Mali Tablo Çeşitleri; Mali tablolar, temel mali tablolar ve ek mali tablolar olarak iki grupta incelenir.
Temel Tablolar; 1-Bilanço, 2-Gelir Tablosu
Ek Mali Tablolar; 1-Fon Akış Tablosu, 2-Nakit Akış Tablosu, 3-Kar Dağıtım Tablosu 4-Öz kaynaklar Değişim Tablosu, 5-Satılan Malın Maliyeti Tablosu (Bu tablo gelir tablosunun bir bölümü olarak da kabul edilmektedir.)
Mali tabloların düzenlenmesinin amaçlarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
a) Yatırımcılar, kredi verenler ve diğer ilgililer için karar almada yararlı bilgiler sağlamak.
b) Gelecekteki nakit akımlarını değerlendirmede yararlı bilgiler sağlamak.
c) Varlıklar, kaynaklar ve bunlardaki değişiklikler ile işletme faaliyet sonuçları hakkında bilgi sağlamaktır.
-Bilanço; Herhangi bir işletmenin belli bir tarihteki varlıklarının (maliyet değerleriyle) dağılımını, bu varlıklarının finansmanında kullanılan kaynakların tutarlarını ve dağılımlarını gösteren statik bir mali tablodur. Bilançonun statik özelliği, içerdiği hesapların bilanço tarihindeki durumlarını gösteriyor olmasından kaynaklanmaktadır.
Bilanço işletmenin para bağladığı varlıkların yer aldığı aktif taraftan ve varlıklara bağlanılan fonların sağlandığı kaynakların yer aldığı pasif taraftan oluşur.
*Bilançonun Bölümleri
X. İşletmesinin Bilançosu (31/12/…..)
AKTİF (VARLIKLAR) PASİF (KAYNAKLAR)
Dönen Varlıklar Kasa
Bankalar
Alacak Senetleri Stoklar
………
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Banka Kredileri
Satıcılar
……….
Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Banka Kredileri
Çıkarılmış Tahviller
………
Duran Varlıklar Ticari Alacaklar İştirakler
Makini ve Teçhizatlar
………. Öz kaynaklar
Ödenmiş Sermaye Dönem Net Karı Dönem Net Zararı (-)
………..
*Bilanço Çeşitleri
Bilançolar aşağıdaki biçimlerde hazırlanmaktadır:
-Şekilsel Bakımından, i) Hesap Tipi Bilanço ii) Rapor Tipi Bilanço
-Basit Rapor Tipi Bilanço -Analitik rapor Tipi Bilanço -Mali Tablolar Analizi Bakımından,
i) Karşılaştırmalı Bilanço ii) Analitik Bilanço -Kapsam Bakımından,
i) İşletme Bilançosu ii) Konsolide Bilanço
-İşletme veya vergi Hukuku Bakımından, i) Ticari Bilanço
ii) Mali Bilanço
-Şekilsel Bakımından Bilançolar i)Hesap Tipi Bilançolar
Y İŞLETMESİ BİLANÇOSU (TL) (31.12…….)
AKTİF (VARLIKLAR) PASİF (KAYNAKLAR)
Dönen Varlıklar
Duran Varlıklar
AKTİF (VARLIK) TOPL. XXX XXX
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Öz kaynaklar
PASİF (KANNAK) TOPL. XXX XXX
ii)Rapor Tipi Bilanço
Y İŞLETMESİ BİLANÇOSU (TL) AKTİF (VARLIKLAR)
Dönen Varlıklar Duran Varlıklar
AKTİF (VARLIK) TOPLAMI PASİF (KAYNAKLAR)
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Öz kaynaklar
PASİF (KAYNAK) TOPLAMI
(31/12/..
)
XXX
XXX
-Mali Tablolar Analizi Bakımından Bilançolar i)Karşılaştırmalı Bilançolar
ii)Analitik Bilançolar
-Kapsam Bakımından Bilançolar i)İşletme Bilançosu
ii)Konsolide Bilanço
-İşletme veya Vergi Hukuku Bakımından Bilançolar i)Ticari Bilanço
ii)Mali Bilanço
-Gelir Tablosu
Gelir tablosu, işletmenin belli bir dönemde elde ettiği tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığı bütün maliyet ve giderleri ve bunların sonucunda işletmenin elde ettiği dönem net kârını veya dönem net zararını gösteren bir mali tablodur. Gelir tablosunda değişik düzeylerde ve farklı isimlerde kar ve zarar kalemleri yer almaktadır. Bu kar ve zarar kalemleri; brüt satış karı veya zararı, faaliyet karı veya zararı, olağan kar veya zararı, dönem karı veya zararı, dönem net karı veya zararı şeklinde düzenlenmiştir. Bu şekilde düzenlenmiş gelir tablolarına “çok kademeli
rapor tipi gelir tablosu” denilmektedir. Her bir kar kaleminin taşıdığı farklı anlamlar vardır ve böyle bir gruplandırma gelir tablosunun analizini kolaylaştırmaktadır.
Gelir tablosu değerlendirilirken, gelir tablosunda bulunan gelir ve gider hesaplarına ilişkin tutarların; ilgili gelir ve giderin bir dönem içinde gerçekleşen toplan tutarını gösterdiği göz önünde bulundurmak gerekir. Örneğin bilançodaki kasa hesabının tutarı, bir dönem içinde kasaya ne kadar nakit girdiğini göstermez. Bilançonun hazırlandığı tarihte kasada ne kadar nakit olduğunu gösterir. Gelir tablosunda yer alan finansman giderleri işletmenin bir dönem içinde tahakkuk eden finansman giderlerinin tümünü gösterir. Gelir tablosu hesapları, bir dönemin başından sonuna kadar geçen süredeki toplam geliri veya gideri göstermesinden dolayı, gelir tablosu dinamik bir tablo olarak kabul edilir. Aşağıda örnek bir özet gelir tablosu yer almaktadır:
*Gelir Tablosundaki Bölümler
Gelir tablosunda beş farklı kar vardır:
a) Brüt Satış Karı (veya Zararı), b) Faaliyet Karı (veya Zararı), c) Olağan Kar (veya Zarar), d) Dönem Karı (veya Zararı), e) Dönem Net Karı (veya Zararı),
Z. İşletmesi 2009 Yılı Gelir Tablosu
(TL)
A. Brüt Satışlar 280.000
B. Satış İndirimleri (-) 20.000
C. Net Satışlar 260.000
D. Satışların Maliyeti (-) 120.000
BRÜT SATIŞ KARI (VEYA ZARARI) 140.000
E. Faaliyet Giderleri (-) 63.000
FAALİYET KARI (VEYA ZARARI) 77.000
F. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar 8.000 G. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zar.(-) 5.000
H. Finansman Giderleri (-) 17.000
OLAĞAN KAR VEYA ZARAR 63.000
I. Olağandışı Gelir ve Karlar 6.000
J. Olağandışı Gider ve Zararlar (-) 7.500
DÖNEM KARI (VEYA ZARARI) 61.500
K. D. Karı Vergi ve Diğer Yasal Yük. Karş. (-) 18.450
DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI 43.050
*Tekdüzen Muhasebe Sisteminde Gelir Tablosunda Yer Alan Kalemlerin İçerikleri
a) Brüt Satışlar: Yurtiçi ve yurtdışı satışlar ile diğer gelirlerden oluşur.
b) Satış İndirimleri: Satıcılardan iadeler, satış ıskontoları ve diğer indirimleri içerir.
c) Satışların Maliyeti: Satılan mamuller maliyeti, satılan ticari, mallar maliyeti, satılan hizmet maliyeti ve diğer satışların maliyetini kapsamına alır.
d) Faaliyet Giderleri: Araştırma ve Geliştirme giderleri, pazarlama, satış ve dağıtım giderleri ile genel yönetim giderlerinden oluşur. Bu gider gruplarına ilişkin giderlerle ilgili örnekler şu şekildedir. Maaş ve ücretler, yolluklar, kira ve amortisman giderleri, sigorta, kırtasiye, iletişim, doğal gaz, elektrik, su, temizlik, reklam, temsil, ağırlama, etüd, yayın ve ilan giderleri, komisyon giderleri, danışmanlık ve dava giderleri, tamir ve bakım giderleri ile vergi, resim ve harçlar.
e) Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar: Bu grup ile ilgili gelir ve karlara örnekler şöyledir: Faiz gelirleri, komisyon gelirleri, temettü gelirleri, kambiyo gelirleri, menkul kıymet satış karları.
f) Diğer faaliyetlerden doğan Gider ve Zararlar: Komisyon giderleri, karşılık giderleri, kambiyo zararları, menkul kıymet satış zararları.
g) Finansman Giderleri: Bu grupta, faiz giderleri, kur farkı giderleri ile diğer giderlerden oluşan kısa ve uzun vadeli borçlanma giderleri yer almaktadır.
h) Olağandışı Gelir ve Karlar: Bu gruba önceki dönem gelir ve karları örnek olarak gösterilebilir.
i) Olağandışı Gider ve Zararlar: Çalışmayan kısım giderleri ile önceki dönem gider ve zararları bu gruba örnek oluşturabilir.
j) Dönem Karı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları: Bu grupta, sermaye şirketlerinin dönem karına ilişkin vergiler ile bu vergilerin fon payları yer alır.
*Gelir Tablosu Çeşitleri
Gelir tabloları aşağıdaki biçimlerde hazırlanmaktadır:
-Şekilsel Bakımından, i) Hesap Tipi Gelir Tablosu ii) Rapor Tipi Gelir Tablosu
Tek Kademeli Rapor Tipi Gelir Tablosu Çok Kademeli Rapor Tipi Gelir Tablosu -Mali Tablolar Analizi Bakımından,
i) Karşılaştırmalı Gelir Tablosu ii) Analitik Gelir Tablosu
-Kapsam Bakımından, i) İşletme Gelir Tablosu ii) Konsolide Gelir Tablosu
-İşletme veya Vergi Hukuku Bakımından, i) Ticari Gelir Tablosu
ii) Mali Gelir Tablosu
-Şekilsel Bakımından Gelir Tabloları
i) Hesap Tipi Gelir Tabloları
Z İŞLETMESİ GELİR TABLOSU (TL) (31 / 12 / …..)
GİDERLER
GELİRLER
Bu tarafta, bir dönem boyunca ortaya çıkan;
işletmenin Gider ve Zarar doğurucu nitelikteki faaliyetlerini ifade eden hesaplar ve tutarları yer alır.
Örneğin,
Genel Yönetim Giderleri Komisyon Giderleri Karşılık Giderleri Finansman Giderleri
ZARAR (Dönemsel faaliyetler zararla sonuçlanmış ise)
GENEL TOPLAM XXX XXX
Bu tarafta, bir dönem boyunca ortaya çıkan; işletmenin Gelir ve Kar doğurucu nitelikteki faaliyetlerini ifade eden hesaplar ve tutarları yer alır.
Örneğin,
Ticari Mal satışları Komisyon Gelirleri Faiz Gelirleri Temettü Gelirleri
KAR (Dönemsel faaliyetler karla sonuçlanmış ise)
GENEL TOPLAM XXX XXX
ii) Rapor Tipi Gelir Tabloları
Y İşletmesi Gelir Tablosu (TL)
(TL)
Brüt Satışlar 280.000
Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Karlar 8.000
Olağandışı Gelir ve Karlar 6.000
Toplam Gelirler 294.000
Satış İndirimleri (-) 20.000
Satışların Maliyeti (-) 120.000
Faaliyet Giderleri (-) 63.000
Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zar.(-) 5.000
Finansman Giderleri (-) 17.000
Olağandışı Gider ve Zararlar (-) 7.500
D. Karı Vergi ve Diğer Yasal Yük. Karş. (-) 18.450
Toplam Giderler 250.950
DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI 43.050 -Mali Tablolar Analizi Bakımından Gelir Tabloları
i) Karşılaştırmalı Gelir Tabloları ii) Analitik Gelir Tabloları
-Kapsam Bakımından Gelir Tabloları i) İşletme Gelir Tabloları
ii) Konsolide Gelir Tabloları
-İşletme veya Vergi Hukuku Bakımından Gelir Tabloları i) Ticari Gelir Tablosu
ii) Mali Gelir Tablosu Özet
Kredi veren, şirketi yöneten, herhangi şirkete hissedar olan kişi ve kuruluşlar her an her süreçte Mali Tablolara ve bunların analizine ihtiyaç duyarlar.
Mali sektör içerisinde ihtiyaç duyulan mali tablolar çok iyi hazırlanmış olmalıdır. Bununla birlikte muhasebe, sektör ve ekonomi bilgisine sahip işinin ehli kişilerce analiz edilerek yorumlanmalı ve sonuçları itibariyle işletmeye yön verilmelidir.
Gözden Geçir
Mali Tabloları kimler kullanır?
Mali tablolar çeşitlidir, bunlar nelerdir?
Mali tablolar analizini tanımlayınız?
Mali tablolar analizinin koşulları nelerdir?
Bilançoyu tanımlayınız?
Gelir tablosu çeşitleri nelerdir?
