ELEKTRONİK VE OTOMASYON BÖLÜMÜ BİYOMEDİKAL CİHAZ TEKNOLOJİSİ PROGRAMI ELEKTRONİK ELEMANLARIN TANITIMI VE ANALİZİ DENEY FÖYÜ 2.

ELEKTRONİK VE OTOMASYON BÖLÜMÜ BİYOMEDİKAL CİHAZ TEKNOLOJİSİ PROGRAMI

ELEKTRONİK ELEMANLARIN TANITIMI VE ANALİZİ

DENEY FÖYÜ

2. HAFTA

HAZIRLAYAN Öğr. Gör. Dr. Harun SÜMBÜL

EYLÜL 2018 SAMSUN

1

Laboratuvar Kuralları ...2

Deneylerde Kullanılacak Malzeme Listesi...3

Deney 1 – Direnç Karakteristikleri ...4

Deney 2 – Diyot Karakteristikleri...11

Deney 3 – Transistör Karakteristikleri...17

Deney 4 – LDR, NTC ve PTC Karakteristikleri...19

Deney 5 – FET Karakteristikleri ...23

Deney 6 – Kondansatör Karakteristikleri ...26

Deney 7 – Bobin Karakteristikleri ...34

Deney 8 – Transformatör Karakteristikleri ...37

KAYNAKÇA ...43

İÇİNDEKİLER

Bu deney, burulma momentine maruz bırakılan içi dolu metalik bir çubuk malzemede, burulma açısı ile ilişkili kayma gerilmelerini ve kayma şekil değişimlerini deneysel olarak belirlemeye imkan verir. Ayrıca

deneyde, test edilecek malzemeye ait kayma modülünün hesaplanmasını ve burulma momentinin ölçümünü öğretmek amaçlanmaktadır.

2. TEORİK ESASLAR

2

LABORATUVARDA UYULMASI GEREKEN KURALLAR

 Laboratuvar çalışmalarının verimli olabilmesi için deneylerin aşağıdaki kurallara uygun olarak yapılması gerekmektedir:

 Öğrenciler, laboratuvar çalışmalarından ÖNCE yapacakları deneye ilişkin kılavuzu mutlaka okumalı ve deneye hazırlıklı gelmelidir.

 İlgili deneye ait malzemeleri bulundurmayan öğrenciler deneye alınmayacaklardır.

 Laboratuvara yiyecek ve içecek getirilmeyecektir.

 Deneye geç kalan öğrenciler deneye alınmayacaklardır.

 Deney süresince laboratuvardan çıkmak yasaktır.

 Deneylerini erken bitiren gruplar, deney istasyonunu düzenleyip deney ölçüm sonuçlarını sorumlu öğretim elemanına imzalattıktan sonra laboratuvardan ayrılabilirler.

 Her deneyin Sonuç Raporu ertesi haftaki laboratuvar saatinde mutlaka getirilecektir.

 İmzalı deney ölçüm sonuçları kâğıdı Sonuç Raporu’ na eklenecektir. Raporu getirmeyenler o deneyden sıfır puan almış olurlar.

 Yönetmelik gereğince öğrenci deneylere %80 oranında devam etmek mecburiyetindedir.

 Her deneyde yoklama yapılarak gelmeyenler tespit edilecektir.

 Öğrencinin gelmediği deneyden alacağı not sıfırdır.

 Deneyde kullanılacak olan malzeme (elektronik elemanlar, el aletleri, kablolar) deneyi yaptıracak olan öğretim elemanından sayılarak teslim alınacaktır. Deney sonunda aynı malzeme eksiksiz olarak geri verilecektir.

 Gruplar, kaybettikleri veya zarar verdikleri malzemenin yerine yenisini koymak zorundadır.

Bu nedenle deney süresince başka grupların malzemelerini almayınız ve kendi malzemelerinizi başka gruplara vermeyiniz.

 Diğer grupları rahatsız etmemek ve daha olumlu bir çalışma ortamı sağlamak için laboratuvarda mümkün olduğu kadar sessiz çalışınız.

DENEYLER YAPILIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR

 Devreleri kurarken gerilim kaynağı mutlaka kapalı olmalıdır.

 Devreye gerilim verilmeden önce yapılan bağlantıların doğruluğu kontrol edilmeli.

 Devrelerin besleme ve toprak hatları doğru olarak bağlandı mı?

 Besleme gerilimi ve toprak hattı arasında kısa devre oluşabilir mi?

 Çıkış olan bir hatta yanlışlıkla giriş işareti uygulanmış olabilir mi?

 Çıkışlar yanlışlıkla kısa devre edilmiş olabilir mi?

 Bağlantılar, deneyde istenen işlemi gerçekleştirmek üzere doğru olarak yapıldı mı?

 Tüm bağlantıların doğruluğundan emin olduktan sonra devreye besleme gerilimi verilmeli.

 Eğer devre beklendiği gibi çalışmıyorsa hemen besleme gerilimi kapatılarak devre kontrol edilmeli. Kontrol işleminde 2. maddede belirtilen noktalara dikkat edilmeli.

 Doğru çalıştığından şüphe edilen elemanların devre ile bağlantıları kesilmeli ve bu elemanlar ayrı olarak test edilmelidir.

 Devre üzerinde değişiklik yaparken (eleman ekleme/çıkarma, bağlantı değiştirme) gerilim kaynağı mutlaka kapalı olmalıdır.

 Tüm uğraşılara rağmen hata bulunamıyorsa laboratuvarda görevli öğretim elemanında yardım istenmelidir.

3

MALZEME LİSTESİ

Deney 1

Direnç : 1x 1kΩ, 1x 100kΩ, 1x330Ω Deney 2

Diyot: 1x1N4001, 1x1N4148, 1xAA119, 1xLED ve 1x5.6V zener Direnç: 1x1kΩ Deney 3

Transistör : 1xBC 237 Diyot : 1x1N4001 ya da 1N4148 Direnç : 1x1kΩ,1x33kΩ Deney 4

LDR, NTC ve PTC

MOSFET: 1xBS108 N-Kanal (Kanal Oluşturmalı) ya da muadili Diyot : 1x1N4001 Direnç : 1x1kΩ

Deney 5

Direnç : 1x330Ω - 1x1kΩ - 1x100kΩ - 1x100kΩ POT Kondansatör : 1x220μf Transistör : 1x BC 237 Sarf : 1xLED – 1xLDR – 1xNTC (1kΩ ~10kΩ) veya PTC MOSFET : 1xBS108 ya da BSN254

Deney 6

Transistör : 1x BC237 Kondansatör : 2x10μf, 1x470μf, 1x1nf Direnç : 1x82kΩ, 1x8.2kΩ, 1x1kΩ, 1x3.3kΩ, 1x12kΩ

Deney 7

Bobin, Direnç : 1x220Ω, 1x1kΩ, 1x10kΩ, 1x360kΩ, 1x1MΩ Deney 8

Transistör : 1xBC237, 1xDB135, 1xBD136 Diyot : 2x1N4001

Direnç : 2x110kΩ, 2x10kΩ, 2x1,5kΩ, 1x24Ω, 4x120Ω, 2x1,2kΩ, 1x2,2kΩ Kondansatör : 2x1μf, 1x4.7μf, 2x12 transformatör - Ses transformatörü

Bütün Deneylerde Kullanılacak Malzemeler:

Multimetre, Breadboard, 10 adet Çift Taraflı Krokodil.

Gerekli Laboratuar Cihazları

NOT:

4

DENEY 1: DİRENÇ KARAKTERİSTİKLERİ

Bu deneyde, ilk önce renkleri bilinen direnç grubu için direnç değeri hesaplanacak ve daha sonra da ölçü aleti ile ölçülecektir. Daha sonra ise verilen seri ve paralel bağlı rezistif devreler için eşdeğer direnç ve bu değerine bağlı olarak DC gerilim kaynağından çekilen akım dijital multimetre ile ölçülecektir. Ölçülen değerler neticesinde her bir devre için akımının ’e göre değişim grafikleri çizdirilecektir.

1) Aşağıda verilen dirençler için önce renkler yardımı ile değer aralığını, daha sonra da ölçü aleti yardımı ile direnç değerini bulunuz…

(1) (2) (3) (4) (5) Şekil 1.8. Çeşitli renklerde direnç grubu

Hesaplanan direnç değer aralığı Ölçülen direnç değeri:

Direnç 1 Direnç 2 Direnç 3 Direnç 4 Direnç 5

2) Aşağıda verilen direnç değerleri için uygun renk bandlarını bulunuz…

Direnç Değerleri

RENKLER

A B C D

470 ± 10%

1000 ± 5%

220 ± 20%

330 ± 10%

3) Aşağıda verilen renklere göre direnç değerlerini hesaplayınız…

RENKLER Direnç

Değeri

A B C D

Kırmızı Siyah Kırmızı Gümüş

Kahverengi Siyah Kırmızı Altın

Sarı Mor Kahverengi Altın

Kahverengi Siyah Turuncu Gümüş

5

4) Aşağıda verilen seri ve paralel direnç grupları için eşdeğer direnci, ölçü aleti yardımı ile bulunuz…

Seri R_eş ;………. Paralel R_eş ;……….

5) Aşağıda verilen devrelerdeki eşdeğer dirençleri ve kaynaktan çekilen akımlarını hesaplayınız. Elde ettiğiniz sonuçlara göre Tablo 1’deki ilgili yerleri doldurunuz. Tüm devreler için V ve k değerlerini kullanınız.

(a) (b) Şekil 1.9. Dirençlerin Seri (a) ve Paralel (b) bağlanması

Tablo 1.2. Seri bağlantı devreleri için teorik ve ölçme sonucu elde edilen ve değerleri.

Seri Bağlantı Devresi

Teorik Ölçülen

(k) (mA) (k) (mA) 1 direnç

2 direnç 3 direnç 4 direnç 5 direnç

Daha sonra Tablo 1.2 ve Tablo 1.3’deki verileri kullanarak aşağıdaki grafikleri çiziniz. Teorik ve ölçüm sonuçları arasında farklılık varsa olası sebeplerini tartışınız.

6

Seri Bağlantı Teorik Sonuçlar Seri Bağlantı Ölçüm Sonuçları

0 Re (k)

Is (mA)

0 Re (k)

Is (mA)

Tablo 1.3. Paralel bağlantı devreleri için teorik ve ölçme sonucu elde edilen ve değerleri.

Paralel Bağlantı Devresi Teorik Simülasyon

(k) (mA) (k) (mA) 1 direnç

2 direnç 3 direnç 4 direnç 5 direnç

Paralel Bağlantı Teorik Sonuçlar Paralel Bağlantı Ölçüm Sonuçları

0 Re (k)

Is (mA)

0 Re (k)

Is (mA)