• Sonuç bulunamadı

KUTADGU BİLİG

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "KUTADGU BİLİG"

Copied!
7
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

KUTADGU BİLİG

Yûsuf Has Hâcib tarafından XI. yüzyılda yazılmış, Türk dilinin,

edebiyatının ve kültür tarihinin en önemli kaynaklarındandır.

(2)

• Yûsuf Has Hâcib (Uluğ Has Hâcib) hakkında bilinenler Kutadgu Bilig’e sonradan eklenmiş olan biri mensur, diğeri manzum iki mukaddimede ve eserin bazı beyitlerinde yer alan bilgilerden ibarettir.

Buna göre şair Balasagun’da (Kuz-Ordu) soylu bir aile içinde dünyaya gelmiş, bilimi, erdemi, zühd ve takvâsı ile temayüz etmiş, eserini bir buçuk yılda Balasagun’da yazıp Kâşgar’da tamamlayarak (6645. beyit) 462 (1069-70) yılında Karahanlılar’ın hakanı Süleyman Arslan Hakan oğlu Tavgaç Uluğ Buğra Han’a sunmuştur. Şairin kudretini takdir eden hakan kendisine “görevlerin en incesi olan”

(2484. beyit) has hâciblik mansıbını vermiştir. Eserdeki bazı beyitlerden hareketle (365-371.

beyitler) müellifin doğum yılının 1019 dolaylarında olduğu tahmin edilmektedir. Yûsuf Has Hâcib ile

Kâşgarlı Mahmud’un aynı dönem ve çevrede yaşamış, eserlerinde aynı dili ve kültür malzemesini

kullanmış olmakla beraber birbirlerini ve eserlerini tanımamış oldukları anlaşılmaktadır.

(3)

• Kutadgu Bilig (kut+ad-gu bil-i-g “mesut olma bilgisi”), insana her iki dünyada

saadete ermek için takip edilecek yolu göstermek amacıyla kaleme alınmış bir

eser olup iddia edildiği gibi mansıp sahiplerine ahlâk dersi veren kuru bir öğüt

kitabı değil, insan hayatının anlamını tahlil ederek onun cemiyet ve dolayısıyla

devlet içindeki görevlerini belirleyen bir hayat felsefesi sistemidir. Yûsuf Has Hâcib

birbirine çok sıkı bağlarla bağlı bulunan fert, cemiyet ve devlet hayatının ideal bir

biçimde düzenlenmesinde zaruri olan zihniyet, bilgi ve faziletlerin nelerden ibaret

olduğu, bunların nasıl elde edileceği ve nasıl kullanılacağı üzerinde sanatkârane

bir şekilde durmuştur.

(4)

Aç-Tok Gözlülük

• Todumsuz bolur ol közi suk kişi,

• Közi sukka yetmez bu dünya aşı.

• (Gözü aç adam hiç bir şey ile doymaz; gözü aç olana bütün dünya nimeti kâfi gelmez.)

• Közi suk kişi nengke bolmaz bu bay,

• Kamug dünya bulsa ahır suk çıgay.

• (Aç gözlü adamı mal doyurmaz; bütün dünyaya sahip olsa bile, o yine daima aç gözlü ve fakirdir.)

• Közi tok çıgay erse bayka sanur,

• Serinse kişi teğme işte unur.

• (Gözü tok insan, fakir olsa dahi, zengin sayılır; insan sebat ederse her işte başarılı olur.)

• Negü tir eşitgil közi tok kişi,

• Közi tok kişi boldı baylar başı.

• (Gözü tok insan ne der dinle; gözü tok insan en zengin insandır.)

• Negü tir eşitgil közi tok kişi,

• Bu göz toklukı ol bu baylık başı.

• (Gözü tok insan ne der dinle; zenginliğin başı tok gözlü olmaktır.)

(5)

Karma Örnekler

• Kurugmış yığaçlar tonandı yaşıl,

• Bezendi yibül, al sarıg, kök, kızıl.

• Kuru ağaçlar, yeşile donandı.

• Mor, al, mavi, kızıl (çiçeklerle) bezendi.

• Kişi könli tüpsüz teniz tek durur,

• Bilig yinçü sanı tüpinde yatur.

• İnsangönlü, deniz gibidir.

• Bilgi, inci misali ( o denizin) altındadır.

(6)

Dilin Faydası ve Zararı

• Ukuşka biligke bu tılmaçı til,

• Yaruttaçı erni yorık tilni bil.

• Anlayış ve bilgiye tercüman olan, dildir,

• İnsanı aydınlatan Fasih dilin kıymetini bil.

• Kişig til agırlar bulur kut kişi,

• Kişig til uçuzlar barır er başı.

• İnsanı, dil kıymetlendirir, insan da onunla mutlu olur,

• İnsanı dil değerden düşürür, insanın dili yüzünden başı da gider.

(7)

• İtilmez köngülüg iter bu kümüş,

• Eğilmez kişini eğer bu kümüş.

• İtilmez gönülü iter bu gümüş,

• Eğilmez kişiyi eğer bu gümüş.

• Kör er kördi altun özi yumuşadı,

• İri sözlüg erning sözi yumuşadı.

• Gözü dumanlı er, altını gördü, özü yumuşadı,

• Büyük söyleyenlerin de sözü yumuşadı.

• Özing asgı bolma budun asgı bol,

• Budun asgı içre özing asgı bol.

• Kendi çıkarını kollama, halkın çıkarını gözet, Kendi çıkarını, milletin çıkarı içinde gör.

Referanslar

Benzer Belgeler

Daha da önemlisi, deniz yeterince toprak taşımayan ve üzerine kurulan baraj nedeniyle bırakılan can suyu kadar akmaya çal ışan akarsuda üstünlüğü ele geçirmekte,

İstanbul’da Dünya Su Forumu’nun açılısı sırasında “Daha Fazla Riskli Baraj İstemiyoruz” şeklinde pankart açtığı için önceki gün Almanya’ya sınır dışı

Bütçe gelirlerinin geçen yılın ayn ı ayına göre yüzde 20.8 oranında artarak 27 milyar 345 milyon TL olarak gerçekleştiği Ekim ayında, vergi gelirleri tahsilatı yüzde

İzmir Bergama, Eşme, Sivrihisar, Havran/Küçükdere Elele Hareketi Dönem Sözcüsü, TMMOB çevre Mühendisleri Odas ı İzmir Şubesi Yöneticisi Halil Gezer imzasıyla

Knudsen organic juices and spritzers (Smucker’s) Santa Cruz Organic (Smucker’s) Sea20 Organic Energy Drink Teeccino Herbal Caffe Walnut Acres Organic Juices GDOlu Olma İhtimali

Mersin Liman ı’nda ele geçirilen pirinçler ile ilgili Tarım Bakanı Mehdi Eker’in GDO analizinin hatalı olduğu söylemesinin ardından İTÜ Rektörlüğü daha önce

Peru arkeolojik hazineler açısından zengin bir ülke, özellikle yeni tapınağın bulunduğu bölgeyi de kapsayan Andlar'daki İnka kalesi Machu Picchu arkeolojik açıdan çok

Batman'ın Gercüş ilçesi Boğazköy Köyü'nde son üç gün içinde kanatlı 170 hayvanın kuş gribi virüsünden öldüğünün tespit edilmesinin ardından bölge Sağlık ve