İLKYARDIM
HASTA –YARALI
TAŞIMA TEKNİKLERİ
OMÜ SHMYO
Öğr. Gör. Dr. GÜRSEL AK GÜVEN
HASTA YARALI
TAŞIMA TEKNİKLERİ
•
TAŞIMA TEKNİKLERİ•
RENTEK MANEVRASI•
KISA MESAFEDE SÜRATLİ TAŞIMA TEKNİKLERİ•
SEDYE İLE TAŞIMA TEKNİKLERİHasta Ya Da Yaralının
Taşınmasında Uyulması Gereken Genel Kurallar
• Hasta ya da yaralıya yakın mesafede çalışılmalıdır.
• Daha uzun ve kuvvetli kas grupları (kol, bacak kasları) kullanılmalıdır.
• Sırt gerginliğini korumak için dizler ve kalça bükülmelidir (Belin bükülmesi omurilik yaralanma riskini artırabilir.).
• Ayaklardan biri diğerinden biraz öne yerleştirilerek yerden destek almak için her iki ayak da kullanılmalıdır.
• Kalkarken ağırlık kalça kaslanna verilerek dizler en uygun biçimde doðrultulmalıdır.
TAŞIMA TEKNİKLERİ
A.ACİL TAŞIMA TEKNİKLERİ
Acil taşıma; yangın patlama ve olası kaza tehlikesi
durumunda hasta ya da yaralıların güvenlik sağlamak amacıyla en kısa sürede olay yerinden uygun tekniklerle uzaklaştırılmasıdır.
1.HASTA YA DA YARALININ SÜRÜKLENMESİ
DAR ALANLARDAN SÜRÜKLEYEREK TAŞIMA
Dar basık ve geçiş güçlüğü olan yerlerden çıkarmalarda Yaralanmaya neden olmamak için seçilecek bir yöntemdir.
AYAK BİLEKLERİNDEN TUTARAK SÜRÜKLEME
• Yüzey düz başın yere çarpma riski yoksa hasta ya da yaralı baş boyun gövde ekseni düz olacak şekilde
sürüklenir.
KOLTUK ALTINDAN TUTARAK SÜRÜKLEME
• Yüzey ayaklardan sürüklemeye uygun değil ve
sürüklememiz gerekiyorsa kişi koltuk altlarından tutulup baş kollarla desteklenerek sert boyun hareketlerini
önlemek suretiyle dikkatlice sürüklenir.
2.Araç İçindeki Yaralıyı Taşıma Tekniği
(Rentek Manevrası)
• Rentek manevrası:
Araçta olasılığı olması ya da olay yeri güvenliğinin sağlanamaması ve yaralının solunum durması nedeniyle temel yaşam desteği uygulaması gerekmesi halinde acilen araçtan çıkarılmasında uygulanan tekniktir.RENTEK MANEVRASI UYGULAMA
• Kaza ortamı değerlendirilir olay
yeri güvenlik önlemleri alınır çevre ve kendi güvenliğimiz sağlanır
Hasta ya da yaralının omuzlarına dokunularak iyi misin? Şeklinde
sorular sorularak bilinç kontrolü yapılır. Çevre de birileri varsa
112’yi araması istenir.
• Hasta ya da yaralının bilinci yok ise göğüs hareketleri izlenerek solunumun olup
olmadığı kontrol edilir.
Solunum yok ise hasta ya da yaralının araçtan çıkarılmasına
karar verilir.
• Hasta ya da yaralıya yan taraftan yaklaşılır ve bir elle ilkyardımcıya yakın el yaralının karşı taraftaki koltuk altından geçirilerek kavranır diğer elle de yaralının çenesi hafif hareketle tutulup boyun sabitlenir.
Hasta ya da yaralının baş-boyun gövde bütünlüğü korunarak bir
seferde yaralı araçtan çıkarılır ve yavaşça yere ya da önceden hazırlanmış sedye vb. üzerine yatırılır.
KISA MESAFEDE SÜRATLİ TAŞIMA TEKNİKLERİ
• Tek İlk yardımcı ile Taşıma Teknikleri;
1) KUCAKTA TAŞIMA
• Travması olmayan, bilinci açık çocuklar ve hafif kilodaki yetişkinler için kullanılır.
• 2) SIRTTA TAŞIMA
• Bilinci açık hastaları taşımada kullanılır, kol kuvvetine ihtiyaç
yoktur.
• 3) İLK YARDIMCININ
OMUZUNDAN DESTEK ALMA
•
Hafif yaralı, yürüyebilen hasta ya da yaralıların taşımasında kullanılır.• Yaralı bir kolunu ilk yardımcının koluna dolayıp, destek verir. İlk yardımcı boşta kalan kolu ile yaralının belini tutarak destek olur.
4) OMUZDA TAŞIMA (İTFAİYECİ YÖNTEMİ)
Yürüyemeyen ya da bilinci kapalı olan kişiler için kullanılır.
İlk yardımcının bir 2 kolu boşta olacağından merdiven ya da bir yerden kolaylıkla destek alabilir.
İki İlk yardımcı ile Taşıma Teknikleri
1) ELLER ÜZERİNDE TAŞIMA (ALTIN BEŞİK YÖNTEMİ);
• Hasta ya da yaralının ciddi bir yaralanması
yoksa ve yardım edebiliyorsa iki, üç ya da
dört elle altın beşik yapılarak taşınabilir.
• 2) KOLLAR VE BACAKLARDAN TUTARAK TAŞIMA
• Hasta ya da yaralı bir yerden kaldırılarak hemen baþka bir yere aktarılacaksa kullanılır.
• Birinci ilk yardımcı sırtı hasta ya da yaralıya dönük olarak bacakları arasına çömelir ve elleri ile bacaklarını diz
altından kavrar, İkinci ilk yardımcı, baş tarafında geçerek kolları ile onun koltuk altından kavrar. Bu şekilde
kaldırarak taşırlar.
• 3) SANDALYE İLE TAŞIMA
• Hasta ya da yaralının bilinçli olması gereklidir. Özellikle merdiven inip çıkarken kullanışlı bir yöntemdir.
3) SEDYE İLE TAŞIMA TEKNİKLERİ
• Hasta yada yaralıyı sedye üzerine yerleştirme teknikleri
• 1.KAŞIK TEKNİĞİ
• Hasta ya da yaraliya yalnızca bir taraftan ulaşıldığı durumda uygulanır.
• 1. ilk yardımcı baş ve omuzdan,
• 2. ilk yardımcı sırtın alt kısmı ve uyluktan,
• 3. ilk yardımcı diz ve bilekten kavrar.
• Baştaki ilk yardimcinin komutuyla hasta ya da yaralı dizler üzerine yerleştirilir.
• Komutla tek hamlede ayağa kalkılır ve hasta ya da yaraliyi ilk yardımcılar tek komutla göğüslerine doğru çevirirler.
• Komutla sedyeye yerleştirirler
• 2.KÖPRÜ TEKNİĞİ
• Hasta ya da yaralıya her iki taraftan ulaşıldığı durumda uygulanır.
• 1.ilk yardımcı başı kavrayacak şekilde omuz ve
enseden,2. ilk yardımcı kalçalarından,3.ilk yardımcı bacak ve dizlerinin altından kavrar.
• 1.ilk yardımcı kaldır komutuyla 4.ilk yardımcı sedyeyi yerleştirir.
• 3.KARŞILIKLI DURARAK KALDIRMA TEKNİĞİ
• Karşılıklı durarak kaldırma tekniği omurilik
yaralanması şüphesi olduğu durumlarda uygulanır.
• İki ilk yardımcı hasta ya da yaralının göğüs
hizasında 3. ilk yardımcı hasta ya da yaralının dizi hizasına diz çöker.
• Hasta ya da yaralının kolları göğüs hizasında
birleştirilir.
• Baş kısımdaki ilk yardımcılar baş boyun gövde hizasını koruyarak ellerini sırta yerleştirilir.
• Diz kısmındaki ilk yardımcı dizden ve bilekten kavrar
• Komutla hasta ya da yaralı düz olarak kaldırılıp sedyeye alınır.
Sedye ile taşımada genel kurallar
• Hasta ya da yaralı battaniye, çarşaf vb. malzemelerle sarılmalıdır.
• Düşmesini önlemek için hasta ya da yaralı sedyeye bağlanmalıdır.
• Hasta ya da yaralının başı gidiş yönünde olmalıdır.
• Sedye daima yatay konumda olmalıdır.
• Öndeki ilk yardımcı sağ , arkadaki ilk yardımcı sol ayağı ile yürümeye başlamalıdır.
• Daima sedye hareketlerini yönlendiren bir sorumlu olmalı ve komut vermelidir.
• Güçlü olan ilk yardımcı baş kısımda olmalıdır.
• Battaniye ile sedye yapma durumunda ; battaniye 4 kişi tarafından hasta ya da yaralının altına yerleştirip
karşılıklı tutarak kaldırılmalıdır.
3) Sedye İle Taşıma Teknikleri
• Hasta yada yaralıyı sedye üzerine yerleştirme teknikleri
• 1.KAŞIK TEKNİĞİ
• Hasta ya da yaraliya yalnızca bir taraftan ulaşıldığı durumda uygulanır.
• 1. ilk yardımcı baş ve omuzdan,
• 2. ilk yardımcı sırtın alt kısmı ve uyluktan,
• 3. ilk yardımcı diz ve bilekten kavrar.
• Baştaki ilk yardımcının komutuyla hasta ya da yaralı dizler üzerine yerleştirilir. Komutla tek hamlede ayağa kalkılır ve hasta ya da yaralıyı ilk yardımcılar tek
komutla göğüslerine doğru çevirirler.
• Komutla sedyeye yerleştirirler
• 2.KÖPRÜ TEKNİĞİ
• Hasta ya da yaralıya her iki taraftan ulaşıldığı durumda uygulanır.
• 1.ilk yardımcı başı kavrayacak şekilde omuz ve
enseden,2. ilk yardımcı kalçalarından,3.ilk yardımcı bacak ve dizlerinin altından kavrar.
• 1.ilk yardımcı kaldır komutuyla 4.ilk yardımcı sedyeyi
yerleştirir.
• 3.KARŞILIKLI DURARAK KALDIRMA TEKNİĞİ
• Karşılıklı durarak kaldırma tekniği omurilik
yaralanması şüphesi olduğu durumlarda uygulanır.
• İki ilk yardımcı hasta ya da yaralının göğüs
hizasında 3. ilk yardımcı hasta ya da yaralının dizi hizasına diz çöker.
• Hasta ya da yaralının kolları göğüs hizasında birleştirilir.
• Baş kısımdaki ilk yardımcılar baş boyun gövde hizasını koruyarak ellerini sırta yerleştirilir.
• Diz kısmındaki ilk yardımcı dizden ve bilekten kavrar
• Komutla hasta ya da yaralı düz olarak kaldırılıp
sedyeye alınır.
Sedye ile taşımada genel kurallar
• Hasta ya da yaralı battaniye, çarşaf vb.
malzemelerle sarılmalıdır.
• Düşmesini önlemek için hasta ya da yaralı sedyeye bağlanmalıdır.
• Hasta ya da yaralının başı gidiş yönünde olmalıdır.
• Sedye daima yatay konumda olmalıdır.
• Öndeki ilk yardımcı sağ , arkadaki ilk yardımcı sol ayağı ile yürümeye başlamalıdır.
• Daima sedye hareketlerini yönlendiren bir sorumlu olmalı ve komut vermelidir.
• Güçlü olan ilk yardımcı baş kısımda olmalıdır.
• Battaniye ile sedye yapma durumunda ; battaniye 4
kişi tarafından hasta ya da yaralının altına yerleştirip
karşılıklı tutarak kaldırılmalıdır.
KAYNAKLAR
6. Kızılay İlk Yardım El Kitabı, 2018.
7. MEGEP Ortaöğretim Projesi,İlkyardım Temel İlkeleri, ANKARA 2010
