AİLE İÇİ VE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE

(1)

AİLE İÇİ VE KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE

MÜCADELE

(2)

ŞİDDET

Dünya Sağlık Örgütü şiddeti şöyle tanımlar:

İstemli bir şekilde ya da tehdit yoluyla kişinin

kendisine, bir başkasına, bir gruba ya da topluma yönelik olarak ölüm, yaralanma, psikolojik zarar, gelişme bozukluğu veya gelişmede gerileme ile sonlanan ya da sonlanma olasılığı yüksek bir

biçimde fiziksel güç ya da nüfuz kullanılmasıdır.

(3)

DÜNYADA HER YIL

1.6 MİLYON

İNSANIN ŞİDDET NEDENİYLE HAYATINI KAYBETTİĞİ TAHMİN

EDİLMEKTEDİR.

(4)

ŞİDDET EN ÇOK KADINLARA,

ÇOCUKLARA, YAŞLILARA, ENGELLİLERE,

GÖÇMENLERE,

EVSİZLERE, MÜLTECİLERE

YÖNELMEKTEDİR.

(5)

KADINA YÖNELİK ŞİDDET

• Kadına yönelik şiddet ister kamusal isterse özel alanda kadınlara fiziksel, cinsel veya psikolojik acı ve ıstırap veren veya verebilecek olan cinsiyete dayanan bir eylem veya bu eylemlerle tehdit etme, zorlama veya keyfi olarak özgürlükten yoksun bırakmaktır.

(Birleşmiş Milletler, Kadınlara Karşı Şiddetin Ortadan Kaldırılmasına Dair Bildirge, 1993)

• Kadınlara, yalnızca kadın oldukları için uygulanan veya kadınları etkileyen cinsiyete dayalı bir ayrımcılık ile kadının insan hakları

ihlaline yol açan ve kanunda şiddet olarak tanımlanan her türlü tutum ve davranış kadına yönelik şiddet olarak tanımlanmıştır.

(Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun, 6284)

(6)

ŞİDDET KADINLAR İÇİN NEDEN ÖNEMLİ BİR SORUNDUR?

Dünyada en az

her 3 kadından 1’i

fiziksel veya cinsel şiddete maruz

kalmaktadır.

(7)

ŞİDDET KADINLAR İÇİN NEDEN ÖNEMLİ BİR SORUNDUR?

Dünya çapında kadın cinayetlerinin yüzde 38’i kadınların eşi ya da birlikte yaşadığı kişiler tarafından işlenmektedir.

Türkiye’de %64’ü kadınların eşi ya da birlikte yaşadığı kişi tarafından işlenmektedir.

* Polis Akademisi Dünya’da ve Türkiye’de Kadın Cinayetleri 2016-2017-2018

Verileri Analizi

(8)

KADINA YÖNELİK ŞİDDETİN YAYGINLIĞI

(9)

KADINA YÖNELİK ŞİDDETİN YAYGINLIĞI

* Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması (2014)

(10)

ŞİDDET SONUCU KURUM/KURULUŞLARA BAŞVURU

(11)

Şiddet Türleri nelerdir

?

Fiziksel Şiddet

*

Psikolojik Şiddet

*

Cinsel Şiddet

*

Ekonomik Şiddet

*

(12)

Kaba kuvvetin bir korkutma, sindirme ve yaptırım aracı olarak

kullanılmasıdır.

FİZİKSEL ŞİDDET

 Dayak-dövme; tokat atma, tekmeleme, sarsma, tükürme, uzuvları bükme, saç çekme, sigara ile yakma, istenmeyen bir maddeyi yedirme, üstüne yakıcı madde dökme, sopa, maşa, delici kesici alet kullanarak yaralama

 Aç bırakma, uyutmama, soğukta bırakma, hapsetme

 Kadının yeti kaybına uğratılması (görme, işitme kaybı, organ, kol ve bacak kayıpları)

 Kadının öldürülmesi (namus kisvesi altında

işlenen cinayetler, intihara zorlama, şiddet

sonrası intihara yol açma…)

(13)

FİZİKSEL ŞİDDET

Türkiye’de yaklaşık her on kadından 3’ü fiziksel şiddet görmektedir.*

*Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması (2014)

(14)

Kent Kır Türkiye

Yaşamın herhangi bir dönemi (%) 35 38 36

Son 12 ay (%) 8 8 8

FİZİKSEL ŞİDDET

(15)

Mağdura olan yakınlığına bakılmaksızın

herhangi bir kişinin, ev ya da işyeri dahil herhangi bir

ortamda cinsel

içerikli eylemlerde bulunması ya da

buna kalkışmasıdır.

CİNSEL ŞİDDET

 Sözle, elle sarkıntılık, dijital ortamda cinsel içerikli fotoğraf, video, mesaj gönderme,…

 Cinsel ilişkiye zorlama

 Fuhuşa zorlama, kadın ticareti

 Akraba ya da yakınlara yönelik cinsel saldırı ya da cinsel istismar (Ensest)

 Erken yaşta, zorla evlendirme

 “Kız kaçırma”

 Tecavüz

(16)

CİNSEL ŞİDDET

Türkiye’de yaklaşık her on kadından

1’i cinsel şiddet görmektedir.*

(17)

Eğitim Düzeyine Göre Fiziksel ve/veya Cinsel Şiddet

*Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması (2014)

(18)

Refah Düzeyine Göre Fiziksel ve/veya Cinsel Şiddet

(19)

PSİKOLOJİK/DUYGUSAL ŞİDDET

Duyguların ve duygusal

ihtiyaçların, kadına baskı uygulayabilmek için tutarlı bir şekilde istismar edilmesi, bir tehdit aracı olarak

kullanılmasıdır.

 Tehdit etme (zarar vermekle, terk etmekle, çocuklarını elinden almakla, tehdit,…)

 Kadına kendini kötü hissettirmek, özgüvenini, beğenisini zedeleyici söz söylemek ve davranışlarda bulunmak, aşağılamak, isim takmak, aciz, çaresiz olduğunu söylemek, sürekli suçlama

 Kontrol davranışları: Kadının yaşamı üzerindeki kontrolünü yok etmek,

çocuklarıyla veya ailesiyle görüşmesine izin vermemek, kadını yalnızlaştırmak, bir yere hapsetmek ve ilişkilerinin

bozulmasına yol açacak eylemlerde bulunmak, hesap vermeye zorlamak.

(20)

PSİKOLOJİK/DUYGUSAL ŞİDDET Ülkemizde yaklaşık 2 kadından 1’i

duygusal şiddet yaşamaktadır.

(21)

Kadının yaşamını sürdürebilmesi için gerek duyduğu

ekonomik

olanaklardan mahrum bırakılması, ekonomik kaynakların ve

paranın kişi üzerinde bir yaptırım, tehdit ve kontrol aracı olarak düzenli bir şekilde kullanılmasıdır.

EKONOMİK ŞİDDET

 Kadının çalışmasına engel olma,

 Çalışıyorsa kazancına el koyma,

 Kazancından sadece harçlık almak

biçiminde yararlanmasına izin verme,

 Çok az para bırakarak evi döndürmesini isteme,

 Mallarına el koyma,

 Ekonomik kararlardan dışlama,

 Ortak edinilmiş mallara zarar verme.

(22)

ŞİDDETİN ETKİLERİ

Utanma

Suçluluk

Yalnızlık

Başarısızlık hissi

Yetersizlik hissi

Yeme

bozuklukları Düşük

Özgüven

Harekette bulunmada

yetersizlik

Değersizlik

hissi İstismarı

önemsememe

Fiziksel

rahatsızlıklar

(23)

KADıNA YÖNELİK ŞİDDET VE ÇOCUK İSTİSMARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Çocuklar özellikle aile içi kadına yönelik şiddetten doğrudan ya da dolaylı olarak etkilenirler.

 Şiddet durdurulamadığı için çocuklar tekrarlayan şiddete maruz kalırlar.

 Şiddet gören kadınların ve eşine şiddet uygulayan

erkeklerin çocuklarına yaklaşımdaki sorunlar da

çocukları ciddi şekilde etkiler.

(24)

AİLE İÇİ ŞİDDETİN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

 Temel güven duygusunun sarsılması

 Dil gelişimde gerileme

 Düşük benlik saygısı

 Aşırı pasiflik ya da hiperaktiflik

 Konsantrasyonda zorluk

 İletişim sorunları

 Uyum sorunları

 Düşük akademik başarı

 Sinirlilik, agresif davranışlar

 Uyku ve yeme bozuklukları

 Kişilik bozuklukları

 Suça yönelme

(25)

ÇOCUKLARIN AİLE İÇİ ŞİDDETTEN ÖĞRENDİKLERİ

Şiddet uygulayan aile üyesine genellikle bir ceza

verilmez.

Şiddet

çatışmaları çözmek için

kullanılan uygun bir yöntemdir.

Şiddet diğer

insanları kontrol etmek için

kullanılacak bir yoldur.

Şiddet aile ilişkilerinin

bir

parçasıdır.

(26)

KADINA YÖNELİK ŞİDDETİN NEDENLERİ

YAŞANAN BÖLGE

TOPLUM/

SOSYAL

POLİTİK KİŞİLERARASI BİREYSEL

BİREYSEL

 Çocuklukta kötü muameleye maruz kalmış olmak

 Psikolojik/kişisel bozukluklar

 Alkol/madde kötüye kullanımı

 Şiddete başvurma öyküsü

KİŞİLERARASI

 Yetersiz anne-babalık becerileri

 Evlilikte uyumsuzluk

 Anne-babayla çatışmaların şiddet içermesi

 Ev halkının SED’nin düşük YAŞANAN BÖLGE

 Yoksulluk

 Yüksek suç işleme oranları

 Yüksek düzeyde ikamet yeri değişiklikleri

 Yüksek işsizlik TOPLUM/SOSYAL POLİTİK

 Hızlı sosyal değişimler

 Ekonomik eşitsizlikler

 Yoksulluk

 Zayıf ekonomik güvence ağları

 Yasaların

uygulanmasındaki yetersizlikler

 Şiddeti pekiştiren kültürel normlar

 Ateşli silahlara

erişimin kolay olması

 Çatışma

ortamı/çatışma sonrası ortam

KADIN_ERKEK EŞİTSİZLİĞİ

(27)

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELE

Yasal

Düzenmeler Kurumsal

Mekanizmalar

(28)

Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetle İlgili Ulusal ve Uluslararası Düzenlemeler

 BM İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi (1948)

 BM Kadına Karşı Her Türlü

Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi (CEDAW) 1979/1985

 BM Kadınlara Yönelik Şiddetin Ortadan Kaldırılmasına Dair Bildirge (1993)

 Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu (1995)

 Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi (İstanbul Sözleşmesi) (2011/2014)

Uluslararası Düzenlemeler

(29)

Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetle İlgili Ulusal ve Uluslararası Düzenlemeler

 T.C. Anayasası

 Türk Medeni Kanunu

 İş Kanunu

 Türk Ceza Kanunu

 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı

Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun

(30)

T.C. Anayasası

MADDE 10- Kanun önünde eşitlik

Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasî düşünce, felsefî inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir.

Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür.

“… Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamaz.”

(31)

T.C. Anayasası

MADDE 41- Ailenin korunması ve çocuk hakları

Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır.

Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve

çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile

uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilâtı

kurar.

(32)

Türk Medeni Kanunu (2002)

-Aile birliğinin yönetiminde eşlerin eşit söz hakkı vardır.

-Eşler oturacakları evi birlikte seçerler.

(33)

Türk Ceza Kanunu (2005)

Aile içi ve Kadına Karşı Şiddet suçtur ve cezalandırmaktadır.

Töre cinayetleri kasten öldürme

suçunun nitelikli halleri arasında

düzenlenmiştir. Fail ağırlaştırılmış

müebbet hapisle cezalandırılmaktadır.

(34)

Türk Ceza Kanunu (2005)

Evlilik içi tecavüz suçtur ve cezalandırılmaktadır.

İşyerinde cinsel taciz suçtur ve cezalandırılmaktadır.

Aynı konutta birlikte yaşanılan kişilere

karşı kötü muamelede bulunma suçtur ve

cezalandırılmaktadır.

(35)

İş Kanunu (2003)

İşe alınmada, çalışma koşullarında ve iş akdinin feshinde cinsiyet dahil hiçbir nedenle ayrım yapılamaz.

Aynı veya eşit değerde bir iş için cinsiyet nedeniyle daha düşük ücret verilemez.

İş yerinde cinsel taciz, iş akdinin feshinde haklı neden

oluşturmaktadır.

(36)

6284 sayılı Kanun Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun

-şiddete uğrayan

-şiddete uğrama tehlikesi bulunan

kadınların ^, çocukların ^, aile

bireylerinin ^ve tek taraflı ısrarlı takip mağduru olan kişilerin

korunması ve bu kişilere yönelik şiddetin

önlenmesi amacıyla alınacak tedbirlere

ilişkin usul ve esasları düzenler.

(37)

6284 Sayılı Kanunda; Koruyucu Tedbir Kararları

• Size ve çocuklarınıza barınma yeri sağlanması,

• Geçici maddi yardım sağlanması,

• Psikolojik, sosyal, mesleki ve hukuki konularda rehberlik ve danışmanlık hizmeti verilmesi,

• Hayati tehlikenizin bulunması halinde geçici koruma altına alınmanız,

• Çalışma yaşamına katılımınızı desteklemek üzere kreş ücretinin sağlanması,

• İşyeri değiştirilmesi,

• Müşterek yerleşim yerinden ayrı yerleşim yeri belirlenmesi,

• Tapu kütüğüne aile konutu şehri konulması,

• Hayati tehlikenizin bulunması halinde kimlik ve ilgili diğer bilgi ve belgelerin değiştirilmesi ve gizlenmesi.

(38)

6284 Sayılı Kanunda; Önleyici Tedbir Kararları

• Şiddet tehditi, hakaret ve aşağılama içeren söz ve davranışlarda bulunmaması,

• Konuttan uzaklaştırılması,

• Korunan kişiye yaklaşmaması,

• Çocuklara refakatçı eşliğinde yaklaşması ya da yaklaşmaması,

• Korunan kişiyle iletişim araçlarıyla rahatsız etmemesi,

• Bulundurulması veya taşınmasına kanunen izin verilen silahları kolluğa teslim etmesi,

• Şiddet uygulayanın madde bağımlılığını olması halinde tedavisinin yapılması.

(39)

Tedbir Kararı

Ne kadar bir süre için verilebilir ? İlk seferinde en çok altı aylık bir süre için

Somut duruma göre, resen veya talep üzerine tedbirlerin süresinin veya şeklinin değiştirilmesine, aynen devam etmesine veya kaldırılmasına karar verilebilecektir.

İlgilinin talebi AÇSHB veya kolluk görevlilerinin başvurusu

Cumhuriyet savcısının başvurusu üzerine verilir.

Nereden talep edilir ?

en çabuk ve en kolay ulaşılabilecek yer

Hâkiminden

Mülkî amirden

Kolluk biriminden

Koruyucu tedbir kararının verilmesi için şiddetin uygulandığı hususunda delil ve belge aranmaz. Önleyici tedbir kararı geciktirilmeksizin verilir.

(40)

ŞIDDET MAĞDURLARıNıN BAŞVURABILECEĞI

KURUMLAR

Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri (ŞÖNİM)

AÇSH İl Müdürlükleri ve Sosyal Hizmet

Merkezleri

ALO 183

Sosyal Destek Hattı

Cumhuriyet Başsavcılığı Aile Mahkemeleri

Kolluk Birimleri Polis Merkezleri

Jandarma Karakolları Sağlık Bakanlığı

(41)

Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri

Şiddetin önlenmesi ile koruyucu ve önleyici tedbirlerin etkin bir biçimde uygulanmasına yönelik olarak,

 Şiddete uğramış ya da şiddete uğrama riski bulunan kişilerin başvurabileceği,

 Danışmanlık, rehberlik ve yönlendirme hizmetleriyle, ihtiyaç duydukları konularda güçlendirici ve destekleyici hizmetleri veren,

 İzleme çalışmalarını yedi gün yirmi dört saat esası ile yürüten merkezlerdir.

(42)

Şiddet Önleme ve İzleme Merkezlerinde

Sunulan

Hizmetler

(43)

Kadın Konukevleri

Konukevleri fiziksel, duygusal, cinsel, ekonomik ve sözlü

istismara veya şiddete uğrayan kadın ve erkeklerin, şiddetten korunması, psiko-sosyal ve

ekonomik sorunlarının çözülmesi, güçlendirilmesi ve bu dönemde varsa çocukları ile birlikte

ihtiyaçlarının da karşılanmak suretiyle geçici süreyle

kalabilecekleri yatılı sosyal hizmet kuruluşlarıdır.

• 6 ay süre ile barınma hizmeti

BARINMA

• Meslek elemanları tarafından barınma süresince

PSİKOSOSYAL DESTEK

• Asgari ücretin yarısına kadar harçlık

HARÇLIK

• İl Avukatları ya da Barolar tarafından

HUKUKİ DESTEK

• Meslek elemanları tarafından barınma süresince

YÖNLENDİRME VE REHBERLİK

• 0-6 yaş çocuklarına

KREŞ

• MEB, Meslek Edindirme Kursları

• İŞKUR, Mesleki Danışmanlık

İSTİHDAM DESTEĞİ

(44)

ALO 183 Sosyal Destek Hattı

“ALO 183 Sosyal Destek Hattı” şiddete uğrayan ya da uğrama riski taşıyan, destek ve yardıma ihtiyacı olan kadın ve çocuklar için psikolojik, hukuki ve ekonomik danışma hattı olarak çalışmakta; bu kişilere hakları konusunda ve başvuracakları yerler hakkında bilgi vermektedir. 7/24 çalışmaktadır.

ALO 183 Soyal Destek Hattını arayan şiddet mağdurları için önceliklendirme süreci başlatılmış, “0” tuşuna basarak herhangi bir sıra beklemeden ilgili destek personeline ulaşılabilmektedir.

0 501 183 0 183 iletişim numarasından 7 gün 24 saat Whatsup uygulaması aracılığıyla hizmet sunulmaya başlamıştır.

(45)

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI

 İller İdaresi Genel Müdürlüğü (Mülki Amirler)

 Emniyet Genel Müdürlüğü

 Jandarma Genel Komutanlığı

(46)

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE İLE İLGİLİ POLİS BİRİMLERİ

MERKEZ:

Emniyet Genel Müdürlüğü, Asayiş Dairesi Başkanlığı Aile İçi Şiddetle Mücadele Şube Müdürlüğü

TAŞRA TEŞKİLATI:

İl ve ilçe merkezlerinde Aile İçi

Şiddetle Mücadele Büro Amirlikleri ve Polis Merkezleri

155 POLİS İMDAT

(47)

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE İLE İLGİLİ JANDARMA BİRİMLERİ

MERKEZ: Jandarma Genel Komutanlığı – Aile İçi Şiddetle Mücadele ve Çocuk Şube Müdürlüğü

İL JANDARMA KOMUTANLIĞI: Çocuk ve Kadın Kısım Amirliği

İLÇE JANDARMA KARAKOL KOMUTANLIKLARI: Çocuk ve Kadın Suçları İşlem Astsubayı

156 JANDARMA İHBAR

(48)

KADES

Akıllı telefon kullanıcısı kadınların, IOS ve Android marketlerden indirebileceği Kadın Acil Destek Uygulaması (KADES); aile içi ve kadına yönelik şiddet olaylarının mağduru kadınların acil durumlarda cihaz konum bilgisini açarak bir tuşla 112/155/156 Acil Çağrı Merkezine ulaşmalarını sağlayan ve sonrasında olay yerine en yakın ekibin sevk edildiği bir uygulamadır.

KADES Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından

kullanıcılara sunulmuş resmi bir uygulamadır.

(49)

(50)

ADALET BAKANLIĞI

 Cumhuriyet Başsavcılığı,

 Aile Mahkemeleri ve

 Adli Tıp Kurumu

 Aile İçi Şiddet Suçları Soruşturma Büroları

 Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüğü

MERKEZ: Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Daire Başkanlığı

(51)

SAĞLIK BAKANLIĞI

MERKEZ: Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü ,

Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü

Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü TAŞRA TEŞKİLATI: İl ve İlçe Sağlık Müdürlükleri,

KURUM/KURULUŞLAR:

 Aile Sağlığı Merkezi-ASM, Toplum Sağlığı Merkezi-TSM

 Hastaneler: Acil servis, Krize Müdahale Birimi, Tıbbi Sosyal Hizmet Birimi

 112 ACİL

(52)