• Esas hatlardan itibaren belli bir genişliğe kadar uzanan deniz yetki alanıdır.
• 1958 Sözleşmesi: 6 deniz mili
• BMDHS: 24 deniz mili
BİTİŞİK BÖLGE
BİTİŞİK BÖLGE
• Kıyı devletinin yetkileri
– gümrük, – göç,
– maliye – sağlık
konularında denetleme ve cezalandırma
BALIKÇILIK BÖLGESİ
• Balık avı
• Esas hatlardan itibaren 12 deniz mili
• İlan şart
• 1974 Balıkçılık Davası (Birleşik Krallık v. İzlanda)
– Uluslararası örf ve adet hukuku kuralıdır.
KITA SAHANLIĞI
• Hukuken kıta sahanlığı kavramı 1945 yılında
Truman Bildirisi ile ABD tarafından ortaya atılmıştır.
• 1958 Sözleşmesi, m. 1
- 200 metre derinlik
- 200 metre derinlikten sonra işletilebilen alan
KITA SAHANLIĞI
- 1969 Kuzey Denizi Kıta Sahanlığı Davası
– Kara ülkesinin deniz altında süren doğal uzantsı – ab initio ve ipso facto
– Uluslararası örf ve adet hukuku kuralı
KITA SAHANLIĞI
• BMDHS, m. 76: Kıta sahanlığı bir doğal haktır.
– Kara ülkesinin doğal uzantsı boyunca... kıta kenarının dış sınırına kadar uzanan
– Kıta kenarının dış sınırının 200 mile kadar ulaşmadığı yerlerde, karasularının ölçülmeye
başladığı esas hatlardan itibaren 200 deniz miline kadar uzanan
deniz yatağı ve toprak altdır.
KITA SAHANLIĞI
• Kıta kenarının dış sınırının 200 milden fazla olduğu hallerde, esas hatlardan itibaren en fazla 350 mile kadar kıta sahanlığı olabilir.
• Üzerinde bulunduğu su tabakasını kapsamaz.
KITA SAHANLIĞININ HUKUKİ REJİMİ
• Kıyı devletinin deniz tabanı ve toprak altnda bulunan doğal kaynaklardan yararlanma hakkı
• Üçüncü devletlerin seyrüsefer serbestisi, uçma serbestisi ile kablo ve boru döşeme serbestisi halel görmez.
Madenler ve öteki cansız kaynaklar
KITA SAHANLIĞININ SINIRLANDIRILMASI
• BMDHS, m. 83
Sahilleri bitişik veya karşı karşıya bulunan devletler arasında kıta sahanlığının sınırlandırılması, hakkaniyete uygun bir çözüme ulaşmak amacıyla, UAD Statüsü’nün 38.
maddesinde belirtildiği şekilde, uluslararası hukuka uygun olarak, anlaşma ile yapılacaktır.
• Hakça ilkelere göre sınırlandırma
– coğrafi öğeler
– yerbilimsel öğeler
– saptanmış başka sınırların varlığı – devletlerin yaşamsal çıkarları
– tarihsel haklar vs.
KITA SAHANLIĞININ SINIRLANDIRILMASI
EGE DENİZİ KITA SAHANLIĞI SORUNU
• 1976: Yunanistan, uyuşmazlığı UAD’ye götürmüştür.
• 1978: Türkiye yargı yetkisini reddettiği için, UAD yetkisizlik kararı vermiştir.
EGE DENİZİ KITA SAHANLIĞI SORUNU
• Türkiye’nin İddiaları
– Sınırlandırma karşılıklı anlaşma ile gerçekleştirilmelidir.
– Kıta sahanlığının sınırlandırılmasında doğal uzant esastır.
– Kıta sahanlığının sınırlandırılmasında hakça ilkeler göz önünde bulundurulmalıdır.
– Bölgede adaların bulunması özel durum oluşturur.
– Sınırlandırmada adaların coğrafi konumları göz önüne alınmalıdır.
EGE DENİZİ KITA SAHANLIĞI SORUNU
• Yunanistan’ın İddiaları
– Türkiye’nin Ege kıyılarında yer alan adalar, Yunan ülkesinin ayrılmaz bir parçasıdır.
– Türkiye’nin Ege kıyılarına yakın adalar da ana kara gibi kıta sahanlığına sahip olmalıdır.
– Türkiye ile adalar arasında kıta sahanlığı eşit uzaklık ilkesi uyarınca sınırlandırılmalıdır.
MÜNHASIR EKONOMİK BÖLGE
• Esas hatlardan başlayarak 200 mil
• Miras denizi kavramı ve balıkçılık bölgesi kavramının etkisi ile ortaya çıkmıştır.
• Su tabakası + Deniz yatağı + Toprak altı
MÜNHASIR EKONOMİK BÖLGE
MÜNHASIR EKONOMİK BÖLGE
• Üçüncü devletlerin seyrüsefer serbestisi, uçma serbestisi ile kablo ve boru döşeme serbestisine halel gelmez.
• İlan şart
• Türkiye: 5.12.1986 tarihli BKK ile Karadeniz’de 200 millik münhasır ekonomik bölge ilan
etmiştir.
• Hiçbir devletin egemenliğinde değildir.
• BMDHS, m. 87
― Seyrüsefer serbestisi
― Uçma serbestisi
― Sualtı kablo ve boru döşeme serbestisi
― Suni ada ve tesis inşa etme
― Balıkçılık
― Bilimsel araştırma yapma
AÇIK DENİZ
AÇIK DENİZ
• Bayrak kuralı
– Açık denizde seyreden gemi üzerinde yargı yetkisi bayrak devletine aittir.
• Bayrak kuralının istisnaları:
― Deniz haydutluğu (BMDHS, m. 101)
― Köle ticareti (BMDHS, m.100)
―Uyuşturucu ticareti (BMDHS, m. 108)
―Açık denizden izinsiz yayın yapma (BMDHS, m. 109)
―Ziyaret hakkı (BMDHS, m. 110)
―Kesintisiz takip (BMDHS, m. 111)
ULUSLARARASI DENİZ YATAĞI
• Açık deniz= Deniz tabanı + Toprak altı
• İnsanlığın ortak mirası
• Hiçbir devlet, uluslararası deniz yatağında egemen olamaz.
• Uluslararası Deniz Yatağı Otoritesi
ULUSLARARASI DENİZ YATAĞI OTORİTESİ
Uluslararası Deniz Yatağı OtoritesiGenel Kurul
