evraklar
Yazılar, gizlilik derecelerine göre 5’e ayrılır:
Çok Gizli: İzinsiz olarak açıldığında devlete veya kuruma güvenlik ve hayati bakımdan son derece büyük zararlar verecek olan evrak ve malzeme, “ÇOK GİZLİ” olarak tasnif edilir.
Gizli: Gerekli izin sağlanmadan açığa vurulduğu takdirde milli güvenliği, saygınlık ve çıkarları ciddi anlamda zarara sokacak ve diğer yandan yabancı bir devlete büyük yararlar sağlayacak içerikte olan malzeme, evrak ve bilgiler,
“GİZLİ” olarak tasnif edilir.
Gizlilik dereceli evraklar
Özel: İzinsiz olarak açıklandığı takdirde milletin çıkarlarına ve saygınlığına zarar verecek, bir şahsın zarar görmesine neden olacak ya da yabancı bir devlete büyük yararlar sağlayacak bilgi ve dokümanlar, “ÖZEL” ibaresi ile değerlendirilir.
Hizmete Özel: İçerdiği bilgi itibarıyla “ÇOK GİZLİ”, “GİZLİ”, “ÖZEL” olarak
tasnifin dışında, başka konularda güvenlik işleminde gereksinme gösteren bilgi
ve belgeler, “HİZMETE ÖZEL” olarak değerlendirilir.
Gizlilik dereceli evraklar
Ki şiye Özel: Ki şiye özel evrak aslında bir gizlilik derecesi olmayıp evrakın gittiği
yerde ve ilk i şlemlerinde, belirli şahısların açabileceğini, bunların dışında
herhangi bir şahıs tarafından açılamayacağını ifade eder. Bu işaret gerekirse her
gizlilik derecesindeki ve normal evraka verilebilir. “KİŞİYE ÖZEL” işareti tarih
bloğunun üzerine büyük harflerle ve kırmızı damga ile basılır.
Önemli evraklar
Kurum için anlam ve önem ta şıyan ayrıcalıklı her türlü yazılardır.
Örneğin, bakandan genel müdürlere gelen yazılar gibi.
Acele evraklar
Önceliği olan, normal evraktan önce ve ayrı işlem görmesi gereken yazılardır. Bu tür evraklar en kısa zamanda, geldiği tarih dikkate alınmaksızın ilgililere ulaştırılmalıdır.
Acele evraklar, kendi içerisinde derecelerine göre a şağıdaki gibi sınıflandırılır:
• “GÜNLÜDÜR” ibaresi görülen belge, 24 saat içerisinde
cevaplandırılır.
Acele evraklar
• “ÇOK ÖNCE” ibaresi görülen belge en geç 4 iş günü içerisinde cevaplandırılır.
• “ÖNCE”, “ACELE”, “İVEDİ” ibaresi görülen belge ise en geç 6 iş
gününde cevaplandırılır.
İmza defteri (Föy)
Birimlerden gönderilen evraklar, gidecek evrakın içeriğine göre
sorumlu olan ki şilerce parafe edilir ya da imzalanır. Kurum amirinin
imza ve onayından sonra evrak gönderilme işlemi yapılır. Evraklar,
imza föyü içinde kurum amirlerine imza attırılmak üzere gönderilir.
Giden evrakın kaydı
Tüm kurum ve kurulu şlar, gönderdikleri resmi yazıları kayıt altına alır ve bir suretini ar şiv olarak saklar. Bunun nedeni, evrak dolaĢımını kontrol edebilmek ve birbiriyle ilgili yazışmalarda önceki evrak bilgilerine ulaşabilmektir.
Gönderilmek üzere hazırlanan yazılar, ilgili kişilerce parafe edilip yetkili
tarafından imzalandıktan sonra giden evrak defterine veya giden evrak fişine
kayıt işlemleri yapılır. Bu amaçla tüm kurum ve kuruluşların genel evrak
biriminde giden evrak kayıt defterleri tutulur. Giden evrak kayıt defterinde
yazının gönderilme bilgilerini tanımlamak için gerekli olan minimum bilgiler
yazılır.
Giden evrakın kaydı
Bu bilgiler şunlardır:
• Çıkış Sıra No: Giden evrak defteri ilgili yılın 1 Ocak-31 Aralık tarihleri arasını kapsar. 1 Ocak tarihinde 1 numarasından başlayarak 31 Aralık akşamına kadar sıra atlamadan devam eder. 31 Aralık günü verilen en son numaranın altı çizilerek o yıla ait kayıt işlemleri kapatılır. Bir sonraki yıl için aynı işlemler devam eder.
Çıkış numarası yazı hazırlanırken biliniyorsa bilgisayarda yazılarak, bilinmiyorsa
giden evrak defterine kaydedildikten sonra numaratör ya da elle yazılır. Çıkış
numarası almamış yazılar gönderilmez.
Giden evrakın kaydı
• Tarih: Evrakın gönderildiği tarihin yazıldığı bölümdür.
• Cinsi: Giden yazının yazı, rapor, belge vb. yazıldığı bölümdür.
• Gittiği Yer: Evrakın gönderildiği kişi ya da kurulşĢ adının belirtildiği bölümdür.
• Özeti (Konusu): Giden yazının, konu bölümündeki ifadenin yazıldığı bölümdür.
• Eki: Evrakla birlikte gönderilen ve evrakı tamamlayıcı nitelikteki belgelerin
neler olduğu ve sayısının belirtildiği bölümdür.
Giden evrakın kaydı
• Gelen Cevabın Kayıt Tarihi:
Gönderilen yazıya cevap gelmesi durumunda, giden evrak kayıt defterindeki çıkış sıra numarası satırında bulunan ilgili yerlere; gelen cevabın numarası, tarihi, yapılan işler, havale edilen kişi veya servis yazılır. Böylece giden evrak defterinde o evrakla ilgili bölüm kapanmış olur. Bu bölümün kapanmamış olması yazının cevabının gelmediğini gösterir.
• Dosya Numarası:
Gönderilen evrakın suretinin saklanacağı dosyanın numarasının yazıldığı bölümdür.
• Düşünceler (açıklamalar):