• Sonuç bulunamadı

DEĞERLER EĞİTİMİ Kemal Özcan

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "DEĞERLER EĞİTİMİ Kemal Özcan"

Copied!
19
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

DEĞERLER EĞİTİMİ

Kemal Özcan

(2)

OKUL ÖNCESİ EĞİTİMDE DEĞERLER

(3)

Değerleri çocuklara aktaran iki ana sosyal kurum aile ve okuldur.

Bireyler, toplum ve insanlık değerlere saygı duyar ve onları fark ederse uyum ve barış içinde yaşayabilir ve varlığını sürdürebilir.

Davranışlarımıza rehberlik eden inanç ve kurallar olarak

tanımlanan değerler bireylerin düşünme tarzını

oluşturmasını, dünyayı anlamasını ve sosyal çevrede

meydana gelen gelişmeleri anlamlandırmasına yardım

ederler

(4)

Değerler birçok kurum ve şahıs tarafından nesilden nesile aktarılmaktadır. İnsanın doğup büyüdüğü, bakıldığı ve korunduğu ilk sosyal yapı olan aile değerleri nesilden nesile aktaran ve çocukları toplumdaki hayatına hazırlayan en temel kurumdur

Ayrıca anaokulu da çocuğun gelişimi için önemlidir. Okul

öncesi çocukları sosyalleşir ve kendilerinden beklenen

toplumsal değerleri, tutum ve davranışları edinmeye başlar. Bu

dönemde çocuklar ebeveynlerinin ve öğretmenlerinin

davranışlarını taklit ederler ve onları model olarak alırlar.

(5)

Bazı araştırmacılar değerler eğitiminin okul öncesi yıllarında başlaması gerektiğini çünkü bunun hoşgörülü ve sorumlu bir toplum için önemli olduğunu öne sürmüşlerdir.

Bilişsel gelişim ile ilgili olarak ahlakı gelişimi araştıran ilk önemli bilim adamları arasında Piaget ve Kohlberg yer alır.

Piaget’e göre çocuklar ahlak anlayışlarını yetişkinlerin etkisi altında oluştururlar.

Kohlberg de çocukların ahlaki düşüncelerinin aşamalar halinde

geliştiğini ve çocukların kendi kişisel ve öznel ahlak sistemlerini

13 yaşına geldiklerinde oluşturduğuna inanmıştır.

(6)

Hem Piaget hem de Kohlberg ahlak eğitiminin okul öncesi evresinde başlaması gerektiğini önermiştir.

Kohlberg çocukların ahlaki değerleri ahlaki ikilemlerle öğrenmeleri gerektiğine ve öğretmenlerin ahlaki eğitimde hayati rol oynadıklarına inanmıştır.

Öğretmenler iyi model olmalıdır ve çocuklara yaratıcı

yollarla öğretmelidir, çocuklara ahlaki konuları yapıcı bir

şekilde keşfetmeleri için ortam sağlamalıdır çünkü

çocuklar kolay etkilenirler ve beğendikleri insanları

takdir ederler

(7)

Kohlberg'in ahlaki gelişim teorisi hala A.B.D.'de ve bazı Avrupa ülkelerinde ahlaki eğitimi planlamanın temelini temsil eder.

Alpoge (2011), okul öncesi dönemde değerleri edinen

çocukların daha fazla özgüvene sahip olduğunu, karar

verebildiklerini, problemlerini çözebildiklerini ve bu

durumun onların daha mutlu bireyler olmasına yardımcı

olduğunu ileri sürmektedir.

(8)

Kroflič erken çocukluk döneminde ahlaki eğitimin özel bir önemi olduğunu söylemiştir çünkü okul öncesi çocukları ahlaki eylemler için çok önemli olan bazı özellikleri bu dönemde geliştirler.

Ayrıca Jarc(2014) üç yıldan altı yıla kadar okul öncesi

çocuklarının karakter ve davranış gelişimine son derece

duyarlı olduğunu belirtmektedir

(9)

Montessori anaokulları diğer çocukların çalışmalarına

saygı duymayı ve istedikleri nesneyi alana kadar

beklemeyi çocuklara öğretir. Bu, çocuğun değişim ve

adaptasyonunu ve toplumsal yaşamının başlangıcını

temsil eder. Toplum bireysel isteklere değil, bekleme,

sabır, geri çekilme, disiplin gerektiren çeşitli etkinliklere

bağlıdır (Montessori, 2011) .

(10)

Türkiye'de okul öncesi eğitiminde değerler eğitimine yönelik çalışmaların her ne kadar son yıllarda artış gösterdiği görülse de okul öncesi eğitiminde değerler eğitiminin önemi düşünüldüğünde bu çalışmaların yeterli sayıda olmadığı söylenebilir. Alanyazındaki çalışmalar incelendiğinde; okul öncesi dönemdeki çocuklar için geliştirilmiş değerler eğitimi programının

çocukların sosyal ve duygusal gelişimlerine etkisini inceleyen çalışmalara (Dereli İman, 2014; Öztürk Samur, 2011), 2013 okul öncesi eğitim

programında yer alan kazanım ve göstergeleri değerler eğitimi açısından inceleyen bir çalışmaya (Aral ve Kadan, 2018) ve okul öncesi

öğretmenlerinin okul öncesi eğitim programındaki değerler eğitimine ilişkin görüşlerinin incelendiği nitel çalışmalara (Erkuş, 2012; Karakaş, 2015; Ogelman ve Sarıkaya, 2015; Pekdoğan ve Korkmaz, 2017; Uzun ve Köse, 2012; Yuvacı, Şafak ve Şirin, 2013) ulaşılmıştır.

(11)

Okul öncesi öğretmenlerin değerler eğitimi ile öğrencilerde; sevgi,

yardımseverlik, dürüstlük, sorumluluk gibi "İyilikseverlik" kategorisinde bulunan değerlerin ve saygı, hoşgörü gibi "Evrensellik kategorisinde

bulunan değerlerin geliştiğini düşündükleri sonucuna ulaşılmıştır.

Okul öncesi öğretmenlerin öğrencilerde geliştiklerini düşündükleri değerler arasında Schwartz’ın sınıflandırmasında bulunan "Güç" ve

"Başarı" kategorilerine giren değer bulunmamaktadır

(12)

Okul öncesi öğretmenlerin değerler eğitimi ile öğrencilere kazandırmakta zorlandıkları değerler incelendiğinde, öğretmenlerin empati, paylaşma, sorumluluk, güzel ahlak gibi "İyilikseverlik" kategorisinde bulunan

değerler ile saygı, adalet gibi "Evrensellik" kategorisinde bulunan değerleri öğretirken zorlandıklarını düşündükleri sonucuna ulaşılmıştır.

(13)

Okul öncesi öğretmenlerinin öğretirken zorlandıkları değerler arasında Schwartz'ın değerler sınıflandırmasında bulunan on sınıflandırmadan

"Hazcılık", "Uyarılım", "Güç" ve "Başarı" kategorilerine giren değerler bulunmazken, öğretmenlerin bir kısmı ise kazandırmakta zorlandıkları değer olmadığını düşünmektedirler.

(14)

Öğretmenlerin değerleri kazandırırken zorlanma nedenleri ile ilgili ifadelerinden bazıları şunlardır:

Yardımseverlik: Aile kimseye yardım etmeyip kendi çıkarları için çalışıyorsa, öğrencide de bu değer gelişmiyor.

(15)

Sorumluluk: Okulda öğrencinin sorumluluk kazanması için kendi

ayakkabısını bağlama vb. sorumluluklar verilirken, aile öğrenciden bu davranışı beklemiyor. Aile ve öğretmenin farklı tutum sergilemesi

öğrencinin bu değeri kazanmasını zorlaştırıyor.

(16)

Dürüstlük: Öğrenciler çok geniş hayal gücüne sahip olduğu için bazen gerçek ile hayali ayırt edemeyebiliyorlar. Bu da öğrencide dürüstlük değerinin gelişmesini zorlaştırıyor.

(17)

Sabır: Öğrenciler yaşları itibarıyla bir şey istediklerinde hemen olsun istiyorlar, sabretmekte zorlanıyor, bu da sabır değerini öğretmeyi

zorlaştırıyor. .

(18)

Okul Öncesinde ve İlkokul Döneminde Değerler Eğitimi, Ed. Sevcan YAĞAN GÜDER, Eğiten KitapDuyusal Davranış Eğitimi, Hasan BACANLI, Nobel Yayın DağıtımDeğerler Eğitimi, Mehtap ÜÇÜNCÜ, Şermin KÜTÜKÇÜ, İzgeYayıncılık.

Karakter Eğitimi, Pegem Akademi, ed. Bayram ÖZEL

Ebru Bakaç , Toplumsal Değerlere Yönelik Algı Ölçeği: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması , Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi Journal of Research in Education and Teaching Kasım 2013 Cilt:2 Sayı:4 Makale No:33 ISSN: 2146-9199

Mehmet YAZICI, Değerler Ve Toplumsal Yapıda Sosyal Değerlerin Yeri , Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Fırat University Journal of Social Science Cilt: 24, Sayı: 1, Sayfa: 209-223, ELAZIĞ-2014

Prof. Dr. Selahiddin Öğülmüş Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ders Notları,

Vedat AKTEPE , Mustafa TAHİROĞLU, Değerler Eğitimi Yaklaşımları Ve Etkinlik Örnekleri Values Educatıon Approaches And Sample Actıvıtıes, International Journal of Social Science doi number:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2941 Number: 42 , p. 361- 384, Winter III 2016

OKUL ÖNCESİ ÇOCUKLAR İÇİN ETİK DEĞERLER: ARAŞTIRMA ÇALIŞMASI

(Marinko Irena, Marinko Jurij, Istenič Vesna, Alič Cirila, Benec Čuk Ema, Burjek Janja, Emeršič Metod, Ipavec Nina, Jerina Martina, Kržič Katarina, Le Roux Neža, Nidorfer Anja, Opeka Tina, Rezan Gültekin Rabia, Slakan Urška, Ünlükahraman Güllü, Zori Nalan, Zrimšek Pavlina tarafından hazırlanmıştır)

Kozikoğlu, İ. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin değerler eğitimine ilişkin tutum ve görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2698-2720.

Kübra KUZU JAFARI , Muammer DEMİREL, Okul Öncesi Öğretmenlerin Değerler Eğitimi Hakkındaki Görüşleri, Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi International Journal of Early Childhood Education Studies Şubat 2019 Cilt: 4 Sayı:1

http://etwinningonline.eba.gov.tr/wp-content/uploads/2019/09/De%C4%9Ferler-E%C4%9Fitimi-Nedir_.pdf http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/34/39/749197/dosyalar/2015_02/09093609_degerleregitimi.pdf

Kaynaklar

(19)

DERS SONU

Referanslar

Benzer Belgeler

Bu çalışmanın amacı; okul öncesi çağdaki 3 ile 6 yaş arasındaki çocukların internet kullanım alışkanlıklarını, bu alışkanlıkların neden olduğu etkileri ve

(RSPH) ve The Young Health Movement (YHM) adlı kuruluşlar tarafından yapılan #StatusOfMind adlı araştırmaya göre Instagram ve Snapchat gençlerin ruh sağlığına en çok

Aşkî’nin Heft Peyker’inde yer alan deyimlerin bir kısmı Nizâmî’nin eserinden direkt olarak Türkçeye çevrilmiş bir kısmı da orijinal eserde tespit edilememiştir.. 2

Yumurtacı tavuk rasyonlarına farklı seviyelerde ilave edilen B’nin yumurta sarısı lipid bileşiminde polarlipid, hidrokarbon+ kolesterol esteri ve serbest yağ

Etkinlik Adı: Vücudumuzdan Çıkan Sesleri Dinleyelim Kavramlar: Yüksek - Alçak.. Desteklediği Gelişim Alanı/Alanları: Dil Gelişimi ve Motor Gelişim Kullanılan Materyaller:

Duyuşsal boyut da insanların davranışlarının altında yatan duyguları kapsamaktadır (Gül, 2013).Bean, (1990),eğitimin duyuşsal boyutunun toplumsal ve kişisel gelişimle

Sınıf panolarına ayın değeri ile ilgili yazı, afiş, güzel söz, karikatür… gibi materyaller asılabilir.. Sınıflarda değerler drama olarak

dediğiniz anda değer üzerinde düşünmemeyi değer bulmuşsunuz demektir. Yani, değerden kaçış yoktur.. Değer kavramının yukarıda belirtildiği gibi, birçok alanda