Ortodontist
Dr.Med.Dent.
Benan OĞUZ Dr.Med.Dent.
Cem CANİKLİOĞLU
e-bülten
OCAK 2010 - 34
İÇİNDEKİLER
BURAYI TIKLAYIN ve iletiye ‘REMOVE’yazarak bize yollayın.
info@ortonorm.com
Web sitemize kullanıcı adınızı ve parolanızı girerek, başlangıç ve bitiş fotoğraflarınıza ulaşabilirsiniz
Devamı için tıklayınız
Devamı için tıklayınız
AYIN VAKASI SAĞLIK BİLGİSİ
EĞLENCE KÖŞESİ
www.ortonorm.com
Adınızı posta listemizden kaldırmak için lütfen Soru veya yorumlarınız mı var bize yazın:
Devamı için tıklayınız
Devamı için tıklayınız Devamı için tıklayınız
GÖMÜK ÜST KESİCİ DİŞLERDE TANI
Gömük üst kesici diş olgularında,dişin sürmeme sebebi oldukça ba- sit nedenlere bağlı olabileceği gibi kimi zaman da karmaşık...
Eğlenceli Karikatürler ve Fıkralar Online randevu alabilmek İçin tıklayınız.
Devamı için tıklayınız
2.
SAYFA
3.
SAYFA
4.
SAYFA
GÖMÜK ÜST KESİCİ DİŞLERİN TEDAVİSİNDE CERRAHİ YAKLAŞIM
5.
SAYFA
Bütün ön hazırlıkları yapılan gömük diş olgularında dişe kuvvet uygu- lanabilmesi için öncelikle gömük dişe ulaşılıp dişe bir ataşman...
GÖMÜK ÜST KESER DİŞLERDE KULLANILAN ORTODONTİK TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Üst gömük dişlerin ortodontik tedavilerinde çok basitten çok...
6.
SAYFA
AĞIZ KURULUĞU
7.
SAYFA
GÖMÜK ÜST KESİCİ DİŞLERDE TANI
Gömük üst kesici diş olgularında,dişin sürmeme sebebi oldukça basit nedenlere bağlı olabileceği gibi kimi zaman da karmaşık sebepler sonu- cu ortaya çıkmış olabilir.
Ortodontik tedavi gören hastaların %1-2’sinde gömük üst keser dişlere rastlanmaktadır.Süt dişlenme döneminde meydana gelen travma,erken süt dişi çekimi,surnumeral diş varlığı,geminasyon ve transpozisyon gibi nedenlerle meydana gelen bu durum,az görülme sıklığına rağmen, ön bölgede olması ve büyük bir estetik sorun oluşturması nedeniyle hem hastalar hem de ebeveynler tarafından hemen fark edilmekte ve acil olarak dişhekimine başvurul- maktadır.Gömük üst keser diş şikayetiyle başvuran hasta- ların bir bölümünde,dişin sürmeme sebebi,çok basit bir nedene bağlı olabildiği gibi bazen de oldukça karmaşık bir dizi sorunlar söz konusudur.
Gömük Üst Keser Dişlerin Tanısı Neden Önemlidir?
Her ne kadar ön gömük dişlerin varlığının saptanması çok kolay gözükse de,gömük kalma nede- ninin ve gömük dişin üst çene içindeki konumunun üç boyutlu olarak doğru saptanması, çoğu zaman daha zordur ve bunların bilinmesi de tedavi başarısı açısından çok önemlidir.Çünkü gömük kalan bu dişler,eğer ortodontik tedavilerle sürdürülecek ise;kuvvetin uygulama yeri,yönü ve şid- deti yapılacak bu tanıya göre ayarlanacaktır.Bu yüzden birçok sürdürülebilecek olan gömük üst keserler yanlış tanı ve tedavi mekanikleri neticesinde sürdürülememekte,üstelik yıllarca uygulanan bu yanlış mekanikler sonrasında sürdürülemez ilan edilip çekilmektedirler.
Temel olarak çok basit bir gömük diş görüntüsü olan olgularda bile,ayrıntılı tanı araçları kullanıl- malıdır. Ortodontik fotoğraf,model,OPTG,yan kafa filmi,periapikal film,okluzal film gibi klasik tanı araçlarının yanı sıra,özellikle uzun süre sürdürülemeyen gömük dişlerin varlığı durumunda sub- mentovertex film ve daha iyisi üç boyutlu bilgisayarlı tomografi filmi alınması gömük dişin uzaysal konumunu bize en iyi şekilde verecektir.Tanısı doğru konan gömük üst keser dişlerin sürdürülmesi için gerekli kuvvet bileşenlerinin ve eğer gerekli ise komşu dişlerde yapılacak ön düzeltmelerin özellikle ayrıntılı şekilde planlanması ve uygulanması çok önemlidir.Bu bağlamda tüm tedavi ba- samakları zamanlaması ile birlikte ayrıntılı olarak kaydedilmelidir.
Okluzal Film Periapikal Film Yan Kafa Filmi
GÖMÜK ÜST KESİCİ DİŞLERİN TEDAVİSİNDE
CERRAHİ YAKLAŞIM
Gömük Dişlerin Ekspozisyonu
Bütün ön hazırlıkları yapılan gömük diş olgularında dişe kuvvet uygulanabilmesi için öncelikle gö- mük dişe ulaşılıp dişe bir ataşman yapıştırılması gerekmektedir.Bu yüzden cerrahi yardım gerekli- dir.Genellikle iki temel cerrahi yöntem kullanılır.
1-Açık Yöntem :
Bu yöntemin iki uygulama tipi vardır;
a- Eksizyonel Gingivektomi :
Vestibül ya da palatinal mukozaya çok yakın olan gömük dişlerde kullanılır.Temel olarak gömük diş üzerindeki mukozanın kesilerek çıkartılması prensibine dayanır.
(Resim 1)
b– Apikale Kaydırılan Flep :
Daha çok vestibül mukozaya yakın olan gömük dişlerde kullanılır.Dişetinin kesilerek çıkarılması yerine flebin apikale kaydırılarak dişin ekspozisyonu prensibine dayanır.
Böylece ekspoze edilen dişlere istenilen ortodontik ataşman yapıştırılarak uygun mekaniklerle dişin arktaki konumuna gelmesi sağlanır.
(Resim 2)
2– Kapalı Yöntem :
Bu yöntem genelde daha derinlerde bulunan gömük dişlerin sürdürülmesi amacıyla kullanılır.Uygun flap seçildikten sonra gömük dişe ulaşılır.Varsa kemik retansiyonları kaldırılır ve ekspoze edilen dişe ortodontik ataşman yapıştırılır.Sağlamlığı kontrol edildikten sonra flap kapatılarak suture edilir.
mukozadan dışarı çıkan parça sadece kuvvet uygulanmasını sağlayacak ataşmana bağlı ligatür teli ya da altın zincir tipi uzantıdır.Bu teknik dişin doğal sürmesine çok benzer.Dolayısıyla gömük diş, tıpkı doğal sürmede olduğu gibi bazen kemik içerisinde uzun bir yol kat ederek ağız içinde belirir.
(Resim 3)
Bazı şanslı durumlarda ise,cerrahi girişim öncesi yapılan ön hazırlıklar sonrasında (üst çene genişle- tilmesi, sürecek olan dişe yer hazırlanması, artık köklerin temizlenmesi vs.) gömük diş kendiliğinden de sürebilmektedir. Bu durum cerrahi müdahaleyi ortadan kaldırır. Bu yüzden özellikle gömük dişin sürmesini engelleyen mekanik bir neden varsa, cerrahi işlem öncesinde bunlar ortadan kaldırılmalı ve kendiliğinden sürme için dişe zaman tanınmalıdır. Sürmenin gerçekleşmediği durumda da son çare olarak yukarıda tanımlanan cerrahi yöntemlerden uygun olanı seçilerek uygulanmalıdır.
GÖMÜK ÜST KESER DİŞLERDE KULLANILAN ORTODONTİK TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Üst gömük dişlerin ortodontik tedavilerinde çok basitten çok karmaşığa kadar pek çok mekaniğin kullanıldığı bilinmektedir.Temel olan en basit ve en uygun tekniğin seçilmesidir.İşte bu nedenle de mekaniğin basitleştirilmesi için tanının önemi büyüktür. Zira bir şeyi basitleştirmek en zor iştir. Özel- likle hastanın dişlenme dönemine göre aygıt tiplerini de değiştirmek gerekir.Buna göre ortodontide gömük üst keser dişlerin sürdürülmesinde temel olarak üç yöntem uygulanır;
1– Sadece Hareketli Aygıtlarla Sürdürme
Özellikle karma dişli dönemde, nadir olarak da daimi dişlenme döne- minde ve genelde de basit gömük dişlerin tedavisinde ya da sabit teda- vi uygulanamayan ağızlarda kullanılır.Bu aygıtlarla temel amaç,dişin ağızda görülür hale gelmesini sağlamaktır.Nadir olgularda da tek başına bu yöntemle hiçbir sabit teknik kullanılmadan gömük diş,ark içinde ol- ması gereken konuma başarıyla sürdürülüp tedavi sonlandırılabilinir.
2– Hareketli-Sabit Aygıtlarla Sürdürme
Bu yöntem, birinci yönteme göre daha komplike diş hareketleri gerek- tiren ve ön sürdürmesi hareketli aygıtlarla yapılabilen olgularda uygula- nır. Genellikle diş ağızda görüldükten sonra, sabit tekniğe geçilerek te- davi sonlandırılır.
(Resim 4a - 4f)
3– Sadece Sabit Aygıtlarla Sürdürme
Bu yöntem genelde gömük dişin sürdürülmesi için gerekli olan hazır- lık aşamasının da karmaşık olduğu ve çoğunlukla daimi dişlenme dö- neminde olan bireylerde kullanılır.Bu olgular, dişin süreceği yerin ha- zırlanması için bile sabit ortodontik hazırlıklara gerek duyan olgulardır.
(Resim 5a-6d)
Bu üç yöntem incelendiğinde birbirlerine göre farklı endikasyonları- nın, avantaj ve dezavantajlarının olduğu göze çarpar.Buna göre; hare- ketli aygıtlarla yapılan sürdürme ancak çapraşıklığı olmayan iskeletsel ve dişsel sınıf 1 olgularda, sürme yönü ve kökü normal olan gömük diş varlığında uygulanır. Yani sınırlı bir endikasyona sahiptir.Fakat ekono- mik, kolay ve sürme için gerekli ankrajı iyi sağlaması bakımından ol- duğu gibi sürme sırasında komşu dişlerden destek alınmaması ve is- tenmeyen diş neden olmaması bakımından da çok avantajlı bir yön- temdir.Bu nedenle doğru zaman ve endikasyonda kullanıldığında çok etkilidir.
Hareketli-sabit aygıtlarla sürdürme yöntemi değerlendirildiğinde ise, erken karma ve sürekli diş- lenme döneminde kullanılan bu teknik,her iki yöntemin zamanında kullanılmasıyla erken dönemde de tedaviye başlanabilmesini sağladığından büyük bir estetik sorun olan ön gömük diş varlığını çö- zeceğinden, önemli bir psikolojik rahatlamayı da beraberinde getirecektir. Ayrıca, birincil sürdürme, hareketli aygıtlarla yapılacağından, bu aygıtların tüm avantajları kullanılacak ve ardı sıra uygulanan sabit teknik ile de gerekli olan üç boyutlu diş hareketleri gerçekleştirilerek ideal sonuç elde edilecek- tir.Bu yöntemle, sabit teknik kullanım süresinin daha kısa olmasının sağlayacağı türlü avantajların yanında hasta memnuniyeti ve kooperasyonunun önemli yer tuttuğu aşikardır.
SAĞLIK BİLGİSİ
AĞIZ KURULUĞU
Yetersiz tükürük salgısı nedeniyle ağızda meydana gelen kuruluk halidir.
Ağız kuruluğu (xerostomia), oral bölgenin ekolojik dengesinin bozulmasına ve buna bağlı diş/dişeti hastalıklarının ortaya çıkmasına neden olur. Ağız kuruluğu problemi yaşayan kişi, yeme/içme sırasında tat alma bozukluğu yaşar ve bu durum, kişinin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkiler.Ağız ku- ruluğu probleminin oluşumuna, tükürük bezinin ’’hipofonksiyonu’’nun yani normalden daha az kapasite ile çalışmasının sebep olduğu; son 20 yılda yapılan birçok araştırmayla kanıtlanmıştır.
Ağız ve genel sağlığın devamlılığı için tükürük miktarının normal seviyede olması önemli bir faktördür. Ancak çeşitli sistemik hastalıklar ve kullanılan ilaçlar, tükürük miktarını etkilemektedir. Yaş farklılıklarının, salgılanan tükü- rük miktarına önemli bir etkisi yoktur. Yaşlanmayla birlikte salgılanan tükü- rük miktarının azalmasının sebebi, genellikle kullanılan ilaçlardır. Diş çürük- leri, dişeti hastalıkları, ağız içi mantar ve virüs enfeksiyonları; ağız kurulu- ğunun sebep olduğu başlıca şikayetler arasında yer almaktadır.
Ağız Kuruluğunun Nedenleri
- Kullanılan İlaçlar: Depresyon ilaçları (antidepresanlar), alerji ilaçları (anti- histaminikler,diüretikler), kalp ilaçları (kardiyovasküler ilaçlar), ağrı kesici-
ler (analjezikler), yatıştırıcı ilaçlar (sedatifler) ve tansiyon ilaçları (antihipertansifler) vb. reçete edile- bilen 400’ün üzerinde ilaç; ağız kuruluğuna sebep olabilir.
- Sistemik Hastalıklar : Şeker hastalığı (diabet), Parkinson hastalığı, sjögren sendromu, HIV/aids gibi hastalıklar ağız kuruluğuna sebep olabilir.
- Kanser Tedavileri : Radyasyon tedavisi ve kemoterapi, ağız kuruluğuna sebep olabilir.
Alkol/sigara kullanımı ve ağızdan soluma, ağız kuruluğuna sebep olabilir.
Mutlaka
Dikkat Edin!
. Sodyum lauryl sülfat içeren diş macunları,
. Alkol içeren ağız gargaraları, . Şekerli yapışkan gıdalar/şeker ve şekerli sakızlar,
. Baharatlı/asitli gıdalar, . Alkol ve karbonatlı içkiler, . Kafeinli içecekler,
. Tütün kullanımı
. Tarçın/limon aromalı sakız ve şekerler,ağız kuruluğu semp- tomlarını artırır.
Ağız Kuruluğu ile Ortaya Çıkan Diş ve Dişeti Hastalıklarının Tedavisi
. Dişler,florlu veya ağız kuruluğu için üretilen özel bir diş macunu ile fırçalanmalı.
. Dişlerin arası, diş ipi ve arayüz fırçaları ile temizlenmeli.
. Diş yüzeylerine, günlük flor uygulamaları yapılmalı.
. Ağız düzenli olarak florlu ağız gargaraları ve % 0.12 Klorhexidin glukonat gargara ile çalkalanmalı.
. Diş dolgusu yaptırırken flor serbestleyen dolgu maddeleri ve amalgam (yani civalı dolgular) tercih edilmelidir.Çürük ge- lişimi kontrol altına alındıktan sonra kuron vs. protez uygula- maları yapılabilir.
Ağız kuruluğu ile ortaya çıkan diş ve dişeti şikayetlerini en aza indirmek amacıyla uygulanabilecek en basit önlemler ara- sında;
. Geceleri, hava nemlendiricilerinin kullanılması,
. Sakız, tatlandırıcılı sert şekerler gibi tükürük salgısını artı- rıcı gıdaların tüketilmesi,
. Sık sık su yudumlamak,
. Su bazlı dudak nemlendiricileri kullanmak yer almaktadır.
Bazı durumlarda hastalara,yapay tükürük sprey ve jelleri (ağız nemlendiricileri) ile ağız ortamını nemlendirmeleri öneri- lebilir. Ancak bu tür uygulamaların etki süresi sınırlı olması sebebiyle konuşma öncesi ve gece yatmadan önce kullanılma- sı tavsiye edilir.
EĞLENCE KÖŞESİ
SOBA
Fizikçi, matematikçi, kimyacı, jeolog ve antropologdan oluşan bir heyet bir araştırma için arazide bu- lunmaktadır. Birden yağmur bastırır. Hemen yakındaki bir arazi evine sığınırlar. Ev sahibi bunlara bir şeyler ikram etmek için biraz ayrılır. Hepsinin dikkati soba üzerinde toplanır. Soba yerden 1 m. kadar yukarda, altındaki dizili taşların üzerindedir. Sobanın niçin böyle kurulmuş olabileceğine dair bir tar- tışma başlar. Kimyacı, "adam sobayı yükselterek aktivasyon enerjisini düşürmüş, böylece daha kolay yakmayı amaçlamış"; fizikçi, "adam sobayı yükselterek konveksiyon yoluyla odanın daha kısa sürede ısınmasını sağlamak istemiş"; jeolog, "burası tektonik hareketlilik bölgesi olduğundan herhangi bir deprem anında sobanın taşların üzerine yıkılmasını sağlayarak yangın olasılığını azaltmayı amaçla- mış"; matematikçi, "sobayı odanın geometrik merkezine kurmuş, böylece de odanın düzgün bir şe- kilde ısınmasını sağlamış"; antropolog, "adam ilkel topluluklarda görülen ateşe tapmanın daha hafif biçimi olan ateşe saygı nedeniyle sobayı yukarıya kurmuş". Bu sırada ev sahibi içeri girer ve ona so- banın yukarda olmasının nedenini sorarlar., Adam cevap verir: - "Boru yetmedi."
ATALAR
Geçen sene 100 metre derinliğe kadar kazdıktan sonra, Rus bilim adamları 1000 yıllık bakır tel artık- ları buldular ve bundan, atalarının bin yıl önce bir telefon ağına sahip oldukları sonucuna vardılar.
Onlardan aşağı kalmamak için, takip eden haftalarda Amerikalı bilim adamları 200 metre derinliğe kadar kazdılar ve gazeteler şu manşetle çıktı: "Amerikan bilim adamları 2000 yıllık optik kablo artık- ları buldular ve atalarının, Ruslarınkinden bin yıl önce yüksek teknoloji ürünü dijital telefonları olduğu sonucuna vardılar". Bir hafta sonra Türk ajansları şu sürmanşeti verdi: "500 metreye kadar yapılan çalışmalarda Türk bilim adamları kesinlikle hiç bir şey bulamadılar. Bunun üzerine atalarının 5000 yıl önce cep telefonu kullandıkları sonucuna vardılar".
