Ama.;: Perforan travmalarda endoftalmi risk fakt6rlerini belirlemek.

(1)

T. Oft. Gaz. 30,669-673,2000

Perforan Goz Y aralanmalari ve Endoftalmi

Feray Kor; (*), Emine Sen(**), Pmar Ozdal (*), Pmar Demirbay (*), Sebnem Kargz (*), Mehmet Yasin Teke (* ), Serap Ortar; (* ), Esin Fzrat (**)

OZET

Ama.;: Perforan travmalarda endoftalmi risk fakt6rlerini belirlemek.

Yontem: Be§ y1lhk bir periyotta SSK Ankara goz hastahklan merkezine perforan travma tams1 ile miiracaat eden ve en az 6 ay takib edilebilen veya endoftalmi sonucu eviserasyona gi- den 97 olgunun 97 goziine ait kay1tlar retrospektif olarak incelendi. Olgular endoftalmi geli§me- yenler (Grup 1=73 olgu) ve geli§enler (Grup II=24 olgu) olmak iizere iki gruba aynlarak klinik ozellikleri incelendi.

Sonu.;Iar: ilk muayenede sadece l§lk hissi diizeyinde gorme seviyesi olmas1(p<O.OOO), sis- temik antibiotik tedavisinde 24 saatten fazla gecikme olmas1 (p<0.05), primer onar1mda 24 saat- ten fazla gecikme olmas1 (p<0.05), perforasyonun arka segmenti ilgilendirmesi (p<O.OOO) ve intraokiiler yabanc1 cisim bulunmas1 (p<0.05) endoftalmi geli§mesi as:lSlndan istatistiksel deger- de onemli risk faktorleri olarak belirlendi.

Tarti§ma: Klinik endoftalmi bulgular1 olmasa bile belirtilen risk faktorleri olan olgular endoftalmi riskinin anlamh derecede artt1g1 dikkate almarak tedavi planlanmas1 onerilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Perforan travma, endoftalmi

SUMMARY

Perforating Eye Trauma and Endophthalmitis

Aim: To determine risk factors that may lead to endophthalmitis development after penet- rating eye trauma.

Method: Data related to 97 eyes of the 97 patients that had perforating eye trauma and fol- lowed at least 6 months or eviscerated because of endophthalmitis in SSK Ankara Eye Hospi- tal in the last 5 year period were gathered retrospectively.Clinical findings were compared after dividing patients into two groups as cases who had no endophthalmitis (Group 1=73) and cases who had endophthalmitis (groupii=24)

Results: Light perception only in the first examination (p<O.OOO),delay in systemic antibio- tic treatment (p<0.05), delay in primary repair (p<0.05), involvement of posterior segment in perforation (p<O.OOO), existance of intraocular foreign body (p<0.05) were found statistically important risk factors in the development of endophthalmitis after perforating eye trauma.

Discussion: Cases having these risk factors though they don't have any endophthalmitis findings yet may be considered as high risk cases and their therapy should be planned accor- dingly

Key Words: Perforating eye trauma, endophthalmitis.

(*) Ankara SSK Goz Hastahklar1 Merkezi ve Goz Bankas1, Uzm. Dr.

(**) Ankara SSK Goz Hastahklar1 Merkezi ve Goz Bankas1 Asist. Dr.

(***) Ankara SSK Goz Hastahklar1 Merkezi ve Goz Bankas1 ~efi, Do9. Dr.

Mecmuaya Geli§ Tarihi: 01.06.2000 Kabul Tarihi: 04.07.2000

(2)

GiRi~

Perforan gi::iz travmalan ciddi gi::irme kayb1 ile sonuglanan ve oldukga s1k izlenen acil durumlard1r.

Perforan travmada gi::irsel prognoz travma s1rasmda olu§an intraoktiler hasar ve sonrasmda uygulanan te- daviler ve zamanlamasma baghd1r (1-7). Perforan travma gegiren olgularda %2.4 ile %30 arasmda degi§en endoftalmi geli§imi bildirilmektedir (5,8-10). Bu ara§- tlrmada perforan travma gegirmi§ bir grup olguda endoftalmi insidans1 ve endoftalmi geli§en olgulan diger- lerinden ay1ran i::izellikler belirlenmeye gab§Ilarak endoftalmi geli§imine yi::inelik daha haz1rhkb olmak amaglan- mi§tlr.

MATERYAL ve METOD

Ankara SSK Gi::iz Hastahklan Merkezi'nde 1995- 2000 y1llan arasmda perforan gi::iz travmas1 veya perforan yaralanma ve sekonder endoftalmi tamlan ile kabul edilen primer onanm yap1hp en az 6 ay takip edilebilen veya endoftalmi sonras1 eviserasyona giden 97 olgunun 97 gi::izti retrospektif olarak incelendi. 24 olguda perforan travma sonras1 klinik i::izellikler dikkate almarak endoftalmi tams1 kondu. Bu olgulann 11 'in de (%45) ( +) vitreus humor veya aki::iz humor ktilttirleri tamy1 destek- ledi. Olgular endoftalmi geli§tirmeyenler (l.grup=73 olgu) ve endoftalmi geli§tirenler (2.grup=24)olmak tizere iki gruba aynlarak gruplar ya§ ortalamas1 , cinsiyet dag1- hm1, ilk muayenede tesbit edilen gi::irme seviyesi, perforasyon yeri, ilk sistemik antibiotik tedavisi ve primer onanm zamanlamas1, intraoktiler yabanc1 cisim varhg1 (iOYC), lokalizasyonu ve g1kart1lma zamanlamas1 agi- smdan kar§Ila§tinlarak endoftalmi olu§umunda etkili olabilecek risk fakti::irleri belirlenmeye gah§Ild1. istatistiksel analizler student t testi, ki-kare testi ve fisherin kesin ki-kare testi ile yaplld1.

BULGULAR

Ara§tlrma grubunda 24 olguda (%25) endoftalmi geli§tigi izlendi.Endoftalmi geli§meyen 1. Grupta 73 olgunun 11 'I kadm 62'si erkek olup ya§ ortalamas1 23.60 (± 17 .59), endoftalmi geli§en 24 olgunun ise 4'ti kadm 20'si erkek olup ya§ ortalamas1 25.91(±14.77) olarak bulundu. Gruplar arasmda ya§ ortalams1 (student t testi;

p>0.05) ve cinsiyet dag1hm1 (x2; p>0.05) ag1smdan fark bulunmad1. Endoftalmi geli§en 24 olgunun 13 tinde ilk muayenede gi::irme keskinligi sadece I§Ik hissi dtizeyinde iken endoftalmi geli§meyen 73 olgunun sadece 8 inde bu dtizeyde idi ve ilk muayenede sadece l§lk hissi endoftalmi geli§imi ag1smdan i::inemli bir risk fakti::irti olarak belirlendi (x2; p<O.OOO) Olgular ilk muayenedeki

gi::irme seviyelerine gore grupland1gmda; sadece l§lk persepsiyonu olan 21 olgunun 13'tinde, el hareketlerini farkedebilen 37 olgunun 6'smda, metreden parmak sa- yabilen 24 olgunun 4'tinde ve 0.1 ve tizerinde gi::irebilen 15 olgunun 1'inde endoftalmi geli§imi izlendi Ve sadece I§lk persepsiyonu dtizeyinde gi::irme seviyesi tespit edildiginde endoftalmi insidansmm anlamh derecede artt1g1 istatiksel olarak gi::isterildi. (x2 p<O.OOO) Endof- talmi geli§en ve geli§meyen olgular primer onanm ve profilaktik antibiotik tedavisi ilk 24 saatte yapllan ve yapllamayan olmak tizere iki gruba aynlarak tedavide gecikmenin endoftalmi geli§iminde rolti ara§tlnldl.

Endoftalmi geli§meyen 73 olgunun 16'smda endoftalmi geli§en 24 olgunun ise 12'sinde 24 saatten fazla tedavi gecikmesi saptand1. Tedavide gecikmenin endoftalmi geli§imi ag1Slndan i::inemli bir risk fakti::irti oldugu belirlendi (x2; P<0.05) Gruplar perforasyonun yeri agi- smdan sadece i::in segmenti igeren perforasyonlar ve sadece arka veya i::in ve arka segmenti birlikte igeren perforasyonlar olarak iki grup halinde incelendi. Endof- talmi geli§meyen 73 olgunun 19'unda, endoftalmi geli§en 24 olgunun ise 21 'inde sadece arka veya i::in ve arka segmenti igeren perforasyonlar izlendi. Perforas- yonun arka segmenti igermesi de endoftalmi geli§imi ag1smdan i::inemli bir risk fakti::irti olarak belirlendi. (x2;

P<O.OOO) Gruplar (iOYC) (intraoktiler Yabanc1 Cismi) aglSlndan degerlendirildiginde endoftalmi geli§meyen 1.

Grupta 25 (%34) endoftalmi geli§en 17 olguda (%70) iOYC oldugu saptand1. iOYC olmasmm da endoftalmi geli§imi aglSlndan i::inemli bir risk fakti::irti oldugu sonucuna vanld1. (x2;p<0.005) iOYC'in lokalizasyonunun endoftalmi geli§imi tizerine etkisi olabilirmi ara§tlnldl- gmda 1. Grupta 25 yabanc1 cismin 19'unun 2. Grupta ise 17 yabanc1 cismin 16 smm arka segment yerle§imli oldugu saptand1. Endoftalmi geli§en grupta yabanc1 cisimlerin arka segment yerle§imli olma oram daha ytiksek bulunsada endoftalmi geli§imi apsmdan istatiksel olarak i::inemli fark bulunmad1.(Fisher exact test; p>0.05) iOYC'lerin g1kartili§ zamanlamasmm endoftalmi geli§i- minde etkisi olabilirmi ara§tlrmak igin her iki grupta iOYC'i olan olgular iOYC'i ilk 24 saatte primer onanm s1rasmda 91kanlanlar 91kanlmayanlar olmak tizere iki grruba aynld1. Endoftalmi geli§meyen 1. Grupta yabanc1 cisimlerin s1khkla i::in segment yerle§imli olmas1 nedeni ile daha s1khkla primer onanm s1rasmda gikartlldigi (14/25), endoftalmi geli§en grupta ise 17 yabanc1 cismin sadece 5'inin primer onanm s1rasmda g1kart1labildigi saptand1. Yabanc1 cismin g1kart1lmasmda gecikme endoftalmi geli§en grupta daha s1k izlenmesine ragmen fark istatiksel ag1dan i::inemli bulunmad1. (x2;p>0.05) Gruplara ait kar§lla§tinlan klinik i::izellikleri ve elde edilen istatistiksel degerler tablo 1 'de verilmektedir.

(3)

Perforan Goz Y aralanmalan ve Endoftalmi 671

Tablo 1. Perforan travma sonrasz endoftalmi geli§meyen (Grup I) ve geli§en (Grup II) olgularda klinik ozelliklerin kar§zla§tzrzlmasz

Grupl Grupll p

n 73 24

Y a§ ortalamasi 23.60(±17.59) 25.91(±14.77) 0.563

Cinsiyet (K/E) 11/62 4/20 0.85

Gorme keskinligi (I§Ik Hissi) 8/73 13/24 0.00001

Primer onanmda 24 saatten fazla gecikme 16/73 12/24 0.0084

Sistemik antibiotikte 24 saatten fazla gecikme 16/73 12/24 0.0084

Arka segmenti ilgilendiren perforasyon 19/73 21/24 0.0000

iOYC olmas1 25/73 17/24 0.0017

iOYC'in arka segment yerle§imli olmas1 19/25 16/17 0.129

iOYC 'in ilk 24 saatte iflkartilmasi 14/25 5/17 0.089

iOYC:intraokiiler yabancz cisim, p degerleri t testi ve ki-kare testi ve fisherin kesin ki-kare testi ile hesaplandz ve p<0.05 anlamlz kabul edildi.

TARTI~MA

Ti.im endoftalmi olgulanna baktrgimizda yakla§Ik

%30'unun perforan travmaya sekonder geli§tigi izlen- mektedir (5). Ara§t1rmam1zda da oldugu gibi perforan travmalann ozellikle gen9 populasyonda olu§tugu dikkate ahmrsa perforan sonras1 geli§en endoftalmiler daha da onem kazanmaktad1r. Perforan sonras1 geli§en end9f- talmilerde etiyolojik ajanlar arasmda gram ( +) koklar ilk Sirayi almaktadu. Bununla birlikte gram (-) basiller gram ( +) Bacillus cereus gibi virulans1 yi.iksek mikro organizmalar ve ozellikle organik maddelerin neden oldugu perforasyonlarda %26'Iara varan mantar enfeksi- yonlan izlenebilmektedir (11,12). Perforan travma sonucu polimikrobik kontaminasyon ve polimikrobik endoftalmi %9.8 s1k izlenmekte olup. ta§rada olu§an perforan endoftalmilerde bu oran% 42'lere 91kmaktad1r (5,8,13- 18). Etiolojik ajanlann daha virulan ve c;:e§itli olmas1, gozi.in normal saghkh durumunda olmamas1 ve bazende intraoki.iler yabanc1 cisim bulunmas1 gibi nedenler post- ravmatik endoftalmilerin kontroli.ini.i gi.ic;:le§tirmekte ve gorse! sonuc;: genellikle iyi olmamaktad1r (19). ~u an ic;:in en iyi yakla§Im endoftalmi riski yi.iksek olgulan belirle- yerek endoftalmi geli§imini onlemek ic;:in daha ciddi tedbirler almak gibi gori.inmektedir. Bu ara§trrmada da endoftalmi riski yi.iksek olgular belirlenmeye c;:ah§llmi§- tu.ilk muayene gorme keskinlikleri degerlendirildiginde sadece I§Ik persepsiyonu olan olgularda endoftalmi insi- dansi(13/21) anlamh derecede yi.iksek bulunmu§tur.ilk muayenede gormenin bu derece di.i§i.ik olmas1 travmamn gozde olu§turdugu hasar ve tedavi arayi§mda gecikme ile ilgilidir. Endoftalmi vitrektomi c;:ah§masmda gorme seviyesi el hareketleri ve daha iyi di.izeydeki olgularda

vitreus tap ve intravitreal antibiotikler yeterli olurken sadece I§Ik persepsiyonu olan olgularda durumun daha da kritikle§tigi ve vitrektomi gerektigi sonucuna vanlmi§

ve vitrektomiye ragmen sadece l§lk persepsiyonu olan olgularda digerlerine gore gorse! prognoz iki kat koti.i bulunmu§tur (1). Bir c;:ok ara§tlrmada ilk gorme seviyesi endoftalmi tedavisinde bir prognostik faktor olarak belirlenmi§tir (14,20).

Ara§tlrma grubumuzda rutin olarak ilk mi.iracaatta intravenoz cefazolin genta kombinasyonu uygulanmi§tlr Endoftalmi geli§en grupta bu tedavinin ilk 24 saatte ah- nabilme s1khg1 anlamh derecede di.i§i.ik bulunmu§ ve sistemik antibiotik tedavisinde gecikmenin de endoftalmi insidansm1 artrrd1g1 sonucuna vanlmi§tlr. Daha onceki ara§trrmalar da tedavide gecikme ile endoftalmi geli§imi arasmda bir korelasyon oldugunu gostermi§tir (5,21).

Perforan travmalarda profilaktik intravenoz antibiotik alan ve almayan olgulardan primer onanm esnasmda on kamera ki.ilti.iri.i almmi§ ve antibiotik tedavisi alanlarda anlamh derecede az i.ireme saptanmi§tlr (22). Diger ta- raftan Pavon ve Brinser (23). endoftalmiyi sistemik antibiotik kullanmadan ba§anh bir §ekilde tedavi ettiklerini . bildirmi§ler , endoftalmi vitrektomi c;:ah§masmda da sistemik antibiotik alan ve almayan gruplar sonuc;: ac;:Ism- dan farkh bulunmami§tlr (1). Fakat perforan travmalarda goz di§I dokulann da kontaminasyon riski olmas1 nedeni ile sistemik profilaktik antibiotik tedavisinde fayda var- dir (24). Ara§tlrmamizda primer onanmda 24 saatten fazla gecikmenin de endoftalmi riskini anlamh derecede artrrd1g1 saptanmi§tlr. Thompson ve arkada§lan (10) primer onanmm ilk 24 saatte yapllamamas1 durumunda endoftalmi riskinin 4 kat arttrgm1, AriCI ve arkada§lar1 (25)

(4)

ise primer onanm gecikmesinin yara yeri kontaminasyo- nunu artrrd1gm1 bildirmi§lerdir.

On segmenti ilgilendiren perforasyonlarda kontaminasyon olsa bile pek s1k endoftalmi gei§imi izlenme- mektedir. On kamarada bulunan immune globulin compleman gibi savunma mekanizmalan, trabekiilum- dan mikroorganizmalann filtrasyonu ve klsmen de uygulanan antibiotik tedavilerle genellikle endoftalmi geli-

§imi onlenebilmektedir (22,26,27). Fakat arka segmenti de ilgilendiren perforasyonlarda endoftalmi riskinin an- lamb derecede artt1g1 goriilmti§ttir. Bu durum vitreusun mikroorganizmalarm tiremesi i9in 90k uygun bir ortam olmas1 ve antibiotiklerin kan retina bariyerini ge9erek yeterli konsantrasyonda vitreusa ula§amamas1 ile a91k- lanmaktad1r (28).

Y apilan ara§tlrmalarda intraoktiler yabanc1 cisim varhgmda endoftalmi riski %7-17 arasmda degi§mekte olup, yabanc1 cisim ta§ra zemininde penetre olmu§ ise bu oran %26'ya 91kmaktad1r (5,8,14,29-31). Ara§tlrma- mlzda da endoftalmi geli§en olgularda yabanc1 cisim bu- lunma s1khg1 anlamh derecede ytiksek bulunmu§tur.

Perforan yaralanmalarda virulans1 olduk9a ytiksek bulunan Bacillus cereus enfeksiyonu s1k izlenmekte olup i:izellikle intraoktiler yabanc1 cismi olan olgularda bu oran %45'e kadar 91kabilmektedir (5,32-34). Yabanc1 cisimlerin lokalizasyonu ve 91kartlh§ zamanlar1 incelen- diginde arka segment yerle§imli yabanc1 cisimlerin mikroorganizmalann kolay tireyebildikleri bir ortam olan vitreusu kontamine etmeleri ve primer onanm esnasmda 91kartllabilmelerinin gti9 olmas1 nedeni ile daha uzun goz i9inde kalmalan nedeni ile endoftalmi geli§imi a91- smdan daha riskli bulunmu§tur ama endoftalmi geli§en olgularda yabanc1 cisimlerin daha s1k arka segment lo- kalizasyonlu olmas1 ve daha ge9 91kart1lm1§ olmas1 istatiksel a9ldan onemli bulunmaml§t!T.

Sonu9 olarak bu ara§tlrmada s1ras1yla ilk muayenede tespit edilen gorme seviyesi l§lk persepsiyonu olmas1, arka segmenti ilgilendiren perforasyonun olmas1, intraoktiler yabanc1 cisim olmas1, primer onanm ve · antibiotik tedavisinde gecikme olmas1 endoftalmi geli§mesi a91- smdan onemli risk fakti:irleri olarak belirlenmi§tir. Agn enflamasyon hipopiyon gibi klinik endoftalmi bulgulan olan olgulann yamnda belirttigimiz risk faktorlerini ta§l- yan olgularda da on ve arka segmentten yayma ve ktil- ttir yap1larak sistemik antibiotigin yanmda gecikmeden intravitreal antibiotik uygulanmas1 onerilmektedir intravitreal antibiotik tedavisinde 24 saatten fazla gecikmenin gorsel pronozu ki:itti etkiledigi gosterilmi§tir (35-37).

Eger goz virulans1 ytiksek bir mikroorganizma tarafm- dan kontamine edilmi§se endoftalmi geli§mesiyle birka9 saat i9inde ttim gorme potansiyelini yitirebilir.

KAYNAKLAR

I. Results of the Endophthalmitis Vitrectomy Atudy. A ran- domized trial of immediate vitrectomy and of intavenous antibiotics for the treatment of postoperative bacterial endophthalmitis. Endophthalmitis Vitrectomy Study Group Arch Ophthalmol. 1995;113:1479-96

2. Adhikary HP, Taylor P, Fitzmaurice DJ: Prognosis of perforating eye injury. Br J Ophthalmol. 1976;60:737-9 3. Pieramici DJ, MacCamber MW, Humayun MU, et al:

Open globe injury. Update on type of injuries and visual results. Ophthalmolgy. 1996; 103:1798-803

4. Sternberg P Jr, de Juan E Jr, Michels RG, Auer C: Multi- variate analysis of prognostic factors in penetrating ocular injuries. Am J Ophthalmol. 1984;98:467-72

5. Brinton GS, Topping TM, Hyndiuk RA, et al: Posttrau- matic endophthalmitis. Arch Ophthalmol 1984;102:547- 550

6. John P Shock MD, Donalld Adams MD: Long- Term Vi- sual Acuity Results After Penetrating and Perforating Ocularinjuries. Am J Ophthalmol. 1985;100:714-8 7. Tatar T, Mutlu FM, Karagiil S, Sobac1 G: Ac;:1k goz yara-

lanmalannda gorse! prognoz. T Oft Gaz. 1997;27:396- 403

8. Boldt HC, Pulido JS, Blodi CF, FolkJC, Weingeist TA:

Rural endophthalmitis. Ophthalmology. 1989;96: 1722-6 9. Duch-Samper AM, Menezo JL, Hurtado- Sarrio: Endoph-

thalmitis following penetrating eye injuries. Acta Oph- thalmol Scand. 1997;75:104-106

10. Thompson WS, Rubsamen PE, Flynn HW Jr, et al: En- dophthalmitis after penetrating trauma. Risk factors and visual acuity outcomes. Ophthalmolgy. 1995;102:1696- 701.

11. Alfaro DV, Hudson SJ, Rafanan MM, Moss ST, Levy PS:

The effect of trauma on the ocular penetration of intrave- nous ciprofloxacin. Am J Ophthalmol. 1996; 122:678-683 12. Kunimoto DY, Das T, Sharma S, et a: Microbiologic

spectrum and susceptibility of isolates:part !!.Posttrauma- tic endophthalmitis. Endophthalmitis research group. Am J Ophthalmol. 1999; 128(2):242-4

13. Nobe JR, Gomez DS, Liggett P, Smith RE, Robin JB:

Post-traumatic and postoperative endophthalmitis:a com- parison of visual outcomes. Br J Ophthalmol.

1987;71:614-7

14. Bohigian GM, Olk RJ: Factors associated vith a poor visual result in endophthalmitis. Am J Ophthalmol 1986;101:332-41

15. Puliafito CA, Baker AS, Haaf J, Foster CS: Infectious endophthalmitis: review of 36 cases. Ophthalmology 1982;89:921-9

16. Rowsey JJ, Newsom DL, Sexton DJ, Harms WK: En- dophthalmitis: current approaches. Ophthalmology

1982;89: 1055-66

17. Affeldt JC, Flynn HW Jr, Forster RK, Mandelbaum S, Clarkson JG, Jarus GD: Microbial endophthalmitis resul- ting from ocular trauma. Ophthalmology 1987;94:407-13

(5)

Perforan Goz Y aralanmalan ve Endoftalmi 673

18. Schemmer GB, Driebe WT Jr: Postraumatic Bacillus cereus endophthalmitis. Arch Ophthalmol1987;105:342-4 19. Stonecipher KG, Aibinder DJ, Mazwell PPJr: Infectious

endophthalmitis:a review of 100 cases.Ann Ophthalmol- glaucoma. 1994;26:108-115

20. Weber DJ, Hoffman KL, Thoft RA, Baker AS: Endoph- thalmitis following intraoculer lens implantation: report of 30 cases and review of the literature. Rev Infect Dis 1986;8:12-20

21. Parrish CM, O'Day DM: Traumatic endophthalmitis. Int Ophthalmol Clin. 1987;27:112-9

22. Reginold G, Ariyasu MD, Sanjiv Kumar MD, et al: Mic- roorganisms cultured from the anterior chamber of ruptu- red globes at the time of repair. Am J Ophthalmol 1995; 119:181-188

23. Pavon PR, Brinser JH: Exogenous bacterial endophthalmitis treated without systemic antibiotics. Am J Ophthal- mol. 198'1;104:121-6

24. Pavon PR, Oteiza EE, Hughes BA, A vni A: Exogenious endophthalmitis initially treated without systemic antibiotics. Ophthalmology. 1994;101:1296-7

25. Ancr MK, Topalkara A, Giiler C, Erdogan H: Perforan goz yaralanmalan. TOft Gaz. 1998;28:242-246

26. Sen DK, Sann GS, Saha K: Immuneglobulins in human aqueus humor. Br J Ophthalmol. 1977;61:216-217 27. Earthly JM, Rao H: Complement levels in normal and

inflamed aqueus humor. Invest Ophthalmo} Vis Sci.

1983;24:380 °

28. Dickey JB, Thompson RD, Jay WM: Anterior chamber

aspirate cultures after uncomplicated cataract surgery.

Am J Ophthalmol. 1991;112:278-282

29. Williams DF, Mieler WF, Abrams GW, Lewis H: Results and prognostic factors in penetrating ocular injuries with retained intaocular foreign bodies. Ophthalmology.

1988;95 :911-6

30. Punnonen E, Laatikainen L: Prognosis of perforating eye injuries with intaocular foreign bodies. Acta Ophthalmol 1989;67 :483-91

31. Souzo SD, Howcroft MJ: Management of posterior segment intraocular foreign bodies: 14 years' experience.Can J Ophthalmol. 1999;34:23-9

32. O'Day DM, Smith RS, Gregg CR, et al: The problem of Bacillus species infection with special emphasis on the virulance of Bacillus cereus. Ophthalmology.

1981;88:833-8.

33. Hemady R, Zaltas M, Paton B, eta!: Bacillus-induced endophthalmitis:new serious of 10 cases and review of the literature. Br. J Ophthalmol. 1990;74:26-9

34. Maucour MF, Brugniart C, Ducasse A, Brasme L, Bajolet 0: Bacillary endophthalmitis. Four case reports. J Fr Ophthalmol. 1999;22(3):371-6

35. Vastine DW, Peyman GA, Guth SB: Visual prognosis in bacterial endophthalmitis treated with intravitreal antibiotics. Ophthalmic Surg. 1979; 10:76-83

36. Haymet T: Results in the treatment of bacterial endophthalmitis. Aust N Z J Ophthalmol. 1985; 13:401-9 37. Diamond JG: Intraocular management of endophthalmi-

tis:a systemic approach. Arch Ophthalmol. 1981;99:96-9